ˈWƆN ˗GƆ 38
˗Kwa ˗tosɛta ꞊bhlëë ˗ya!
ˈWɔn ˗së ˗nu ˈwo kwa zuʋ̈ˈˈ ꞊nii ˗da kwa ˗bha ˗tosɛta ˈgü ˗wo ꞊va ꞊dedewo. ˈKö ˗kë ꞊ʒiaanwo ꞊dhɛ kwa ˗kë ˈwɔn ˈˈgbɩɩ˗ ˈgü, kwa ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈkwa ˈwɔn ˈˈwɛɛ ˈbhaa ˗nu din yö. ˈDhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, kwa ˗dho ˗a ˗zɔn ꞊dhɛ kwa ˗tosɛta ꞊bhlëë ˗ya ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ? ˈYö ˗a ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˗gɛn ꞊dede ˈtɔ˗ ˗mën?
1. ˈMën ˗kë ˈö kwa dua ˈdhö ˗mü kö ˈkwa ˗këdhösü ꞊bhlëe ˗ya?
Kwa dua ˗mü kö ˈkwa ˗këdhösü ꞊bhlëë ˗ya ˈyö ˗tɔ ꞊dhɛ kwa Dë Zoova ˈö kwa ˗dhɔ ˗ya ˗kë bhë ˗a ˗bha gbɔɔdhe ˗mü. Yö ˈnën ˈö ˗tɔ «˗tosɛta ˗gɔ ˈgodhɛ», yö ˈnën ˈö pë suu ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗da. (Psaume 36:9) ‹Yö ꞊në ˗tosɛa waa˗ ˈˈtɛɛ ˗sü ˗nu waa˗ pë ˈˈpɛpɛ ˈö mɛ ˈˈbhɩɩ˗ ˗nu ˗mawɔn ˗yö yö˗ ˗bha bhë ˗a nu˗ ˗nu ˗dhɛ.› (Këwɔn ˗nu 17:25, 28) ˈPë kwa ˗bhawɔn ˈdhö˗ ˗bha kö ˈkwa ˗tosɛta kë, Zoova ˗ya ˗nu kwa ˗dhɛ. ˗Yö ˈwɔn ꞊gban ˈˈpɛpɛ ˗kë ˈzü kö ˈkwa ˗tosɛta din yö.—Këwɔn ˗nu 14:17 ˗wo pö.
2. Kwa ˗dho Zoova ˈˈnuɛ bho ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ ˗tosɛta ˈö˗ gbɔɔ kwa ˗gɔ bhë ˗a ˗wɔn ˈgü?
Kwa ˗to kwa dhe ˈgwü ˈgü ˈö kwa ˗wɔn ˗yö ˗kë Zoova ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗. Davi ˈö ˗kë ˗Zlan ˗wodhiʋ̈lomɛn do ˈka bhë, ˗ya ˗pö ˗Zlan ˗dhɛ: «Ü ˈˈɲan ˗yö ˗kpan n ˗bha kö a ꞊kun ˈnën ˗sën ˈka n dhö ˈgwü ˈgü.» (Psaume 139:16) Kwa ˗bha ˗tosɛta ˗yö Zoova ˗dhɛ ꞊bhlëësü ꞊dedewo. (Matiö 10:29-31 ˗an ˗wo pö.) Mɛn ˈö mɛn zë ö ˗de ˈˈɲaan ɛɛnˈˈ ˈö ö ˗de zë,a Zoova ꞊yaa˗ yö, ˗yö ˗mën ˗a ˈka ꞊dedewo. (Exode 20:13) Kö ˈkwa kwa ˗de dɔ ga ˗yɛdhiʋ̈ ˈˈwɛɛwɛ ɛɛnˈˈ ˈzü kwa ˈti ˈwɔn ˗nu kë kwa ˈsuan˗ ˈka kö pë ˈˈdhiʋ̈˗ ˗yö kë mɛn ˈka, ˗yö ˗mën ˗a ˈka ˈpö. ˈKɛɛ kö ˈkwa kwa ˗zokë kwa ˗de ˗bha ˗tosɛta waa mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗bha ˈˈpiʋ̈, kö kwa˗ ˗zɔn ꞊dhɛ ˗Zlan ˗bha gbɔɔdhe ˈö bhë ˗yö kwa ˗dhɛ ꞊bhlëësü ꞊dedewo.
˗KAA ˈˈPIƲ̈ ˈPƆN
Pë ˗nu ˈö ˈkwa ˗dho ˗an kë kö ˈkwa˗ ˗zɔn ꞊dhɛ ˗tosɛta ˈö ˗Zlan ˗ya gbɔɔ kwa ˗gɔ ˗yö kwa ˗dhɛ ˗së bhë, ˗kwa ˗an ˈbhaa ˗nu ˗ga.
3. ˗Kwa kwa ˗zokë kwa ˗de ˈˈpiʋ̈ kö ˈkwa kë kwa ˈˈflëëgü.
Kletiɛn -ya ö ˗wo ˗bhö Zoova ˗dhɛ ꞊dhɛ ö ˗dho ˗a ˗dhɔkë, kö ˗ya ö ˗bha ˗tosɛta ꞊gban nu ˗a ˗dhɛ. ˗A ˗kë ˈˈdhʋ̈ ˗sü ˗yö ꞊dhɛ ˈpë ˗ya ˈˈsaa˗ bho ö ˗de ˈka ˗Zlan ˗dhɛ ˗a ˈdhö. ˗A ˗wɔn ˈgü, ˗a dua ˗mü kö ˗yö ö ˗zokë ö ˗de ˈˈpiʋ̈. ˗Ka Wlɔmö 12:1, 2 ˗wo pö, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˗nu ˈwo yö ˗an ˗yɔ mɛɛnˈˈ:
ˈMën ˗kë ˈö kwa dua ˈdhö ˗mü kö ˈkwa kwa ˗zokë kwa ˗de ˈˈpiʋ̈ kö ˈkwa kë kwa ˈflëëgü?
Ü ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈü ü ˗zokë ü ˗de ˈˈpiʋ̈ ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ kö ˈü kë ü ˈflëëgü?
4. ˗Bhö ˈwɔn ˗nu kë ü ˈsuan˗ ˈka kö ˈbha ˗dho pë ˈˈdhiʋ̈˗ kë bhi ꞊dede ɛɛnˈˈ mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˈka.
Biblö ˗yö kwa ꞊faanmën kö ˈkwa ˈˈkan ˈwɔn kë ˗kɔ ˗nu ˈwo ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˗wo mɛn zë ɛɛnˈˈ ˈwo pë ˈˈdhiʋ̈˗ ˗kë mɛn ˈka ˗an ˗bha. ˗Kaa VIDEO ˗ga, kö ˗kɔ ˈü ˗dho ˈwɔn ˗nu kë ˗a ˈka kö kaa mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu pë ˈˈdhiʋ̈˗ ˈya ˗dho ka ꞊slɔɔ˗ ˈü˗ dɔ.
˗Ka Proverbes 22:3 ˗wo pö, kö ˈka ˈˈdhɛɛ ˗nu ˈwo yö ˗an ˗yɔ mɛɛnˈˈ: Kwa ˗dho ˗a kë ꞊dhɛ kö pë ˈˈdhiʋ̈˗ ˈya ˗dho kwa ꞊dede ɛɛnˈˈ mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ꞊slɔɔ˗ ...
kwa ˗gɔ ˈˈkwɛɛndhö?
kwa ˗bha yökëdhɛ ˈgü?
kö kwa trʋʋˈˈ kë ˗ni ˈgü?
kö kwa gɔ ɛɛnˈˈ ˗piö ꞊soo ˗blü ˗ni ˈgü, kö ˗wa kwa ˈsü ˗a ˈgü ɛɛnˈˈ ˗a ꞊taa?
5. ˈBha ˗dho pë yaa kë ˈnën ˈö ꞊kun ö dhe ˈgwü ˈgü ˗a ˈka.
ˈNën ˈö ˈˈgla ˗ni ˈgü ö dhe ˈgwü ˈgü, ˗a ˗bha ˗tosɛta waa ˈwɔn ˈˈpɛpɛ ˈwo ˗gban ˗a ˗bha, ˗kɔ ˈö Zoova ˗yö ö ˈˈtʋ̈ŋ ˗kë ˗a ˈgü ˗a ˈka, ˗gblüdë Davi ˗ya ˗blɛɛ. ˗ka Psaume 139:13-17 ˗an ˗wo pö, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˈö yö ˗a ˗yɔ mɛɛnˈˈ:
Zoova ˗bha ˈka, mɛnbhɩɩdhe ˗bha ˗tosɛta zü ˗yö ˗dɔ kö ˗yö ꞊kun ˗sën ö dhe ˈgwü ˈgü ˗ee ɛɛnˈˈ ˗a zü ˗yö ˗dɔ ˗a bhɔ ˗yi ˈka ˗ee?
Zoova ˗bha ˈtɔŋ˗ ˈö˗ dɔ Izraɛdhö ˈˈsɛgümɛn ˗nu ˗ta ꞊kwɛŋzü ˗yö dhegwüzë waa ˈnën ˈö˗ ˈgwü ˈgü ˗an ˗takpa. ˗Ka Exode 21:22, 23 ˗wo pö, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˗nu ˈwo yö ˗an ˗yɔ mɛɛnˈˈ:
ˈMɛn ˈö ˈnën ˈö ꞊kun ö dhe ˈgwü ˈgü ˗a zë ö ˗de ˈti ˈka, Zoova ˗yö ˗a mɛn ˗yö ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?
Kö ˗a ˗mɛn ˗ya kë ˈˈdhʋ̈ ö ˗de ˈˈɲaan, ˗yö ˗kë Zoova ˈgü ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?b
Ü Zoova ˗bha ˈwɔn yö ˗kɔ bhë ˗a ˗yö ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?
Dhebɔ ˈö˗ ˈwɔn dɔ ˗ʒiaanwo ꞊dhɛ ˗tosɛta ꞊bhlëë ˗yö ꞊va, ˗ya kë ˈwɔn ˈbha ˗nu ˈgü, ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗kë ˗a ˈgü ꞊dhɛ ˈgwü ˗bho ö ˗bha ˗sü ˈnën ˈö ˗tɔ ˗a ˈˈslö dosɛnŋ ˈö ö ˗gɔ. ˗Ka Isaïe 41:10 ˗wo pö, kö ˈka dhɛɛˈˈ ˗nu ˈwo yö ˗an ˗yɔ mɛɛnˈˈ:
꞊Ya kë ꞊dhɛ ˗wo dhebɔ ˈbha ˗blü ˗ni ˈgü kö ˗yö ˈgwü bho ö ˗bha, de ˈö ˗dho ˗takundhe ˗dhɛ ˗a ˗gɔ? ˈMën ˗kë ˈü˗ pö ˈˈdhʋ̈?
MƐN ˈBHAA ˗NU ˗WA ˗PÖ: «ˈWɔn ˈbhaa ˗nënŋ ˗ya dhebɔ ˈkun, ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˈgwü bho ö ˗bha.»
˗Mën ˈö˗ ˗zɔn ü ˗dhɛ ꞊dedewo ꞊dhɛ ˈnën ˈö ꞊kun ö dhe ˈgwü ˈgü waa˗ dhe ˗an ˗bha ˗tosɛta ˗wɔn ˗yö Zoova ˗gɔ ˈˈgbɩɩ˗?
˗A ˈDHƐ TO KWA ˈˈƝAAN
Biblö ˗ya ˗pö ˗tosɛta ˗yö gbɔɔdhe ˈö Zoova ˗ya ˗kë kwa ˗dhɛ ˗a ˈka. ˗Dhɛ ˈö ˈˈdhʋ̈, kwa dua ˗mü kö kwa ˗de ˗bha ˗tosɛta waa mɛn ˈˈwɛɛ ˗nu ˗bha ˗tosɛta ˗dhɔ ˗yö kwa kë, kö ˈkwa˗ ꞊bhlëë ˗ya, kö ˈkwa˗ ˈkun ˗së.
˗Zobuödhe
ˈMën ˗kë ˈö mɛnbhɩɩdhe ˗bha ˗këdhösü ˈdhö ꞊bhlëësü Zoova ˈˈɲan ˈˈdhiʋ̈?
Mɛn ˈö mɛn zë ö ˗de ˈˈɲaan ˈka, Zoova ˗ya ˗yö ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ?
ˈMën ˗kë ˈö ˗këdhösü ö ˗Zlan ˗ya gbɔɔ kwa ˗gɔ bhë ˈü- ˈˈnuɛ bho ˗a ˗bha?
˗AN ˗GA ˈPÖ
˗Kɔ ˈö ˈkwa ˗dho Zoova ˈˈnuɛ bho ˗a ˈka ˗tosɛta ˈö gbɔɔ kwa ˗gɔ ˗a ˗wɔn ˈgü bhë, ˗a ˗ga?
Dhebɔ ˈö ˗ya ˈgwü bho ö ˗bha ˈˈdhiʋ̈ ˗be ˗Zlan ˗dho ˗a ˗bhawɔn ˈto ˗ee? ˗A ˗yɔ ˗ga.
«ˈMën Biblö ˗ya pö ˈö ˗gban ˈgwü ˗bho ö ˗bha ˗sü ˗bha?» (ˈWɔn ˗gɔ ˈö jw.org ˗ta)
˗Kɔ ˈö ˗Zlan ˗yö ˗tosɛta yö ˗a ˈka, ˗yö ˗dho kwa ˗takun ˗kɔ ˗kë ꞊dhɛ kö ˈkwa kwa ˗kɔ ˈˈyɛ trʋʋˈˈ ˗së ˗nu ˗bha? ˗A ˗yɔ ˗ga.
Mɛn ˈö ö ˗de zë ˗dhɔ ˗yö ˗da ˗a ˈgü, ˗kɔ ˈö Biblö ˗yö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö˗ ˗takun ˗a ˈka, ˗a ˗ga.
a Mɛn ˗nu ˈö ˗an zuʋ̈ˈˈ ˈˈklʋʋ ˈdhö bhɔ ˗ni ˈgü, Zoova ˗yö ö ˈˈtʋ̈ŋ ˗kë ˗an ˈgü ꞊dedewo. (Psaume 34:18) ˈMɛn ˈö˗ ˈˈpiʋ̈ ˈö ö ˗de zë, ˈwɔn ˈö˗ ˈgü Zoova ˗ya ˈgüman ˗a ˗gɔ ˈö˗ ˈˈpiʋ̈ ˈö˗ ˗takun. ˗Kɔ ˈö˗ ˗bha ˗takundhe ˗yö mɛn suu ˗nu ˈwo ˈˈdhʋ̈ ˗an zuʋ̈ˈˈ ˗kë ˗saa ˗a ˈka ˈö ˈwo ˗kan wo ˗de zë ˗sü ˗bha, ˗a ˗ga ˈwɔn ˗gɔ ˈö ˗kë «˗Yö n ˈˈpiʋ̈ ˈa ga: N ˗de zë ˗sü ˗ya ˗da n ˈgü Biblö ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö n ˗takun ˗ee?» ˈka bhë ˗a ˈgü. ˗Yö ˈwɔn ˗gɔ ˈö yö ˗a ˈˈpian ˈdhɛ ˈwo˗ «˗An ˗ga ˈpö» ˗kë bhë ˗a ˗ta.
b Mɛn ˗nu ˈö ˗wa ˈgwü bho wo ˗bha ˈˈdhiʋ̈ ˗be, ˗an dua ˈyaa ˗mü kö ˗wo za dɔ wo ˗de ˗bha ꞊gbɔnŋsü. Zoova ꞊mɔɔn˗ ˗bha ˈö ˗an ˗bhawɔn to. ˈBha˗ pö ˈü˗ ˈgüman ˗së ˈka, ˗bhö kpɔɔˈˈ ˈwɔn ˗gɔ ˈö ˗kë «ˈMën Biblö ˗ya pö ˈö ˗gban ˈgwü ˗bho ö ˗bha ˗sü ˗bha?» ˈka bhë ˗a ˗bha. ˗Yö ˈwɔn ˗gɔ ˈö yö ˗a ˈˈpian ˈö ˗kë «˗An ˗ga ˈpö» ˈka bhë ˗a ˗ta.