Thinhun I Sumnak In “Ṭhatlonak Kha Tei I Zuam U”

“Phuhlam hmang hlah u, . . . ṭhatnak tu in ṭhatlonak kha tei i zuam u.”—ROM 12:19, 21.

1, 2. Khual a tlawngmi unau phu khat nih zei zohchunhawk ṭha dah an langhter?

BETHEL pekchanhnak puai tuahnak ah Jehovah tehte 34 cu an kal i an i citmi vanlawng seh a rawh caah an kual lam a tluang lo. Hmun king vanlawng dinhnak hmun ah vanlawng datsi rawn awkah suimilam pakhat a rau lai tiah an ruah nain suimilam 44 a rau, cuka ah ti le rawl a za in a um lo lengah a thiangmi tikholhnak le zun inn zong a um lo. Mi tampi cu an thin a hung tuk i vanlawng rianṭuantu pawl kha an zaihnawh hna. Asinain unau pawl cu dai tein an um.

² Unau pawl cu pekchanhnak program a donghnak lawng an tanh. An tha a ba nain cuka um unau pawl he i hawikomhnak caah caan an hmang. Lungsau thinfual in an ummi man a ngeih kha a hnu ah an hngalh. Vanlawng lei rian a ṭuanmi hna sinah khualtlawng pakhat nih hitin a chim, “Vanlawng cungah Khrihfa 34 um hna hlah sehlaw buainak a chuak lai.”

Thinhunnak in a Khatmi Vawlei ah Kan Nung

3, 4. (a) Thinhun tuknak nih mi kha zeitindah a hnorsuan, zeitik in dah aa thawk? (b) Kain nih a thinhunnak kha a rak i sum khawh ding a si maw? Fianter.

³ Hi chan ṭhalo ah tonmi harnak hna nih mi kha an thin a hunter khawh. (Pct. 7:7) Thinhunnak nih huatnak le zaangennak a chuahter. Ram chung le ram leng ah raldohnak a um lioah chungkhar ah i remlonak nih siknak a chuahter. Cu bantuk thinhunnak le zaangennak cu hlanlio piin a rak um cang. Adam le Evi an fapa upa bik Kain nih a nau pa Abel kha a nahchuah, a thin a hung i a thah. Jehovah nih Kain kha na thinhunnak kha i sum, naa sum ahcun thluachuah kan pek lai tiah bia a kamh nain Kain nih thil ṭhalo tuk kha a tuah.—Genesis 4:6-8 rel.

⁴ Kain cu tlinlonak ro a co ko nain thimnak nawl a ngei. Thin sum kha aa thim khawh. Asinain lai a nawn ruangah ṭuanvo a ngei cang. Cu bantuk cun kan tlinlonak nih thinhunnak le thinhun in thil tuah hrial kha a harter. Hi “harnak caan” chungah kan tonmi harnak nih lungretheihnak a tamter chin. (2 Tim. 3:1) Tahchunhnak ah khuasak harnak nih lungretheihnak a tamter. Palik le chungkhar bawmtu bu hna nih thinphawh le innchungkhar i sik, i velhnak le khuasak harnak hi aa pehtlai tiah an ti.

5, 6. Thinhunnak he aa tlaimi zei vawlei lungput nih dah a kan hnorsuan khawh?

⁵ Culengah, kan pawng ummi a tam deuh cu “mah zawn lawng aa ruatmi,” “lung a puammi” le “ṭih a nungmi” an si. Mah ziaza ṭhalo nih fawi tein a kan chawnh khawh i thinhun fawimi kan si kho. (2 Tim. 3:2-5) TV le video ah phuhlamnak kha thil ṭha le zaangennak kha buainak tonghthamnak caah a ṭhami le a dingmi in an langhter. Piahmi tuanbia tam deuh nih a zohtu hna kha mah tuanbia chung tlangval pa nih miṭhalo pa kha that seh ti duhnak a ngeihter hna.

⁶ Mah bantuk lungthin nih Pathian duhnak si loin, ‘vawlei lungput’ le a thin a hungmi uktu, Satan duhnak kha a hlorh. (1 Kor. 2:12; Efe. 2:2; Biat. 12:12) Cun a tlinglomi minung kha an duh ningin nun awkah a forh hna i mah cu Pathian thiang thlarau le cu nih a chuahtermi ziaza hna he aa ralchanh. Khrihfa cawnpiaknak a hrampi cu mi nih kan thin a kan phawh zongah lehrulh lo ding ti a si. (Matthai 5:39, 44, 45 rel.) Jesuh cawnpiaknak kha zeitindah tling tein kan zulh khawh?

Zohchunhawk A Ṭhami le A Ṭhalomi

7. Simeon le Levi nih an thin an i sum lo tikah zei thil dah a chuak?

⁷ Baibal ah thin sumnak kongah cawnpiaknak tampi a um, thin i sum tik le i sum lo tikah zei thil dah a chuak kho timi tahchunhnak zong a um. Jakob fapa Simeon le Levi nih an far nu Dinah a sualpimi Shekem kha phu an hlam tikah a cangmi thil kha ruat hmanh. Annih cu “a lau in an lau i an thin a khenh ngaingai hna.” (Gen. 34:7) Cu hnu ah Jakob fapa hna nih Shekem khua pa vialte kha an thah dih hna i khua kha an lak i nu le ngakchia vialte kha an kalpi hna. Cutin an tuah cu Dinah ruang lawng ah si loin a kan namneh i kan min a chiahter tiah an ruah caah a si kho men. Cun an pa Jakob le anmah kha Shekem nih a kan serhsat a si tiah an ruah. Asinain an tuahsernak kha Jakob nih zeitindah a hmuh?

8. Simeon le Levi kong ṭialmi nih phuhlamnak he aa tlai in zeidah a kan hngalhter?

⁸ Dinah tonmi thil nih Jakob kha a ngeih a chiatter ngaingai nain a fapale nih phu an hlammi kha sual a phawt hna. Simeon le Levi nih “kan farnu kha hlawhhlang bantuk in tuah cu kan ing kho lo cu ta” an ti i an tuahsernak kha thiam an coter. (Gen. 34:31) Asinain mah kha Jehovah nih a duh lo caah a hnu ah an in laimi thil a um. Kum tampi a rauh hnu ah Jakob nih Simeon le Levi nih thinhun in lai an nawn caah an tefa hna cu Isreal miphun lakah an i ṭhenṭek lai tiah a chimchung. (Genesis 49:5-7 rel.) A si, an thinhunnak an i sum lo caah Pathian le an pa lung an tong lo.

9. Zeitikah dah David cu a thinhun ningin thil a tuah dengmang?

⁹ Annih cu Siangpahrang David he an i dang tuk. David cu phuhlamnak caan ṭha tampi a hmu nain phu a hlam lo. (1 Sam. 24:3-7) Voi khat cu a thinhun ningin a tuah dengmang. Mirum Nabal nih a tuu le a tuukhal pawl a rak zohkhenhtu, David tlangval hna kha fakpi in a rak sik hna. David cu a tlangval hna caah thinhun in teirul cham aa timh a si men lai. David le a mi hna cu Nabal le a innchungkhar va tuk awk an kal lioah sinum pakhat nih a fim ngaimi Nabal nupi, Abigail kha zei thil a can a chimh i pakhatkhat tuah awkah a forh. Cutik ah Abigail cu laksawng tampi he David ton awkah aa thawh colh. David kha Nabal tuahsernak ngaihthiam awk le Jehovah a ṭihmi a si caah cutin tuah lo awk toidor tein a nawl. David cu a lung a hung fim i “nihin ah thisen chuah mawhnak le keimah nih keimah kut hrimhrim in phu i hlamnak tuahnak in a ka khamtu nangmah cu thluachuahnak hmu ko” tiah a ti.—1 Sam. 25:2-35.

Khrihfa Lungput

10. Khrihfa nih phuhlamnak he aa tlai in zei lungput dah ngeih awk a si?

¹⁰ Jehovah nih zaangennak le thin i sum lo a huat le daihnak a tuahmi thluachuah a pek hna kha Simeon le Levi, David le Abigail kong nih fiang tein a langhter. Lamkaltu Paul nih hitin a ṭial: “Mi vialte he i rem awk kha nan i zuam khawh chungin i zuam u. Phuhlam hmang hlah u, ka naule hna; Pathian thinhunnak tu nih khan cucu tuah deuh ko seh. Zeicahtiah Cathiang nih pei, ‘Phuhlam cu keimah rian a si, keimah nih ka lehrulh hna lai, tiah Bawipa nih a ti,’ a ti kha. Cucaah Cathiang nih, ‘Na ral cu a rawl a ṭam ahcun rawl va pe, a ti a hal ahcun ti va pe, cu ti na tuahnak nih cun a lu cungah meiṭil a chonh lai,’ a ti bang khan va tuah u. Ṭhatlonak kha i teiter hlah u, ṭhatnak tu in ṭhatlonak kha tei i zuam u.”—Rom 12:18-21.a

11. Unau nu nih thinsum kha zeitihdah a cawn?

¹¹ Mah ruahnak cheuhnak kha kan zulh awk a si. Tahchunhnak ah, unau nu nih a rianṭuannak manager thar kong Khrihfa upa kha a chimh. Manager cu a cungah a ding lo, zaangfahnak a ngei lo. Cu ruangah unau nu cu a thin a hung i rian chuah a duh. Khrihfa upa nih zeipoah khulrang in tuah lo awk a forh. Manager kha thinhun in a lehrulh ahcun thil sining a chiat chin lai kha a hngalh. (Titas 3:1-3) Khrihfa upa nih unau nu cu rian dang na hmuh hmanh ah na cungah zaangfahnak a ngeilomi manager na lehrulh ning na thlen a hau tiah a ti. Jesuh nih a chim bantuk in ka cung ah tuah seh ti na duh bantuk in manager cungah va tuah tiah ruahnak a cheuh. (Luka 6:31 rel.) Unau nu cu cutin tuah awkah a hna a tla. Aphichuak cu zeidah a si? Cuhnu tlawmpal ah manager cu a lungput aa thleng i unau nu kha rian a ṭuanmi cungah kaa lawm ti tiang hmanh a ti.

12. Unau hna he lung i khahlo tikah zeicah a fah khun?

¹² Cu bantuk in zumlotu hna he kan i pehtlaihnak a ṭhat lo tikah khuaruahhar awk a si lo. Satan vawlei cu dinlonak in a khat i miṭhalo hna ruangah kan thin a hun lo nakhnga fakpi in i zuam a hau ti kan hngalh. (Salm 37:1-11; Pct. 8:12, 13; 12:13, 14) Asinain thlaraulei unau hna lak ah buainak a chuah tikah lung a fak khun. Unau nu pakhat nih, “Biatak ka hun hngalh tikah Jehovah miphun zong mitling lo an si ti cohlan hi kaa harh bikmi a si” tiah a ti. Dawtnak a um lomi vawlei in kan chuak cang i Khrihfa bu ah unau pakhat le pakhat zaangfahnak he i pehtlaih ding kan i ruahchan. Cucaah unau pakhat, a hlei in Khrihfa bu ah rian a ngeimi pakhat nih ruat setsai loin bia a chim, Khrihfa ziaza a si lomi a tuah tikah lungfah in kan thin a hung kho. ‘Jehovah miphun lakah hi thil hi zeitindah a um khawh?’ tiah kan ti men lai. Lamkaltu hna chan chiti thuhmi Khrihfa hna lak hmanh ah cu bantuk cu a rak um. (Gal. 2:11-14; 5:15; Jeim 3:14, 15) A kan hnorsuan tikah zeitindah kan lehrulh awk a si?

13. Lung i khahlonak kha zeicah tonghtham awk a si, zeitindah tuah awk a si?

¹³ A cunglei ah a kong chimmi unau nu nih “ka lung a ka fahtermi hna ca thlacampiak kha ka cawn. Mahnih a ka bawmh zungzal” tiah a ti. Kan rel cang bantuk in a kan hremtu hna ca thlacam ding Jesuh nih a kan cawnpiak. (Matt. 5:44) Thlaraulei unau caah a hlei in thla kan cam awk a si. Pale nih an fale kha i daw hna seh ti an duh bantuk in Jehovah nih vawlei cung a salle kha i daw hna seh ti a duh. Hmunkhat ah dai tein le nuam tein um zungzal ding kan i ruahchan i Jehovah nih cutin tuah awkah atu in a kan cawnpiak. A rian sunglawi kha ṭuan ṭi hna seh ti a duh. Cucaah buainak kha daihter asiloah palhnak i “maimilh” in lungrual in um peng u sih. (Phungthlukbia 19:11 rel.) Buainak a chuah tikah unau pawl kha hrial loin “zungzal hmunmi [Jehovah] ban” tang i a himmi hmun, Pathian miphun sinah um zungzal awkah pakhat le pakhat i bawmh ding a si.—Deut. 33:27

Mikip Sin Nemnak nih Ṭhatnak a Chuahter

14. Lung i khah lo ding Satan aa zuamnak kha zeitindah kan doh khawh?

¹⁴ Satan le a khuachia pawl nih thawngṭha bia a karh nakhnga lo a nuammi innchungkhar le Khrihfabu kha hrawh awkah fakpi in an i zuam. Lung i khahlonak nih ṭhennak a chuahter kha an hngalh caah lungrualnak hrawh an i zuam. (Matt. 12:25) An i zuamnak doh awkah Paul cawnpiakmi hi ṭha tein kan zulh a herh: ‘Bawipa sal cu, aa si lengmangmi a si awk a si lo. Mikip sinah a nemmi a si awk a si.’ (2 Tim. 2: 24, 25) “Kan dohmi hna cu minung kha si loin, . . . thlarau sual ṭhawnnak hna” an si kha philh hlah. Mah raldohnak ah teinak hmuh awkah “daihnak thawng ṭha chimnak” tel in thlarau ralthuam kha i hruk a hau.—Efe 6: 12-18.

15. Khrihfabu leng in a rami dohnak kha zeitindah kan leh awk a si?

¹⁵ Jehovah a ralchanhmi hna nih Khrihfabu leng in a mi hna kha fakpi in an doh hna. Cheukhat nih Jehovah Tehte pawl kha an hrem hna, a cheu nih thawngthanhnak asiloah biaceihnak zung ah an thangchiat hna. Jesuh nih a zultu hna kha mah thil nan tong lai tiah a ti hna. (Matt. 5:11, 12) Zeitindah kan leh awk a si? Kan bia le tuahsernak in ‘ṭhatlonak kha ṭhatlonak’ in zeitikhmanh ah lehrulh awk a si lo.—Rom 12:17; 1 Piter 3:16 rel.

16, 17. Khrihfabu pakhat nih zei harnak dah an ton?

¹⁶ Satan nih kan cungah zeithil a tuah hmanh ah, “ṭhatnak tu in ṭhatlonak kha tei” kan i zuamnak nih a ṭhami tehte khannak a siter khawh. Tahchunhnak ah, Pacific tikulh i Khrihfabu pakhat nih Ruahnolhnak caah inn pakhat an hlan. Mah kha cuka ummi pastor pawl nih an theih i Ruahnolhnak tuah caan bakah an mi hna kha church pumhnak cuka inn ah kan tuah lai tiah an chimh hna. Cu tikah, palik bawi nih mah inn kha Jehovah Tehte hna nih hmang hna seh tiah pastor pawl kha a ti hna. Asinain Rualhnolhnak tuah caan a phanh tikah inn cu mi an khat i church pumhnak an rak thawk cang.

¹⁷ Palik pawl nih aa pummi kha ṭhawl ding an timh hna lioah pastor nih Khrihfa unau pa kha “tuzan ah a biapimi tuah awk pakhatkhat nan ngei maw?” tiah a hal. Unau pa nih Ruahnolhnak kong a chimh tikah “Aw, ka hngalh lo caah a si” tiah a ti. Cu tikah palikpa nih “tu zing ah pei kan chimh ko kha” tiah a ti tikah i nihter in “cu ti a si ahcun atu zeitindah nan tuah kun lai? Inn cu kan khat cang. Nan kan ṭhawl lai ma?” tiah a ti. Jehovah Tehte pawl kha hnahnawhnak petu in mi nih ruat hna seh ti duh ah zertian in a tuahmi a si! Kan unau pawl nih zeitindah an leh?

18. Unau pawl nih thinhun awk a simi thil an ton tikah zeitindah an leh, aphichuak cu zeidah a si?

¹⁸ Suimilam cheu chung church pumhnak an tuah hnu ah Ruahnolhnak tuah ding kha unau pawl cu an hna a tla. Suimilam cheuleng an i pum i an dih hnu ah unau pawl nih Ruahnolhnak cu an tuah. A thaizing ah cozah nih kherhlaitu bu an dirh. Kherhlaitu bu nih an hlat dih hnuah buainak a chuahter tu cu Jehovah Tehte pawl si loin church pastor pawl an si tiah an thanh. Cun a harmi thil sining ah Jehovah Tehte pawl an lungsaunak zong an thangṭhat hna. Jehovah Tehte pawl cu “mi vialte he i rem awk” an i zuam caah ṭhatnak a chuak.

19. Mi he i rem awk bawmtu dang pakhat cu zeidah a si?

¹⁹ Mi he i rem awkah a biapimi a dang pakhat cu ngaihnuammi bia chimnak a si. Ngaihnuammi bia cu zeidah a si, chimthiam ning le hmanning kong kha a hnu capar ah kan i ruah lai.

[A Tanglei Fianternak]

Na Fianter Kho Maw?

• Tuchan vawlei mi cu zeiruang ah dah an thin a tawi?

• Thin i sumnak le i sumlonak nih a chuahtermi kong Baibal tahchunhnak kha chim.

• Zumtu khat nih kan lung an fahter tikah zeitindah leh awk a si?

• Khrihfa bu leng in a rami ralchanhnak kha zeitindah leh awk a si?

[Cahmai 16 Hmanthlak]

Simeon le Levi thinhun in thil an tuah hnu an kirlei

[Cahmai 18 Hmanthlak]

Zaangfahnak nih mi lung a nemter khawh