Na Lei kha Ṭhatnak caah Hmang

1, 2. Baibal nih biachim khawhnak kan ngeihmi kha zeicah mei he a tahchunh?

1871 ah United States, Wisconsin ramlak ah mei a rak kang. Mei cu khulrang in a alh i thingkung billion pahnih hrawng a rak kangh. Minung 1,200 leng an thi. United States i a dang meikanghnak hna nakin mah mei ruangah a thimi hi an tam deuh. Mah mei cu tlanglawng in a chuakmi meici hmete in aa thawk i hi tlukin a nganmi meikanghnak tiang rak chuah dawh a si. Mah thil sining nih “meici hmete nih ram kaupi a khangh tawn kha ruathmanh u” timi Baibal bia kha a kan hngalhter. (Jeim 3:5) Baibal ṭialtu Jeim nih zeicah cutin a chim?

² “Lei cu mei bantuk a si” tiah Jeim nih a fianter. (Jeim 3:6) “Lei” nih biachim khawhnak kan ngeihmi kha a chimduhmi a si. Mei bantukin kan chimmi bia nih thil tampi a hrawh khawh. Cucaah Baibal nih hitin a chim: “Lei nih hin thah khawhnak le nunh khawhnak ṭhawnnak a ngei.” (Ptb. 18:21) Mah cu biachim kan i palh sual lai ti phanah zeihmanh chim loin kan um lai tinak a si maw? A si hrimhrim lo. Mei nih a kan kangh sual lai ti ṭih ruangah mei kha hman loin kan um lo. Mah canah ralring tein mei kha kan hman. Tahchunhnak ah, mei kha rawlchuannak ca, khualumnak ca le ceunak caah kan hman khawh. Cu bantukin ralring tein bia kan chim ahcun Jehovah thangṭhatnak ca le midang ṭhatnak caah biachim khawhnak kan ngeihmi kha kan hman khawh.—Salm 19:14.

3. Bia kan chim tikah zei a kong pathum dah hngalhthiam a hau?

³ Kan ruahmi le kan intuarmi kha bia in siseh, kutke in siseh langhter khawhnak kha Jehovah nih a kan pek. Cu a si ah mah a sunglawi tukmi laksawng kha midang thapeknak caah zeitindah kan hman khawh? (Jeim 3:9, 10 rel.) Zeitik ah dah chim ding, zeidah chim ding ti le zeitindah chim ding ti kha hngalhthiam a hau.

Zeitik ah dah Bia Kan Chim awk a Si?

4. Zeitik caan ah dah dai tein kan um awk a si?

⁴ Biachim awkah aa tlak lo caan a um. Baibal nih “dai tein um caan a um” tiah a ti. (Pct. 3:7) Tahchunhnak ah, midang bia an chim lioah an bia kan ngaihpiak hnanak thawngin kan upat hna kha kan langhter khawh. (Job 6:24) Pumpak kong hna le midang theihter lo awk a simi kong hna kha kan chim awk a si lo. (Ptb. 20:19) Mi pakhatkhat nih kan thin a kan hunter tikah zei bia hmanh chim loin dai tein um cu fim a si.—Salm 4:4.

5. Jehovah nih biachim khawhnak a kan pek caah kan i lawmhnak kha zeitindah kan langhter khawh?

⁵ Asinain biachim awkah aa tlak caan zong a um. (Ptb. 3:7) Kan hawi pakhat nih laksawng a kan pek tikah kan chia sawhsawh lai lo. Mah laksawng kha ṭha tein kan hmannak thawngin kan i lawmhnak kan langhter khawh. Cu bantukin Jehovah pekmi biachim khawhnak laksawng kha ṭha tein kan hmannak thawngin kan i lawmhnak kan langhter khawh. Jehovah thangṭhatnak ca, midang thapeknak ca, kan intuarmi chimnak ca le kan herhmi chimnak caah kan hman khawh. (Salm 51:15) Cu a si ah zeitik caan ah biachim ding a si ti kha zeitindah kan hngalh khawh lai?

6. Aa tlakmi caan i biachim cu zeicah a biapit?

⁶ Aa tlakmi caan i biachim cu zeicah a biapit? Phungthlukbia 25:11 nih hitin a chim: “A caan hmaante ah chimmi bia fangkhat cu ngun bawm chung i sui theitlai bantuk a si.” Sui apple cu aa dawh tuk, asinain ngun bawm chung sanh tikah aa dawh chinchin lai. Cu bantukin aa tlakmi caan i bia kan chim tikah kan chimmi bia kha a dawhter chin i man a ngeihter chin. Cu a si ah aa tlakmi caan cu zeitindah kan hngalh lai?

7, 8. Japan ram i unau pawl nih Jesuh kha zeitindah an i zohchunh?

⁷ Aa tlak lomi caan i bia kan chim ahcun kan bia kha mi nih an hngalthiam lai lo asiloah an cohlang duh lai lo. (Phungthlukbia 15:23 rel.) Tahchunhnak ah, 2011, March ah a cangmi lihnin le tsunami ruangah Japan ram i nichuahlei ah a ummi khua tampi cu a rawk i minung 15,000 leng an thi. Jehovah Tehte tampi cu an chungkhar le an hawikom pawl nih an thihtak ko hna nain harnak a tongmi hna kha Baibal hmangin bawmh an duh hna. Asinain mi tam deuh cu Buddhist an si i Baibal kong tlawmpal te lawng a hngalmi an si. Cucaah mah caan ah thawhṭhannak kong chim loin miṭha pawl nih zeicah hi bantuk harnak hi an ton timi kong tu kha an chim i an hnemh hna.

⁸ Jesuh nih zeitik ah dah bia chim ding a si i zeitik ah dah chim lo ding a si ti kha ṭha tein a hngalh. (Johan 18:33-37; 19:8-11) A zultu pawl kha a kong cheukhat cawnpiak awkah aa tlakmi caan a rak hngah. (Johan 16:12) Japan ram i unau pawl nih Jesuh kha an i zohchunh i thawhṭhannak kong chim awkah aa tlakmi caan kha an hngak. Tsunami a tlun in kumhnih le cheu a rauh hnuah Mithi hi an Tho Ṭhan Taktak lai Maw? timi cazual kha mi an pekṭhenh hna. Cazual ah an relmi thawhṭhannak kong in mi tampi cu hnemhnak an hmu. Kannih zong kan sang ah a ummi hna i an nunphung le an zumhnak kong kan ruahnak thawngin biachim awkah aa tlakmi caan kha kan hngalh khawh.

9. Biachim awkah aa tlakmi caan hngah awk a sinak a dang zei sining hna dah a um?

⁹ Biachim awkah aa tlakmi caan hngah awk a sinak a dang zei sining hna dah a um? Mi pakhatkhat nih kan thin a huntermi bia a chim men lai. Mah tikah lehrulh colh in khuaruat loin bia kan chim awk a si lo. Mah canah ‘a chim hramhrammi maw a si? A chimmi bia he aa tlaiin amah he bia i ruah a herh taktak maw?’ ti tuin ruah cu fim a si. Zei bia hmanh chim loin um cu a ṭha bikmi a si kho men. Asinain chim a herh ahcun kan lung a daih tiang kan hngah awk a si. (Phungthlukbia 15:28 rel.) A dang thil sining pakhat cu Jehovah Tehte a si lomi kan innchungkhar mi hna kha biatak kong chimh kan duh hna tikah a si kho men. Lungsau tein le fimkhur tein kan um a hau. Kan chim hngami kong kha ṭha tein ruah in aa tlakmi caan ah kan chim ahcun an lung kan suk khawh hna lai.

Zeidah Kan Chim awk a Si?

10. (a) Kan chim hngami bia kha zeicah ṭha tein kan thim awk a si? (b) Zei bantuk bia hna dah kan hrial awk a si?

¹⁰ Kan chimmi bia nih midang lung a lawmhter khawh asiloah an ngaih a chiatter khawh. (Phungthlukbia 12:18 rel.) Satan vawlei ah a ummi mi tampi nih “nam” le “thal” bantuk a simi “bia ṭhalo” an chimnak thawngin midang lung an fahter. (Salm 64:3) Video le TV an zohmi in an i cawn i cu bantuk bia hna an hun chim. Asinain Khrihfa hna nih cun biahrang le zaangfahnak a um lomi bia hna kha capo hmanhin an chim lai lo. Capo chim cu a ṭha, mah nih kan chimmi bia kha lungthawhnak a umter deuh. Asinain biaeng kha zeitikhmanh ah kan chim awk a si lo. Biaeng timi cu midang ni hna seh tinak caah mi pakhatkhat kha nehsawh, a ning zahter asiloah a thang chiat kha a si. Cu bantuk bia hna kha hrial awkah Baibal nih nawl a kan pek. Hitin a kan forh: “Bia nan i ruah tikah mi ca ṭhatlonak bia hmang hlah u. Mi ca i san a tlaimi, a herhmi zawn i ṭhatnak a chuahpitu le a theimi thluachuah vanluh a petu ding bia lawng kha hmang u.”—Efe. 4:29, 31.

11. Aa tlakmi bia thim awkah zeinihdah a kan bawmh khawh?

¹¹ “Kaa nih cun lung chung i a khatmi kha pei a chim cu” tiah Jesuh a ti. (Matt. 12:34) Cucaah aa tlakmi bia thimnak cu lungthin in aa thawk. Kan chimmi bia nih midang cung kan lungput kha a langhter tawn. Cucaah midang kha kan dawt hna i an zawn kan ruah hna ahcun aa tlakmi bia kha thim in kan chim ko lai. Cuticun kan chimmi bia cu a ṭhami le thazaang a pemi bia a si lai.

12. Aa tlakmi bia hngalh awkah zeinihdah a kan bawmh khawh rih?

¹² Aa tlakmi bia thim awkah zuamnak a hau. Mifim a simi Siangpahrang Solomon hmanh nih a ṭialmi cu a hmaanmi le rel a nuammi a si nakhnga “biatak an si maw si lo ti kha fel tein a hneksak hna.” (Pct. 12:9, 10) Kan chim hngami bia hngalh awkah zeinihdah a kan bawmh khawh? Baibal le bupi chuahpi cauk hna nih zei bantuk bia hna dah an hman ti kha kan hlathlai khawh. Kan hngalhthiam lomi biafang hna i a sullam kha kan kawl khawh. Midang thazaang a pemi lam in zeitindah bia kan chim lai ti hngalh awkah Jesuh kong kha kan hlathlai khawh. ‘Tha a bami kha thazaang pek khawh’ awkah Jehovah nih a cawnpiak caah Jesuh nih chim dingmi kha ṭha tein a hngalh. (Isa. 50:4) Kan chimmi bia nih midang zeitindah a hnorsuan khawh hna ti ruah zong hi a biapi tuk. (Jeim 1:19) Hitin kan i hal awk a si: ‘Hitin ka chim ahcun ka chim duhmi kha a hngalthiam lai maw? Zeitindah a ruah lai?’

13. Hngalh a fawimi bia kha zeicah kan chim awk a si?

¹³ Hlanlio Israel mi nih hmelchunhnak caah muko an tum tawn. Muko tum thawng pakhat cu mi i pumhnak caah a si. A dang pakhat cu raltuknak caah a si. Muko tum thawng a fian lo ahcun ralkap pawl zeitindah an um lai khi ruathmanh. Baibal nih a fiangmi muko tum thawng kha hngalh a fawimi bia he a tahchunh. Kan chimmi bia a fian lo ahcun an lung aa tuai lai i a hmaan lo tiah an ruah men lai. Asinain fiang tein kan chim tik zongah a puarhrangmi bia asiloah upatnak a um lomi bia a si nakhnga lo kan i ralrin awk a si.—1 Korin 14:8, 9 rel.

14. Jesuh nih hngalh a fawimi bia a chim ti kha zei tahchunhnak nih dah a langhter?

¹⁴ Aa tlakmi bia thimnak ah Jesuh nih zohchunh awk ṭha a chiah. Matthai dal 5 in dal 7 ah aa ṭialmi a tawi i hmual a ngei tukmi Jesuh phungchimnak kha zohhmanh. A thukmi le a herh lomi biafang hna kha hmangin midang lungthin lak awkah aa zuam lo. Midang lung a fahter hngami bia zong a chim lo. A sullam a thuk i a biapi tukmi kong hna kha hngalh a fawimi bia hmangin a chim. Tahchunhnak ah, nifa ei awk rawl caah lungre theih a hau lo ti kha a zultu pawl zumhter a duh hna. Cucaah Jehovah nih va pawl a cawm zungzal hna ti kha a fianter. Mah hnuah “nannih cu va nakin nan biapi deuh lo maw?” tiah a hal hna. (Matt. 6:26) Cuticun hngalh a fawimi bia hmangin Jesuh nih a zultu pawl kha a biapimi kong hngalhthiam awk le thazaang ngeih awkah a bawmh hna.

Zeitindah Bia Kan Chim awk a Si?

15. Zeicah nem tein bia kan chim awk a si?

¹⁵ Zeitindah bia kan chim timi cu zeidah kan chim timi tlukin a biapi. Jesuh nih bia a chim tikah “bia dawhdawh,” phundang cun nem tein a chim caah mi nih a bia kha ngaih an duh. (Luka 4:22) Kannih zong nem tein bia kan chim ahcun mi nih kan bia kha ngaih an duh deuh lai i cohlan an duh deuh lai. (Ptb. 25:15) Midang kha kan upat hna i an intuarnak biapi ah kan chiah ahcun nem tein kan chawnhbiak khawh hna lai. A cawnpiaknak ngaih awkah mi pawl zeitluk in dah an i zuam ti kha Jesuh nih a hmuh tikah a zaangfak hna i “tampi a cawnpiak hna.” (Mar. 6:34) Jesuh cu mi nih an serhsat tik hmanhah a lehrulh hna lo.—1 Pit. 2:23.

16, 17. (a) Kan innchungkhar mi le kan hawile he bia kan i ruah tikah Jesuh kha zeitindah kan i zohchunh khawh? (A hramthawknak hmanthlak zoh.) (b) Nu pakhat nih dai tein le nem tein bia a chim caah zei ṭhatnak dah a chuak?

¹⁶ Kanmah he aa naih tukmi kan chungkhar le kan hawikom hna kha nem tein le upat tein chawnhbiak cu a har kho men. Anmah sin bia kan chim tikah zeitindah chawnhbiak ding a si ti cu i ralrin a hau lo tiah kan ruah men lai. Asinain Jesuh cu a hawile he an i chawnh tikah a zungzal in nem tein a chawnh hna. Kan lakah ahodah a ngan bik tiah an i al tikah ngakchiate pakhat kha hmangin nem tein a cawnpiak hna. (Mar. 9:33-37) Khrihfa upa zong nih midang kha “nemnak tein” an chimhhrinh hnanak thawngin Jesuh kha an i zohchunh khawh.—Gal. 6:1.

¹⁷ Mi pakhatkhat nih kan thin a huntermi bia a chim hmanhah nemnak tein le upatnak tein bia kan chimnak thawngin ṭhatnak kan hmu kho. (Ptb. 15:1) Tahchunhnak ah, innchunghawi a ngei ti lomi unaunu pakhat i kumhra fai a simi a fapa cu Jehovah a biak buin thil ṭhalo a tuah. Mah ruangah a lung a ṭha lomi unaunu pakhat nih a nu kha hitin a ti: “Fale ṭha tein cawnpiak khawh lo cu lungrawh awk ngai a si.” Mah tikah a nu cu khua chikkhat a ruat i hitin a ti: “Atu ah cun thil sining a ṭha lo ti cu a hmaan ko. Asinain ka fa cu ka cawnpiak lengmang rih ko lai. Armageddon a dih hnu lawngah aa fiang te lai i mah tikah kan i ruah ṭhan te lai.” Cuticun dai tein le nem tein a leh caah an i hawikomhnak zong a rawk lo. A fapa nih a nu chimmi bia kha a theih tikah aa thleng ṭhan lai tiah ka nu nih a ka zumh rih ko ti kha a hun hngalh. Cucaah a hawikom ṭhalo pawl he aa kom ti lo. Duhsah tein a ṭhangcho i tipil a ing, cun a hnuah Bethel ah rian a ṭuan. Cucaah unau pawl an si ah, kan innchungkhar mi an si ah, kan theihhngalh lomi an si ah, mi sin i bia kan chim tikah “a zungzal in ngaih a nuammi le a ṭhami a si awk a si.”—Kol. 4:6.

18. Bia kan chim tikah Jesuh kha zeitindah kan i zohchunh khawh?

¹⁸ Kan ruahmi le kan intuarmi midang sin kan chim khawhmi hi Jehovah pekmi a ṭha tukmi laksawng a si. Bia chim awkah aa tlakmi caan le aa tlakmi bia thimnak, nemnak tein le upatnak tein chimnak thawngin Jesuh kha i zohchunh hna u sih. Cuticun kan lei kha midang ṭhatnak caah kan hman khawh lai i Jehovah lung kan lawmhter lai.