Ita Ne Thup göi 2 DISEBA

Nyima 21 me 7 Qene Drehu

Drenge Ju La Nine Ula Qa Kuhu Hni Nyipunie

“E kuca xanëne kö hnei angete ethen, ka pë wathebo [i Akötresie], la nöjei ewekë ka ijije la wathebo.”—ROMA 2:14.

1, 2. (a) Tune kaa la aqane ujë ne la itre atr ka ala nyimu qa ngöne laka angatr a hnime la itre xaa atr? (b) Nemene la itre tulu e hnine la Tusi Hmitrötr ka amamane hnyawa la enyipiewekëne la troa wanga atrune la itre xaa atr?

KOLA cile hnene la ketre nekötrahmanyi ka 20 lao macatre ngöne la hna treqe tërë, nge traqa ju hi la meci angeic; ka ön angeic, ene pe kei pi hi angeic hune la itre rai hnë troa nyinyape hun hnene la itre tërë.. Ame la kola öhne lai hnene la ketre trahmany, ka ie nyidrë memine la nekö i nyidrëti jajiny ngo nyidrëti a nue pi lai iwanakoime i nyën me sesë. Nyidrëti a hule pi la nekö trahmanyi ka ön kowe la hnaope akawane la lue rail, me meköle tranyi angeic matre thaa tro kö a eatr hnene la tërë, nge kola ho catre la itre wiile ne la tërë, ke, kola isine troa cil. Kola hë nyidrëti jë hnene la itre xan ka hape nyidrëti la ketre atr ka tru ka iamele ngo öni nyidrë: “Loi e troa kuca la loi. Eni a mekun me hnime la trahmanyi ka kei matre eni a ujë tune lai. Ngo thaa eni kö a thele troa hlemu maine troa atrunyi ni pena hnene la itre atr.”

² Hnei angeic hna nue la mele i angeic thatraqane la itre xan. Nyimutre la itre ka ujë tune lai hmekune lo Hnaaluene Isi Ka Tru; hnei angatr hna juetrëne la itre trehnyiwa. Pane mekune jë fe së la hna melëne hnei Paulo aposetolo, memine lo ala 275 lao xaa ka mele pe qa ngöne la hna thë la he ka troa xomi angatr a tro Melita, ketre hnapeti easenyine e Sicile. Kola traqa hnene la itre atrene la nöj matre troa xatuane la itre trehnyiwa, nge “atraqatre la hna hnimi [angatr].” (Ite Huliwa 27:27–28:2) Nge hapeue lo nekö jajinyi ka nue la mele i angeic, nge ka hnehengazone la meci ne la ketre atre Suria, ka kötre sai angeic? (2 Ite Joxu 5:1-4) Nge pane mekune jë së lo ceitune i Iesu ka hlemu, göne lo atre Samaria ka ihnim. Kola qaja la ketre atre huuj memine la atre Levi, hnei nyidroti hna thë troa thaa öhne la ketre atr sine la madra i nyidro ka tro ha mec, ngo hnene pe kö la atre Samaria hna pane jea troa xatuane lai atre Iudra ka eatr. Hna hane ketre fe hnene la ceitune celë la hni ne la itre atr ka isa qene hlapa, nge ka mele fe ngöne lo itre macatre ka ase hë.—Luka 10:29-37.

3, 4. Ame la kola mama hnyawa la hni ne ixatua ka eje thene la atr, tre, kola hapeue koi së la ini évolution?

³ Nyipici, easa melëne la “nöjei ijine ka aköte ngöne la ite drai hnapin,” nge ala nyimu catre la itre “ka cate mek” me “itete tha ajane kö la loi” enehila. (2 Timoteo 3:1-3) Ngo tune kaa, hane kö së öhne la itre huliwa ka loi hna kuca xötreithi së, maine jë pena itre huliwa hna kuca koi së matre easa hane kepe thangane qa ngön? Thaa jole kö e troa trotrohnine la kola canga nyenyape troa ixatua hnene la itre xaa atr kowe la itre xan, ene pe hëne jë hnene la itre xan la aqane ujë cili, ka hape, “sihngödri kö kowe la itre atr la ajane troa xatuane la itre xan, ngacama jole catre koi angatr, ene pe hetre ëjene lai hna hamën hna hape “thiina ka loi ka hetre hni ne utipine ngön.”

⁴ Ame la aqane ujë ne la atr laka, e öhnë hë la ketre ngöne la gaa ngazo, ke, saqe hi sesë me nue mel troa thapa lai atr, ke aqane ujë ne la nöjei pengöne atr asë lai, ngacama isa pengöne ju hë la itre hane ngönetrei, me isa aqane mel. Nge kola cile kowe lo hna lapaa qaja ka hape, ame la atr, tre, ka xulu xan; matre kola mele tune la itre öni ne hnitr, laka, “mele pe hi la atre catr.” Hnei Francis Collins, ketre atre inine la génétique nge ka elemekene la huliwa qaathei musi troa atrepengöne hnyawa la génome ne la atr, kola hape: “Ame la tro sa thele loi kowe la ketre atr, tre, ketre thiina lai ka troa thingijëne la itre atr ka mekune ka hape ame së atr, tre, thaa hna xupi së kö. . . . Thatreine jë kö troa qeje pengöne hnene lo itre ka catre fë mekun, ene lo angetre meku angatre hi.” Ngo öni angeice jë pe: “Kola öhne la itre xaa atr e huujëne la mele i angatr kowe la itre atr ka sine la lapa i angatr, ngacama itre ka ithatre kö. . . . Thaa aqane ujë kö lai hna atreine troa qejepengön hnene lo tulu hna amamane hnei Darwin, ene lo ka catre fë lo ini hna hape, ka xulu xane la atr.”

“Kola Ithanata La Mekuthethew”

5. Nemene la ketre ewekë hna majemine öhne thene la itre atr?

⁵ Kola qaja atrune hnei Collins la aqane ujë ne la atr ka hetre hni ne ixatua me hape: “Kola ithahnata la atr e kuhu hni së, mekuthethewe së lai a upi së troa xatuane la itre xaa atr ngacama pëkö thupen hne së hna treqen.”a Ame la angeice a amexeje lai “mekuthethew,” tre, nyine troa amekunë së la hna qaja hnei Paulo aposetolo, ka hape: “E kuca xanëne kö hnei angete ethen, ka pë wathebo, la nöjei ewekë ka ijije la wathebo, pëkö wathebo i angat, ngo angate kö la wathebo i angat; nge angate a amamane la huliwa ne la wathebo hna cinyihane ngöne la ite hni angat kola anyipicine hnene la mekuthethewe i angat, nge ite mekune i angate a isa jele ngazone me isa jele loinyi angate kö.”—Roma 2:14, 15.

6. Pine nemene matre hetre hnëqane la nöjei atr qaathene la Atre Ixup?

⁶ Ame ngöne la tusi Paulo koi angetre Roma, hnei nyidrë hna amamane laka hetre hnëqa ne la nöjei atr koi Akötresie, ke, kola ekögölithi angatre hnei Nyidrëti memine la itre thiina i Nyidrë. Itre ewekë lai ka mama “qane la hna xupe la fene hnengödrai.” (Roma 1:18-20; Salamo 19:1-4) Nyipici laka, ala nyimu la angetre thatre ka hape hetre Atre Ixup, nge angatre a nyinyape thele la mele qene tratraij. Ngo, ame la aja i Akötresie, tre, tro la itre atr a atrehmekune la emeköti Nyidrë, me ietrane la itre ewekë ka sis hna majemine kuca. (Roma 1:22–2:6) Tro la angetre Iudra a ujë tune lai,ke hnei angatre hna kapa la Trenge Wathebo i Akötresie jëne Mose. Ngo ame mina fe la itre atr, ka pëkö thei angatre “la wesi ula i Akötesie,” tre, loi e tro angatre a atrehmekune laka hetre Akötresie.—Roma 2:8-13; 3:2.

7, 8. Tune kaa la aqane mama hnyawa la ajane la thiina ka meköt, nge nemene la aliene la mekune cili?

⁷ Ame la sipu kepine matre loi e tro la itre atr asë a atrehmekunyi Akötresie, me mele thenge la aja i Nyidrë, tre, hnene laka eje e kuhu hni angatr la atreine troa atrehmekune la loi me ngazo. Hnene laka easa ajane la meköt, ene pe ketre nyine anyipicine lai laka, hetrenyi the së la mekuthethew. Hanawange la ketre mekune: Itre nekönatre a cile xötrë me treqene tro angatre a hane hip. Traqa pi hi la ketre nekönatr a thipatrëne la itre ka pane traqa ha. Önine jë hi la ka alanyim: ‘Thaa ka meköti kö la huliwa i ö!’ Haawe, pane isa thele jë epuni ka hape, ‘Pine nemene matre canga saqe hi la itre nekönatr, qaja la thiina ka meköt?’ Kola mama jëne la aqane ujë i angatr la ajane troa kuca la loi. Celë hi matre cinyihane jë Paulo, ka hape: “Ke e kuca xanëne kö hnei angete ethen, ka pë wathebo, la nöjei ewekë ka ijije la wathebo.” Thaa hnei nyidrëti kö hna qaja ka hape, “Maine tro jë,” tune la ketre ewekë hna si draine hi troa traqa. Ngo nyidrëti pe a qaja ka hape, “e”; kola qaja e celë la ewekë ka traqa lapa. Kola hape, ame la itre atr ka “kuca xanëne . . . la nöjei ewekë ka ijije la wathebo,” tre, hna upi angatre hnene la aqane waiewekë i angatre ka loi, ka caas memine la itre trenge wathebo hna cinyihane qaathei Akötresie.

⁸ Kola mama la itre thiina cili ngöne la itre nöje ka nyimutre. Hna cinyihane hnene la ketre ka hamë ini ngöne iniversite e Cambridge, ka hape, ame la itre pane atrene la nöje Osetralia me Amerika, tune la itre atrene Babulona me Aigupito me Heleni, tre, hnei angatr hna eköthe troa nyi trepene meköti angatr, la troa “qajaqaja la ithahluë, me ihumuth, me ihnihni, me thoi, memine fe la troa kuca la loi kowe la itre qatr me itre thöth me itre ka kucakuca.” Nge hnei Collins hna cinyihane ka hape: “Ame la troa atrehmekune la loi me ngazo, tre, kola mama thene la nöjei atr ne la fen asë.” Thaa kolo kö lai a amekunë nyipunie lo hna qaja ngöne Roma 2:14?

Tune Kaa La Aqane Huliwa La Mekuthethewe i Nyipunie?

9. Nemene la mekuthethew, nge tro eje a xatua së tune kaa qëmekene tro sa axecië mekun?

⁹ Tusi Hmitrötr a amamane laka ame la mekuthethew, tre, celë hi ewekë the së ka aijijë së troa atreine goeën, me waipengöne la itre sipu huliwa së. Kösë hetre ka ithanata qa kuhu hni së me amamane koi së la aqane ujë së ka loi maine ka ngazo. Hnei Paulo hna qaja lai ka ithanata qa kuhu hni angeic, ka hape: “Kola Anyipici ni hnene la mekuthethewe ni xajawanëti la Uati Hmitöt.” (Roma 9:1) Hanawange la ketre ceitun, maine jë tro la mekuthethewe a canga ithanata koi së ngöne la easa mekune troa kuca la ketre ewekë ka troa hetre thangane kowe la thiina së. Tro la mekuthethewe së a xatua së troa tuluthe la hne së hna troa kuca elany, memine la thangane elanyi koi së e traqa ju së kuca la ewekë hne së hna axeciën.

10. Tune kaa la aqane huliwa ne la mekuthethewe së e itre xaa ijin?

¹⁰ Ketre, hna majemine troa huliwa la mekuthethewe ngo thupene pë hë la hne së hna kuca la ketre ewekë. Ame lo Davita a kötre Saulo Joxu, hna traqa la ijine ka ijije koi nyidrëti troa kuca la ketre ewekë ka thaa loi kö kowe la joxu hna iën hnei Akötresie, nge celë hi ewekë lai hnei nyidrëti hna kuca. Thupene lai, “ame hna thine la hni Davita.” (1 Samuela 24:1-5; Salamo 32:3, 5) Thaa hna qeje “mekuthethewe” kö ngöne la xötre celë, ngo ame pe, kola mama hnyawa laka, mekuthethewe i Davita hnyawa hi la ka huliwa. Hna huliwa asë hi la itre mekuthethewe së. Hne së hna kuca la ketre ewekë, nge thupene lai kola huliwa la hni së (mekuthethewe së), nge thaa lapa hnyawa kö së hnene la aqane ujë së. Hetrenyi la itre xaa atr ka thaa hane kö trongëne la hna amekötine hnei mus, ene la troa hotr; thaa lapa hnyawa kö la mekuthethewe i angatr, ene pe angatr a tro pi troa hane nyithupene la gufa i angatr. Ame itre xan, tre, angatre a qaja koi föe i angatr ka hape hnei angatr hna nyi xetë, hnene laka, thatreine hë lapa fë la ewekë ka ngazo hnei angatre hna kuca. (Heberu 13:4) Ngo, kola mama hnyawa laka, maine tro sa ujë thenge pala hi la mekuthethewe së, haawe, tro ha hetrenyi the së la hni ne madrin, me tingeting.

11. Pine nemene matre hetre ethanyine la troa ‘nue xanëne la mekuthethewe së matre troa eatrongë së’? Hamëne jë la ketre ceitun.

¹¹ Haawe, tro kö sa ‘nue la mekuthethewe së matre troa eatrongë së’? Hetre eloine la troa drenge la mekuthethewe së, ngo ijije fe troa amenu së hnene ej. Nyipici, atreine hi tro la ka ithanata, ene la “ate e kuhu hnin (ekuhu hni së)” a amenu së. (2 Korinito 4:16) Hanawange la ketre ceitun. Kola qeje Stefano hnene la Tusi Hmitrötr ka hape, ketre atre drei Keriso ka catre Nyihlue i Akötresie, nge “ka tiqa . . . hnene la ihnimi gufa me men.” Hna nuetriji Stefano e tröne Ierusalema, me tranyi angeice uti hë la meci angeic. Saulo hi (laka Paulo aposetolo pë hë thupen) a cile ezin, me “nangëne (kapa) la meci” Setefano. Thaa huliwa kö la mekuthethewe ne la angetre Iudra, ke xecie hnyawa koi angatr laka, ka meköti la hnei angatre hna kuca. Ketre tui Saulo mina fe, ke, thupene lai angeice “pala hi a ngazongazo hnëhene troa aqoune me humuthe la angete drei Joxu.” Eje hi lai laka, thaa kolo kö a ithanata koi Paulo hnene la mekuthethewe i angeic, tune la kola ithanata koi angeic hnene la ketre atr.—Ite Huliwa 6:8; 7:57–8:1; 9:1.

12. Nemene la ketre aqane troa eköthe la mekuthethewe së?

¹² Nemene la ka eköthe la mekuthethewe i Paulo? Maine jë hnene la hna lapaa ce tro memine la itre xaa atr. Maine jë ase fe hë së hë ngöne telefon, nge kola sa koi së hnene la ketre trahmany, ngo kösë pena ha lo nine i keme i angeic. Maine jë nine ithanata kö ne la kuku qaane la kola hnaho nyën, ngo ijije fe troa hetre thangane thei nyëne pë hë thupen, la aqane ithanata ne la keme i nyën. Ketre tui Saulo mina fe, laka, hnene la hnei angeic hna lapaa ce tro me ce mele memine la angetre Iudra ka methinë Iesu me icilekeu memine la itre ini qaathei nyidrë, ene pe kola hetre ethane la itre aqane ujë cili ngöne la aqane mele i angeic. (Ioane 11:47-50; 18:14; Ite Huliwa 5:27, 28, 33) Eje hi lai laka, hna ajojezine hnene lo itre sine tronge i angeic, la ka ithanata qa kuhu hni angeic, ene lo mekuthethewe i angeic.

13. Tune kaa la aqane eköthe la mekuthethewe ne la ketre atr hnene la aqane mele ne la itre atr xötreithi angeic?

¹³ Ijije fe troa hetre thangane the së la qene nöj, maine aqane mele ne la itre atr ka mele xötreithi së, tune lo aqane aijijë së troa xome la aqane ithanata ne la itre atr ne la nöj me qaja la qene hlapa hna hnaho së ngön. (Mataio 26:73) Celë hi ewekë lai ka traqa kowe la angetre Asuria ekö. Kola mama jëne la itre hnasaatr la aqane axösisine angatre la itre atr hnei angatr hna akalabusin; nyine tro hi lai a amamane la aqane isi menu i angatr ekö. (Nahuma 2:11, 12; 3:1). Hnei Iona hna qaja la pengöi angetre Nineve, ka hape, thatre kö angatre “la ime maca me mi angat.” Kösë pëkö trepene meköt ka loi ka troa aijijë angatre troa atrehmekune la thiina ka meköt me thiina ka thaa meköti thenge la aqane waiewekë i Akötresie. Drei la ejolene kowe la atre mele e Nineve, troa eköthe hnyawa la mekuthethewe i angeic. (Iona 3:4, 5; 4:11) Ketre tune mina fe enehila, ijije hi troa eköthe la mekuthethewe ne la ketre atr, hnene la aqane mele ne la itre atr xötreithi angeic.

Aqane troa nyihnyawane la nine ithanata qa kuhu hni

14. Tune kaa la aqane mama ngöne la mekuthethewe së la mekune hna qaja ngöne Genese1:27?

¹⁴ Hnei Iehova hna xupi Adamu me Eva cememine la mekuthethew, ketre ahnahna ka eje fe the së itre matra i nyidro. Genese 1:27 a qaja koi së ka hape, hna xupe la itre atr hnaiji Akötresie. Thaa kolo kö lai a hape ceitune hi la ngönetrei së me Akötresie, ke, ua Nyidrë, nge ngönetrei ne atr së. Hnaiji Akötresieti së ngöne laka, eje the së la itre thiina i Nyidrë, memine fe la ajane troa kuca la loi thenge la aqane huliwa ne la mekuthethew. Kolo lai a amamane laka, hetrenyi la ketre jëne tro sa acatrene la nine ithanata qa kuhu hni së, ene la mekuthethewe së, lo ka troa aijijë së troa mejiune kow. Matre nyipi ewekë troa atrepengöne hnyawa la Atre Xupi së, me thele troa easenyi catre koi Nyidrë.

15. Nemene la ketre jëne tro sa kepe eloine qa ngöne la hna atrehmekune la Tretretro së?

¹⁵ Tusi Hmitrötr a amamane laka, hnene laka Iehova la qeqene mele së asë, ene pe easa xome ceitu Nyidrë me Keme së. (Isaia 64:8) Ame itre Keresiano ka mele nyipici, ene la itre ka mejiune kowe la mele e koho hnengödrai maine itre ka mejiune troa mele e celë fen ngöne la paradraiso, tre, angatr a ithanata koi Akötresie me hë Nyidrë ka hape, “Tretretro.” (Mataio 6:9) Loi e tro sa ajane troa easenyi catre kowe la Tretretro së, nge qa ngöne lai troa atrepengöne hnyawa la itre aqane waiewekë i Nyidrë me itre trepene meköti Nyidrë. (Iakobo 4:8) Pëkö hni ne ajane thene la itre atr ka ala nyimu troa ujë tune lai. Ceitui angatre me angatre Iudra, lo hnei Iesu hna qaja ka hape: “Tha denge kö nyipunie la aqane ula i nyidë, nge kete tha öhne fe kö la ngöne i nyidë. Tha eje kö e kuhu ite hni Nyipunie la wesi ula i nyidë.” (Ioane 5:37, 38) Thaa drenge kö së la nine ula i Akötresie, ngo atreine hi tro sa atrehmekune la mekuna i Nyidrë hnene la hne së hna e la wesi ula i Nyidrë, nge qa ngöne lai, tro hë sa ceitu me Nyidrë me mekune tui Nyidrë.

16. Tune kaa la aqane amamane hnene la hna melëne hnei Iosefa laka, nyipi ewekë troa inine hnyawa la mekuthethewe së me ujë thenge ej?

¹⁶ Kola mama hnyawa lai ngöne la hna melëne hnei Iosefa ngöne la hnalapa i Potifara. Kola thele hnene la föe i Potifara troa iaö Iosefa. Ngacama angeic a mele ngöne la hneijine pë petre kö tusi hna cinyihane e hnine Tusi Hmitrötr, nge paatre petre kö lo Treen Lao Wathebo, ngo hanawange la qaja hnei Iosefa, kola hape: “Tro ni a kuca tune ka la ngazo atraqatre cili, nge ngazo koi Akötesie?” (Genese 39:9) Thaa hnei angeice kö hna thipetrije la sipo i föe göne matre troa amadrinëne la fami angeic, ke, kola mama laka nanyi angatre qa cili. Ame pe la sipu aja i angeic, tre, ene la troa amadrinë Akötresie. Atre hnyawa hi Iosefa la aqane waiewekë i Akötresie me tulu hnei Nyidrëti hna acile thatraqane la faipoipo, ene laka, caa trahmanyi kowe la caa föe, nge tro nyidroti a “ca ngönetei.” Nge ma drenge jë fe hë angeice lo aqane ujë i Abimeleke ngöne lo kola atre hnei nyidrëti laka ka faipoipo hë Rebeka; laka thaa ka loi kö koi nyidrë troa xomi nyiidro, wanga hetre ethanyine jë kowe la nöje i nyidrë. Nge, nyipici laka, hnei Iehova hna amanathithine la pune koi Abimeleke me Rebeka, me amamane la aqane goeëne Nyidrëti la nyixetë. Eje hi laka, hna acatrene la mekuthethewe i angeic hna eköthe hë hnene la itre ewekë hna melëne hë ekö. Itre ewekë lai hnei angeice hna atre hnyawa ha, nge ka upi angeice troa thipetrije la kuci ngazo.—Genese 2:24; 12:17-19; 20:1-18; 26:7-14.

17. Ame la easa thele troa ceitu memine la Tretretro së, pine nemene matre ka lolo catre kö la pengö së enehila hune lo hneijine i Iosefa?

¹⁷ Nyipici laka, ka lolo catre kö la pengö së enehila hui Iosefa. Hnene laka, pexeje hë la Tusi Hmitrötr, ene pe ijije hi tro sa atrepengöne hnyawa la aqane waiewekë ne la Tretretro së, me itre aliene hni Nyidrë, memine fe la itre ewekë hnei Nyidrëti hna kapa me itre hnei Nyidrë hna wathebon. Maine tro sa catre troa atre hnyawa la Itre Hna Cinyihan, tro fe hë së a easenyi catre koi Akötresie, me hane tui Nyidrë. Maine tro sa kuca tune lai, tro hë la nine ithanata qa kuhu hni së, ene la mekuthethewe së, a caasi memine la aqane mekunene la Tretretro së. Tro hë itre eje a cepunikë me ihmeku hnyawa memine la aja i Nyidrë.—Efeso 5:1-5.

18. Ngacama hetre ethanyine la mekuthethewe së hnene la hna itre hne së hna melëne hë ekö, ngo nemene la nyine tro sa kuca matre troa nyihnyawane ej me hane mejiune kow?

¹⁸ Nge hapeue la itre aqane mele ngöne la itre götrane hna hetru së ngön, hetre thangane fe kö kowe la mekuthethewe së? Maine jë hetre thangane the së la aqane waiewekë me itre huliwa ne la itre sinee së, memine fe la aqane mele ne la itre atr ngöne la itre götran hne së hna tru ngön. Celë hi la kepine matre, ame la itre ithuemacanyi hna hamëne hnene la mekuthethewe së, tre, maine jë hna he itre ej maine angazone pena. Eje a ithanata cememine la “aqane ithanata” ne la itre atr ka mele xötreithe ej. Nyipici, thatreine jë kö tro sa saze la itre hne së hna melëne hë, ngo ame pe, atreine hi së troa axeciën, me iëne la itre sinee së, memine fe la pengöne götrane hne së hna mele ngön, ka troa hetre thangane ka loi kowe la mekuthethewe së. Ame la ketre jëne ka nyipi ewekë catr, tre, ene la troa caasi pala hi memine la itre Keresiano ka hekö hë catre nyihluei Akötresie, nge ka thele pala hi troa ceitu memine la Tretretro i angatr. Ame la itre icasikeu ne la Ekalesia, ene la troa itronyi me caas qëmekene me thupene itre ej, tre itre ijine la ka lolo catr ka troa iasenyi së hnyawa memine la itre trejine cili. Ijije hi tro sa öhne la aqane waiewekë ne la itre Keresiano me itre aqane ujë i angatr, memine fe la aqane canga kapa angatre la ithuemacany, ke, hna eköthe la mekuthethewe i angatr hune la aqane waiewekë i Akötresie me itre jë i Nyidrë. Eje hi laka, celë hi ewekë lai ka troa xatua së troa caasi la sipu mekuthethewe së memine la itre trepene meköti ne la Tusi Hmitrötr, me aijijë së tro sa itre hnaiji Akötresie. E tro sa thele troa ihmeku la ka ithanata qa kuhu hni së memine la itre trepene meköti ne la Tretretro së, me thele troa xötrethenge la tulu ka loi ne la itre Keresiano, haawe, tro hë sa mejiune kowe la mekuthethewe së, nge tro hë sa canga drenge la ej a ithanata koi së.—Isaia 30:21.

19. Nemene pala kö la itre xaa götranene la mekuthethewe nyine tro sa pane ce wang?

¹⁹ Ngo ame itre xan, angatr a catre troa drengethenge la mekuthethewe i angatr e nöjei drai. Troa ce wange ngöne la hna cinyihane ka troa xulu la itre ewekë ka traqa kowe la itre Keresiano, nge hnei angatre hna cile kow. Jëne la itre ewekë cili hna troa ce wang, tro hë sa trotrohnine hnyawa la huliwa ne la mekuthethew, memine la kepine matre kola isazikeu la itre mekuthethew, me aqane troa isa sa kowe la ka ithanata qa kuhu hni së.—Heberu 6:11, 12.

[Ithueamacany]

Nemene La Hnei Nyipunieti Hna Inin?

• Pine nemene matre kola öhne thene la itre atr asë la atreine troa atrehmekune la loi me ngazo, ene la mekuthethew?

• Pine nemene matre nyipi ewekë tro sa hmek, e maine easa nue la mekuthethewe së troa eatrongë së?

• Nemene la itre xaa jëne ka troa xatua së troa nyihnyawane la ka ithanata qa kuhu hni së?