Atre Fe Hi Nyipunie?
Itre pane Sunago ekö: Kola amamane la itre xaa ewekë hna amë e hnine lo pane sunago e Gamala, ketre nöj ka tha nanyi kö qa ngöne la hneopegejë e Galilaia laka, 10 hi lao km. Kola amamane la aqane xupe ekö la itre sunago
Pine nemene matre kuca jë ekö la itre sunago?
HNA ujëne la “sunago” qa ngöne la ketre hnaewekë qene Heleni hna hape, “asabele” maine “icasikeu.” Ka lolo la aqane ujëne cili ke, ame la itre sunago ekö, tre, itre asabele hnë ini me hmi ne la angetre Iuda. Tha hna qaja kö la itre sunago e hnine la Itre Hna Cinyihane Qene Heberu. Ngo mama hi ngöne la Itre Hna Cinyihan Qene Heleni laka, hetre sunago hë ngöne lo hneijine ne lo itre pane Keresiano.
Itre ka inamacan a mekun laka, hna kuca la itre pane sunago ngöne lo ijine kola po hnene la angetre Iudra e Babulona. Önine la ketre itus (Encyclopaedia Judaica) ka hape: “Tru la akötre ne la angetre Iuda ekö ke, pëkö ene e Babulona, ketre nöje trenyiwa. Maine jë hnei angatre hna icasikeu e Sabath, matre troa e la Itre Hna Cinyihan.” Thupene la kola nue hmaca la angetre Iuda qa hna po, hnei angatre palahi hna icasikeu, matre troa thith me e la Itre Hna Cinyihan. Celë hi matre, hnei angatre hna xupe la itre sunago.
Ame ngöne la hneijine ne lo itre pane keresiano, itre hnë hmi hë la itre sunago thatraqane la itretre Iuda ka mel ezine la Mer Méditerranée, e Moyen-Orient, me Isaraela. Öni Lee Levine, ketre porofesör ngöne la ketre uma ne ini ka tru e Ierusalema, ka hape, “Ame la itre sunago, tre, itre hnë ini tus me atrune la itre pui ne xen. Itre hnë ikootrë fe me hnë kuië ahnahna, nge hnë icasikeu thatraqane la politik me itre xaa ewekë ju kö. Ngo ame la enyipiewekën itre ej, tre, hna kuca thatraqane la hmi.” Haawe, trotrohnine hi së la kepin matre hna tro palahi hnei Iesu ngöne la itre sunago. (Mareko 1:21; 6:2; Luka 4:16) Hnë tro hi nyidrëti lai a ini, me hamë ini, me ithuecatre kowe la itre atr. Thupene la hna acile la ekalesia ne la itre Keresiano, hnei Paulo aposetolo hna catre cainöj e hnine la itre sunago. Ame la itre atr ka ajane troa easenyi koi Akötresie, tre, angatr a tro kowe la sunago. Celë hi matre, ame la Paulo a traqa ngöne la ketre nöj, tre, nyidrëti a tro meköt kowe la sunago me cainöj e cili.—Itre Huliwa 17:1, 2; 18:4.