‘Bawipa Thawngin Nan Thazang Cu Ṭhawnter Chin Ko U’
“Bawipa he nan i pehtlaihnak thawng le a ṭhawnnak anganmi thawngin nan thazang cu ṭhawnter chin ko u.”—EFESA 6:10.
1. (a) A luancia kum 3,000 hrawngah a hleikhunmi zeibantuk raltuknak dah a rak um? (b) Zeiruangah David nih teinak a rak hmuh?
ALUAN cia kum 3,000 hrawng ah khan, ralkapbu bu hnih an rak i do i, ral dohnak hmun ah aa domi pahnih hna cu hmai tonh in an rak dir. A no deuhmi cu David an timi tukhal pate asi. Midang lonh in a tung a sang i a ṭhawngmi Goliath cu a hmaika ah a dir ko. A thir angki cu pawng 125 hrawng a rit, i a ngan i a rit ngaingaimi a fei le a nam cu aa put hna. David tu cu ral thuam zei hmanh a rak i hruk lo, a ngeihmi a hriamnam pakhat te cu lungherhchehnak lawng asi. Israel ngakchia pate men asimi nih a zuamcawh caah Filistin mi ṭhawngpa nih an ka serh-sat tiah a rak ruah. (1 Samuel 17:42-44) Kam hnih lei in a rak zohmi hna nih a hlan kan in a phichuak rak khiah chung khawh dawh a lo ko lai. Sihmanhsehlaw a ṭhawngmi hi tuknak ah teitu an si zungzal lem lo. (Phungchimtu 9:11) David nih Jehovah ṭhawnnak in teinak a rak hmuh. Cucaah “raltuknak cu Bawipa [“Jehovah,” NW] ta asi” tiah a rak ti. “David nih Filistin mipa kha, lungherhchehnak le lung pakhat in a tei” tiah Baibal chung ṭialmi nih a langhter.—1 Samuel 17:47, 50.
2. Zei bantuk raldohnak ah dah Khrihfa pawl i tel asi?
2 Khrihfa hna cu pumsalei raltuknak ah an i tel lo. Mi hna he dai tein an um ko nain, a ṭhawng ngaingaimi an ral hna he thlarau lei in an i do. (Rom 12:18) Paul nih Efesa khua Khrihfa sin i a cakuat a donghnak angan ah, Khrihfa kip tel ding asimi raldohnak kong kha a rak chim. Hitin a rak ṭial: “Kan dohmi [“paihmi,” NW] hna cu minung kha si loin, vancung khua i a ummi thlarau sual ṭhawnnak hna le uktu hna le nawl ngeitu hna le hi a muimi chan lianh-ngannak hna hi an si.”—Efesa 6:12.
3. Efesa 6:10 ningin, teitu kan si taktak nakhnga zei tuah dah a herh?
3 “Thlarau sual ṭhawnnak hna” cu Jehovah he kan i pehtlaihnak hrawh a duhmi, Satan le khuachia hna kha an si. Annih cu kanmah nakin tampi an ṭhawn deuh caah, kan sining cu David bantuk kha asi, i Pathian ṭhawnnak kan i bochan lo ah cun kan tei kho hna lai lo. A taktak in, “Bawipa he nan i pehtlaihnak thawng le a ṭhawnnak a nganmi thawngin nan thazang cu ṭhawnter chin kho u” tiah Paul nih a kan forh. (Efesa 6:10) Paul nih mah ruahnak cheuhnak bia a chim dih hnuah, teitu kan si khawh nakhnga thlaraulei bawmhnak hna le Khrihfa ziaza hna kha a rak chim.—Efesa 6:11-17.
4. Hi capar ah hin a biapi bikmi zei kong pahnih dah kan i ruah hna lai?
4 Cathiang nih kan ral ṭhawnnak le a thil tining kong a chimmi kha atu dothlat hna u sih. Cun kan i kilven khawhning lam zong kan i ruah lai. Jehovah lamhruainak hna kan zulh ahcun, kan ral pawl nih an kan tei lai lo ti kha fek tein kan zumh khawh.
Thlarau Sual Ṭhawnnak Hna He I Paihnak
5. Efesa 6:12 i ‘paihnak’ timi biafang hmanmi nih Satan raltukning kha zeitindah a kan hngalhter?
5 “Kan dohmi [“paihmi,” NW] hna cu . . . vancung khua i a ummi thlarau sual ṭhawnnak hna . . . hi an si” tiah Paul nih a fianter. Thlarau ṭhalo ngan bik cu, ‘khuachia bawipa’ Satan kha asi. (Matthai 12:24-26) Baibal nih kan i dohnak kha ‘paihnak’ in a langhter. Hlanlio Grik paih zuamnak ah, aa telmi paoh nih a ral kha vawlei i tengh awkah a tha phelh kha aa zuam. Cubantuk cun, Khuachia nih kan thlaraulei rualternak kha phelh a duh. Zeitindah kan thlaraulei rualternak kha a phelh khawh?
6. Kan zumhnak a rawh nakhnga Satan nih thil tining dangdang a hman khawh ti kha Cathiang in langhter.
6 Satan cu rul pakhat, asilole a onmi chiandeih, asiloah ceunak vancungmi pakhat bantuk hmanh in aa umter ko lai. (2 Korin 11:3, 14; 1 Piter 5:8) Kanmah hrem awk asiloah kan lungdongh-ter awkah minung kha a hman khawh hna. (Biathlam 2:10) Vawlei hi a pumpi in Satan kuttangah a um caah, kanmah kha rap i foih awkah hi vawlei duhnak le lungthin laknak kha tlingte in a hman khawh. (2 Timote 2:26; 1 Johan 2:16; 5:19) Evi a rak hlen bantukin, kanmah kha hlen awkah vawlei cung thil tlaihchannak asiloah zumhnak in a pialmi hna ruahnak zong a hman khawh.—1 Timote 2:14.
7. Satan cu zei ri dah chiahpiak asi i, kannih cu zei a ṭhahnem deuhmi dah kan ngeih?
7 Satan le a khuachia pawl hriamnam le ṭhawnnak cu a ṭhawng ngaimi a lo ko lai nain, ri chiahpiak an si. Mah thlarau ṭhalo hna nih vancung kan Pa duh lomi tuah awkah hramhram in a kan hnek kho lo. Zalawng tein i thimnak nawl kan ngei, i kan ruahnak le kan tuahsernak kha kan i uk khawh. Cupinah, kanmah lawngin ral kan do lo. Elisha chan bantukin kanmah chan zongah hitin asi ve: “Kan sin i a ummi hna cu an sin i a ummi hna nakin an tam deuh.” (2 Siangpahrang 6:16) Pathian nawl kha kan ngaih i Satan kha kan doh ahcun, an zam tak hna lai tiah Baibal nih aamah a khan.—Jeim 4:7.
Satan Timhnak Hngalhnak
8, 9. Job zumhfehnak kha hrawh awkah Satan nih zei hneksaknak dah a cungah a tlunter, i nihin ah thlaraulei ṭihnungmi zeidah kan ton?
8 Cathiang nih a hrampi Satan thil tining hna kha a langhter caah Satan timhnak kha kan hngalh. (2 Korin 2:11) Miding Job kha Satan nih a rak doh tikah sipuazi harnak hna, dawtmi pawl thihnak, innchungkhar dohnak, pumsalei sifah innak hna le hawikawm sinin hram ngei lomi sualphawtnak hna kha a hman. Cu tikah Job cu a ngaih a chia i Pathian nih a ka hlawt tiin a rak ruah. (Job 10:1, 2) Nihin harnak hna hi dairek in Satan nih a chuahtermi asi theng lai lo nain, mah bantuk harnak kha Khrihfa tampi nih an ton cang, khakha Khuachia nih a hman khawh ko.
9 Thlaraulei ral cu hi donghnak caan ahhin a hung karh thluahmah. Thilri dawizulhnak nih thlaraulei kawltung a khuhmi vawlei ah kan nung. Phung nih a onh lomi nu pa sualnak kha ngaihchiat tertu si loin nuamhnak a hrampi asi tiin zapi theihternak [media] nih a thanh thluangthluan. Cun mi tamdeuh cu ‘Pathian nakin nomh-nak kha a duh deuhmi’ an hung si cang. (2 Timote 3:1-5) Kan “zumhnak caah fakpi in kan doh” lo ahcun mah ruahnak hna nih khan kan thlaraulei rualnak kha a hrawh khawh.—Judas 3, NW.
10-12. (a) Thlaici vorhtu bianabia i Jesuh pekmi ralrinnak pakhat cu zeidah asi? (b) Thlarau lei rian ṭuannak a hung tlawm khawh ning kha tahchunhnak in fianter.
10 A hlawh a tling bikmi Satan thil tining pakhat cu hi vawlei le thilri chawva dawizulhnak i i manh lo ngaiin umter kha asi. Thlaici vorhtu bianabia ah, Jesuh nih “hi vawlei cung khuasak tintuknak kong i lungretheihnak le chaw le va duhnak nih cu [Pennak] bia cu a thah” tiah ralrin peknak bia a rak chim. (Matthai 13:18, 22) Hika zawn i “thah” tiah lehmi Grik bifang cu “hngawng in dih i thah” ti sullam a ngei.
11 Ram lumnak tupi ah theipi kung ruang kha na hmuh ko hnga. Mah a ruang nih khan thingkung pakhat i a kungpi kha a ngerh i duhsah tein a hung ṭhang. A hram kha a hung fek deuh lengmang i aa hngatchanmi kung kha a ruang nih cun a hun ngerh deuh lengmang ve. Mah theipi ruang i a hram tampi hna nih khan thingkung tang i thazang a pe khomi rawl kha a dawp lengmang i a ruang kha a hung ṭhan thluahmah caah thingkung kha a hun dorh cang. A donghnak ah, thing kung cu a thi.
12 Cu bantuk cun, hi thil ningcang i lungretheihnak, rumnak le a nuammi nunning kawlnak nih duhsah tein kan caan le kan thazang kha a hun ei deuh lengmang khawh ve. Vawlei thil leiah kan lungthin a phanh caah pumpak Baibal relzohnak le Khrihfa pumhnak hna kha fawi tein daih thlanh khawh asi, cuticun thlaraulei rawl peknak he kan hun i ṭhen. Cutikah thlaraulei rianṭuan ti loin chaw le va khong in a donghnak ah fawi tein Satan ta kan hung si.
Fek Tein Dir A Herh
13, 14. Satan nih a kan doh tikah zeiti um awk dah a herh?
13 Paul nih zumtu hawi hna kha ‘Khuachia hlennak kha an doh khawh nakhnga fek tein dir’ awkah a rak forh hna. (Efesa 6:11, NW) Satan le a khuachia pawl kha kan hrawk kho hna lo ti cu a hmaan ko. Pathian nih mah hrawhnak rian kha Jesuh a rak pek. (Biathlam 20:1, 2) Asinain hrawh asi hlan lo tiang, Satan nih a kan doh caah a kan tei sual nakhnga lo ‘fek tein dir’ kan hau.
14 Satan nih a rak kan doh tikah fek tein dir a herh kha lamkaltu Piter nih fak khunin a rak langhter. Piter nih hitin a rak ṭial: “Fim hringte in um u, ralringte in um u! Nan ral Khuachia cu, seh awk kawl ah, [“a onmi,” NW] chiandeih bangin a vak cuahmah ko. Nan zumhnak ahkhan fekte in um u law amah cu rak doh u, zeicahtiah vawlei cung khuazakip i a ummi zumhnak lei in nan unau asimi hna kha, cu bantuk temhnak cu an ing ve ti kha nan hngalh.” (1 Piter 5:8, 9) Angaitein, a onmi chiandeih bangin Satan nih a kan doh tikah fek tein dir khawh awkah thlaraulei unaunu, unaupa hna bawmhnak cu a biapi.
15, 16. Zumtu hawi hna bawmhnak nih fektein zeitindah a kan dirter khawh ti a langhtermi Baibal tahchunhnak pakhat kha chim.
15 Africa nelrawn pawngkam hrawng i chiandeih pakhat a onh ciammam tikah sathar cu himnak lei ah a ran khawh chungin a zam. Vui pawl tu cu pakhat le pakhat tha an i pe. Africa le Asia i nunnemmi vui pipi hna cauk nih hitin a fianter: “Ram lumnak hmun i vui run pawl an i ven dan cu vui ngan pipi hna nih an ral kha doh awkah lenglei an hoih i an i kulh cawlh, vui fa tete kha a chung lei ah an chiah hna i an ven hna.” Vui pawl cu cu tluk in an lung aa rual i an ṭhawnnak an langhter ruangah vui fa tete hna hmanh kha chiandeih nih an doh ngam hna lo.
16 Kannih zong Satan le a khuachia pawl nih a kan hrocer tikah, zumhnak a fekmi unau hna he siangrual tein kan um ṭi a herh ve. Rom khua i thong a tlak lioah cheukhat Khrihfa hawi hna cu a caah “bawmtu ṭhahnem ngaingai an si” kha Paul nih a rak cohlan. (Kolose 4:10, 11) “Bawmtu ṭhahnem ngaingai an si” tiin lehmi Grik biafang kha Khrihfa Grik Baibal ah voikhat lawng hmuh asi. Vine i Biakam Thar Biafang hna Fianternak Dictionary ningah, “awlawkchong in umnak a diinter deuhmi sii pawl ti sullam a ngei.” Fahnak a nemter deuhmi thuhmi sii bantukin, Jehovah a biami nutling patling hna bawmhnak nih lungthinlei le pumsalei fahnak ruangah a chuakmi fahnak kha a daihter khawh.
17. Zeinihdah Pathian sinah zumhawktlakmi a kan siter khawh?
17 Nihin Khrihfa hawi hna thapeknak nih zumhawktlak tein Pathian ka biak lai timi kan biakamnak kha a fehter khawh. Ahleiin Khrihfa upa hna cu thlaraulei bawmhnak pek awkah an lung a tho. (Jeim 5:13-15) Baibal hmaante in relzohnak le Khrihfa pumhnak, civui le civui pi i i pumhnak hna cu zumh-awktlakmi si khawhnak caah bawmtu an si. Pathian he a ṭhami pehtlaihnak kan ngeihmi theng nih a cungah zumh-awktlakmi a kan siter. Asi, zei kan tuah hmanhah, kan ei ah siseh, kan din ah siseh kan tuahmi a dihlak cu Pathian sunparternak caah siter kan duh ding asi. (1 Korin 10:31) Pathian a nuamhtermi nunning in nun peng awkah amah Jehovah i bochan in thlacam cu a biapi ngaingai mi asi.—Salm 37:5.
18. Lungretheihnak sining nih kan thazang a zuh hmanhah zeicah lungdongh ding asi lo?
18 A caancaan ah thlaraulei kan tha a der lioah Satan nih a kan doh khawh. Chiandeih nih a derthawmmi saram kha a zuan hnawh tawn. Chungkhar buainak le sipuazi harnak asiloah zawtfah ruangah kan thlaraulei tha a der kho. Sihmanhsehlaw Paul nih “ka derthawm tikah hin ka ṭhawn a rak si” tiah a ti caah Pathian duhnak tuah kha hngol hlah u sih. (2 Korin 12:10; Galati 6:9; 2 Thesalon 3:13) Zeidah a chim duhmi asi? A chim duhmi cu kan thazang a der ko nain Jehovah sinah ṭhawnnak kan hal ahcun a ṭhawnnak thawngin kan ṭhawng kho tinak asi. David nih Goliath a rak teimi nih khan Pathian nih a miphun thazang a pek khawh hna ti kha a langhter. Tuchan Jehovah Hngaltu hna zong nih harnak nganpi ton caanah Pathian kut ṭhawnnak in thazang an hmuh kha an langhter khawh.
19. Zeitindah Jehovah nih a salle thazang a pek khawh hna ti a langhtermi tahchunhnak pakhat kha chim.
19 Pathian sinin an hmuhmi bawmhnak he aa tlaiin nuva hna nih hitin ca an rak ṭial: “Kum thluangthluan kan nuva in Jehovah kha kan biak caah thluachuah tawr le cheng kan rak hmu, thangṭhat awk a tlak taktakmi mi tampi he zong kan rak i hngal. Harnak tei khawh awk zongah Jehovah nih a rak kan cawnpiak i thazang a rak kan pek. Job bantukin, harnak hna hi zeiruangah a um ti kha kan hngal zungzal lem lo nain kanmah bawmh awkah Jehovah cu timhcia asi zungzal ti tu cu kan hngalh.”
20. Jehovah nih a miphun a bawmh zungzal hna ti a langhtermi zei Baibal langhternak dah a um?
20 Jehovah cu zumhawk a tlakmi a miphun thazang pek awk le bawmh awkah a kut a tawi lo. (Isaiah 59:1, NW) Salm caṭialtu David nih hitin hla a rak sak: “Harnak a ingmi kha a bawmh hna i ṭhumhnak a tongmi kha a cawi hna.” (Salm 145:14) Asi, vancung kan Pa nih ‘kan thilrit a kan chaan’ i kan herh taktakmi kha a kan pek.—Salm 68:19.
‘Pathian Pekmi Ralthuam Vialte Kha’ Kan I Hruk Awk Asi
21. Thlarau ralthuam i hruk a herh ti kha Paul nih fak khunin zeitindah a rak chim?
21 Satan thil tining cheukhat kha kan i ruah cang hna i a kan doh tikah fektein dir a hau ti kha kan hngalh cang. Kan zumhnak ṭhatein kilven awkah adang a biapimi bawmtu kha atu kan i ruah hna lai. Efesa khuami hna sin i a cakuat ah, Paul nih Satan nih hlennak in a kan doh tikah fektein dir awk le, thlarau ṭhalo hna he kan i paih tikah teitu si awkah a biapi ngaimi a kong pakhat kha voihnih a rak chim. Hitin a rak ṭial: “Khuachia hlennak kha nan doh khawh nakhnga Pathian nih an pekmi hna ralthuam vialte kha i hruk u . . . Cucaah atu hin Pathian ralthuam [“vialte,” NW] kha i hruk u. Cun ni ṭhalo kha a hung phanh tikah nan ral cu nan rak doh khawh lai i a donghnak tiang nan i tuk hnu zongah nan hmun ah cun fekte in nan dir kho lai.”—Efesa 6:11, 13.
22, 23. (a) Thlaraulei ralthuam ah zeidah aa tel? (b) A hnu capar ah zeidah kan i ruah lai?
22 Asi, ‘Pathian ralthuam vialte kha’ kan i hruk awk asi. Efesa khua khrihfa hna sin i cakuat a ṭial lioah Paul kha hriamnam le ralthuam tling aa hruk men laimi Rom ralkap pakhat nih a hngah. Asinain, Jehovah salle vialte nih a biapi ngaiin i hruk awk asimi thlarau ralthuam kong kha ruahceih awkah Pathian nih Paul kha thaw a chuahhnawh.
23 Jehovah pekmi mah ralthuam ah Khrihfa hna nih an ngeih awk asimi ziaza hna le thlaraulei Pathian timhpiakmi hna aa tel. A hnu capar ah mah thlarau ralthuam kong a neknok tete kha ṭhatein kan zoh hna lai. Cutikah thlaraulei raldohnak caah zei tluk tiang dah timhcia in kan um ti kan hngalh lai. Caankhatte ah, a ṭha tukmi Jesuh nunning nih Satan kan dohnak ah zeitindah a kan teiter khawh ti kha kan hngalh hna lai.
Zeitindah Na Leh Lai?
• Khrihfa vialte zei ral dah kan tuk?
• Satan thil tining cheukhat kha langhter.
• Zumtu hawile nih zeitindah thazang a kan pek khawh?
• Aho ṭhawnnak dah kan i bochan lai, zeiruangah kan i bochan awk asi?
[Cahmai 19nak i Hmanthlak]