Ita Ne Thup göi 15 koi 16 Ogas
Loi e Tro Sa “Cate Kowe La Nöjei Huliwa Ka Loi”!
“[Hnei Iesu hna] hamë nyidëti kö thatraqai shë, mate tro nyidëti a itö shë qa ngöne la hna shashaithi wathebo asë, me nyihnyawane thatraqai nyidë la nöje hna iëne ka cate kowe la nöjei huliwa ka loi.”—TITO 2:14.
1. Nemene la hnei Iesu hna kuca hnine la ēnē ngöne lo drai 10 Nisa 33 M.K.?
EASË ngöne lo drai 10 Nisa 33 M.K., nge itre drai ka xalaithe pe hi matre atrune jë la Paseka. Kola traqa itronyi la ka ala nyimu e Ierusalema troa hmi, me itreqe hnyawa e hnine la ēnē, troa atrune la Paseka. Iesu a lö jë, nge nemene la hnei nyidrëti hna troa kuca? Kola amamane hnyawa hnene la köni atre cinyihane la Evangelia ene Mataio, me Mareko, me Luka, laka, hnei Iesu hna helëne hmaca lo itre ka salem memine lo itre ka itö e cili. Hnei nyidrëti hna qene ipiëne lo itre laulau ne la angetre sei mani memine lo itre ita ne lapa ne la angetre salemë piny. (Mat. 21:12; Mareko 11:15; Luka 19:45) Thaa hna ananazijëne kö la aja atraqatre i Iesu kowe la ēnē; ame lo aqane catre i nyidrëti ekö, tre, eje pala hi.—Ioane 2:13-17.
2, 3. Hne së hna atre tune kaa laka, pëkö ewekë ka atreine thapa la aqane catre i Iesu troa ahmitrötrëne la ēnē?
2 Kola mama ngöne la evangelia i Mataio laka, pëkö ketre ewekë ka atreine thapa la aqane catre Iesu troa ahmitrötrëne la ēnē. Hnei nyidrëti mina fe hna aloine lo itre ka timek me itre ka genyi ca ka traqa koi nyidrëti e cili. (Mat. 21:14) Hna qaja ngöne la evangelia i Luka lo itre xaa huliwa hnei Iesu hna kuca. “[Iesu] a ini o drai ngöne la ēnē.” (Luka 19:47; 20:1) Qa ngöne lai, kola mama hnyawa la aja atraqatre i Iesu kowe la itre huliwa ka loi ngöne la nyidrëti a cainöj kowe la itre atr.
3 Hnei Paulo aposetolo hna cinyihane koi Tito e thupen, me qaja, ka hape, hnei Iesu hna “hamë nyidëti kö thatraqai shë, mate tro nyidëti a itö shë qa ngöne la hna shashaithi wathebo asë, me nyihnyawane thatraqai nyidë la nöje hna iëne ka cate kowe la nöjei huliwa ka loi.” (Tito 2:14) Nemene enehila la itre aqane tro sa “cate kowe la nöjei huliwa ka loi”? Nge tro sa kepe ithuecatre tune kaa qa ngöne la itre tulu ne la itre joxu ka lolo ne Iudra?
Loi e Tro Sa Catre Troa Cainöj Me Inine La Itre Atr
4, 5. Tune kaa la aqane amamane hnene lo eke joxu ne Iudra la trenge catr hnei angatre hna nue kowe la itre huliwa ka loi?
4 Hnei Asa me Iehosafata me Hezekia me Iosea hna eköthe me elemekene la huliwa ne troa lepe apaatrene hnyawa la kuci idrola e Iudra. Hnei Asa hna “apatene la ite ita ne huje tenyiwa, me ite ga draië, me axeciëne la ite idola, me sha tije la ite Aseira.” (2 A. l. ite jo. 14:3) Pine laka hetrenyi e kuhu hni Iehosafata la aja atraqatr kowe la ēnē, ene pe hnei nyidrëti hna (“apatene la ite ga draië me ite Aseira e Iuda.”—2 A. l. ite jo. 17:6; 19:3.a
5 Thupene la sevene lao drai ne atrune la Paseka hna acile hnei Hezekia e Ierusalema, hna tro “la angete Isaraela asë lo angete qa ha lai kowe la ite lapa ne Iuda, me anyilanyilane la ite idola, me sha tije la ite Aseira, me uligötrane la ite ga draië me ite ita ne huje e Iuda, me Beniamina, me Eferaima, me Manase, uti hë pa asë hë it’ ej.” (2 A.l.ite jo. 31:1) Hna acilë Iosea troa joxu nge eitre petre hi lao macatre i angeic. Kola qaja hnene la itre Hna Cinyihan, ka hape: “Ngöne la macate hnaaköningemenëne la musi nyidë, e co pete kö, nyidëti a nyi qane troa thele Akötesi Davita qaqa i nyidë; nge ngöne la macate ka luako nyidëti a nyi qane troa nyihnyawan’ e Iuda me Ierusalema, kola apatene la ite ga draië, me ite Aseira, me ite idola hna sa, me ite hna ahmun.” (2 A.l.ite jo. 34:3) Qa ngöne lai, hnene asë hi lo lai foa lao joxu, hna catre kowe la itre huliwa ka loi.
6. Pine nemene matre kola aceitunëne la huliwa së ne cainöj memine lo itre huliwa hna kuca hnene lo itre joxu ne Iudra ka mele nyipici?
6 Ketre tu së mina fe enehila, easë fe a kuca la ketre huliwa ne troa nue amacane la itre atr qa ngöne la itre ini ne la hmi ka thoi, memine fe la kuci idrola. Kola aijijë së hnene la huliwa ne cainöj ngöne la itre hnalapa trootro, troa öhne la nöjei pengöne atr asëjëihë. (1 Tim. 2:4) Kola mekune hmaca hnene la ketre jajinyi ne Asia, la aqane atrune me thili o drai hnene la thine i angeic kowe la itre iatr hnine la hnalapa. Eloine hi, hnene la jajinyi hna mekune ka hape thatreine kö troa nyihatrene la nyipi Akötresie hnene ju pë hë la nöjei pengöne iatr, ene pe angeice a anyimua thithi ju ke, kola pi atre hnyawa la nyipi pengö i Nyidrë. Ame ju hi la ketre ijin, hetre ketre atr ka fenafena la qëhnelö i angeic, ame hnei angeice hna thawa, nge canga mama hi koi angeice la madrinene la lue trejine föe ka xatua angeic troa atre la ëje ne la nyipi Akötresie, ene Iehova. Nge drei la hni ne ole i angeic, ngöne la angeic a atre la nyipici göne la itre idrola! Angeice hë enehila a amamane la aqane catre angeic kowe la itre huliwa ka loi, hnene la hna catre cainöj me xatuane la itre xaa atr troa atre la nyipi pengö i Iehova memine la aja i Nyidrë.—Sal. 83:18; 115:4-8; 1 Ioane 5:21.
7. Tro sa nyitipune tune kaa lo angetre hamë ini hna upe troa trongëne la nöj, ngöne lo hneijine i Iehosafata?
7 Ame la easa cainöje ngöne la itre hnalapa trootro, tre, tune kaa la aqane tro sa huliwane apexejene la teritoare hna hamë së? Hanawange la hnei Iehosafata hna kuca ngöne lo hnaakönine macatre ne musi nyidrë, hnei nyidrëti hna upe la faifi lao tan, me naene lao Levi, me lue atre huuj troa trongëne la nöjei lapa, matre troa inine la itre atr la trenge wathebo i Iehova. Ka hetre thangane catr la huliwa i angatr, ke, kolo ha xoue Iehova hnene la itre atrene itre nöje xötreith. (E jë la 2 Aqane lapa ite joxu 17:9, 10.) Maine tro sa wange hmaca la itre atr ngöne la itre hawa ka isapengön ngöne la drai, haawe, ijije hi tro sa cainöj me hane ithanata fe memine la itre xaa atrene la hnalapa.
8. Tro sa akökötrene tune kaa la aqane cainöje së?
8 Nyimutre la itre hlue i Akötresie enehila ka ajane troa nue la itre hnalapa i angatr, matre troa cainöj ngöne la itre nöje gaa aja trejine ka catre huliwa. Hapeu, ijije kö tro nyipunieti a eatrëne lai? Ngacama thaa ijiji easë asë kö troa tro kowe la ketre nöj, ngo ijije pe tro sa tupathe troa cainöj kowe la itre atr ka mele ngöne la teritoare së ngo ka ithanatane pe la ketre qene hlapa. Pine laka ala nyimu la itre atr ka traqa qa ngöne la itre xaa nöj ngöne la teritoare ne cainöje i Rone qatr, ene pe nyidrëti a inine ju la aqane troa ibozu ngöne la 32 lao qene hlapa, ketre qatre nyidrë ka eitre waane hë lao macatre! Ixelë ju pe hi nyidrë memine la lue trefën qaa Afrik e kuhu gojeny, nyidrëti a ibozu ju me nyidro ngöne la qene hlapa i nyidro, ene la qene Yoruba. Ame hnei nyidroti hna hnyingë Rone qatr, ka hape, maine qa i nyidrëti fe hë Afrik. Thupene la nyidrëti a sa ka hape, thaa qa i nyidrëti kö e Afrik, öni nyidroti jë hi e hnyingë nyidrëti, ka hape, hnei nyidrëti kö hna atre tune kaa la qene hlapa i nyidro. Ene pe nyidrëti hi lai a nyiqaane cainöje jë koi nyidro. Celë hi matre hnei nyidroti hna xome la itre xaa zonal me ahnithe koi nyidrë la hmekune la hnalapa i nyidro, ene pe hnei nyidrë hna thuemacane la ekalesia ka cainöje ngöne lai götrane hnei nyidroti hna lapa ngön, matre ijiji nyidroti fe troa hane inine la Tusi Hmitrötr.
9. Pine nemene matre ka nyipi ewekë tro sa e mekötine la itre xötr ne la Tusi Hmitrötr ngöne la hna cainöj? Hamëne jë la ketre ceitun.
9 Ame lo itre ka hamë ini hna upe troa kanothe la nöj, thenge lo hna amekötine hnei Iehosafata, tre, hetrenyi thei angatr “la tusi wathebo i Iehova.” Ketre ame e cailo fen, easa catre troa inine la itre atr thenge la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr, ke, celë hi la Wesi Ula i Akötresie. Tro sa thele troa catre huliwane la Tusi Hmitrötr ngöne la hna cainöj, ene la troa fe amamane kowe la itre atr la itre trenge ewekë hna cinyihane e hnin. Hnene la ketre föe hna qaja koi Linda, ketre Atre Anyipicin, ka hape, eahlo a lueimëne la föi eahlo ka thë fë akötr qa ngöne la hna xecie la ketre none he i nyidrë. Eahlo a treij, me hape: “Thatre kö ni la hnenge hna kuca, matre Akötresieti a nue la ewekë celë troa traqa koi ni.” Celë hi matre hnei Linda hna sa, ka hape: “Hapeu, ijije kö tro ni a amamai eapo la ketre ewekë ka troa akeukawane la hni eapo?” Thupene lai, hnei angeice hna e la Iakobo 1:13 angeic a sisedrëne ju, me hape: “Ame la nöjei akötre së me akötr ne la itre sinee së hna melën, tre, thaa zö i Akötresieti kö.” Ame hna haluthi Linda hnene la föe. Atrehmekune ju hi Linda, ka hape: “Eje hi Tusi Hmitrötr la ka ijije troa akeukawane la hni ne la itre atr. Ame la itre xötr hne së hna e qa hnine la Tusi Hmitrötr e itre xaa ijin kowe la ketre atr, tre, ma angeice petre hi lai a hane xötrei dreng.” Qaane ju hi la ijine cili, angeice pala hi a inine la Tusi Hmitrötr memine lai föe.
Itre Thöthi Ka Catre Nyihlu
10. Ngöne nemene götran matre ketre tulu ka lolo catre Iosea kowe la itre thöthi enehila?
10 Maine tro sa bëeke kowe lo tulu i Iosea, haawe, tro sa öhne e cili la aqane sajuëne angeice la nyipi hmi e thöthi petre kö, ene laka hnei angeic hna ami trepene la huliwa ne troa lepe apaatrene asë lo itre idrola, nge kolo petre hi lo a traqa koi 20 lao macatre i angeic. (E jë la 2 Aqane lapa ite joxu 34:1-3.) Nyimu thöthi enehila ka hane amamane mina fe la aqane catre angatr kowe la huliwa ne cainöj.
11-13. Nemene la itre ini hne së hna kapa qa ngöne la itre tulu hna hamëne hnene la itre thöthi enehila ka catre nyi hlue i Iehova?
11 Hetre ketre thöthi e Agele ka 13 lao macatre; ka inine nyëne la qene Wiwi ngöne la uma ne ini nyën, nge ngöne la ketre ijin, nyëne a drenge, ka hape, hna eköthe la ketre gurup ka qene Wiwi ezine la traone i nyën. Hnene la keme i nyën hna kapa la aja i nyën troa ce sine me nyëne la itre icasikeu e cili. Ame enehila, traqa ha koi 18 lao macatre i Hana, nge ketre pionie lapa ha angeic ka catre cainöj ngöne la qene Wiwi. Hapeu, ijije kö tro nyipunieti a hane inine la ketre qene hlapa me xatuane la itre xaa atr troa atrepengö Iehova?
12 Hnei Rakela hna kepe thangane ka loi qa ngöne la hna goeëne lo video hna hape, Poursuivez des objectifs qui honorent Dieu. Thupene lai, hnei angeic hna qeje pengöne la aqane waiewekë i angeic ekö lo 1995, macatre ne kolo petre hi a nyiqaane nyi hlue i Iehova, öni angeic: “Öninge pena kö ekö ka hape, ka loi pala hi la hnenge hna kuca ngöne la nyipici.” Ngo öni angeice jë hi e sisedrëne, ka hape: “Thupene la hnenge hna goeëne lai video cili, atrehmekune ju hi ni laka thaa hnenge kö hna thele troa akökötrene thenge lo itre ini hnenge nyiqaane kapa ekö. Haawe, nyipi ewekë tro ni a isigöline la nyipici, me atreine wai mekune hnyawa me catre troa kuca la huliwa i Akötresie, me inine la Tusi Hmitrötr.” Ame enehila, kolo ha madrine hnei Rakela laka angeic a catre nyi hlue i Iehova. Nemene hë la thangane ka loi hnei angeice hna kapa? Öni angeice, ka hape: “Lolo catre hë la aqane imelekeu i eni me Iehova. Hetre aliene hnyawa ha la itre thithing, jui hë la aqane inine ni la Tusi Hmitrötr, nge atraqatre mina fe hë la madrineng ngöne la eni a e la itre edromë e hnine la Wesi Ula i Akötresie. Qa ngöne lai, tru catre hë la madrinenge troa cainöj, me goeëne mina fe la kola akeukawane la hni ne la itre xan hnene la itre trenge ewekë i Iehova.”
13 Luka la ketre thöthi hna ithuecatre hnene la ketre video, hna hape, Les jeunes s’interrogent—Que vais-je faire de ma vie? Thupene la hnei angeice hna goeëne lai video cili, hnei Luka hna cinyihan, ka hape: “Kola uku ni hnene la video cili troa wanga atrune hmaca la nyine tro ni a kuca ngöne la meleng.” Hetre hnei angeice hna atrehmekune matre öni angeice jë hi, ka hape: “Ame ekö, tre, ka tru ekuhu hninge la ajane troa traqa kowe la itre ini ka tru göi troa kepe manie atruny, nge thupene lai eni a qëmeke hmaca jë pena kowe la itre aja ngöne la götrane la ua. Pëkö ixatua koi ni hnene la aqane waiewekë cili, troa acatrene hnyawa la aqane imelekeu i eni me Iehova; ngo eje pe a ananyi ni.” Itre Keresiano thöthi fe, hnauëne la thaa isa wai pengöne hnyawa kö epuni la hnei epuni hna ini, matre troa thele la nyine kuca göi troa akökötrene la huliwa ne cainöje i epun, tui Hana? Nge tune kaa fe lo tulu i Rakela, hane kö epuni nyitipune la tulu i eahlo, matre troa hane eatrëne la itre aja me traqa kowe la itre mekune ka atrunyi Akötresie? Ketre, loi e tro mina fe epuni a trongëne la tulu i Luka, me neëne la itre ewekë ka hetre ethan, nge ka akeine la itre thöthi ka ala nyimu enehila.
Loi e Tro Sa Catre Troa Wanga Atrune La Itre Ithuemacany
14. Nemene la pengöne aqane hmi hnei Iehova hna kapa, nge pine nemene matre ketre jole lai koi së enehila?
14 Maine kola ajane hnene la itre hlue i Iehova tro Nyidrëti a kapa la aqane hmi i angatr, tre, nyipi ewekë tro angatr a ahmitrötrëne la nöjei götrane la mele i angatr. Kola hmekëne hnei Isaia, ka hape: “Trojë, trojë nyipunie, tropi qa lai; the kete kö la ka sis; tropi qa hnin’ ej [Babulona]; wiëpi nyipunie, itete kapa trongëne la ite inege i Iehova.” (Is. 52:11) Itre macatre qëmekene tro Isaia a cinyihane la itre trenge ewekë cili, hnei Asa Joxu hna catre kuca la huliwa ne troa lepe apaatrene trije la kuci ngazo e Iudra. (E jë la 1 Ite joxu 15:11-13.) Nge itre macatre thupen, hnei Paulo aposetolo hna qaja koi Tito, ka hape, hnei Iesu hna hamë nyidrëti kö matre troa ahmitrötrëne la itre hlue i nyidrë, me aijijë angatr troa ketre “nöje hna iëne ka cate kowe la nöjei huliwa ka loi.” (Tito 2:14) Ame ngöne la hneijine së enehila, tre, thaa ewekë ka hmaloi kö kowe la itre thöth, troa ahmitrötrëne pala hi la mele i angatr. Drei la ketre ceitun, ame asë hi së, itre thöthi me itre ka tru, tre, nyipi ewekë tro sa catre troa iananyi memine la aja troa goeëne la itre iatre ka ngazo ka mama jëne publicité maine televizio, me itre film, me ëternet mina fe.
15. Nemene la ka troa xatua së troa sisine pala hi la ewekë ka ngazo?
15 Maine tro sa catre troa wanga atrune la itre ithuemacany i Akötresie, haawe, tro hë lai a xatua së troa sisine pala hi la ewekë ka ngazo. (Sal. 97:10; Rom. 12:9) Nyipi ewekë tro sa sisine la kuci huliwa ka sis matre troa “thepe së qa ngöne la aqane ihuline ej” tune la hna qaja hnene la ketre Keresiano. Maine easa ajane troa isa ijene la lue fao ka ifedrekeu, tre, nyipi ewekë e hetrenyi the së la ketre trenge catre ka ijije troa aukene lue ej. Ketre ceitune mina fe, nyipi ewekë tro sa hetrenyi la trenge catre ka ijije matre troa thipetrije la iaö göi kuci huliwa ka sis. Ngo tro hë sa sisine lai huliwa cili, e hne së hna trotrohnine hnyawa la itre ethanyin ej. Hnene la ketre trejine trahmanyi hna catr, matre nue trije pi la thiina i angeic, ene la troa goeëne lapaane la itre iatr ka ngazo ngöne ëternet. Hnei angeice hna amë lai ordinatöre i angeic ngöne la ketre götrane ka mama kowe la itre atrene la hnalapa i angeic. Ketre, hnei angeice hna catre troa ahmitrötrëne la mele i angeic me catre mina fe kowe la itre huliwa ka loi. Hetrenyi fe la ketre ewekë hnei angeice hna kuca. Pine laka jia ne huliwa i angeice la ëternet ngo ame pe, hnei angeice hna axeciën troa goeë ëternet, e ceme föe i angeic.
Enyipiewekëne La Troa Lolo La Aqane Ujë
16, 17. Nemene la thangane la elolone la aqane ujë së kowe la itre atr ka goeë së? Hamëne jë la ketre ceitun.
16 Drei la elolone la aqane ujë ne la itre thöth trahmanyi me föe ngöne la hna cainöj, ka tune fe la thangane kowe la itre atr ka goeë angatr! (E jë la 1 Peteru 2:12.) Saze pi hi la aqane goeëne la ketre atr la Itretre Anyipicine i Iehova, hnene la hnei angeice hna caa drai e hnine la Bethela e Agele, matre troa kuca hnyawa la masin ne kuci tus. Hnene la ifënekö i angeic, ka inine la Tusi Hmitrötr memine la Itretre Anyipicin, hna öhne la kola saze la aqane ujë i angeic. Xele catre angeice ekö ma wang e tro la Itretre Anyipicin a traqa troa iwai ngöne la hnalapa i angeic. Ngo thupene la hnei angeice hna huliwa hnine la Bethela, hnei angeice hna qaja aloine la aqane kepe angeice hnei angatr. Hnei angeice hna qaja, ka hape, pëkö atr ka qeje ka sis. Angatr asë a xomihni ahoeany, nge tingetinge la aqane imelekeu i angatr. Hna ketri angeice hnyawa hnene la aqane catre huliwa ne la itre thöthi trahmanyi me föe, ke, thaa göi thupene kö ngo angatre pe a hamëne gufane la hawa me trenge catre i angatr matre troa akökötrene la maca ka loi.
17 Ketre tune mina fe la aqane huliwa hnyawa la itre trejine trahmanyi me föe kowe la itre maseta i angatr, göi troa thele nyine mele thatraqane la hnepe lapa i angatr. (Kol. 3:23, 24) Qa ngöne lai, ame itre xaa ijin, kola wanga atrune la aqane ujë i angatr me thupë angatre hnyawa hnene la itre maseta i angatr.
18. Tune kaa la aqane tro sa “cate kowe la nöjei huliwa ka loi”?
18 Easa amamane la aqane catre së kowe la ēnē i Iehova, hnene la hna mejiune koi Nyidrë, me drengethenge la itre hnei Nyidrëti hna amekötin, me nyidrawane mina fe la itre hnë icasikeu së. Ketre, loi e tro sa hamëne asë la hne së hna atrein, matre troa kuca la huliwa ne cainöjëne la Baselaia me inine la itre atr. Ngacama thöthi ju hë së maine qatre pena, ngo maine tro sa catre troa mele thenge la itre trepene meköti ka wië ka ej e ngöne la hmi së, haawe, tro hë sa kapa la itre manathithi ka tru. Nge eje hi laka tro ha qeje së ceitu me ketre nöje “ka cate kowe la nöjei huliwa ka loi.”—Tito 2:14.
[Ithueamacany]
a Maine jë hnei Asa hna apaatrene lo itre gaa draië hna xup thatraqane la hmi koi idrola, ngo amë ju pe kö lo itre gaa draië nyine hmi ngön hnene la nöje i Iehova. Maine pena hna xupe hmaca la itre gaa draië ngöne lo pune la musi Asa, nge hna apaatrene hmaca pë hë hnei Iehosafata nekö i nyidrë, ene Iehosafata.—1 Ite jo. 15:14; 2 A. l. ite jo. 15:17.
Qa ngöne la itre tulu ne la Tusi Hmitrötr memine la itre tulu ne la hneijine së enehila, nemene la hnei nyipunieti hna inine göne
• la aqane troa amamane laka easa catre ngöne la huliwa ne cainöj memine la troa inine la itre atr?
• la aqane tro la itre Keresiano thöthi a “cate kowe la nöjei huliwa ka loi”?
• la aqane troa nuetrije la itre hna majemine kuca ka ngazo?