Watchtower INTANƐT ZU GAMA BINZIE
Watchtower
INTANƐT ZU GAMA BINZIE
Dagaare
@
  • ɛ
  • ɔ
  • ŋ
  • ũ
  • ɔ̃
  • ẽ
  • õ
  • BAABOLE
  • GAMA
  • LAMMO
  • mwbr21 September gampɛlɛ 1-10
  • “Te Zemmo Ane Te Naaŋ Moɔloo Toma Lammo Yelsɛgree” Yelpeɛre Gane

Vidio zaa ba kye a zie ŋa ho naŋ iri na.

Sɔrebo la, a vidio ba toɔ̃ ŋmɛ.

  • “Te Zemmo Ane Te Naaŋ Moɔloo Toma Lammo Yelsɛgree” Yelpeɛre Gane
  • Te Zemmo Ane Te Naaŋ Moɔloo Toma Lammo Yelsɛgree Yelpeɛre Gane—2021
  • Yelzu bilii
  • SEPTEMBER 6-12
  • SEPTEMBER 13-19
  • SEPTEMBER 20-26
  • SEPTEMBER 27–OCTOBER 3
  • OCTOBER 4-10
  • OCTOBER 11-17
  • OCTOBER 18-24
  • OCTOBER 25-31
Te Zemmo Ane Te Naaŋ Moɔloo Toma Lammo Yelsɛgree Yelpeɛre Gane—2021
mwbr21 September gampɛlɛ 1-10

Te Zemmo Ane Te Naaŋ Moɔloo Toma Lammo Yelsɛgree Yelpeɛre Gane

SEPTEMBER 6-12

BAABOLE POƆ YELNIMIZEERE | DUTUROONOMI 33-34

“Bɔ Lirizie A Yi Jehoova ‘Kpaŋkpama Naŋ Maŋ Bebe Wagre Zaa Na’ Loɔŋ”

it-2 51

Jeesuruŋ

Jeesuruŋ da eɛ yuori baŋ da maŋ de danna a Izerayɛl paaloŋ. A yi a Greek Septuagint poɔŋ “Jeesuruŋ” da eɛ yelbiri baŋ da maŋ de wulo nɔmmo, azuŋ ba da maŋ deɛ a yelbiri “nɔnnaa” a de leɛre o voɔreŋ. A yuori “Jeesuruŋ” da maŋ leɛ teɛrɛɛ a Izerayɛl biiri ka ba neŋ Jehoova laŋɛɛ noɔre, azuŋ a da fɛrɛɛŋ ka ba yel-eree zaa tori. (Du 33:5, 26; Ai 44:2) Duturoonomi 32:15 wuleeŋ ka a Izerayɛl biiri da ba tonɔ ba yuori Jeesuruŋ na toma. Aŋ da seŋ ka ba erɛ yɛlɛ naŋ seŋ neŋ ba yuori Jeesuruŋ na, a Izerayɛl biiri da eɛ koŋwoŋwuluu deme a zagre ba Maala na, a kyɛ boɔle ba Faara na zaala.

rr 120, daga

Yɛlɛ Naŋ Na Toɔ̃ Soŋ Te Ka Te Leɛ Are Kpeɛŋaa

Kaapage te na leɛteɛrɛɛ yɛlɛ naŋ da e yuomo yaga naŋ pare sɛre ka Iziikiel saŋa na ta, Moosis da yeleeŋ ka Jehoova taa la a faŋa ane a boɔbo ka o de o kpeɛ̃o na soŋ o puorebiiri. Moosis da sɛgɛɛŋ ka: “A Naaŋmen na naŋ ba taa baaraa na la ho lirizie, ka kpaŋkpama na meŋ naŋ maŋ bebe wagre zaa na be ho loɔŋ.” (Dut. 33:27) Ɛɛ, ka teneeŋ wa be awommo poɔŋ te na toɔ̃ taa la sagediibu ka, ka te naŋ leɛ gaa Naaŋmen zie, Jehoova na de la o kpaŋkpama na gu te, a nyɔge te bɔĩĩ ka te leɛ iri are te gbɛɛ zuŋ.​—Izik. 37:10.

w11 9/15 19 wɛl. 16

Te Zo A Zogantaa Zoobu Na Poɔ Te Naŋ Be Ne Kannyiri

16 Aŋa Aboraham, Moosis da kpieŋ sɛre kyɛ ka Naaŋmen nɔ-eŋnaa na paale. Aŋ da kyɛre fẽẽ ka a Izerayɛl biiri gaa a Noɔre Emmo Teŋgane na, Jehoova da yelko la Moosis ka: “Aneazaa ka ho na nyɛɛ a teŋgane ho nimitɔɔreŋ, kyɛ ho koŋ gaa be te kpɛ a teŋgane na maŋ de korɔ Izerayɛl biiri na.” Ananso Moosis naŋ koŋ gaa a Noɔre Emmo Teŋgane la ka, a yi a Meeriba koɔ̃ na zieŋ, Moosis ane Aaron da vɛŋɛɛŋ ka a noba tokpeɛne na vɛŋ ka ba suuri iri, ka lɛ vɛŋ baŋ ‘da e [Naaŋmen] yelfaa Izerayɛl biiri poɔŋ, Meeriba Kee-des koɔ̃ na zieŋ.’ (Dut. 32:51, 52) Lɛ da vɛŋɛɛŋ ka Moosis eŋɛ kyoɔre ka o suuri iri bee? Ai. O da de la o maaloo ko a Izerayɛl biiri a kyɛ de a yelbie ŋa bare ne ba: “Ho nyɛ la popɛle, oo Izerayɛl. Nembuoŋ waa ŋa hooŋ, booree ŋa Ba Tari Baahaa Daana Jehoova aŋ e kyiri bee a faa ba na? Ona la ho sommo kuri boŋlɛgraa bee nyaa-pigraa, ane ho nanebo bee gyeremɛ zɔɔzɔɔ-soɔ?”​—Dut. 33:29.

Baabole Poɔ Yelsonne

it-2 439 wɛl. 3

Moosis

Yuomo kɔɔ ane lezare ka Moosis da nyɛ kyɛ kpi. O da naŋ e la dɔɔ naŋ taa faŋa, a Baabole yelka: “O nimie daaŋ ba e bulabula bee bũũ. O faŋa meŋ daaŋ ba sigi.” Jehoova meŋɛ la da sɔgle Moosis saŋa na oŋ kpi na. A wa ta zenɛ, neɛzaa ba baŋ zie Jehoova naŋ uumoo. (Du 34:5-7) Aminekaŋaŋ, ananso Jehoova naŋ da e lɛ la ka, o da ba boɔrɔ ka a Izerayɛl biiri te maale bagre a Moosis uumo zie a puoro zirii ŋmema beŋ. A waa ŋa lɛ ka a Dɛɛvul da boɔrɔ ka o de a Moosis eŋgane na e neŋ. Yezu Krista yɔɔ kaŋa naŋ wa leɛ o potuuro ba naŋ boɔlɔ Gyud da sɛgɛɛŋ ka: “Kyɛ a maleke kpoŋ Mikɛl naŋ da zɔɔ ne a Dɛɛvul kyɛ ka ba da ŋmɛ nɔkpeɛne a Moosis eŋgane yɛlɛ, a Mikɛl da ba sage de yosãã yelzaa dɔgle o, kyɛ o da yelee la, ‘A Daana na dɔgre fo la!’” (Gyud 9) Sɛre ka Joosua na deɛ a Izerayɛl biiri weɛ ka ba gaa a Keenan teŋgane na, a Izerayɛl biiri zaa daaŋ koŋ la Moosis beri lezare neŋ pie.​—Du 34:8.

SEPTEMBER 13-19

BAABOLE POƆ YELNIMIZEERE | JOOSUA 1-2

“Lɛ Hoŋ Na Toɔ̃ E Ka Ho Sori Nyɛ Maaloo”

w13 1/15 8 wɛl. 7

Tare Nyaa​—Jehoova Be La Ho Zie!

7 Ka te naŋ boɔrɔ ka te tare nyaa a baŋ toɔ̃ erɛ yɛlɛ Naaŋmen naŋ boɔrɔ, aseŋ ka te zanna o yelbiri a de yɛlɛ na meŋ te naŋ zanna na tonɔ neŋ toma. Saŋa na Joosua naŋ da wa leɛre Moosis gbɛbɔgreŋ a deɛ a Izerayɛl biiri weɛ na, Moosis da yelkooŋ ka: “Hooŋ ture eŋ faŋa a tare nyaa yaga. Kyɛllɛ soŋ a toɔ̃ tuuro a bege na zaa N tontonɔ Moosis naŋ ko bo na. . . . Ta vɛŋ ka a bege gane ŋa baare ho noɔreŋ. Maŋ ŋmɛrɛ o fasani bee a maŋ teɛre o yɛlɛ gaa tɔɔre ŋmenaa ane zisoɔree. Lɛ hoŋ na toɔ̃ kyɛllɛ soŋ a tu lɛ na zaa naŋ sɛgɛ o poɔŋ. Lɛ hoŋ na e ka ho sori nyɛ lɔrebo bee maaloo ka ho yɛlɛ taa nimiri.” (Joos. 1:7, 8) Joosua da de la a kawane ŋa toŋ ne toma, ka lɛ da vɛŋ ka o ‘sori nyɛ lɔrebo bee maaloo.’ Ka te naŋ meŋ e lɛ, te na taa la nyaa ka yelzaa meŋ teŋ na e Naaŋmen puoruu toma poɔŋ meŋ nyɛ maaloo.

w13 1/15 11 wɛl. 20

Tare Nyaa​—Jehoova Be La Ho Zie!

20 A maŋ e la kpeɛŋaa yaga zaa ka te taa Naaŋmennoŋ gyogo saŋa na te naŋ wa tuoro pigrinyɛ a donfaa ŋa naŋ paale neŋ dɔgɛɛ ŋa poɔŋ. Kyɛ, te ba e te yoŋ. Naaŋmen arɛɛ te puoriŋ. O Bidɔɔ naŋ e a lantaapuoruu Zudaana meŋ arɛɛ te puoriŋ. Te taa la te yɔɔmine naŋ gaŋ turituri ayɔpoi naŋ e Jehoova Sieree Deme a be a donɛɛ lombori zaa. Ba zaa arɛɛ te puoriŋ, azuŋ yɛ vɛŋ ka te zaa moɔ̃ nimiri a taa sagediibu naŋ e kpeɛŋaa a moɔlɔ a duorisoŋ. Saŋa na teŋ moɔ̃ nimiri a moɔlɔ a duoro na, yɛ vɛŋ ka a yuoni 2013 yelzu na be te teɛroŋ poɔŋ: “Hooŋ eŋ faŋa a tare nyaa yaga. . . . Bozuŋ Ba Tari Baahaa Daana Jehoova ho Naaŋmen be la ho seŋ.”​—Joosua 1:9.

Baabole Poɔ Yelsonne

w04 12/1 9 wɛl. 1

Yelnimizeere Naŋ Be A Joosua Gane Poɔ

2:4, 5​—Bonso ka Reehab da bɛnle a Naa tontonneba na naŋ da wa boɔrɔ a Izerayɛl biiri naŋ da gaa ka ba pigre a Gyɛreko teŋkpɛŋ na? Ka a Gyɛreko Naaŋ da baŋ ka Reehab la sɔgle a Izerayɛl biiri ŋa, o da naaŋ ko oŋ. Kyɛ ananso Reehab naŋ da e lɛ la ka, o da taa la sagediibu Jehoova eŋɛŋ. Azuŋ ka Reehab da ba wuli zie a Izerayɛl biiri naŋ da be ka a Naa tontonneba na nyɔge ba te ko. (Matio 7:6; 21:23-27; Gyɔɔn 7:3-10) A Baabole gba da yel kyaarɛɛ Reehab ka, o da “waa nemmeŋɛ a o tontonne zuiŋ,” lɛ wuleeŋ ka lɛ na o naŋ bɛnle a Naa tontonneba naŋ da wa ka ba nyɔge a Izerayɛl biiri na da ba e faa.​—Gyimisi 2:24-26.

SEPTEMBER 20-26

BAABOLE POƆ YELNIMIZEERE | JOOSUA 3-5

“Jehoova Maŋ Maalɛɛ Noba Naŋ Wulo Sagediibu”

it-2 105

Gyɔɔdan

A Gyɔɔdan koɔnbɔɔ zie naŋ da maŋ puo te kpɛ a Galili Mane na zuluŋ da maŋ e la 1 m te ta 3 m (3 ft te ta 10 ft) o yɛloŋ meŋ da maŋ e la 27 m te ta 30 m (90 ft te ta 100 ft). Kyɛ ka sẽɛ saŋaŋ wa ta a Gyɔɔdan da maŋ paŋ te gaali, o da maŋ maaleŋ e la yɛloŋ yaga zaa a e zuluŋ meŋ. (Js 3:15) Saŋa na a koɔnbɔɔ naŋ da pa te gaali na, a da naŋ e la kpeɛŋaa ko dɔbɔ ane pɔgeba ane bibiiri naŋ be a Izerayɛl noba poɔŋ ka ba ŋmaa a Gyɔɔdan koɔnbɔɔ, a meŋɛ meŋɛŋ saŋa na a zie naŋ ba peɛle Gyɛreko na. A koɔ̃ ŋmie naŋ da be a zie ŋa e la kpeɛŋaa yaga zaa, saŋa kaŋa a gba da de la noba naŋ wa ka ba duu koɔ̃ beŋ gaa. Jehoova da vɛŋɛɛŋ ka a Gyɔɔdan koɔnbɔɔ koɔ̃ na are, a vɛŋ ka a Izerayɛl biiri baŋ toɔ̃ kyɛŋ teŋkuoŋaa zuŋ a ŋmaa a Gyɔɔdan. (Js 3:14-17) Yuoŋ kɔɔre mine naŋ pare a yɛlɛ ŋa eebo puoriŋ, saŋa na Elaagya neŋ Eliisa naŋ da kyɛnɛ na, Jehoova da lɛ eɛ a yelseɛlee ŋa neŋ o zu, o da lɛ e la a yelseɛlee ŋa meŋ a ko Eliisa yoŋ.​—2Nm 2:7, 8, 13, 14.

w13 9/15 16 wɛl. 17

Vɛŋ Ka Yɛlɛ Na Jehoova Naŋ Maŋ Leɛteɛre Te Na Vɛŋ Ka Ho Sukyiri Nyaŋina

17 Ka te naŋ wa taa sagediibu a de toŋ toma, sobuo ka lɛ na toɔ̃ soŋ te ka te maaleŋ dɛle Jehoova? Hooŋ leɛ nyɛ lɛ a Baabole naŋ yel saŋa na a Izerayɛl biiri naŋ da gɛrɛ a Noɔre Emmo Teŋgane na. Jehoova da ko la a ŋmenpuore wedeɛreba sowuli ka ba kyɛŋ te kpɛ a Gyɔɔdan Koɔnbɔɔ na. Kyɛ, saŋa na a Izerayɛl biiri naŋ kyɛŋ te ta a Gyɔɔdan koɔnbɔɔ na, ba da nyɛɛŋ ka a sẽɛ saŋa saa na da vɛŋɛɛŋ ka a Gyɔɔdan koɔnbɔɔ na zaa paale neŋ koɔ̃. Wala ka a Izerayɛl biiri pãã na e? Ka lɛ ba na maalɛɛ ziiri a koɔnbɔɔ noɔreŋ a kyɛnlɛ saŋa na a koɔ̃ naŋ na sigi bee? Ai, ba da dɛlɛɛ Jehoova kpɛlɛŋkpɛlɛŋ a da tu o sowuli meŋ zaa. Boŋ da yi a poɔŋ wa? A Baabole yelka: “Ka a ŋmenpuore wedeɛreba naŋ da taa a daga na gbɛɛ te kpɛ a koɔ̃ noɔre, ka a koɔ̃ naŋ daaŋ yi a mane zu sigre waana na daaŋ are lɛ, . . . beŋ la ka a ŋmenpuore wedeɛreba naŋ daaŋ taa Ba Tari Baahaa Daana Jehoova layiri bee nɔlaŋ daga na daaŋ are kpeɛŋaa teŋgaŋ-kuoŋaa eŋɛŋ Gyɔɔdan Mane na gaaliŋgaŋ bee soŋsoriŋ. Ka Izerayɛl noba zaa daaŋ lɔŋ bee ŋmaa teŋgaŋ-kuoŋaaŋ, a waana wagre a noba zaa naŋ wa lɔŋ bee a ŋmaa Gyɔɔdan kpɛlɛŋkpɛlɛŋ.” (Joos. 3:12-17) Nyɛ lɛ aŋ da naaŋ mãã a Izerayɛl biiri nɔɛ saŋa na ba naŋ nyɛ lɛ a koɔ̃ naŋ are na! Ɛɛ, a Izerayɛl biiri naŋ da dɛle Jehoova sowuli na, a da vɛŋɛɛŋ ka sagediibu na ba naŋ taa Jehoova eŋɛŋ maaleŋ e kpeɛŋaa.

w13 9/15 16 wɛl. 18

Vɛŋ Ka Yɛlɛ Na Jehoova Naŋ Maŋ Leɛteɛre Te Na Vɛŋ Ka Ho Sukyiri Nyaŋina

18 Yelmeŋɛ la, zenɛ ŋa Jehoova ba lɛ erɛ a yelseɛlɛ ŋa taa korɔ o puorebiiri, kyɛ ka ba naŋ wa taa sagediibu a de toŋ toma o maŋ ko baŋ maaloo. Naaŋmen vooroŋ soŋ na sonnɔ baŋ saŋa na ba naŋ tonɔ a toma naŋ la ka ba moɔle a Naaloŋ duoro a donɛɛ lombori zaa. A Yezu Krista ba naŋ leɛ seŋ yi a kũũne poɔ la neɛ naŋ dire Sieree a kyaare Jehoova a gaŋ neɛzaa, o da yelko la o potuuribo na ka o na be la ba zie saŋa na ba naŋ tonɔ a toŋ nimizeɛ ŋa: “Yɛ pãã gaa a tenne zaa a te e ka a nemboorɔ zaa leɛ a N potuuribo . . . N be la yɛ zie tegitegilɛ, a na te ta a teŋɛ baaroo saŋ.” (Mat. 28:19, 20) Jehoova Sieree Deme mine naŋ e noba naŋ zoro vi bee a zoro dabeɛ̃ meŋɛ wa nyɛɛŋ ka, Naaŋmen vooroŋ soŋ toɔ̃ soŋ baŋ, baŋ taa nyaa a moɔlɔ a duorisoŋ korɔ saamma a naaŋ moɔloo poɔŋ.​—Kanne Yieme 119:46; 2 Korinti 4:7.

Baabole Poɔ Yelsonne

w04 12/1 9 wɛl. 2

Yelnimizeere Naŋ Be A Joosua Gane Poɔ

5:14, 15​—Aŋ la “Ba Tari Baahaa Daana Jehoova sogyare neŋkpoŋ na”? A sogyare neŋkpoŋ naŋ da wa eŋ Joosua faŋa saŋa na baŋ da piili ka ba zɔɔ deɛ a Noɔre Emmo Teŋgane na, o na la “a Yelbiri”​—Yezu Krista, saŋa na o naŋ da e maleke a be sazuŋ sɛre kyɛ na wa a donɛɛ zu na. (Gyɔɔn 1:1; Daaniel 10:13) Nyɛ lɛ a yɛlɛ ŋa naŋ eŋnɛ te faŋa yaga zaa ka te baŋ ka, Yezu Krista naŋ taa gyeremɛ yaga zaa na arɛɛ Naaŋmen puorebiiri puoriŋ zenɛ ŋa, saŋa na ba naŋ zɔɔrɔ a siiloŋ poɔ zɔɔre na!

SEPTEMBER 27–OCTOBER 3

BAABOLE POƆ YELNIMIZEERE | JOOSUA 6-7

“Tage Ho Meŋɛ Yi Yelfoglo Eŋɛŋ”

w10 4/15 20 wɛl. 5

Iri Ho Nimie Yi Yelfoglo Eŋɛŋ!

5 Yuoŋ kɔɔre mine puoriŋ, a Izerayɛl bie kaŋa ba naŋ boɔlɔ Eekaŋ nimiri da kpɛ la boma na o naŋ da te nyɛ Gyɛreko teŋkpɛŋ na a Izerayɛl biiri naŋ da gaa zɔɔ deɛ na poɔŋ. Naaŋmen da ko la Izerayɛl biiri noɔre ka, ba sãã bon la bonzaa naŋ be a teŋkpɛŋ poɔŋ, kyɛ o da wuli baŋ boma naŋ seŋ ka ba de gaa biŋ Jehoova bon-naanee boma binzie na. Jehoova da kpãã la a Izerayɛl biiri ka: “Yɛ meŋ wɛle yɛ menne yi boma naŋ be duhibeu bee boma naŋ seŋ ka yɛ sãã na poɔŋ, ka lɛ naane yɛ na erɛ wa nyɛ duhibeu bee saammo saŋa na yɛŋ na de bon yi boma naŋ be duhibeu bee boma naŋ seŋ ka yɛ sãã na poɔŋ”. Saŋa na Eekaŋ naŋ da e tokpeɛne na, a dɔgɛɛ da wa la a Izerayɛl biiri zaa eŋɛŋ saŋa na baŋ da gaa ka ba zɔɔ neŋ E-ai teŋkpɛŋ na, a zɔɔre poɔŋ a Izerayɛl biiri mine da kɔŋ la ba nyɔvoɛ. Eekaŋ da ba sage ka o naŋ zu a boma, a gaa te ta saŋa na o olo naŋ da yi. Eekaŋ da yelka “N da nyɛɛ” a boma, “maŋ e a niiri a de a.” O nimie vɔlaa na oŋ da taa na la da de Eekaŋ ane “bonzaa naŋ e o suobu” a gaaneŋ saammo poɔ. (Joos. 6:18, 19; 7:1-26) Eekaŋ sukyiri da boɔrɛɛ bon na Jehoova naŋ da yelka ba kyiiri.

w97 8/15 28 wɛl. 2

Bonso Aŋ Seŋ Ka Te Vɛŋ Ka A Lantaapuoruu Nembɛrɛ Baŋ Faaloŋ Kaŋa Neɛ Kaŋa Naŋ Toŋ?

Ananso kaŋa aŋ seŋ ka te vɛŋ ka a lantaapuoruu nembɛrɛ baŋ faaloŋ kaŋa neɛ kaŋa naŋ toŋ la ka a maŋ vɛmeŋ ka a lantaapuoruu e forifori. Jehoova eɛ Naaŋmen naŋ pɛgeyi a e forifori. Azuŋ o boɔrɔŋ ka o puorebiiri zaa meŋ e forifori siiloŋ poɔŋ a taa gyog-sonne meŋ. O yelbiri a Baabole ko teŋ kawane ka: “Aŋa bibiiri naŋ sagra noɔre, yɛ ta la tuuro a yɛ koroŋ yelboɔre na yɛ naŋ da taa a yɛ babammo saŋ. Kyɛ aŋa lɛ a soba na naŋ boɔle yɛ naŋ waa soŋ, yɛ meŋ waa soŋ yɛ yel-eere zaa poɔ. Bonso, ba sɛge la a gansoŋ poɔ, ‘Yɛ waa soŋ, N naŋ waa soŋ zuiŋ.’” (1 Piita 1:14-16) Noba naŋ moɔ̃ nimiri a erɛ yeldɛgɛ a kyɛ tonɔ faaloŋ maŋ deɛ dɛgre wa eŋ a lantaapuoruu poɔŋ, lɛ na vɛmeŋ ka Jehoova iri o maaloo a yi ana lantaapuoruu na eŋɛŋ, a gaa ta saŋa na baŋ na sɛgre a yɛlɛ bee a iri o soba bare a lantaapuoruu poɔŋ.​—De manne Joosua zu 7.

w10 4/15 21 wɛl. 8

Iri Ho Nimie Yi Yelfoglo Eŋɛŋ!

8 A nimie vɔlaa ane a eŋgannoŋ vɔlaa na toɔ̃ kpɛɛ yelmeŋɛ Kristabiiri meŋ. Azuŋ ka Naaŋmen Yelbiri na eŋnɛ te faŋa ka, te baŋ te menne taabo a kyaare bon teŋ de te nimie kaara a kyɛ boɔrɔ eŋɛŋ. (1 Kor. 9:25, 27; kanne 1 Gyɔɔn 2:15-17.) A nemmeŋɛ Joob da eɛ neɛ kaŋa naŋ baŋ ka bon neɛ naŋ de o nimiri a kaara maŋ vɛmeŋ oŋ taa vɔlaa a ko a yelbalaa. Azuŋ o da yelka: “N binŋee layiri bee nɔlaŋ ane N nimie. N koŋ kaa pɔgesaraa ane nyɛnluu?” (Joob 31:1) Joob da yelka o koŋ de o nu siini pɔge zaala zaa sori naŋ ba seŋ neŋ poɔŋ, kyɛ lɛ yoŋ naane, o da eɛ siri ka o koŋ vɛŋ ka a lɛ yɛlɛ na gba kpɛ o sukyiri poɔ. Yezu meŋ da wulee lɛ a naŋ e nimizeɛ ka te iri teɛroŋ faare yi te teɛroŋ poɔŋ saŋa na o naŋ yelka: “Kyɛ maa yele korɔ yɛ la, ka neɛzaa wa kaa pɔge ne peɛ̃mo vɔlaa, o soba gaŋ ne o la o sukyiri poɔ.”​—Mat. 5:28.

Baabole Poɔ Yelsonne

w15 11/15 13 wɛl. 2-3

Yɛlɛ Noba Naŋ Kanna Te Gama Naŋ Maŋ Soorɔ

Takoreŋ saŋa na, ka nobaŋ gaa ka ba zɔɔ neŋ teŋkpɛŋ kaŋa, ba maŋ te ŋmaa la a teŋkpɛŋ zaa a gyeere. Lɛ zaa ba naŋ ŋmaa a teŋkpɛŋ a gyeere a kɔɔre seŋ, ka ba naŋ wa zɔɔtoɔ̃ a teŋkpɛŋ, ba maŋ woree a bonnanee zaa naŋ be a teŋkpɛŋ poɔŋ ane bonzaa naŋ kyɛre beŋ. Noba naŋ peɛrɛ yɛlɛ gaa nyɛɛ bondirii yaga a yi Gyɛreko teŋkpɛŋ na ba naŋ da sãã na. A kyaare ana yɛlɛ ŋa, a gane na ba naŋ boɔlɔ ka Biblical Archaeology Review yelka: “Boma na te naŋ nyɛ aŋ bebe yaga zaa a yi a saammo puoriŋ la, koɔŋdogre, ane bonbie. . . . A yɛlɛ ŋa eɛ o yoŋ a kyaare boma na te naŋ nyɛ saŋa na te naŋ peɛre a Palestine teŋgane yeltaree na. Kaapage ho na toɔ̃ nyɛɛ bonbie naŋ paale koɔŋdoge bonyeni bee ayi, kyɛ lɛ na te naŋ nyɛ a bonbie naŋ e yaga seŋ na e la nɔmaaŋ.”

A kyaare a lɛ yɛlɛ ŋa a Baabole yelka, a Izerayɛl biiri da ba seŋ ka ba de a Gyɛreko deme bonbie na. Jehoova da ko baŋ noɔre ka ba ta wa erɛ lɛ. (Joos. 6:17, 18) Sẽɛ saŋa la ka a Izerayɛl biiri da te zɔɔ neŋ a Gyɛreko noba, a saŋa baŋ da de ba weɛ boma baare ka bonbie da be a yiriŋ yaga zaa. (Joos. 3:15-17; 5:10) A yelpeɛreba naŋ da nyɛ bonbie naŋ e yaga a be a Gyɛreko teŋkpɛŋ na, wuleeŋ ka a Izerayɛl biiri da ba te pigi a lɛ teŋkpɛŋ na kɔɔre, aŋa lɛ a Baabole naŋ yel na.

OCTOBER 4-10

BAABOLE POƆ YELNIMIZEERE | JOOSUA 8-9

“Yɛlɛ Teŋ Na Baŋ Zanne Yi A Giibiyoŋ Deme Yɛlɛ Na Poɔŋ”

it-1 930-931

Giibiyoŋ

Lɛ Ba Neŋ Joosua Naŋ Laŋ E Yɛlɛ. Joosua saŋa na a Hiiv demeŋ da kpeɛrɛ Giibiyoŋ. Giibiyoŋ da poɔ la a Keenan paalonne ayɔpoi naŋ da seŋ ka a Izerayɛl biiri sãã na. (Du 7:1, 2; Js 9:3-7) Ba da boɔlɛɛ a Giibiyoŋ noba Aamor deme, saŋa kaŋa a Baabole maŋ boɔlɛɛ a Keenan noba zaa ka Aamor noba. (2Sa 21:2; de manne neŋ Mn 10:15-18; 15:16.) A Giibiyoŋ noba da ba e ba yɛlɛ aŋa a Keenan deme, aneazaa ka ba da taa la dɔbɔ naŋ e kpeɛne a baŋ zɔɔre ka ba teŋɛ na meŋ da e kpɛŋ yaga. Kyɛ ba da baŋɛɛŋ ka, ba koŋ baŋ zɔɔ neŋ a Izerayɛl biiri a toɔ̃ ba bonso Jehoova da zɔɔrɔ korɔ la Izerayɛl. Saŋa na a Izerayɛl biiri naŋ da te sãã Gyɛreko ane E-ai na, a Giibiyoŋ noba naŋ da are Kefaira, Biyiirot ane Kiirijat Jii-arim (Js 9:17) naŋ la a Hiiv noba teŋbɛrɛ ata na gbɛbɔgreŋ da toŋ la noba ka ba gaa Joosua zie Giiligal ka ba neŋ a Izerayɛl biiri te maale eŋmaaroŋ nɔlaŋ. A noba na a Giibiyoŋ deme naŋ da toŋ ka ba gaa Joosua zie na da su la kpare-zagra, ka ba nɔɔteɛ ane ba dãã woɔre meŋ kore kore, ka ba bɔtɔre meŋ zaa da kyeɛre, ka ba boroboro na meŋ zaa da ko a puriho. Ba da wa yelka ba yi la paaloŋ naŋ e tɔɔre yaga zaa, azuŋ ba ba poɔ a paalonne na a Izerayɛl biiri naŋ da seŋ ka ba sãã na poɔŋ. Ba da lɛ yeleeŋ ka ba woŋ la lɛ Jehoova naŋ dɔgre a Igyipiti paaloŋ na ane lɛ o naŋ soŋ a Izerayɛl biiri baŋ zɔɔ toɔ̃ a Aamor namine naŋ la Saihong ane Oog. Kyɛ ba da teɛrɛɛ yɛlɛ gaa tɔɔre a ba yel saammo na a Izerayɛl biiri naŋ te sãã Gyɛreko ane E-ai na, bonso a duoro ŋa da naŋ koŋ toɔ̃ gaa tɔɔre te ta a ba “paaloŋ tɔɔre” na ba naŋ yelka ba yieŋ na. A Izerayɛl nembɛrɛ da peɛrɛɛ ba yɛlɛ na, a sage sieree na zaa ba naŋ da wuli na, a eŋ ba noɔre ka ba koŋ sãã ba.​—Js 9:3-15.

w11 11/15 8 wɛl. 14

“Ta Dɛle Ho Meŋɛ Nimiyuo Bee Yelbammo”

14 Te e la noba naŋ ba pɛgeyi, azuŋ te zaa​—haali a lantaapuoruu nembɛrɛ naŋ baŋ yɛlɛ nimiri gba seŋ ka ba kaara soŋ a maŋ bɔ sowuli yi Jehoova zie saŋa na ba naŋ derɛ gbɛɛ na. Joosua la da leɛre Moosis gbɛbɔgreŋ a de a Izerayɛl biiri weɛ, nyɛ lɛ o neŋ a Izerayɛl nembɛrɛ naŋ da e saŋa na a Giibiyoŋ noba naŋ da tu nyaammo sori a da wa bɛnle ba ka, ba yi la paaloŋ tɔɔre kaŋa wa na. Ba da ba de a yɛlɛ gaaneŋ Jehoova nimitɔɔre, kyɛ ka Joosua ane a nembɛrɛ da maale eŋmaaroŋ nɔlaŋ neŋ a Giibiyoŋ noba. A lɛ puoriŋ, aneazaa ka Jehoova da sagɛɛ ba yɛlɛ na, kyɛ Jehoova da vɛŋɛɛŋ baŋ sɛge yɛlɛ na ba naŋ da e na eŋ a Baabole poɔŋ, ka lɛ na vɛŋ ka te zanne yelkaŋa yi be.​—Joos. 9:3-6, 14, 15.

w04 10/15 18 wɛl. 14

“Yɛ Tuuli A Paaloŋ Zaa”

14 A noba na a Giibiyoŋ deme naŋ da toŋ ka ba gaa Joosua zie na da te yeleeŋ ka: “Paalooŋ naŋ e tɔɔre yaga ka ho tontoneba yi wa. Ba Tari Baahaa Daana Jehoova ho Naaŋmen yuori zuŋ teŋ wa.” (Joosua 9:3-9) A bonsuuri ane a bondirii na baŋ taa na da sereŋ wuleeŋ ka ba yi la paaloŋ naŋ e tɔɔre yaga, kyɛ a yi Giilgal a gɛrɛ Giibiyoŋ e la maalihi lezare [bee kilomitare lezare neŋ pie]. Joosua ane a Izerayɛl nembɛrɛ da sage la yɛlɛ na baŋ da yel na, ka ba ne ba ane a teŋbɛrɛ na zaa naŋ da peɛle Giibiyoŋ na da maale eŋmaaroŋ nɔlaŋ. Ka lɛ a Giibiyoŋ noba naŋ da ba boɔrɔ ka ba ko ba zuŋ baŋ da e a yɛlɛ ŋa bee? Ai, yɛlɛ na baŋ da e na da wuleeŋ ka, ba meŋ boɔrɔŋ ka ba wa puoro a Izerayɛl Naaŋmen. Jehoova da sage la yɛlɛ na a Giibiyoŋ noba naŋ da e na, a vɛŋ baŋ wa leɛ “dawɛreba ane koɔŋdoɔreba a ko a lammo ane Ba Tari Baahaa Daana Jehoova sareka irizie na,” ba naŋ da maŋ woro daare korɔ a ŋmenpuore wedeɛreba baŋ de maala a sareka irizie vũũ na. (Joosua 9:11-27) A Giibiyoŋ noba da moɔ̃ la nimiri a yi ba poore zaa poɔŋ a sigri ba menne a tonɔ a toma na baŋ da ko ba Jehoova puoruu toma poɔŋ na. Aminekaŋaŋ, ba mine da paalɛɛ a ŋmenpuoredie tontoneba naŋ da yi Baabilɔŋ a wa soŋ baŋ leɛ mɛ a ŋmenpuoredie na. (Eezira 2:1, 2, 43-54; 8:20) Te na baŋ tɔglɛɛ a gyogo na a Giibiyoŋ noba naŋ da taa na, ka te naŋ moɔ̃ nimiri ka eŋmaaroŋ be te neŋ Naaŋmen kpakyagaŋ a kyɛ lɛ yi te poboɔbo zaa a sigri te menne a tonɔ toma zaa ba naŋ ko te Jehoova puoruu poɔŋ.

Baabole Poɔ Yelsonne

it-1 1030

Noba Yagloo

A yi a bege na Jehoova naŋ da ko a Izerayɛl biiri na poɔŋ, ka neɛŋ wa toŋ toŋfaa kaŋa naŋ e nimizeɛ yaga, ba da maŋ ko la o soba a kyɛ de o yagle daa zuŋ aŋa “neɛ Naaŋmen naŋ kaa-eŋ bee a pɔ eŋ.” Ka ba naŋ yagloo a daa zuŋ, a maŋ e la kpããmo ko neɛzaa naŋ nyɛrɛ o. Ka ba naŋ wa ko neɛ a de o yagle a daa zuŋ, aseŋ ka ba yage o soba a te sɔgloo sɛre ka zi-soɔree saŋa ta; ka ba naŋ baroo ka o yagle a daa zuŋ a zi-soɔree zaa, o na sãã la a teŋgane na Naaŋmen naŋ de ko a Izerayɛl biiri na. (Du 21:22, 23) Izerayɛl biiri da maŋ tu la a bege ŋa, haali ka neɛ na ba naŋ ko naŋ ba e Izerayɛl bie.​—Js 8:29; 10:26, 27.

OCTOBER 11-17

BAABOLE POƆ YELNIMIZEERE | JOOSUA 10-11

“Jehoova Da Zɔɔ Ko La Izerayɛl”

it-1 50

Adoonaizeedek

Adoonaizeedek da la Gyɛruzɛlɛm Naa saŋa na a Izerayɛl biiri naŋ da zɔɔrɔ ka ba deɛ a Noɔre Emmo Teŋgane so na. Adoonaizeedek da de la o meŋɛ te poɔ a Gyɔɔdan ŋmentoŋ kpeɛraa seŋ namine na eŋɛŋ, ka lɛ na vɛŋ ka ba zɔɔ neŋ a Izerayɛl biiri ka ba ta wa zɔɔ deɛ ba teŋgane na so. (Js 9:1-3) Kyɛ, a Hiiv noba naŋ da kpeɛrɛ Giibiyoŋ na da te maalɛɛ eŋmaaroŋ nɔlaŋ neŋ Joosua. Lɛ zuŋ Adoonaizeedek naŋ da boɔrɔ ka o yɔɔ a Giibiyoŋ noba sane a kyɛ lɛ pigi neɛzaa naŋ na boɔrɔ ka ba de ba menne te paale a Izerayɛl biiri eŋɛŋ zuŋ na, Adoonaizeedek da de la sogyare te poɔ a Aamor namine banaare eŋɛŋ, baŋ te pigi Giibiyoŋ a zɔɔ neŋ o. Joosua da te zɔɔ faa la a Giibiyoŋ noba, a kyɛ da ko a namine banuu sogyare na zaa ka lɛ vɛŋ ka a namine banuu ŋa zaa zo gaa Makiida. Beŋ baŋ te pigi ba eŋ pi-bɔge kaŋa poɔŋ. Joosua meŋɛ la da ko Adoonaizeedek ane a namine banaare ŋa o sogyare na nimitɔɔreŋ, a kyɛ de ba eŋgama yagle daare zuŋ. Ba da lɛ yagɛɛ ba eŋgama a de lɔɔ eŋ a pi-bɔge poɔŋ, ka a pi-bɔge leɛ ba ummo zie.​—Js 10:1-27.

it-1 1020

Sakubo

Lɛ Jehoova naŋ da maŋ de sakubo e. Sakubo e la boma na kaŋa Jehoova naŋ maŋ de toŋ toma a vɛŋ ka o yelbiri nyɛ eebo a kyɛ lɛ wuli lɛ o kpeɛ̃o naŋ seŋ. (Ym 148:1, 8; Ai 30:30) A dɛndɛŋ saŋa a Baabole naŋ yel sakubo yɛlɛ la, saŋa na Jehoova naŋ da de a dɔgroŋ ayɔpoi soba na wa eŋ Igyipiti paaloŋ na, o da vɛŋɛɛŋ ka sakubo le yaga zaa a da sãã weɛ boma zaa, a kɔɔre weɛ daare zaa. Nensaaleba ane dunni zaa naŋ da be wɛreŋ ka a sakubo da ko, kyɛ a sakubo da ba le Goo-seŋ, zie na a Izerayɛl biiri naŋ da kpeɛrɛ na. (Yi 9:18-26; Ym 78:47, 48; 105:32, 33) A yɛlɛ ŋa puoriŋ, a Noɔre Emmo Teŋgane na poɔŋ, saŋa na a Aamor namine banuu naŋ da te pigi Giibiyoŋ a zɔɔrɔ ne o na, Joosua da de la a Izerayɛl biiri weɛ a te zɔɔ faa Giibiyoŋ noba. Jehoova da vɛŋɛɛŋ ka sakubo le za a Aamor noba ŋa. A yi a lɛ zɔɔre na poɔŋ, noba a sakubo naŋ da ko na da gaŋ la noba naŋ kpi a zɔɔre poɔŋ.​—Js 10:3-7, 11.

w04 12/1 11 wɛl. 1

Yelnimizeere Naŋ Be A Joosua Gane Poɔ

10:13​—Sobuo ka a yɛlɛ ŋa na toɔ̃ e? “Yelkaŋa bebeŋ a e kpeɛŋaa gaali a ko Ba Tari Baahaa Daana Jehoova,” naŋ maale sazu ane teŋgane ka o e bee? (Munpiilee 18:14) Ka Jehoovaŋ boɔrɔ, o na toɔ̃ leɛrɛɛ yɛlɛ ka a waa ŋa ŋmenaa neŋ kyuu arɛɛ ziyeni ka neɛ naŋ be a teŋɛzuŋ nyɛrɛ a zaa ayi. Kyɛbee, o na toɔ̃ vɛmeŋ ka a teŋɛzu ane kyuu are ziyeni kyɛ ka o leɛre kyaanee naŋ yire ŋmenaa ane kyuu eŋɛŋ, ka a leɛ tori a teŋɛzu ka a waa ŋa a naŋ kyaana a teŋɛzu. Lɛ zaa Jehoova naŋ e, “a bebiri ŋa tɔ daaŋ ba la bebe o nimitɔɔreŋ bee o puoriŋ” nensaaleba zemmo zaa poɔŋ.​—Joosua 10:14.

Baabole Poɔ Yelsonne

w09 3/15 32 wɛl. 5

Yɛlɛ Noba Naŋ Kanna Te Gama Naŋ Maŋ Soorɔ

Ba naŋ boɔle gama mine yoe a Baabole poɔŋ, a kyɛ lɛ wuli ka noba maŋ te peɛrɛɛ yɛlɛ a lɛ gama na poɔŋ na, ba seŋ ka lɛ vɛŋ ka te teɛre ka Naaŋmen vooroŋ la soŋ baŋ sɛgaa. Jehoova Naaŋmen go la o yelbie na zaa naŋ wa laŋtaa a e “te Naaŋmen yelihuŋ,” a yelbie ŋa meŋ “na areŋ a gɛrɛ wagre zaa.” (Aiz. 40:8) Ɛɛ, yɛlɛ na Jehoova naŋ vɛŋ baŋ sɛge eŋ a Baabole gama lezaata neŋ ayoɔbo na la yɛlɛ oŋ boɔrɔ ka a soŋ ka “neɛzaa naŋ waa Naaŋmen neɛ na toɔ̃ taa faŋ tonsoŋ zaa tommo poɔ.”​—2 Tim. 3:16, 17.

OCTOBER 18-24

BAABOLE POƆ YELNIMIZEERE | JOOSUA 12-14

“De Ho Sukyiri Zaa Tuuro Jehoova”

w04 12/1 12 wɛl. 2

Yelnimizeere Naŋ Be A Joosua Gane Poɔ

14:10-13. Aneazaa ka Kee-leb da di la yuoŋ lezaanaare ane anuu, kyɛ o da yelka ba koo toŋ kpeɛŋaa naŋ la ka, o te zɔɔ deɛ Hii-biroŋ teŋgane na. Eanak demeŋ da kpeɛrɛ Hii-biroŋ​—ba da eɛ dɔbɔ naŋ e bɛrɛ yaga a lɛ e wogri meŋ. Jehoova sommoŋ, Kee-leb da toɔ̃ zɔɔ de la Hii-biroŋ so. Hii-biroŋ da wa leɛ la a Izerayɛl biiri liriziiri teŋbɛrɛ na kaŋa. (Joosua 15:13-19; 21:11-13) Kee-leb ewuli ŋa eŋnɛ teŋ faŋa ka te sage toma zaa ba naŋ ko te Jehoova puoruu poɔŋ, haali ka a tomaŋ e kpeɛŋaa gba.

w06 10/1 18 wɛl. 11

Sagediibu Ane Naaŋmen Zoe La Maŋ Vɛŋ Teŋ Taa Nyaa

Aseŋ ka te sagediibu baara. Ka te naŋ wa de yelmenne na te naŋ zanna na tonɔ neŋ toma, “a lɛnne” a nyɛ tɔnɔ naŋ be a poɔŋ, a de te nimie “nyɛ” lɛ Jehoova naŋ maŋ iri te puoro nɔɛ na, ane lɛ o naŋ wulo te sori te zemmo poɔŋ, a maŋ vɛmeŋ ka te sagediibu e kpeɛŋaa. (Yieme 34:8; 1 Gyɔɔn 5:14, 15) Te na baŋ yeleŋ peɛlaaŋ ka, Joosua ane Kee-leb sagediibu da maaleŋ eɛ kpeɛŋaa saŋa na ba naŋ lɛnne a nyɛ ka Naaŋmen somaŋ na. (Joosua 23:14) Hooŋ leɛ nyɛ a yɛlɛ ŋa soŋ: Ba da ba kpi a yuoŋ lezaayi wɛgyɛŋ sokyɛŋ na poɔŋ a ŋa lɛ Naaŋmen naŋ da eŋ noɔre na. (Soribu 14:27-30; 32:11, 12) Ba da paalɛɛ noba naŋ da de weɛ ka a Izerayɛl biiri de yuomo ayoɔbo a zɔɔ deɛ Keenan deme teŋgane na. A baaraa zaa, ba da nyɛ la nyɔvotɔɔre ane laafeɛ. Ba gba da nyɛ la ba menne gbaŋdiruŋ, Jehoova meŋ da maalɛɛ a dɔbɔ ŋa naŋ de nyaa ane sagediibu puoruu na yaga zaa!​—Joosua 14:6, 9-14; 19:49, 50; 24:29.

Baabole Poɔ Yelsonne

it-1 902-903

Giibal

Jehoova da de la a “Giibal teŋgane na” poɔ a tenne na a Izerayɛl biiri naŋ da seŋ ka ba zɔɔ deɛ na eŋɛŋ. (Js 13:1-5) Noba naŋ ba sage a Baabole di yeleeŋ ka a yɛlɛ ŋa ba tori, bonso a Giibal teŋkpɛŋ na da be la a Izerayɛl paaloŋ Samun-Gɔɔ seŋ (c. kilomitare 100 [maalihi 60] Daan Samun-Gɔɔ seŋ). A waa ŋa a Izerayɛl biiri da ba toɔ̃ zɔɔ deɛ a lɛ teŋɛ ŋa zaa. Gaŋbaŋneba mine yeleeŋ ka a Hiburu sɛgre naŋ be ana zie ŋaŋ saaŋɛɛŋ, azuŋ ba da yeleeŋ ka, kaapɔge takoreŋ saŋa na a Hiburu sɛgre da kannɛɛŋ ka “a teŋgane naŋ gɛrɛ Lebanon seŋ na,” bee ‘a te ta a Giibal noba teŋɛ na tɛribɔgu.’ Kyɛ, ka te naŋ leɛ kaa noɔre emmo na Jehoova naŋ da eŋ ko Izerayɛl biiri naŋ be Joosua 13:2-7 na, Jehoova da yeleeŋ ka, aseŋ ka ba sage o noɔre. Azuŋ Izerayɛl da ba toɔ̃ zɔɔ deɛ Giibal oŋ leɛ ba suobu bonso ba da eɛ tokpeɛne deme.​—De Js 23:12, 13 manne neŋ.

OCTOBER 25-31

BAABOLE POƆ YELNIMIZEERE | JOOSUA 15-17

“Go Ho Gbaŋdiruŋ Naŋ E Nanee Na”

it-1 1083 wɛl. 3

Hii-biroŋ

Saŋa na a Izerayɛl biiri naŋ da naŋ zɔɔrɔ ka ba deɛ a teŋgama naŋ be a Keenan teŋgane samuŋ-duri seŋ na, noba naŋ da kpeɛrɛ Hii-biroŋ, ane ba Naa (aminekaŋaŋ neɛ naŋ da wa leɛre Hooham gbɛgbɔgreŋ a leɛ dire naaloŋ) zaa ka a Izerayɛl biiri da sãã. (Js 10:36, 37) Aneazaa ka Joosua da deɛ la a Izerayɛl biiri weɛ baŋ zɔɔtoɔ̃ a Keenan noba, kyɛ a waa ŋa ba da ba vɛŋ ka sogyare te are a teŋgama na baŋ da zɔɔ deɛ na tɛribɔgreŋ. Saŋa na a Izerayɛl biiri naŋ da te zɔɔrɔ neŋ paaloŋ yobo na, a Eenak noba da leɛ wa kpeɛrɛɛ Hii-biroŋ, a lɛ zuŋ a da wa fɛrɛɛŋ ka Kee-leb gaa (bee ka o deɛ a Izerayɛl biiri naŋ da be a Gyuuda bale na weɛ) ka ba te zɔɔ deɛ a Hii-biroŋ teŋgane na. (Js 11:21-23; 14:12-15; 15:13, 14; Sar 1:10) Ba da de la a Hii-biroŋ teŋgane na ko Kee-leb naŋ da yi a Gyuuda bale na. A puoriŋ ba da wa iree Hii-biroŋ paale a liriziiri teŋbɛrɛ na poɔŋ. A ŋmenpuore wedeɛreba mine da kpeɛrɛɛ Hii-biroŋ. Kyɛ, ba da de la “a [Hii-biroŋ] yikpoŋ na” ane o teŋbilii na zaa ko Kee-leb aŋ e o gbaŋdiruŋ.​—Js 14:13, 14; 20:7; 21:9-13.

it-1 848

Lɛ Ba Naŋ Da Maŋ Fere Noba Baŋ Tonɔ Toma

Saŋa na ba naŋ da sɛgrɛ a Baabole na, ka paaloŋ kaŋaŋ te zɔɔtoɔ̃ paaloŋ kaŋa, ba da maŋ nyɔge la noba mine naŋ be a paaloŋ poɔŋ a wa “fere ba baŋ tonɔ toma” (Heb., mas) aŋa gbaŋgbaare. (Du 20:11; Js 16:10; 17:13; Es 10:1; Ai 31:8; La 1:1) A Igyipiti noba da iree tontoŋ nembɛrɛ naŋ da dɔgrɔ a Izerayɛl biiri naŋ da e gbaŋgbaare Igyipiti paaloŋ na, a ferɛ ba baŋ tonɔ toma a kyɛ meɛrɛ boma binziiri naŋ da be Paitom ane Raamsiz na. (Yi 1:11-14) Saŋa na a Izerayɛl biiri naŋ da gaa a Noɔre Emmo Teŋgane na, aŋ da seŋ ka ba tu Jehoova noɔre a kare a Keenan noba ka ba yi a teŋganeŋ a kyɛ sãã ba zaa na, a Izerayɛl biiri da nyɔgɛɛ ba mine a fere ba baŋ tonɔ toma aŋa gbaŋgbaare. A gbaŋgbaare ŋa da bɛnlɛɛ a Izerayɛl biiri baŋ te puoro zirii ŋmema. (Js 16:10; Sar 1:28; 2:3, 11, 12) Naa Soolomoŋ da naŋ moɔ̃ la nimiri a nyɔgrɔ a Keenan noba naŋ la a Aamor noba, Hiit noba, Peeriz noba, Haiv noba, ane a Jii-bus noba a fere ba baŋ tonɔ toma aŋa gbaŋgbaare.​—1Nm 9:20, 21.

it-1 402 wɛl. 3

Keenan

Aneazaa ka a Izerayɛl biiri da sãã la a Keenan noba zaa saŋa na baŋ da zɔɔrɔ ka ba deɛ a teŋgane so na, a Keenan noba naŋ da kyɛre na meŋ da zagrɛɛŋ ka ba sigri ba menne ko a Izerayɛl biiri, kyɛ a Baabole da naŋ yeleeŋ ka “Ba Tari Baahaa Daana Jehoova daaŋ ko la Izerayɛl a paalonne zaa oŋ daaŋ pɔ ka o na ko la ba sããkommine na,” a Baabole da lɛ yel poɔ yɛŋ ka Jehoova da ko baŋ “pɛnnoo wa gyili,” a kyɛ lɛ yelka “yelsonne na zaa Ba Tari Baahaa Daana Jehoova aŋ daaŋ eŋ noɔre ko Izerayɛl na; a zaaŋ paale.” (Js 21:43-45) Dabeɛ̃ da kpɛ la a Izerayɛl dɔndɔnne naŋ da ŋmaa ba gyeere na, lɛ zuŋ a Izerayɛl biiri da taa la zeŋ laafeɛ. Naaŋmen da yelko baŋ ka, o na karɛɛ a Keenan noba bare “beɛla beɛla” ka lɛ naane a teŋgane na gaŋ la kpale lɛ ka wɛdunni wa paale o zaa. (Yi 23:29, 30; Du 7:22) Aneazaa ka a Keenan noba da taa la zɔɔzɔɔ boma naŋ e zɔɔre toriko naŋ taa soore, kyɛ ka a Izerayɛl biiriŋ da ba toɔ̃ zɔɔ deɛ a Keenan teŋgane na lombori kaŋa ka o leɛ ba soobu, lɛ da ba wuli ka Jehoova ba paale o noɔre na o naŋ da eŋ na. (Js 17:16-18; Sar 4:13) Kyɛ, a Baabole wuleeŋ ka, ka a Izerayɛl biiriŋ wa e tokpeɛne kyaare Jehoova a kyɛ gaa zɔɔre ba dɔndɔnne da maŋ te zɔɔtoɔ̃ baŋ.​—So 14:44, 45; Js 7:1-12.

Baabole Poɔ Yelsonne

w15 7/15 32

Ho Da Baŋɛɛŋ?

Ka lɛ datige bee koŋkoɛ da be la a takoreŋ saŋa Izerayɛl paaloŋ na poɔŋ aŋa lɛ a Baabole naŋ yel na bee?

A Baabole yelka a Noɔre Emmo Teŋgane na ziiri mine da taa la datige bee koŋkoɛ ka teere da e “yaga” beŋ meŋ. (1 Nam. 10:27; Joos. 17:15, 18) Kyɛ ka hooŋ leɛ kaa a Noɔre Emmo Teŋgane na zenɛ, ho koŋ nyɛ teere naŋ e yaga beŋ, azuŋ noba naŋ ba sage a Baabole di maŋ leɛ zeŋ teɛreŋ ka, lɛ na a Baabole naŋ yel na sereŋ e la yelmeŋɛ bee?

Gane kaŋa baŋ boɔlɔ ka Life in Biblical Israel wulee a muni ka “datige bee koŋkoɛ naŋ da be a takoreŋ saŋa Izerayɛl na da e la yaga gaŋ zenɛ ŋa.” Teere naŋ da be a tanne zuriŋ da la Aleppo pine (Pinus halepensis), evergreen oak (Quercus calliprinos), ane terebinth (Pistacia palaestina). Ka hooŋ gaa a Shephelah, a leɛ gɛrɛ a tanne ane a taŋbɛrɛ na kpakyagaŋ ane a Mediterranean man-noɔre seŋ na, ho na nyɛɛ sycamore fig (Ficus sycomorus) teere naŋ pore beŋ yaga.

Gane kaŋa baŋ boɔlɔ ka Plants of the Bible yeleeŋ ka, teere ba lɛ kye a Izerayɛl paaloŋ ziiri mine fẽẽ zaa. Boŋ vɛŋ ka a yɛlɛ ŋa e? A gane da gaa la nimitɔɔre a wuli a muni ka, a yɛlɛ da piileeŋ a erɛ fẽẽfẽẽ, a gane yelka: “Nensaaleba naŋ boɔrɔ ka ba nyɛ zie tonɔ ba koɔbo toma kyɛ ka ba dunni meŋ na nyɛ zie a ɔɔrɔ moɔ, a toɔ̃ nyɛ de mɛ boma, ane vũũ daare zuŋ baŋ moɔ̃ nimiri ŋmaara a teere zaa.”

    Dagaare Gama (2012-2025)
    Page
    Yuo Kpɛ
    • Dagaare
    • De Toɔle
    • Lɛ N Naŋ Boɔra
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • A Intanɛt Tomazie Begri
    • Ho Meŋa Yɛlɛ
    • Lɛ Na Teŋ Maŋ De Ho Yɛlɛ Tonɔ Neŋ Toma
    • JW.ORG
    • Yuo Kpɛ
    De Toɔle