Balima kanbelew, aw ye Mariki ni Timote ladegi

1-2. Gwɛlɛya jumanw lo tun be se ka Mariki ni Timote bali u ka tɔɔw mako ɲɛ?

KANBELEW, aw b’a fɛ ka caaman kɛ Jehova ka baara la ani k’aw ka kafomɔgɔw dɛmɛ kosɔbɛ wa? Siga t’a la ko aw b’o lo fɛ. K’a ye ko kanbele caaman labilanin lo ka tɔɔw mako ɲɛ, o b’an ninsɔndiya yɛrɛ le! (Zab. 110:3). Nga, n’a sɔrɔ gwɛlɛya dɔw b’i kan. Yala i be sigasigara ka dɔ fara i ka cidenya baara kan sabu i t’a lɔn min bena kɛ o kɔ wa? Yala i delila ka ban kunkanbaara dɔ la sabu i tun lanin t’i yɛrɛ la wa? N’o lo, i kelen tɛ.

² Mariki ni Timote tun be n’o gwɛlɛyaw ye fana. U tun t’a lɔn u ka ɲɛnamaya bena kɛ min ye ani u tun tɛ koo caaman lɔn. O bɛɛ n’a ta, u m’a to o k’u bali ka tɔɔw mako ɲɛ. Ciden Pol ni Barinabasi ye voyazi fɔlɔ min kɛ u ka misɔndenya baara la, u y’a ɲini Mariki fɛ a k’u bila sira. O wagati la, a be komi Mariki tun be n’a bamuso ye ani u tun fɛrɛnin lo u ka boon kɔnɔ (Kɛw. 12:12, 13, 25). Nga Mariki y’o to yen ani k’a ɲini ka caaman kɛ Jehova ka baara la. A kɔnna ka yɛlɛma Antiyɔsi le. O kɔ, a ye Pol ni Barinabasi bila sira ka taga yɔrɔjan wɛrɛw la (Kɛw. 13:1-5). A be komi Timote fana tun be n’a bangebagaw ye tuma min na Pol y’a ɲini a fɛ ko a ka na fara ale kan ka waajuli kɛ. Komi Timote tun ye kanbele ye ani a tun tɛ koo caaman lɔn, a tun be se k’a to o k’a bali ka tugu Pol kɔ (1 Korɛntikaw 16:10, 11 ani 1 Timote 4:12 lajɛ). Nga a sɔnna ka tugu Pol kɔ ani a ye duga caaman sɔrɔ o la.—Kɛw. 16:3-5.

3. a) An b’a lɔn cogo di ko Mariki ni Timote koo tun ka gwɛlɛ Pol ma? (2 Timote 4:6, 9, 11; jaaw lajɛ fana). b) An bena ɲiningali jumanw lo lajɛ barokun nin na?

³ Mariki ni Timote ye koo caaman lɔn u kanbele tuma na. O wagati la fana, u y’a lɔn u be se ka kunkanbaarabaw dafa cogo min na. O kanbelew koo tun ka gwɛlɛ Pol ma kosɔbɛ. O kama, tuma min na a y’a faamu ko a tun bena sa yanni dɔɔni, a y’a ɲini u fɛ u ka na to n’ale ye (2 Timote 4:6, 9, 11 kalan). Mariki ni Timote ka jogo jumanw lo y’a to u koo tun ka gwɛlɛ Pol ma? Kanbelew be se k’u ladegi cogo di? Pol ye ladili minw di ni kanuya ye, cogo juman na kanbelew be se ka nafa sɔrɔ o la?

MARIKI LADEGI: SƆN KA TƆƆW MAKO ƝƐ

4-5. Mariki y’a yira cogo di ko a tun b’a fɛ ka tɔɔw mako ɲɛ?

⁴ Ka tɔɔw mako ɲɛ, o kɔrɔ ko ka baaraba kɛ walisa k’u dɛmɛ ani ka to k’o kɛ hali n’a ka gwɛlɛ an ma k’o kɛ. Mariki tun b’o lo kɛ jaatika. Pol ka voyazi filanan na a ka misɔndenya baara la, a ma sɔn Mariki ka tugu a kɔ. N’a sɔrɔ o ye Mariki dusu kasi ani k’a jigi tigɛ (Kɛw. 15:37, 38). Nga a m’a to o k’a bali k’a balimaw mako ɲɛ.

⁵ Mariki sɔnna ka tugu a somɔgɔ Barinabasi kɔ a ka cidenya baara la. Saan 11 o kɔ, tuma min na Pol tun be kaso la Ɔrɔmu, Mariki y’a dɛmɛ kosɔbɛ (Filem. 23, 24). Mariki ye dɛmɛ min lase Pol ma, o diyara Pol ye fɔɔ a ko Mariki ye ‘ale jigi tugula ye.’—Kɔlɔs. 4:10, 11.

6. Mariki ye wagati kɛ ni kerecɛn kolɔnbagaw ye minkɛ, o y’a nafa cogo di? (jukɔrɔla kunnafoni lajɛ).

⁶ Mariki ye wagati kɛ ni kerecɛn kolɔnbagaw ye ani o y’a nafa. A ye wagati dɔ kɛ ni Pol ye Ɔrɔmu. O kɔ, a tagara Babilɔni walisa ka baara kɛ ni ciden Piyɛri ye. U kɛra teri sɔbɛw ye fɔɔ Piyɛri y’a weele ko: “N dencɛ Mariki.” (1 Piyɛri 5:13). Tuma min na u tun be baara kɛra ɲɔgɔn fɛ, n’a sɔrɔ Piyɛri ye koo caaman lakali a tericɛ Mariki ye Yezu ka ɲɛnamaya n’a ka cidenya baara koo la ani kɔfɛ, Mariki y’o sɛbɛ a ka Evanzili kɔnɔ.a

7. Balimacɛ Samuel ye Mariki ladegi cogo di? (jaa lajɛ fana).

⁷ Mariki bolo degunnin tora Jehova ka baara la ani a tun be wagati kɛ ni kerecɛn kolɔnbagaw ye. I be se k’a ladegi cogo di? N’a sɔrɔ i b’a fɛ ka kɛ kɔrɔsigi ciden ye wala diinan mɔgɔkɔrɔ ye nga i tɛ saratiw dafa fɔlɔ. N’o lo, muɲu ani to ka sababuw ɲini ka baara kɛ Jehova ye ani k’i ka kafomɔgɔw dɛmɛ. Balimacɛ dɔ y’o lo kɛ. A tɔgɔ ko Samuelb ani diinan mɔgɔkɔrɔ lo. Fɔlɔ la, a tun be to k’a yɛrɛ suma ni kanbele tɔɔw ye kafo kɔnɔ. U ye kunkanbaaraw kalifa u dɔw ma ka kɔn Samuel ɲɛ. Samuel tun b’a miiri ko diinan mɔgɔkɔrɔw ɲinɛna ale kɔ le. O kama, a y’a dusukunnakow fɔ balima kolɔnbaga dɔw ye. Diinan mɔgɔkɔrɔ dɔ y’a fɔ a ye ko a k’a seko bɛɛ kɛ k’a balimaw dɛmɛ hali ni tɔɔw t’o kɔrɔsi. O kama, mɔgɔkɔrɔbaw ni minw mako be dɛmɛ na walisa ka taga Masaya Boon na, Samuel y’a yɛrɛ di k’u dɛmɛ. A miirila o koow bɛɛ la ani a y’a fɔ ko: “N’ y’a faamu a kɔrɔ ye min ye ka tɔɔw mako ɲɛ bɛrɛbɛrɛ. N’ y’a ye ko ni n’ be tɔɔw dɛmɛ cogo tigitigi dɔw la, o be n’ ninsɔn diya kosɔbɛ.”

TIMOTE LADEGI: I JANTO TƆƆW LA SƆBƐ LA

8. Mun na Pol ye Timote sugandi walisa a k’ale bila sira? (Filipikaw 2:19-22).

⁸ U tun ye Pol kɛlɛ dugu dɔw la. Tuma min na a tun be kɔsegira o duguw la, a mako tun be tagamaɲɔgɔnw na minw jaa ka gwɛlɛ. A kɔnna ka Silasi lo sugandi walisa a k’ale bila sira. Silasi tun ye kerecɛn kolɔnbaga lo ye (Kɛw. 15:22, 40). Kɔfɛ, Pol ye Timote fana sugandi k’a kɛ a tagamaɲɔgɔn ye. Mun na a ye Timote sugandi do? A y’a sugandi kuun minw kama, u dɔ ye ko balimaw tun be Timote tɔgɔɲuman fɔ (Kɛw. 16:1, 2). Timote tun b’a janto mɔgɔw la sɔbɛ la fana.—Filipikaw 2:19-22 kalan.

9. Timote y’a yira cogo di ko a b’a janto a balimaw na sɔbɛ la?

⁹ Kabi wagati min na Timote ye cidenya baara daminɛ ni Pol ye, a y’a yira ko a b’a janto tɔɔw la ka tɛmɛ a yɛrɛ kan. O kama, Pol ye Timote to Bere dugu la walisa a ka kalanden kuraw jija. A tun lanin b’a la ko Timote bena o kɛ koɲuman (Kɛw. 17:13, 14). Silasi fana tora ni Timote ye Bere dugu la. Siga t’a la ko a ye Timote dɛmɛ ka koo caaman faamu. Kɔfɛ, Pol ye Timote kelen ci ka taga Tesaloniki walisa a ka balimaw barika bonya (1 Tes. 3:2). Saan 15 minw tugura o kɔ, Timote ka kanuya barika bonyana a balimaw koo la. A tun b’u kanu kosɔbɛ minkɛ, “minw [tun] be kasi,” a tun be “kasi ni olu ye.” (Ɔrɔm. 12:15; 2 Tim. 1:4). Kanbelew be se ka Timote ladegi cogo di?

10. Balimacɛ Victor sera k’a mako don tɔɔw la cogo di?

¹⁰ Balimacɛ dɔ tɔgɔ ko Victor ani a sera k’a mako don tɔɔw la kosɔbɛ. A kanbele tuma na, a tun ka gwɛlɛ a ma ka baro kɛ ni balima mɔgɔkɔrɔbaw ye. O kama Masaya Boon na, a tun b’u fo dɔrɔn ani k’a ka sira minɛ. Diinan mɔgɔkɔrɔ dɔ y’a jija ko a ka baro daminɛ n’a kerecɛnɲɔgɔnw ye a kɛtɔ k’a fɔ u ye min ka di a ye u fɛ. O kɔ, a y’a jija ko a ka miiri k’a filɛ fɛɛn minw be se ka diya u ye. Victor y’o ladiliw sira tagama. Bi bi nin na, a ye diinan mɔgɔkɔrɔ ye ani a ko: “Sisan, a ka nɔgɔ n’ ma ka baro kɛ ni mɔgɔ bɛɛ ye, u sanda mana kɛ min o min ye. N’ ninsɔn ka di sabu n’ be sera ka n’ balimaw ka koow cogoya faamu. O kama, a ka nɔgɔ n’ ma k’u dɛmɛ.”

11. Kafo kɔnɔ, kanbelew be se ka mun lo kɛ k’u mako don tɔɔw la? (jaa lajɛ fana).

¹¹ N’i ye kanbele ye, ele fana be se k’i mako don tɔɔw la kosɔbɛ. Lajɛnw na, i mako don balimaw bɛɛ la, u sanda n’u bɔyɔrɔ mana kɛ min o min ye. U ɲininga u ka koow be cogo min na. O kɔ, u lamɛn. O cogo la, i bena a lɔn i be se ka min kɛ k’u dɛmɛ. Misali la, n’a sɔrɔ i bena a faamu ko balima cɛkɔrɔba dɔ n’a muso mako be dɛmɛ na walisa ka se baara kɛcogo la ni JW Library^® ye. Wala n’a sɔrɔ i bena a faamu ko ni dɔ tun ye labɛn kɛ ka taga waajuli kɛ n’u ye, o bena diya u ye. I be se k’u dɛmɛ u ka se baarakɛcogo la n’u ka telefɔni wala tablɛti ye wa? Wala, i be se ka labɛn kɛ ka taga waajuli kɛ n’u ye wa? N’i b’a latigɛ ka tɔɔw dɛmɛ, i bena kɛ ɲɛyirali ɲuman ye i ka kafomɔgɔw fɛ.

POL KA LADILIW BE SE K’I NAFA

12. Pol ye ladili minw di Timote ma, cogo juman na kanbelew be se ka nafa sɔrɔ o la?

¹² Pol ye ladili nafaman dɔw di Timote ma walisa k’a dɛmɛ a ka ninsɔndiya sɔrɔ ani ka Ala sago kɛ bɛrɛbɛrɛ (1 Tim. 1:18; 2 Tim. 4:5). N’i ye kanbele ye, ele fana be se ka nafa sɔrɔ o ladiliw la. Cogo di do? Pol ye lɛtɛrɛ fila minw ci Timote ma, u kalan i n’a fɔ u cira ele lo ma. O kɔ, miiri k’a filɛ i be se k’o ladiliw sira tagama cogo min na. An ka misali damanin lajɛ.

13. Mun lo bena an dɛmɛ ka to kantigiya la Jehova ye?

¹³ “I jija Ala ɲasiranya la.” (1 Tim. 4:7b). Pol tun b’a fɔra Timote ye le ko a ka ɲi ka kantigiya kɛ Jehova ye ani k’a dusu diya. An ka ɲi ka jijaliw lo kɛ walisa ka kɛ n’o jogo ye sabu an tɛ wolo n’a ye. Pol ka kumaw b’an dɛmɛ k’o lo faamu. Gɛrɛkikan kumaden min bayɛlɛmana ko “i jija,” tuma caaman na, u tun b’o fɔ ka ɲɛsin ɲɔgɔndanbolikɛlaw lo ma, o minw tun b’u yɛrɛ labɛn koɲuman ka sɔrɔ ka boli daminɛ. U tun ka ɲi k’u jija ka kɛ ni delinanko ɲumanw ye. An fana ka ɲi k’an jija walisa ka kɛ ni delinanko ɲumanw ye, minw bena a to an b’an magwɛrɛ Jehova la kosɔbɛ.

14. N’an be Bibulu kalanna, an ka laɲinita ka ɲi ka kɛ mun lo ye? Misali dɔ fɔ.

¹⁴ A ka ɲi an ka to ka Bibulu kalan loon bɛɛ. N’an b’a kalanna, a ka ɲi fana an kana ɲinɛ ko an ka laɲinita ye k’an magwɛrɛ Jehova la. Misali la, Yezu ye baro min kɛ ni kanbele nafolotigi dɔ ye, i be kalan juman lo sɔrɔ o la? (Mariki 10:17-22). O kanbele tun lanin b’a la ko Yezu lo ye Masiya ye. Nga, a ma sɔn ka kɛ Yezu ka kalanden dɔ ye sabu a ka limaniya barika tun man bon. O bɛɛ n’a ta, “a koo diyara [Yezu] ye.” Yezu kumana o kanbele fɛ cogo min na, yala o ma diya i ye wa? Siga t’a la ko Yezu tun b’a fɛ a ka desizɔn ɲuman lo ta. Jehova tun b’o kanbele kanu cogo min na, Yezu y’o lo yira (Zan 14:9). Miiri o maana na, miiri fana i ka koow cogoya la ani i yɛrɛ ɲininga ko: “N’ ka ɲi ka mun lo kɛ walisa ka n’ magwɛrɛ Jehova la ani ka mɔgɔ tɔɔw dɛmɛ koɲuman?”

15. Mun na a kɔrɔtanin lo kanbelew ka kɛ ɲɛyirali ɲumanw ye tɔɔw fɛ? Misali dɔ fɔ. (1 Timote 4:12, 13).

¹⁵ “Siraɲuman yira” mɔgɔ kantigiw la (1 Timote 4:12, 13 kalan). Pol ye Timote jija a k’a yɛrɛ degi kalangwɛ kɛcogo ɲuman na ani k’a ka kalankɛcogo fisaya. A y’a jija fana ko a k’a ɲini ka kɛ ni jogo dɔw ye i n’a fɔ kanuya, limaniya ani senumanya. Mun na do? Sabu ɲɛyirali ɲuman be mɔgɔw nafa ka tɛmɛ kuma kan. Miiri k’a filɛ ko i ka ɲi ka kalan dɔ kɛ k’a yira ko balimaw ka ɲi ka dɔ fara u ka kisɛya kan waajuli baara la. A bena nɔgɔya i ma k’o kalan kɛ ni ele yɛrɛ b’i seko bɛɛ kɛ waajuli baara la. I ka ɲɛyirali ɲuman bena mɔgɔ tɔɔw jija u k’i ka ladiliw sira tagama.—1 Tim. 3:13.

16. a) Koo duuru jumanw lo la kanbelew be se ka kɛ ɲɛyirali ɲumanw ye? b) Kanbelew be se ka kɛ ɲɛyirali ɲumanw ye cogo di u “kumacogo” fɛ?

¹⁶ Kanbelew be se ka kɛ ɲɛyirali ɲumanw ye koo minw na, Pol ye u la duuru kofɔ 1 Timote 4:12 kɔnɔ. N’i ye kanbele ye, mun na i t’a latigɛ k’o koo kelen kelen bɛɛ lajɛ i ka kelenna kalan tuma na? Miiri k’a filɛ ko i b’a fɛ ka kɛ ɲɛyirali ɲuman ye i “kumacogo” fɛ. O la, a filɛ i be se ka min fɔ walisa ka tɔɔw jija. N’a sɔrɔ i bele be n’i bangebagaw ye. N’o lo, u be min kɛra i ye, a ka ɲi i ka to k’u fo o kosɔn. Ni dɔ ye kalan kɛ lajɛn na, a fo o kosɔn ani a fɔ a ye min diyara i ye a ka kalan na. I be se fana k’i yɛrɛ labɛn ka lakalitaw kɛ i yɛrɛ kumacogo la lajɛnw na. I be jijali minw kɛra walisa ka kɛ ɲɛyirali ɲuman ye i kumacogo fɛ, o bena a yira ko i be ɲɛtaga kɛra Alako ta fan fɛ.—1 Tim. 4:15.

17. Mun lo bena kanbele dɔ dɛmɛ a k’a ka laɲinitaw dafa Alako ta fan fɛ? (2 Timote 2:22).

¹⁷ “I yɛrɛ kɔlɔsi nigɛjugu ma, min be sɔrɔ kanbelenya la, to ka tilenninyakow kɛ.” (2 Timote 2:22 kalan). Pol ye Timote jija ko a ka nege juguw kɛlɛ sabu u be se k’a bali k’a ka laɲinitaw dafa Alako ta fan fɛ. U be se fana k’ale ni Jehova ka jɛnɲɔgɔnya nagasi. Hali ni ɲɛnagwɛko dɔw tɛ koo jugu ye, n’a sɔrɔ i y’a faamu ko u b’i ka wagati fanba ta ani k’i bali ka Alakow kɛ bɛrɛbɛrɛ. Misali la, miiri k’a filɛ i be wagati hakɛ min ta ka spɔr kɛ, ka taga ɛntɛrɛnɛti kan, wala ka videwo tulonw kɛ. Yala i tɛ se k’o wagati dɔ ta ka Alakow kɛ wa? N’a sɔrɔ i be se ka dɛmɛ don ka Masaya Boon ladon wala ka waajuli kɛ ni wotoro ye. N’i b’i niin don o baaraw la, n’a sɔrɔ i bena teri kuraw sɔrɔ. O teriw bena i dɛmɛ ka laɲinitaw latigɛ i yɛrɛ ye Alako ta fan fɛ ani k’u dafa.

KA TƆƆW DƐMƐ, O B’AN NAFA

18. Mun na an be se k’a fɔ ko Mariki ni Timote ye ninsɔndiyaba sɔrɔ u ka ɲɛnamaya la?

¹⁸ Mariki ni Timote ye yɛlɛmani caaman kɛ walisa ka se ka tɔɔw dɛmɛ kosɔbɛ. O y’a to u ye ninsɔndiyaba sɔrɔ u ka ɲɛnamaya la (Kɛw. 20:35). Mariki ye voyazijan caaman kɛ walisa k’a kerecɛnɲɔgɔnw dɛmɛ. Ka fara o kan, a ye Yezu ka ɲɛnamaya n’a ka waajuli baara lakali cogo kabakoman na. Timote ye Pol dɛmɛ ka kafo kura dɔw sigi ani ka balimaw barika bonya. Tiɲɛn na, Mariki ni Timote ye caaman kɛ Jehova ka baara la. U ye min bɛɛ kɛ, o diyara Jehova ye kosɔbɛ.

19. Pol ye ladili minw di Timote ma, mun na a ka ɲi kanbelew k’o sira tagama ani u bena nafa jumanw lo sɔrɔ o la?

¹⁹ Pol ye lɛtɛrɛ minw ci Timote ma, u b’a yira ka gwɛ ko Timote koo tun ka di a ye kosɔbɛ. Jehova ka hakili senu barika lo la Pol y’o lɛtɛrɛw sɛbɛ ani u b’a yira fana ko Jehova be balima kanbelew kanu kosɔbɛ. A b’a fɛ i ka ɲɛnamaya ka diya. O la, i seko bɛɛ kɛ ka Pol ka ladiliw sira tagama, ani i jija ka tɔɔw dɛmɛ kosɔbɛ. N’i y’o kɛ, i bena ninsɔndiya sɔrɔ i ka ɲɛnamaya la kabi sisan, ani sini ma, i bena “nii banbali sɔrɔ.”—1 Tim. 6:18, 19.