Kibaro diiman sera cogo min na Pɔrtigal

BATO be Atlantiki kɔgɔji kan, a be tagara Erɔpu fan fɛ ani jikuruw b’a gosira. George Young b’o bato kɔnɔ. A ye baara min bɛɛ kɛ ka Masaya kibaro diiman fɔ Berezil jamana na, a ninsɔndiyanin be miirila o la.a Sisan, a be tagara waajuli kɛ kiin wɛrɛw la, u minw be Ɛsipaɲi ani Pɔrtigal. Waajuli tun ma deli ka kɛ o yɔrɔw fanba la. N’a sera yen, a ka laɲinita ye ka labɛnw kɛ walisa balimacɛ J. F. Rutherford ka forobakalan dɔw kɛ. A ka laɲinita ye fana ka sɛbɛnin 300000 tilantilan.

Balimacɛ Young sera Lisbɔn saan 1925. O wagati la, jamana tun ɲagaminin lo. Politiki jɛnkulu min tun be weele ko Repiblikɛn, olu murutira masacɛ kama saan 1910 ani u ye daan sigi a ka kuntigiya la. O koo ye Katolikiw ka legilizi fanga dɔgɔya fana. Jamanadenw hɔɔrɔnyara kosɔbɛ. Nka, jamana bele tun ɲagaminin lo.

Balimacɛ Young tun be porogramu kɛra Rutherford ka forobakalan kama. O wagati kelen na, mɔgɔ dɔw y’a ɲini ka jamana kuntigiya bɔsi fanga la. O kama, gofɛrɛnɛman y’a ɲini sɔrɔdasiw fɛ u k’u fanga digi mɔgɔw kan. Sosiyete min be Bibulu bayɛlɛmaniko ɲɛnabɔ Garande Beretaɲi ani jamana wɛrɛw la, ale ka sekeretɛri ye balimacɛ Young lasɔmi ko mɔgɔ caaman bena a ɲini k’a kɛlɛ. O bɛɛ n’a ta, a ye sira ɲini lakɔliso dɔ (lise Camões) ɲɛmɔgɔw fɛ walisa o forobakalan ka kɛ lakɔlidenw ka farikolo ɲɛnagwɛyɔrɔ la. U ye sira di a ma!

Mɛkalo tile 13nan sera. O loon na, balimacɛ Rutherford tun ka ɲi ka forobakalan nin kɛ: “An be se ka ɲɛnamaya kɛ fɔɔ abada dugukolo kan cogo di?” Mɔgɔw tun kɔrɔtɔnin lo o loon ka se! O forobakalan barokun tun sɛbɛra ka nɔrɔ kogow kan ani a koo tun fɔra fana zurunaliw kɔnɔ. Diinan kuntigi minw tun t’a fɛ o koo ka kɛ, olu teliyara ka barokun dɔ sɛbɛ u ka zurunaliw kɔnɔ walisa ka kalanbagaw lasɔmi ko “ngalon kira” dɔw nana. Forobakalan kɛyɔrɔ donda la, u ye sɛbɛnin waa caaman tilantilan mɔgɔw ye walisa ka balimacɛ Rutherford ka kalanw sɔsɔ.

O bɛɛ n’a ta, mɔgɔ 2000 ɲɔgɔn donna ka yɔrɔ fa ani mɔgɔ 2000 ɲɔgɔn ma se ka don. Walisa ka se ka lamɛnni kɛ, dɔw dulonna yɛlɛyɛlɛnanw kan kalankɛyɔrɔ kogo gɛrɛnw na. Dɔ wɛrɛw dulonna fɛɛn wɛrɛw kan.

Koow ma kɛ ɲɛsuma na. Balimaw kɛlɛbagaw tora ka kule ani ka sigilanw karikari. Nka balimacɛ Rutherford ma dimi. A y’a hakili sigi ani a yɛlɛla tabali dɔ kan walisa mɔgɔw ka se k’a kaan mɛn. Kalan banna dugutila fan fɛ. Mɔgɔ 1200 ni kɔ y’u tɔgɔ n’u ka ladɛrɛsi di walisa gafew ka to ka ci u ma. O loon dugusagwɛ, barokun dɔ sɛbɛra balimacɛ Rutherford ka kalan koo la zurunali nin kɔnɔ: O Século.

Saan 1925 sɛtanburukalo la, Kɔrɔsili Sangaso y’a daminɛ ka bɔ Pɔrtigal, pɔrtigɛkan na (Berezil jamana na, a tun be to ka bɔ o kaan na ka ban). O wagati fan fɛ, Virgílio Ferguson y’a daminɛ ka labɛnw kɛ walisa ka na dɛmɛ don Masaya waajuli baara la Pɔrtigal. Bibulu Kalanden dɔ tun lo Berezil. A tun ye baara kɛ ni balimacɛ Young ye Bibulu Kalandenw ka tɔnbolo la Berezil. A ma mɛɛn, Virgílio n’a muso Lizzie nana fara balimacɛ Young kan. U nana wagati bɛnnin na sabu yanni dɔɔni, balimacɛ Young tun bena taga waajuli kɛ yɔrɔ wɛrɛw la i n’a fɔ Soviyetiki mara la.

Sɔrɔdasiw ye kuntigiya ta fanga la ani ka mɔgɔ dɔ sigi. O tigi tun b’a fanga digi mɔgɔw kan. O wagati la, balimaw kɛlɛbagaw fariyara u ma Masaya waajuli baara kosɔn. Nka, balimacɛ Ferguson y’a jaa gwɛlɛya ka to yen. A ye labɛnw kɛ walisa ka Bibulu Kalandenw jɛnkulu dennin latanga ani k’u jija. A ye sira ɲini walisa lajɛnw ka to ka kɛ a ka soo. Saan 1927 ɔkutɔburukalo la, sira dira a ma.

Sɔrɔdasiw ka kuntigiya saan fɔlɔ la, mɔgɔ 450 ɲɔgɔn y’u tɔgɔ di walisa Kɔrɔsili Sangaso ka to ka ci u ma Pɔrtigal. Ka fara o kan, kibaro diiman jɛnsɛnna Pɔrtigal ka maraw bɛɛ la, sɛbɛninw ani gafew sababu fɛ. O maraw ye: Angola, Azorɛs, Kapu Vɛr, Timɔr kɔrɔn fan fɛ, Gowa, Madeira, ani Mozanbiki.

Manuel da Silva Jordão tun be bɔ Pɔrtigal ani a tun be nankɔ baara kɛra Berezil. Saan 1929, a nana Lisbɔn. A tun ye balimacɛ Young ka forobakalan dɔ lamɛn k’a to Berezil. A sinna k’a lɔn ko tiɲɛn diinan lo ani a tun kɔrɔtɔnin lo ka balimacɛ Ferguson dɛmɛ ka kibaro diiman jɛnsɛn. Walisa k’o kɛ, a ye piyɔniye baara daminɛ (O wagati la, piyɔniyew tun be weele ko kɔlpɔrtɛriw). An ka gafew dilanni n’u jɛnsɛnni baara tun labɛnnin lo ka ɲɛ. O kama, kafo kura min tun be Lisbɔn, ale yiriwara!

Saan 1934, balimacɛ Ferguson n’a muso kɔsegira Berezil sabu u bolomako tun tɛ. Nka, mɔgɔw tun ye Masaya kibaro diiman mɛn ka ban. Kɛlɛ min kɛra Ɛsipaɲi, o ni kɛlɛba filanan y’a to ɲagaminin kɛra Erɔpu jamanaw na. O wagati la, balima damanin dɔrɔ lo tun ye Jehova Seerew ye Pɔrtigal. U banbara ka to kantigiya la. Wagati dɔ la, u barika tun dɔgɔyara Alako ta fan fɛ. Nka saan 1947, u ye barika kura sɔrɔ tuma min na John Cooke nana. Ale lo kɛra misɔnden fɔlɔ ye Pɔrtigal min ye Gilead lakɔli kɛ. O kɔ, dɔ tora ka fara Masaya waajulikɛlaw hakɛ kan. Saan 1962, gofɛrɛnɛman ye bali sigi Jehova Seerew ka baara kan. O bɛɛ n’a ta, dɔ tora ka fara weleweledalaw hakɛ kan. U ye Jehova Seerew ka baara daga Pɔrtigal saan 1974, desanburukalo la. O wagati la, weleweledala 13000 ni kɔ lo tun be yen.

Bi, Pɔrtigal jamana na ani pɔrtigɛkan be fɔ guun minw kan i n’a fɔ Azorɛs ani Madeira, Masaya waajulikɛlaw hakɛ ka ca ni mɔgɔ 50000 ye. Minw tun ye balimacɛ Rutherford ka kalan lamɛn saan 1925, bi weleweledala dɔw ye olu ka tulomasamaw lo ye.

An be Jehova fo ani o balima kantigi minw y’u jaa gwɛlɛya ka waajuli daminɛ Pɔrtigal. U kɛra ‘Yezu Krista ka baarakɛlaw ye siya wɛrɛw cɛma.’—Ɔrɔm. 15:15, 16.—An ka tarikikow, ka bɔ Pɔrtigal.