SUTUDI-ARTIKEL 32
U mu e fiti useefi enke Yehofa
‘Meke ala sama si taki we fiti useefi a taawan.’—FILIP. 4:5.
SINGI 89 Aliki a Gadu fu u
SAN WO LELIa
Enke sowtu bon i be o wani de? (Luku paragraaf 1)
1. Fa Kelesten mu de enke wan bon? (Luku a fowtow tu.)
I SI sai pasa anga wan kokonto bon kaba te a winta e wai? Ai engee, ma a nai kai. A sani ya e leli u taki son bon man du wan pelensipali sani di e yeepi den fu den á kai. Den poi engee. Efu u wani dini Yehofa anga piisii, daw seefi mu poi engee tu. A sani ya wani taki te sani kengi aini u libi u mu man fiti useefi. Boiti dati, u mu lesipeki a fasi fa taawan e si sani anga den bosoloiti di den e teke.
2. Sowtu manii o yeepi u fu fiti useefi te sani kengi aini u libi? San wo luku aini a artikel ya?
2 Enke sama di e dini Yehofa, u mu man fiti useefi. U mu abi sakafasi. Boiti dati, taawan mu man si taki we holi den a pakisei. Aini a artikel ya, wo luku fa den manii ya sa yeepi u. Ma wo luku fosi fa Yehofa anga Yesesi e fiti denseefi.
YEHOFA ANGA YESESI DE KABAKABA FU FITI DENSEEFI
3. Faw du sabi taki Yehofa man fiti enseefi?
3 Beibel e kai Yehofa wan ‘Siton Mongo’, bika a de gingin, a nai komoto a pe a de (Deit. 32:4). Ma Yehofa poi fiti enseefi tu. Winsi fa omen sani kengi aini a goontapu, toku Yehofa e fiti enseefi. Ai meke den sani di a paamisi kon tuu. Fu di Yehofa meke wi enke fa enseefi de, meke useefi poi fiti useefi tu te sani kengi aini u libi. A omen leli we fende aini Beibel di e yeepi u fu du sani anga koni, winsi sowtu polobelema wi abi. Den manii di Yehofa abi, anga den leli di ai giw e soi taki en a wan ‘Siton Mongo’, ma a poi fiti enseefi tu.
4. Gi wan toli di e soi taki Yehofa nai suku fini tumisi. (Lefitikesi 5:7, 11)
4 Na ala yuu Yehofa e du sani a wan bun fasi. A de kabakaba fu fiti enseefi. A nai suku fini tumisi. Luku fa Yehofa be soi den manii ya gi den Islayelisama. Yehofa á be e suku fini tumisi te den be e tyai ofaandi gi en. Aa be e luku taki wan guduman anga wan pootiman mu tyai aseefi ofaandi. Aa be e akisi a foluku fi en fu gi en sani di den á be poi gi en.—Leisi Lefitikesi 5:7, 11.
5. Gi wan toli di e soi taki Yehofa a wan Gadu di abi sakafasi anga tyali-ati.
5 Fu di Yehofa abi sakafasi anga tyali-ati, meke a nai suku fini tumisi. Di Yehofa be de fu poli a foto Sodom, a be soi taki a abi sakafasi. A be sende wantu engel fu go taigi Lot taki a mu lowe go a den mongo, ma a be e feele fu go anda. Neen meke a akisi den efu en anga en osufamii be sa lowe go a Sowar, wan pikin foto di Yehofa be o poli. Yehofa be sa meke Lot du san a be taigi en. Ma aa du a sani de. Ma a meke Lot go a Sowar. Aa poli a foto de moo tu (Gen. 19:18-22). Baka omen ondoo yali, Yehofa be soi tyali-ati gi den sama fu Ninifei. A sende polofeiti Yona fu go wasikoi den sama ya taki aw poli a foto ya. Di den sama fu Ninifei soi taki den sani di den be e du hati den, Yehofa soi tyali-ati gi den. Aa poli a foto ya moo.—Yona 3:1, 10; 4:10, 11.
6. Gi wantu toli di e soi taki Yesesi de kabakaba fu fiti enseefi enke Yehofa.
6 Leti enke Yehofa, Yesesi seefi de kabakaba fu fiti enseefi. Yehofa be sende en kon a goontapu fu peleiki ‘gi den Islayelisama wawan di be de enke sikapu di naabi sikapuman’. Ma te u luku a fasi fa a be e du a peleikiwooko, da we si taki a be e fiti enseefi. Wan leisi wan uman di á be de wan Islayelisama, be begi Yesesi fu a deesi a umanpikin fi en gi en, bika ‘wan ogii yeye be e kii en anga fooseli’. Yesesi á luku taki a uman ya a ná wan Islayelisama, ma a soi tyali-ati gi en, neen a deesi a umanpikin fi en (Mat. 15:21-28). Meke u luku wan taa toli. Di Yesesi be bigin anga a peleikiwooko, a be taki: ‘Iniiwan sama di taki aa sabi mi . . . , miseefi o taki mia sabi en tu’ (Mat. 10:33). Ma di Peitilisi be taki dii leisi taki aa sabi en, a be taigi en tu taki aa sabi en? Nono. Yesesi be sabi taki a be e hati Peitilisi fu a sani di a du. A be sabi tu taki Peitilisi biibi be taanga. Baka di Yesesi weki baka, a go a Peitilisi. Yesesi be musu taigi en taki a gi en paadon. A be musu taigi en tu taki a lobi en.—Luk. 24:33, 34.
7. Enke fa Filipisama 4:5 e soi, da faw wani taa sama sabi u?
7 U si aini a pisi ya taki, Yehofa anga Yesesi de kabakaba fu fiti denseefi. San a sani ya e leli u? Ai leli u taki Yehofa wani we fiti useefi. (Leisi Filipisama 4:5.) U sa akisi useefi taki: ‘Sama e si mi enke wan sama di e fiti enseefi? Den sabi mi enke wan sama di e lesipeki a fasi fa taawan e si sani? Efuso den sabi mi enke wan sama di e suku fini tumisi? Den sabi mi enke wan sama di e holi taawan a pakisei, efuso den sabi mi enke wan sama di nai teke taki? Mi e wani namonamo taki taawan mu du san mi taki? Efuso mi e aliki te taawan e poti mi a pasi?’ A fasi fa we fiti useefi e soi efu we waka koosube a Yehofa anga Yesesi baka, efuso efu we waka faawe fu den. Meke u luku tu okasi pe u mu fiti useefi. Te sani kengi aini u libi anga te wi anga taawan nai si sani aseefi fasi.
FITI ISEEFI TE SANI KENGI AINI I LIBI
8. Saw yeepi u fu fiti useefi te sani kengi aini u libi? (Luku a maiki tu.)
8 U mu man fiti useefi te sani kengi aini u libi. Den sowtu kengi ya sa tyai omen polobelema kon giw di wa be denki. Kande u siki wanboowanboo. Kande sani kon dii wanboowanboo efuso kande sani kengi aini a kondee pe we tan. Den sani ya sa meke a libi kon taanga giw (Peleik. 9:11; 1 Kor. 7:31). Boiti dati, te den baala di e tii a wooko akisi u fu go yeepi a wan taa peesi, a sani ya sa taanga giw tu. Winsi sani kengi aini u libi, wo poi fiti useefi efu we wooko anga den fo sani ya: (1) I mu meke moiti fu fusutan taki sani kengi aini i libi. (2) Ná pakisei den sani dii be poi du aini a ten di pasa, ma pakisei den sani dii poi du nownow. (3) Poti pakisei a den bun sani di e pasa aini i libi, anga (4) yeepi taawan a sani.b Meke u luku wantu toli di e soi fa wantu baala anga sisa fende wini di den wooko anga den sani ya.
9. San wan zendeling toowpaa du di tesi miti den di den á be denki?
9 Meke moiti fu fusutan taki sani kengi aini i libi. Emanuele anga Francesca be mu go yeepi a wan taa kondee enke zendeling. A ten de den be bigin leli a tongo fu a kondee. Den be bigin leli sabi den baala anga sisa aini a nyun kemeente fu den tu di a COVID-19 siki paati a hii goontapu. A sani ya meke den be mu tan faawe fu den famii fu den. Aa langa seefi neen Francesca mma dede wanboowanboo. Francesca be e angii fi en famii, ma fu di a COVID-19 siki be paati a hii goontapu, meke aa be poi go luku den. San a du di den sani ya miti en? A fosi sani a taki, Emanuele anga Francesca be e begi Gadu fu gi den koni fu holidoo ala dei. Den be e begi Gadu fu a yeepi den fu den á buuya tu. Yehofa be e koboloiki a olikanisâsi fi en fu piki den begi fu den na a yuu di den be abi en fanowdu. Den sani di wan baala be taki aini wan felon be gi den taanga-sikin. A be taki: ‘Te we fiti useefi gawgaw te sani kengi aini u libi, we bigin piisii gawgaw baka. We man poti pakisei a saw mu du tu.’c Du fu tu sani, a taki den fende taanga-sikin fu peleiki moo bun anga telefon. Den be poi sutudeli anga sama anga telefon tu. Du fu dii sani, a taki den gi den baala anga sisa a okasi fu yeepi den. Den be e teke a yeepi di den baala anga sisa be e yeepi den fu bigi. Wan sisa di be e holi den a pakisei be lobi app den. A be e sende Beibeltekisi gi den ala dei tu. A wan hii yali langa a du a sani ya. Te we fiti useefi te sani kengi aini u libi, wo piisii anga saw poi du.
10. Fa wan sisa fiti enseefi di sani kengi aini en libi?
10 Ná pakisei den sani dii be poi du aini a ten di pasa, ma pakisei den sani dii poi du nownow. Christina a wan sisa fu Romeiniya di e tan aini Yapan. A sisa ya be e tyali di den tapu a Ingiisitongo kemeente pe a be de. Ma a nai tan pakisei fa sani be de fosi. A go a wan kemeente pe den e taki Yapantongo. Ai du ala san a poi fu peleiki aini a tongo ya tu. Wan leisi a akisi wan uman a pe a be e wooko fosi fu leli en taki a tongo moo bun. A uman ya be wani yeepi Christina. Na a Beibel anga a I sa piisii fu teego! buku Christina be e koboloiki fu leli a tongo ya. Di a uman leli en te wan pisi, Christina be poi taki Yapantongo moo bun. Ma a ná dati wawan. A uman di be e yeepi en be wani sabi moo fu a waaleiti. A sani ya e soi taki te we poti pakisei a saw poi du te sani kengi aini u libi, a omen wini we fende di wa be denki.
11. San yeepi wan toowpaa di be abi moni polobelema?
11 Yeepi taawan a sani. Wan toowpaa di e tan aini wan kondee pe lanti tapu a wooko fu u, be bigin abi moni polobelema di sani á be e go bun aini a kondee fu den. Fa den fiti denseefi? A fosi sani di den du, a taki den be e meke moiti fu den á libi bigi. Wan taa sani di den du, a taki den á be e tan pakisei den polobelema fu den namo, ma den be e koboloiki den ten fu yeepi taawan fu kon sabi Yehofa (Toli 20:35). A baala taki: ‘Fu di u be e de ala yuu aini a peleikiwooko, meke wa be e abi tyaipi ten fu poti pakisei den polobelema fu u. U be abi moo ten fu du san Gadu wani.’ Te sani kengi aini u libi, u mu holi a pakisei taki a pelensipali fu yeepi taawan, moomoo te we du a peleikiwooko.
12. Fa a toli fu Apostel Pawlesi e yeepi u fu fiti useefi te we du a peleikiwooko?
12 U mu man fiti useefi tu te we du a peleikiwooko, bika den sama di we peleiki gi abi omen sowtu biibi, den e denki taa fasi tu. Boiti dati, den á kiya na aseefi peesi, den e du sani taa fasi. U sa waka na Apostel Pawlesi baka te we luku a fasi fa a be e fiti enseefi. Yesesi be poti Pawlesi enke ‘wan apostel gi den taa kondee sama’ (Rom. 11:13). Neen meke Pawlesi be e peleiki gi Dyu, Giikisama, koniman, pootiman, tiiman, anga kownu. Fu di Pawlesi be wani doo den sama ya ati, meke a be e ‘toon ala sani gi ala sama’ (1 Kor. 9:19-23). Te a be e taki anga sama, a be e luku pe den sama ya komoto anga san den be e biibi. A sani ya be e yeepi en fu fiti enseefi. A be man taki anga ala sama a wan fasi di be o meke den be wani sabi moo sani fu Gadu. Useefi o poi peleiki moo bun tu te we fiti useefi, anga te we denki san na a moo bun fasi fu yeepi ibii sama.
LESIPEKI A FASI FA TAAWAN E SI SANI
Efu u de kabakaba fu fiti useefi, da wo lesipeki a fasi fa taawan e si sani (Luku paragraaf 13)
13. Enke fa 1 Korentesama 8:9 e soi, da anga saw mu luku bun?
13 Te u de kabakaba fu fiti useefi, a sani ya o yeepi u fu lesipeki a fasi fa taawan e si sani. Yu abi son sisa di lobi poti make-up, ma yu abi sisa di á lobi en. Te a langa son Kelesten e diingi pikinso, ma yu abi taawan di nai diingi seefiseefi. Ala Kelesten wani de gusontu, ma a omen sowtu dataa yeepi den e teke. Wa mu e si enke ala yuu a wi abi leti. Efu we dwengi den baala anga sisa fu du namonamo saw wani, wo meke den dyakata. A kemeente naw libi na a wan moo tu. (Leisi 1 Korentesama 8:9; 10:23, 24) Meke u luku tu toli di e soi fa den leli fu Beibel sa yeepi u fu fiti useefi aini a kemeente anga fu libi na a wan.
Efu u de kabakaba fu fiti useefi, da wo lesipeki a fasi fa taawan e si sani (Luku paragraaf 14)
14. Sowtu leli fu Beibel u mu holi a pakisei te we luku sowtu koosi wo wei anga fa wo modo?
14 Den koosi di we wei anga a fasi fa we modo. Yehofa á poti weiti giw di e soi u sowtu koosi u mu wei. Ma ai giw leli di e yeepi u fu sabi sowtu koosi u mu wei. Enke Kelesten u mu wei koosi di e gi Yehofa gaandi. U mu abi sakafasi. ‘U mu de anga kiinkiin fusutan’ (1 Tim. 2:9, 10; 1 Peit. 3:3). Dati wani taki wa mu wei koosi di e hali sama pakisei tumisi. Den leli fu Beibel o yeepi owluman tu fu den á poti weiti gi sama fu soi den sowtu koosi den mu wei, anga fa den mu seeka den uwii. Wantu owluman aini wan kemeente be wani yeepi wantu yonkuuwan di be e koti den uwii enke wantu balinen sama. Den uwii á be e tan bun. Fa den owluman be sa yeepi den sondee fu poti weiti gi den? A kelen owluman be taigi den owluman fu den taigi den baala taki: ‘Efii de na a podium, neen den sama e moo poti pakisei a yu moo enke den sani di ye taki, da wan sani du a koosi fii efuso kande yu uwii á tan bun.’ A sani ya yeepi den yonkuu baala fu fusutan san den mu du. Den owluman á be abi fu poti weiti gi den.d
Efu u de kabakaba fu fiti useefi, da wo lesipeki a fasi fa taawan e si sani (Luku paragraaf 15)
15. Sowtu weiti anga leli fu Beibel o yeepi u te a abi fu du anga a gusontu fu u? (Romesama 14:5)
15 A gusontu fu u. Ibii Kelesten mu luku fa aw solugu a gusontu fi en (Gal. 6:5). Te Kelesten e luku sowtu dataa yeepi den o teke, da den mu wooko anga den weiti fu Beibel di e soi u taki wa mu teke buulu. U mu tan faawe fu sani di abi fu du anga falisi gadu tu (Toli 15:20; Gal. 5:19, 20). Solanga a naabi fu du anga buulu efuso bonu, a wan Kelesten seefi mu luku san moo bun gi en. Son sama te den siki, a dataa wawan den e go. Ma yu abi sama di e suku taa yeepi tu. Kande we fii taki wan dataa yeepi bun efuso kande we si enke aa bun. Toku u mu lesipeki a leti di den baala anga sisa abi fu teke den eigi bosoloiti te a abi fu du anga a gusontu fu den. Neen meke a bun fu holi den sani ya a pakisei: (1) Na a Kownukondee fu Gadu wawan poi deesi u fu teego (Yes. 33:24). (2) Ibii Kelesten mu luku san moo bun gi en te a abi fu du anga en gusontu. (Leisi Romesama 14:5.) (3) Wa mu kuutu u baala anga sisa. Winsi wi abi a leti fu luku saw wani du, toku wa mu du sani di sa meke taawan dyakata (Rom. 14:13). (4) Kelesten lobi denseefi. Den e fusutan taki a libi di a kemeente mu libi na a wan pelensipali moo a fasi fa den e si sani (Rom. 14:15, 19, 20). Efu we holi den sani ya a pakisei, da wi anga den baala anga sisa o toon bun mati. Wo man yeepi a kemeente fu libi na a wan tu.
Efu u de kabakaba fu fiti useefi, da wo lesipeki a fasi fa taawan e si sani (Luku paragraaf 16)
16. Fa wan owluman sa soi taki ai fiti enseefi te ai wooko makandaa anga den taa owluman? (Luku den fowtow tu.)
16 Te owluman de kabakaba fu fiti denseefi, taawan o man waka a den baka (1 Tim. 3:2, 3). Wan owluman á mu si enke na ala yuu en anga den taa owluman o go na a wan se fu di a gaandi moo den. Ai fusutan taki a santa yeye fu Yehofa sa meke ibiiwan fu den owluman taki wan sani di o yeepi den fu du sani anga koni. Efu gaanse fu den owluman teke wan bosoloiti di Beibel nai kuutu, da wan owluman di de kabakaba fu fiti enseefi o holibaka gi a bosoloiti di den taa owluman teke, winsi ai si sani taa fasi.
YO FENDE WINI TEI DE KABAKABA FU FITI ISEEFI
17. Sowtu wini Kelesten e fende te den de kabakaba fu fiti denseefi?
17 Kelesten e fende wini te den de kabakaba fu fiti denseefi. A sani ya e meke a kemeente libi na a wan. We man de bun mati anga taawan tu. Ai bigi giw taki we dini Yehofa makandaa anga omen baala anga sisa, winsi fa wa kiya na aseefi fasi. Ma san moo pelensipali, a taki we waka a Yehofa a Gadu fu u baka, di de kabakaba fu fiti enseefi.
SINGI 90 Gi taawan taanga-sikin
a Yehofa anga Yesesi de kabakaba fu fiti denseefi. Den wani wi abi a manii ya tu. Efu wi abi a manii ya, da aw moo makiliki giw fu fiti useefi te u siki efuso te wi abi moni polobelema. Wo du sani tu di o meke a kemeente libi na a wan.
b Luku a Bakaatongo artikel di den e kai ‘Omgaan met veranderingen’ aini a Ontwaakt! fu 2016 No. 4.
c Efii wani luku a felon, da go a jw.org na a pisi di den e kai Takimakandaa anga Ondoofenitoli. Dai suku Takimakandaa anga baala Dmitriy Mikhaylov.
d Efii wani sabi moo bun sowtu koosi i mu wei, anga fai mu modo, da luku toli 52 fu a I sa piisii fu teego! buku.