‘Mi Vialte He I Rem U’

“Mi vialte he i rem awk kha nan i zuam khawh chungin i zuam u.”—ROM 12:18.

1, 2. (a) Jesuh nih zultu hna kha zeitindah ralrin a pek hna? (b) Ralchanhnak zeitindah leh awk a si ruahnak cheuhnak kha khoika ah dah hmuh khawh a si?

JESUH nih a zultu hna kha hi vawlei ralchanhnak nan tong lai tiah ralrin a pek hna, a ruang kha a thih lai zan ah hitin a chimh hna: “Vawlei ta rak si u law cu, vawlei nih cun amah ta bantukin an dawt ko hna hnga. Sihmanhsehlaw keimah nih hi vawlei chung hin kan thim hna i amah ta nan si ti lo caah an huat hnanak cu a si.”—Johan 15:19.

² Jesuh bia a hmaan kha lamlatu Paul theng nih a ton. A rianṭuan ṭi hawi mino Timote sin a voihnihnak a cakuat ah hitin a ṭial: “Nang nih cun kan cawnpiaknak le ka ziaza le ka nunnak i kaa tinhmi kha na zulh hna; zumhnak ka ngeihmi le ka lungsaunak le ka dawtnak ngeihmi le ka in khawhnak ngeihmi le hremnak ka huahmi le fahnak ka inmi kha na hmuh hna.” Paul nih hitin a peh chap: “Khrih Jesuh he i pehtlai i Pathian nunning in nun a duhmi paoh cu hremnak an ing ko lai.” (2 Tim. 3:10-12) Pual nih Rom Khrihfa hna sin a cakuat angan 12 ah ralchanhnak zeitindah leh awk a si kha ruahnak a cheuh hna. A bia nih hi donghnak caan ah lam a kan hruai khawh.

‘A Ṭhami kha Tuah u’

3, 4. Rom 12:17 ruahnak cheuhmi kha (a) zumhnak aa khat lomi chungkhar le (b) innpa he i pehtlaihnak ah zeitindah hman khawh a si?

³ Rom 12:17 rel. Mi nih a kan ral tikah teirul cham ding a si lo tiah Paul nih a ti. Mah cawnpiaknak kha zumhnak aa khat lomi chungkhar ah zulh a herh khun. Khrihfa a simi innchunghawi nih bia fakfak le zaangfahnak aa tel lomi tuahsernak in leh lo i zuam awk a si. ‘Ṭhatlonak kha ṭhatlonak in lehrulh’ ahcun a ṭhatnak a um lo. Thil sining tu a chiater chin.

⁴ “Mi vialte nih a ṭha tiah an ruahmi kha tuah i zuam u” timi a ṭha deuhmi lam kha Paul nih ruahnak a kan cheuh. Chungkhar ah a nupi zumhnak a vapa nih a soi tik hmanh ah a nupi nih lungtak tein zaangfahnak a langhter ahcun i siknak a chuak lai lo. (Ptb. 31:12) Ka pa nih fak piin a ralchanh nain ka nu nih zaangfahnak a langhter peng i chungkhar ṭha tein a zohkhenhnak thawngin ralchanhnak kha a tei tiah atu Bethel ah a ummi Carlos nih a chim. “Ka nu nih ka pa upat awkah a kan forh zungzal. Boules timi lentecelh kha ka huam lo nain ka pa he i celh ding a ka fial. Mah kan i celh tikah ka pa cu aa nuam.” A donghnak ah a pa cu Baibal a cawng i tipil a ing. Leiser ral a tlun hnu ah Jehovah Hngaltu hna nih an innpa an bawmh hna i ‘mi vialte nih a ṭha tiah an ruahmi an tuah’ tikah mi nih an hua ti hna lo.

“Meiṭil” in Ralchanhnak Titternak

5, 6. (a) Ralchanhtu hna lu cungah “meiṭil” chiah timi nih zeidah a chimduhmi a si? (b) Rom 12:20 ruahnak cheuhmi zulhnak nih ṭhatnak a chuahtermi nan umnak hmun hmuhtonnak kha chim.

⁵ Rom 12:10 rel. Paul nih Rom 12:20 chung bia a thim tikah Phungthlukbia 25:21, 22 bia kha la seh law a lo. Mah Baibal cang nih hitin a ti: “Na ral kha a rawl a ṭaam ahcun ei awk rawl va pe, A ti a haal ahcun din awk ti va pe; Cu ti na tuah ahcun a lu cungah meiṭil kha na pumh hna a si lai i BAWIPA nih nangmah cu an rulh lai.” Rom angan 12 Paul ruahnak cheuhmi nih tahchunhnak meiṭil kha ralchanhtu harnak pek awk asiloah ningzahter awkah hman kha a chim duhmi a si lo. Mah phungthlukbia le mah he aa lomi Paul chimmi Rom chung bia nih hlanlio thir, dar titter ning tu kha a sawhmi a lo. Kum zabu 19 nak Mirang mifim Charles Bridges nih hitin a chim: “A hakmi thir, dar an titter tikah a cung he a tang he meiṭil an chiah. Lungsaunak le mah zawn lawng ruahlonak le dawtnak ngan nih a titter khawh lo tiangin a hakmi lungthin a um theng lo.”

⁶ Zaangfahnak nih “meiṭil” bantuk in ralchanhtu hna lungput kha a thlen khawh i Pathian salle an doh hna nak kha a ngolter khawh. Zaangfahnak nih mi kha Jehovah miphun le an chimmi Baibal thawngṭha a cohlanter deuh hna. Lamkaltu Paul nih hitin a ṭial: “Nan ziaza kha lawkih mi hmanh nih a ṭha an timi si sehlaw, atu ah cun mi ṭhalo tiah an in ti ko hna lai nain, nuncan ṭha in nan nun kha anmah hrimhrim nih an hmuh lai i Pathian cu mi vialte biaceih awk i a rat Ni ah cun an thangṭhat lai.”—1 Pit. 2:12.

‘Mi Vialte he i Rem u’

7. Khrih nih a zultu hna kha zei daihnak dah a chiahtak hna, mah nih zei tuah awk dah a kan forh lai?

⁷ Rom 12:18 rel. Jesuh nih a zultu hna kha hmanung bik zanriah an ei lioah hitin a ti hna: “Daihnak kan chiahtak hna, keimah daihnak cu kan pek hna.” (Johan 14:27) Khrih nih a chiahtakmi daihnak cu Jehovah Pathian le a dawtmi a Fapa dawtmi kan si ti hngalhnak in a chuakmi lung daihnak a si. Mah lung daihnak nih midang he rem tein um ding a kan forh lai. Khrihfa taktak hna cu daihnak a duhmi le remnak a sertu an si.—Matt. 5:9.

8. Chungkhar le Khrihfabu ah zeitindah remnak sertu kan si khawh?

⁸ Chungkhar ah remnak a sertu si khawhnak lam khat cu lung i khahlonak kha thil sining a chiat hlan ah a rannak in remh kha a si. (Ptb. 15:18; Efe. 4:26) Mah cu Khrihfabu he zong aa pehtlai. Lamkaltu Piter nih daihnak kawl le lei i sumnak kha a pehtlaihter. (1 Pit. 3:10, 11) Jeim nih lei i sum le nahchuahnak le i remlonak hrial a herh kha fiang tein ralrinnak bia a chim hnuah hitin a ti: “Cunglei in a rami fimnak cu a hmasabik ah a thiang i cun daite le nemte in a um i hawikom cungah a ṭha; mi dang zaangfahnak khan a khat i thil ṭha kha tampi a tlai; thleidannak zeihmanh a ngei lo i a zer zong a zer lo. Cun daihnak sertu pawl nih daihnak in an tuhmi thlaici nih a thei a tlaimi cu ṭhatnak a si.” —Jeim 3:17, 18.

9. “Mi vialte he i rem” awk kan i zuam tikah zeidah i cinken awk a si?

⁹ Rom 12:18 Paul chimmi nih chungkhar le Khrihfabu lawngah daihnak um a herh tiah a chimmi a si lo. ‘Mi vialte he i rem u’ tiah a timi a si. Cu ah innpa, rianṭuan hawi, sianginn kai hawi le phungchimnak ah kan tonmi hna an i tel. Cun lamkaltu nih “nan i zuam khawh chungin i zuam u” tiah a chim chap. Mah nih Pathian i a dingmi phunglam buar lo chung paoh cu ‘mi vialte he i rem’ awk kan si khawh chung i zuam kha a chimduhmi a si.

Phuhlam cu Jehovan Rian a si

10, 11. Zeicah phuhlam hman lo awk a si?

¹⁰ Rom 12:19 rel. Lang hngan in a kan ralchantu hna tel in kan rian le thawngṭha “a dohtu hna” he hmanh i pehtlaih tikah ‘ṭhatlonak kha ing in’ ‘nemnak’ kan langhter lai. (2 Tim. 2:23-25, NW) Paul nih Khrihfa hna cu phuhlam hmang hlah u, “Pathian thinhunnak tu nih khan cucu tuah deuh ko seh” tiah ruahnak a kan cheuh. Cucaah Khrihfa hna nih phuhlam cu kan rian a si lo kha kan hngalh. Salm caṭialtu nih “thinhung in um hlah u, hrut sual hlah u! lungrethei in um hlah u! Cu nih cun zeihmanh an ṭhathnem hna lai lo” tiah a ṭial. (Salm 37:8) Solomon nih hitin ralrin a kan pek: “Ṭhatlonak cu ṭhatlonak in ka rulh lai,” tiah va ti hlah, BAWIPA kha va hngak law, amah nih an bawmh lai.”—Ptb. 20:22.

¹¹ Ralchanhtu hna nih an kan ral tikah Jehovah kut ah chiah cu fim a si, dantat tlak tiah a ruah ahcun dat a tat hna lai. Jehovah thinhunnak kha i cinken in Paul nih hitin a chim ṭhan: “Cathiang nih pei, ‘Phuhlam cu keimah rian a si, keimah nih ka lehrulh hna lai, tiah Bawipa nih a ti,’ a ti kha.” (Deuteronomi 32:35 he tahchunh.) Phuhlam kan i timh ahcun Jehovah lawng nih tuahnak nawl a ngeihmi rian va tuah a si i cucu ruamkai a si. Cun “keimah nih ka lehrulh hna lai” tiah Jehovah nih bia a kan kamhmi zumh lo a si lai.

12. Jehovah thinhunnak cu zeitik ah le zeitindah a langh lai?

¹² Rom khuami hna sin a cakuat a hramthawk leiah Paul nih hitin a ti: “Pathian thinhunnak cu vancung in a rung lang i minung sualnak le ṭhatlonak dihlak cungah khan a rung tlung; cu an ṭhatlonak cu biatak kha lang kho lo in a dawntu a si.” (Rom 1:18) ‘Harnak nganpi’ ah Jehovah thinhunnak cu a Fapa thawngin van ah a lang lai. (Biat. 7:14) Paul nih thlarau lamhruainak thawngin a ṭialmi a cakuat hmanung ah a fianter bantuk in mah nih “Pathian biakhiahnak a dinning cu a langhter” lai. “Pathian nih a hmaanmi thil kha a tuah lai. Sifahnak nan cungah a tluntertu hna cungah khan sifahnak a tlunter ve lai i sifah a ingmi nan cung le kanmah cung zong ah damnak a tlunter lai. Bawipa Jesuh cu a vancungmi mi ṭhawng hna le meizik he, Pathian a hngal lomi hna le Bawipa Jesuh kong thawng ṭha a ngai duh lo mi hna dantat awkah a rung ṭum tikah ding tein a tuah lai.”—2 Thes. 1:5-8.

Ṭhatnak in Ṭhatlonak kha Tei i Zuam

13, 14. (a) Ralchanhnak kan ton tikah zeicah kan khuaruah a har lo? (b) Hremtu hna kha zeitindah thluachuah halpiak khawh a si?

¹³ Rom 12:14, 21 rel. Jehovah nih aa tinhmi a tlinter hrimhrim lai ti zumhnak nih a kan fialmi rian ṭha tein a kan ṭuanter lai, cu rian cu “Vancung Pennak kong Thangṭha” “khuazakip ah chim” kha a si. (Matt. 24:14) Mah rian nih kan ral kha an thin a hunter lai ti kan hngalh, zeicahtiah “keimah ruangah mi vialte nih an in huat hna lai” tiah Jesuh nih ralrin a kan pek caah a si. (Matt. 24:9) Cucaah ralchannak kan ton tikah kan khuaruah a har lo, kan lung zong a dong lo. Lamkaltu Piter nih hitin a ṭial: “Ka dawtmi ka hawile hna, a fakmi temh innak nan in caah hin nan khuaruahhar hlah u, kan cungah a um bal theng lomi thil a tlung ti in ruat hlah u. Khrih inmi temhnak kha nan in ve caah a lawmh tu in i lawm u.”—1 Piter 4:12, 13.

¹⁴ A kan hremtu cheukhat cu an hngalh lo ruangah an tuahmi a si caah annih kha hua loin phung tu chimh i zuam awk a si. (2 Kor. 4:4) Paul nih hitin ruahnak a kan cheuhmi hi zulh kan i zuam: “Nanmah an hremtu hna kha Pathian sinah thluachuah halpiak hna u; a si thluachuahnak kha halpiak hna u, chiatserhnak si loin.” (Rom 12:14) A kan hremtu hna thluchuah halpiaknak lam khat cu an caah thlacam kha a si. Jesuh nih Tlangcung Cawnpiak ah hitin a chim: “Nan ral kha va daw hna u, an huatu hna cungah khan ṭhatnak va tuah u, chiat an serhtu hna kha thla va campiak hna u.” (Luka 6:27, 28) Paul nih amah hmuhtonnak in hremtu pakhat cu zumhawk a tlakmi Khrih zultu le lungtho tein Jehovah rian a ṭuanmi a hung si kho ti kha a hngalh. (Gal. 1:13-16, 23) Paul nih a cakuat dang ah hitin a chim: “Chiat an kan serh tikah thluachuah le vanluh kan pek hna; an kan hrem tikah a in in kan i in; an ningzak seh tiah biaziar in an kan ti tikah bia nem in kan leh hna.”—1 Kor. 4:12, 13.

15. Ṭhatnak in ṭhatlonak teinak lam ṭha bik cu zeidah a si?

¹⁵ Khrihfa pakhat nih “ṭhatlonak kha i teiter hlah u, ṭhatnak tu in ṭhatlonak kha tei i zuam u” timi Rom 12 a donghnak bik cacang kha a zulh. Sualnak vialte a hrampi cu Satan Khuachia a si. (Johan 8:44; 1 Johan 5:19) Lamkaltu Johan sin phuanmi langhnak ah Jesuh nih chiti thuhmi a naule nih “[Satan] cu Tufa thi thawngin le an chimmi bia biatak a simi thawngin an tei cang” tiah a ti. (Biat. 12:11) Mah nih Satan le hi vawlei i a huham ngeihnak tei khawhnak lam ṭha bik cu Pennak kong thangṭha chim a si tiah a langhter.

Nan i Ruahchanmi ah Nan Tha Nuam U

16, 17. (a) Kan nunnak zeitindah hman ding (b) Khrihfabu ah zeitin um ding le (c) kan zumhnak aa khat lomi hna kha zeitin pehtlaih ding timi he aa tlaiin Rom angan 12 nih zeitindah a kan cawnpiak?

¹⁶ Rom Khrihfa hna sin Paul cakuat angan 12 a tawinak in ruahnak nih thil kong tampi a kan hngalhter. Jehovah sin aa pumpemi a salle cu a nungmi raithawinak kan si awk a si. Pathian thlarau forhfialnak thawngin mah raithawinak kha lungtho tein kan pek, zeicahtiah mah cu Pathian duhmi a si kha kan khuaruah khawhnak hmangin kan zumh caah a si. Lungthin taktak tein a rian kan ṭuan i kan laksawng phunphun kha ṭha tein kan hman. Toidornak in a rian kan ṭuan i Khrihfa lungrualnak kha a feh nakhnga kan si khawh chungin kan i zuam. Cun khual dawtnak le zawnruahnak kan langhter.

¹⁷ Rom angan 12 nih ralchanhnak zeitindah leh awk a si zong ruahnak tampi a kan cheuh. Phuhlam hman ding a si lo. Ralchanhnak kha zaangfahnak tu in tei i zuam awk a si. Baibal phunglam buar lo chung paoh cu kan si khawh chung mi vialte he i rem kan i zuam lai. Mah cu chungkhar, Khrihfabu, innpa, rianṭuannak, sianginn le phungchimnak zongah aa pehtlai. Lang hngan in an kan doh hmanh ah phuhlam cu Jehovah rian a si ti i cinken in ṭhatlonak kha ṭhatnak in kan si khawh chung tei kan i zuam.

18. Rom 12: 12 ah zei ruahnak cheuhnak pathum dah a um?

¹⁸ Rom 12:12 rel. Paul nih a cunglei ruahnak cheuhnak hna lengah a dang ruahnak pathum zong a kan cheuh. Mah vialte kha Jehovah bawmhnak tel loin kan tuah khawh dih lai lo caah lamkaltu nih “thlacam zungzal u” tiah a kan forh. Mah nih “harnak nan in tikah lungsau thinfual in um u” timi ruahnak cheuhnak kha a kan zulhter khawh lai. A donghnak ah, Jehovah nih hmailei hmuh lai ding bia a kan kamhmi ah kan lung chia in van ah siseh, vawlei ah siseh kan ‘i ruahchanmi thawng khan kan thanuam’ awk a si.

Zoh Ṭhannak

• Ralchanhnak kha zeitindah leh awk a si?

• Khoika hmun hna ah dah remnak ser awk a si, zeitin in dah?

• Zeicah phuhlam kan hman awk a si lo?

[Cahmai 8 hmanthlak]

Innpa kan bawmh tik hna ah an kan huatnak a tlau kho

[Cahmai 9 hmanthlak]

Khrihfabu ah remnak sertu si naa zuam maw?