Ita Ne Thup göi 04 Julai
Loi e Tro Sa Amamane La Hni Ne Ole Së Koi Iesu, Ene Lo Davita Ka Tru Me Solomona Ka Tru
“Hana wang, dei pe la ka sisitia hui Solomona.”—MAT. 12:42.
1, 2. Pine nemene matre kola sesëkötre la itre atr laka, hna upi Samuela troa sië Davita matre troa joxu?
THAA MAMA kö laka ka tro angeic a joxu. Nyipici ame koi Samuela perofeta, tre, ketre neköi thöthi hi ka thupë mamoe. Ketre, ame la traone hna hetru angeice ngön, tre, thaa ka hlemu kö, ene Betheleema. Hna qaja la traone cili ka hape, “ka co [. . .] ene la ite thausan’ e Iuda.” (Mika 5:2) Ngo ame la nekönatre trahmanyi cili hna hnahone ngöne la ketre traone ka co, tre, angeice hi la hnei Samuela perofeta hna troa siëne matre troa joxu ne Isaraela elany.
2 Thaa mekune pi kö Samuela laka, Davita hi la hnei Iehova hna iëne matre troa joxu. Hnei Samuela hna tro kowe la hnalapa i Iese, ketre atre mele nyipici koi Akötresie, göi troa siëne la ketre nekö i Iese qatr matre troa joxu ne la nöj. Traqa ha nyidrëti e cili a öhne la seven, ngo paatre pë hë Davita, kacone pe lo itre nekö i Iese qatr. Ngo kola mama laka Davita la hnei Iehova hna iën, nge celë hi ketre ewekë lai ka sisitria catr.—1 Sam. 16:1-10.
3. (a) Nemene la ka nyipi ewekë koi Iehova ngöne la Nyidrëti a goeë së isa ala caas? (b) Thupene la hna sië Davita, nemene hë la ewekë ka traqa hui angeic?
3 Öhne kö Iehova la itre ewekë ka sihngödri koi Samuela. Ijije hi tro Akötresie a atrehmekune la itre aliene hni i Davita, nge celë hi lai ka amadrinë Nyidrë. Ame la ka nyipi ewekë koi Akötresie, tre, thaa ene kö la emingömingöne la atr, ngo nyipi aliene la hni angeice pe. (E jë la 1 Samuela 16:7.) Celë hi matre, ame la Samuela a atrehmekune laka, thaa kolo kö lo sevene lao neköi Iese ka tru la hna iëne hnei Iehova, nyidrëti pë hë a iupi jë troa theng lo wene puhnen ngöne la götrane hnei angeice hna fejane la itre mamoe. Önine la edromë, ka hape: “Nge [Iese] a iupi me tro sai [Davita]. Nge ka madra angeic, nge ka lolo la qëmek, me ka loi troa wang. Ame hnei Iehova hna ulatin, ka hape: ‘Cilejë, sië angeice pi, ke angeice hi lai!’ Ame hnei Samuela hna xome la wakacu me sië angeice ngöne nyipine la ite tejine me angeic; ame hna traqa hui Davita la Uati Iehova qane la drai cili.”—1 Sam. 16:12, 13.
Hnei Davita Hna Nyihatrenyi Keriso
4, 5. (a) Qaja jë la itre xaa ewekë ka ceitu hna öhne thei Davita me Iesu. (b) Pine nemene matre ijije tro sa hë Iesu ka hape, Davita Ka Tru?
4 Maine nyipici laka hna hnaho nyidroti asë hi e Betheleema, ngo hna pai Davita nge thupene la 1 100 lao macatre, kolo pena ha a hnaho Iesu. Ame kowe la ka ala nyim, tre, thaa ketre joxu kö Iesu. Eje hi, thaa nyidrëti kö la pengöne joxu hna treqene hnene la angetre Isaraela. Ngo tui Davita, nyidrëti hi la hna iëne hnei Iehova. Nge ketre, nyidrëti mina fe la hnimina i Iehova.a (Luka 3:22) Celë hi matre, ‘hna traqa fe hui Iesu la Uati i Iehova.’
5 Hetre itre xaa ewekë ka tune lai hna öhne thei Davita me Iesu. Drei la ketre ceitun, hna wanaxoeë Davita hnene la sine huliwa i nyidrë ene Ahithofela, nge ketre hna wanaxoeë Iesu fe hnene la ketre aposetolo i nyidrë, ene Iudra Isakariota. (Sal. 41:9; Ioane 13:18) Hetrenyi asë hi nyidro la aja ka catr kowe la ēnē i Iehova. (Sal. 27:4; 69:9; Ioane 2:17) Ketre, Iesu mina fe la matra i Davita. Qëmekene troa hnaho Iesu, hnene la ketre angela hna qaja kowe la thine i nyidrë, ka hape: “Nge troa hamë nyidëti hnei Iehova Akötesie la therone i Davita keme i nyidë.” (Luka 1:32; Mat. 1:1) Ngo pine laka hnei Iesu hna eatrëne asë la itre hna perofetane göne la Mesia, haawe, ka sisitria catre kö nyidrë hui Davita. Nyidrëti hi la Davita Ka Tru, ene la Mesia nge Joxu hna lapa treqene qaane hë ekö.—Ioane 7:42.
Xötrethenge Jë La Joxu Me Atre Thupë Mamoeë Së
6. Hnei Davita hna amamane tune kaa laka, ketre atre thupë mamoe angeic ka lolo?
6 Iesu mina fe la ketre atre thupë mamoe. Nemene la pengöne la atre thupë mamoe ka lolo? Angeic a nyipici me catre kukehnin me ithuan, me thupëne la itre mamoe i angeic. (Sal. 23:2-4) Ame ngöne lo angeic a thöth, Davita la ketre atre thupë mamoe, nge hnei angeice pala hi hna thupëne hnyawa la itre mamoe ne la keme i angeic. Thaa hnei angeice hna pujehnin lo kola angazone la mele ne la itre mamoe, hnei angeice pe hna catr me nue mel troa thapa itre ej qa ngöne la ketre liona me bea.—1 Sam. 17:34, 35.
7. (a) Nemene la ka hnëkë Davita troa xome hnyawa e thupen, la itre hnëqa ne la joxu? (b) Hnei Iesu hna amamane tune kaa laka, nyidrëti hi la Atre Thupëne Aloine la itre mamoe?
7 Nyimutre la itre macatre ne thupë mamoe Davita ngöne la itre hlapa me itre sasala; qa ngöne lai, ka hnëkë hnyawa ha angeic troa cilëne la itre hnëqa ne thupëne la nöje Isaraela.b (Sal. 78:70, 71) Ketre, hnei Iesu mina fe hna amamai tulu göne la aqane troa thupë mamoe. Iehova a hamë trenge catre koi nyidrë me xatua nyidrë, matre ijiji nyidrëti troa thupëne hnyawa la “hnënge mamoe ka xalaith” me “ite xa mamoe kö.” (Luka 12:32; Ioane 10:16) Haawe, kola mama hnyawa laka, Iesu hi la Atre Thupëne Aloine la itre mamoe. Pine laka atre hnyawa hi nyidrëti la itre mamoe, ene pe nyidrëti a hëne la ëje i angatr isa ala caas. Ketre, hnene la ihnimi ka tru i nyidrë kowe la itre mamoe, hna uku nyidrë troa nue la sipu mele i nyidrë thatraqai angatr. (Ioane 10:3, 11, 14, 15) Ketre mina fe, pine laka nyidrëti la Atre Thupëne Aloine la itre mamoe, haawe, hnei Iesu hna kuca la ketre ewekë, laka, thaa ijiji Davita kö troa hane kuca. Hnene la thupene mele i Iesu hna fe gojenyi kowe la nöjei atr asë matre troa amele angatre hmaca qa hna mec. Pëkö ketre ewekë ka troa sewe nyidrë troa thupëne la “hnënge mamoe ka xalaith,” uti hë la tro angatr a kapa la mele e koho hnengödrai ngöne la ua. Ketre, pëkö ka troa sewe nyidrë troa eatrongëne la “ite xa mamoe” kowe la mele ka epine palua ngöne la ketre fene ka hnyipixe me ka meköt, e cili paatre asë hë la itre atr ka ngazo thiina, lo itre ka ceitu me itre luko.—E jë la Ioane 10:27-29.
Xötrethenge Jë La Joxu Ka Catr
8. Hnei Davita hna amamane tune kaa laka, ketre joxu ka catre angeic?
8 Pine laka ketre joxu angeic, hnei Davita hna catre troa thupëne la götranene la nöje i Akötresie, nge eje hi laka, “hnei Iehova hna thupë Davita ngöne la hnei [angeice] hna tro kow.” Hna aisaisane trongëne la itre ifego ne la nöj fene la musi Davita, laka, kola tro qaa ngöne la hneopegejë ne Aigupito uti hë la hneopegejë ne Euferata. (2 Sam. 8:1-14) Hnene la trenge catre i Iehova hna aijijë Davita troa ketre joxu ka catr. Kola qaja hnei Tusi Hmitrötr, ka hape: “Nge hlemu hë Davita ngöne la ite nöj’ asë; nge hnei Iehova hna aciane la qoue [angeic] kowe la nöjei nöj’ asë.”—1 A.l.ite jo. 14:17.
9. Qaja jë la aqane amamane Iesu laka, hna ië nyidrë a ketre Joxu ka catr.
9 Ka ceitu hi Iesu ekö me Davita Joxu, laka thaa hnei nyidrëti kö hna xou ngöne lo nyidrëti e celë fen. Ame lo kola ië Iesu troa Joxu, tre, hnei nyidrëti hna amamane kowe lo itre dremoni laka nyidrëti la ka troa mus; kola mama ngöne la nyidrëti a thapa la itre atr hna löthe hnene la itre dremoni. (Mar. 5:2, 6-13; Luka 4:36) Ketre, pëkö mene ne la ithupëjia ka tru, ene Satana Diabolo hui nyidrë. Hnene la ixatua qaathei Iehova hna aijijë Iesu troa ngaane la fene celë hna musinëne hnei Satana.—Ioane 14:30; 16:33; 1 Ioane 5:19.
10, 11. Nemene la hnëqa hnei Iesu hna cile fë, ngöne la nyidrëti a Joxu me isi e koho hnengödrai?
10 Traqa koi 60 lao macatre thupene la mec me mele hmaca i Iesu, hnei Ioane aposetolo hna meköle goeëne la Iesu a Joxu me Atre isi fe e koho hnengödrai. Kola cinyihane hnei Ioane, ka hape: “Hana wang, la hose ka wië; nge hete tane pehna thei angeice ate tith; ame hna hamë angeice jë la korona; ame hnei angeice hna tropi kola cate me troa cat.” (Hna ama. 6:2) Iesu la atre tithe lai hose ka wië. “Hna hamë [nyidrë] la korona” ngöne lo macatre 1914, ngöne lo kola acili nyidrë troa Joxu e koho hnengödrai. Thupene jë hi lai, “hnei [nyidrë] hna tropi kola cat.” Nyipici laka tui Davita, Iesu la ketre joxu ka catr. Thupene la kola acili Iesu troa Joxu ne la Baselaia i Akötresie, hnei nyidrë hna ngaa Satana me helë angeice memine la itre dremoni i angeic kowe la fene hnengödrai. (Hna ama. 12:7-9) Aqane tro hë Iesu lai a hun uti hë la nyidrëti a “troa cat,” kolo lai a hape, uti hë la ijine tro nyidrëti a lepe apaatrene epine palua la fene i Satana ka ngazo.—E jë la Hna Amamane 19:11, 19-21.
11 Ngo tui Davita, Iesu la ketre joxu ka hetre utipin nge tro nyidrëti elany a thupëne la “ka ala nyimu atraqat” e Amagedo. (Hna ama. 7:9, 14) Ketre, “tro ha mele hmaca la nöjei ka meköt, me ka tha meköti kö”, fene la musi Iesu memine la itre hna iën, ene lo ala 144 000. (Ite hu. 24:15) Ijije hë kowe la itre atr cili hna amelene hmaca e celë fen, troa mele palua. Drei la ketre manathithi ka lolo catr hna troa hamë angatr! Epi tro pala hi sa catre troa “kuca la loi,” matre tro së a hane mele elany ngöne la fene hna lapaane hnene la isi jini ne la Davita Ka Tru, ene la itre ka meköti me ka madrin.—Sal. 37:27-29.
Hna Sa La Thithi Ne Sipo Inamacane i Solomona
12. Nemene la ewekë hna thithi fë hnei Solomona?
12 Hnei Solomona, nekö i Davita, hna nyihatrenyi Iesu mina fe.c Ame lo kola acili Solomona troa joxu, hnei Iehova hna mama koi angeic ngöne la ketre pu, me qaja ka hape, maine tro angeic a sipone la ketre ewekë, tro hë Nyidrëti a hamë angeic. Maine ju tro hi Solomona a sipone koi Iehova troa tru hnei mo i angeic, maine hetre mene pena, maine troa mele aqeany. Ngo hnei angeice hna sipo Iehova cememine la hni ka nyipici, ka hape: “Epi hamë ni la inamacane memine la wangate hmekun, mate löpi me löjë qëmeke ne la nöje celë; ke deti la ate ka pucatine troa amekötine kowe la nöje i enëtilai celë ka tru?” (2 A.l.ite jo. 1:7-10) Hnei Iehova hna kapa la thithi Solomona.—E jë la 2 Aqane lapa ite joxu 1:11, 12.
13. Hna tune kaa matre pëkö atr ka inamacane catre kö hui Solomona, nge drei la Qaane lai inamacan cili?
13 Ame ngöne lo ijine Solomona a mele nyipici koi Iehova, tre, pëkö atr ka atreine troa qaja la itre trenge ewekë ka inamacane catre hui angeic. Hnei Solomona hna qaja “la ite edomë ka köni thausan.” (1 Ite jo. 4:30, 32, 34) Nyimutre la itre hna cinyihane nge hna hnine catrëne hnene la itre atr ka thele la inamacan. Hnene la isola ne Sheba hna trongëne la 2400 lao kilomet, matre troa tupathe la inamacane i Solomona hnene la hna hnyingëne la “ite ewekë ka sihngödr.” Hnei eahlo hna haine la itre trenge ewekë i Solomona memine la eloine la aqane tro xome la baselaia i angeic. (1 Ite jo. 10:1-9) Kola qaja hnei Tusi Hmitrötr la Qaane la inamacane i Solomona, ka hape: “Hna thele Solomona hnene la fene hnengödrai asë troa denge la inamacane i nyidë hnei Akötesie hna amë e kuhu hni nyidë.”—1 Ite jo. 10:24.
Xötrethenge Jë La Joxu Ka Inamacan
14. Nemene la ka amamane laka, “ka sisitia [Iesu] hui Solomona”?
14 Caasi hi la atr ekö ka inamacane catre hui Solomona. Ame la atr cili, tre, Iesu Keriso, nge hnei nyidrë hna qaja ka hape, “ka sisitia [nyidë] hui Solomona.” (Mat. 12:42) Hnei Iesu hna qaja “la nöjei wesi ula ne shewengönie ka tha ase palua kö.” (Ioane 6:68) Drei la ketre ceitun: pine laka tru catre hnei trepene meköti e hnine la Cainöje hune la Wetr, pexeje kö ej hune la itre edromë i Solomona. Hnei Solomona hna qaja la itre xaa ewekë ka troa thue madrine kowe la ketre hlue i Iehova. (Ite edomë 3:13; 8:32, 33; 14:21; 16:20) Ngo ame Iesu, tre, hnei nyidrëti hna amamane hnyawa laka, troa xulu la nyipi manathithi qa ngöne la itre ewekë hna kuca thatraqane la hmi koi Iehova, me ngöne la kola eatrëne elanyi la itre hna thingehnaeane hnei Akötresie. Öni nyidrëti ka hape: “Manathithi la ite ka pë ewekë ngöne la ua, ke thatraqai angate la baselaia ne hnengödrai.” (Mat. 5:3) Maine tro la itre atr cili a trongëne la itre trepene meköt hna hamëne hnei Iesu, haawe, tro hë angatr a easenyi catre koi Iehova, ene la “qeqe ne mel.” (Sal. 36:9; Ite edomë. 22:11; Mat. 5:8) Eje hi, Keriso a nyihatrene la “inamacane i Akötesie.” (1 Kor. 1:24, 30) Pine laka Iesu Keriso hi la Mesia Joxu, haawe, hetrenyi nyidrëti la “ua ne inamacan.”—Is. 11:2.
15. Tune kaa la aqane tro sa kepe thangane qa ngöne la inamacane i Akötresie?
15 Tune kaa la aqane tro së, itre ka xötrethenge la Solomona Ka Tru, a kepe thangane qa ngöne la inamacane i Akötresie? Pine laka eje ngöne la Wesi Ula i Iehova la inamacane i Nyidrë, haawe, nyipi ewekë tro sa catre thele ej hnene la hna inine hnyawa la Tusi Hmitrötr; ka loi mina fe troa e lo itre trenge ewekë i Iesu, me sine thel la hne së hna e. (Ite edomë 2:1-5) Ketre, nyipi ewekë tro sa catre sipone koi Akötresie la inamacan. Kola akeukawane la hni së hnene hna qaja hnene la Wesi Ula i Akötresie laka, maine tro sa thith cememine la hni ka nyipici matre troa sipo ixatua, tre, tro hë Nyidrëti a kapa la thithi së. (Iako. 1:5) Tro la uati hmitrötr a xatua së troa öhne la inamacane ka sisitria hnine la Wesi Ula i Akötresie, nge tro la inamacane cili a xatua së troa nyi nyine la itre jol me xomi mekune hnyawa. (Luka 11:13) Hna hë Solomona fe ka hape, “ate cainöj,” ke, hnei angeice hna “inine la nöje la inamacan.” (Ate cai. 12:9, 10) Ame Iesu, ene lo Hene ne la ekalesia ne la itre Keresiano, tre, nyidrëti mina fe lo atre cainöj kowe la itre hlue i nyidrë. (Ioane 10:16; Kol. 1:18) Qa ngöne lai, loi e tro pala hi sa sine hnyawa la itre icasikeu së, ke, e cili hi la kola ‘ini’ së.
16. Nemene la ka aceitunë Solomona me Iesu?
16 Nyimutre la itre ewekë hnei Solomona Joxu hna kuca. Hnei nyidrë hna eköthe la ketre porogarame ne xupi uma ngöne la nöj, me elemekene la itre huliwa ne xupi uma me itre gojeny, me nyi jëne neni tim, me itre lapa ne ami mo, me itre lapa ne ami ikariota, me itre lapa ne la itretre ti hoos. (1 Ite jo. 9:17-19) Hnene la baselaia asë hna kepe thangane ka loi qa ngöne la itre huliwa ne xupi uma i angeic. Ketre, Iesu mina fe la ketre atre xupi uma. Nyidrëti la ka xupe la ekalesia i nyidrë “hune la etë.” (Mat. 16:18) Tro mina fe nyidrëti elany a elemekene la huliwa ne xupi uma ngöne la fene ka hnyipixe.—Is. 65:21, 22.
Xötrethenge Jë La Joxu Ne Tingeting
17. (a) Nemene la ketre ewekë nyine haine fene lo musi Solomona? (b) Nemene lo ewekë, laka, thaa ijiji Solomona ju kö troa hane kuca?
17 Hna xome la ëje i Solomona qa ngöne la ketre hnëewekë, hna hape “tingeting.” Hnei Solomona Joxu hna musi e Ierusalema, laka, ame la aliene la ëje cili, tre, “Nöje ka Atraqatre La Tingeting.” Kola mama ngöne lo lai 40 lao macatre ne musi nyidrë laka, ketrepengöne kö la aqane mele tingeting la nöje Isaraela. Tusi Hmitrötr a qaja la itre macatre cili, ka hape: “Hnei angete Iuda me Isaraela hna isa lapa xetietë, fene la vine i angate me fene la ite hmejienge i angate qan’ e Dana uti hë e Bere-seba, ngöne la nöjei drai asëjëihë i Solomona.” (1 Ite jo. 4:25) Ngo eje hi laka, ngacama atraqatre la inamacane i Solomona, ngo thaa ijiji angeice kö troa hane thapa la itre atre i angeic qa ngöne la wezipo, me ngazo, me mec. Ngo ame la Solomona Ka Tru, tre, tro nyidrëti elany a nue gufane la itre hlue i nyidrë qa ngöne la nöjei ewekë cili.—E jë la Roma 8:19-21.
18. Nemene la itre manathithi hne së hna kapa e hnine la ekalesia ne la itre Keresiano?
18 Enehila mina fe, easa melëne la tingeting e hnine la ekalesia ne la itre Keresiano. Eje hi, easa madrine troa mel e hnine la ketre paradraiso ngöne la götrane la ua. Ka tingetinge la aqane imelekeu së me Akötresie memine la atre lapa easenyi së. Hanawange la hnei Isaia hna perofetane göne la itre ewekë hne së hna melëne enehila, öni nyidrë ka hape: “Tro angat’ a lepelepe la ite taua i angate mate nyine uja dro pena, me ite jo i angate nyine hele ne xöte vin; tha tro kö la kete nöje a xejë la taua kowe la kete nöj, nge tha tro hmaca kö angat’ a ini ishi.” (Is. 2:3, 4) Maine easa nue la ua i Akötresie troa eatrongë së, haawe, easë hi lai a hane ixatua troa amingömingöne la paradraiso cili ngöne la götrane ua.
19, 20. Pine nemene matre eje the së la madrin?
19 Lolo catre kö la mele elany. Ame la itre atr ka drengethenge, tre, atraqatre la tingetinge hnei angatre hna melëne fene la musi Iesu; tro ha “nue [trootro] la ite ewekë hna xupe qa ngöne la hna othe hnene la ka hnyeqet” uti hë la tro angatr a pexej. (Rom. 8:21) Maine tro angatr a mele nyipici ngöne la itupath tixenuë, uti hë la pune la Musi Ka Caa Thauzane Lao Macatre, haawe, “tro [hë] la ange ka menyike a hetenyi la nöj, nge tro [hë] angat’ a madine la tingetinge atraqat.” (Sal. 37:11; Hna ama. 20:7-10) Nyipici, tro kö a sisitria catre la itre ewekë hna troa kuca fene la musi Iesu elany, hune la itre hna kuca ha ekö fene la musi Solomona; nge itre ewekë lai thaa hne së kö hna mekun!
20 Tune lo aqane kepe thangane ka loi hnei Isaraela qa ngöne la hna xomiuji angatre hnei Mose, me Davita me Solomona, ketre tru catre kö la madrine hne së hna troa kapa elanyi fene la musi Keriso. (1 Ite jo. 8:66) Epi tro sa catre amamane la hni ne ole së koi Iehova, pine la hnei Nyidrëti hna upe koi së la Hupuna i Nyidrëti ka caas, ene lo Mose, me Davita me Solomona Ka Tru!
[Ithueamacany]
a Maine jë ame la aliene la ëje i Davita, tre, “hniminang.” Ame ngöne lo ijine kola bapataiso Iesu memine lo ijine nyidrëti a ketrepengön, tre, hnei Iehova hna hë nyidrë qa koho hnengödrai, ka hape “Nekönge hniminang.”—Mat. 3:17; 17:5.
b Ame ngöne lo ijine cili, Davita petre kö a ceitu me ketre arenio ka mejiune kowe la atre thupëne ej. Hnei angeice pala hi hna sipo Iehova, ene la Atre Thupë Mamoe Ka Sisitria, troa thupë angeic me eatrongë angeice mina fe. Kola mama la aqane pexeje la mejiune i Davita, ngöne la angeic a qaja ka hape: “Iehova la ate thupë mamoeë ni; tha tro kö ni a pë ewekë.” (Sal. 23:1) Hnei Ioane Bapataiso hna qeje Iesu, ceitune me “Arenio i Akötesie.”—Ioane 1:29.
c Drei la ketre ewekë nyine hain, laka, ame la hnaaluene ëje i Solomona, tre, Iedidia, kola hape “Hnimina i Ia.”—2 Sam. 12:24, 25.
Tro Nyipunieti a Qeje Pengöne Tune Kaa?
• Kola mama tune kaa laka, Iesu la Davita Ka Tru?
• Kola mama tune kaa laka, Iesu la Solomona Ka Tru?
• Nemene la hnei nyipunie hna hain thene la Davita Ka Tru, ene mina fe la Solomona Ka Tru?