Mbuọtidem Onụk Nnyịn Ndinam N̄kpọ!
“Omokụt ete, [mbuọtidem Abraham] akasan̄a ye se enye anamde, ndien oto ke se enye anamde ekenyene mbuọtidem eke ọfọnde ama.”—JAMES 2:22.
1, 2. Didie ke nnyịn idinam n̄kpọ edieke nnyịn inyenede mbuọtidem?
EDIWAK owo ẹdọhọ ke mmimọ imenyene mbuọtidem ke Abasi. Edi, ikpîkpu edidọhọ ke imenyene mbuọtidem anana uwem nte okpo. “[Mbuọtidem, NW] eke mîsan̄ake ye edinam n̄kpọ, amakpa ke idemesie,” ntre ke mbet oro James ekewet. Enye n̄ko ama etịn̄ ete ke Abraham oro akabakde Abasi ama enyene mbuọtidem oro ‘akasan̄ade ye se enye anamde.’ (James 2:17, 22) Nso ke mme utọ ikọ oro ẹwọrọ ẹnọ nnyịn?
2 Edieke nnyịn inyenede ata mbuọtidem, idikụreke ke nnyịn ndinịm se nnyịn ikopde ke mme mbonoesop Christian ke akpanikọ. Nnyịn iyọnọ uyarade mbuọtidem koro nnyịn idide enyene-ifịk Mme Ntiense Jehovah. Ih, mbuọtidem oyonụk nnyịn ndida Ikọ Abasi nsịn ke edinam ndien oyonụk nnyịn ndinam utom.
Uten̄e Enyịn Isan̄ake Ikekem ye Mbuọtidem
3, 4. Didie ke mbuọtidem okpotụk nte nnyịn inamde n̄kpọ ye mbon efen?
3 Edieke nnyịn inyenede ata mbuọtidem ke Abasi ye Christ, nnyịn iditen̄eke owo enyịn. (James 2:1-4) Ndusụk mbon oro James ekewetde n̄wed ọnọ ikowụtke unana asari emi ẹyomde ẹto mme ata Christian. (Rome 2:11) Ntem, James ọdọhọ ete: “Ẹkûda mbuọtidem emi mbufo ẹnyenede ye Ọbọn̄ nnyịn Jesus Christ, emi edide Ubọn̄, ẹdian ye uten̄e enyịn.” Edieke owo inyene emi mîdịghe andinịm ke akpanikọ ye n̄kpọitọn̄ gold ye ata ediye ọfọn̄ okodụkde edi mbonoesop ọkọrọ ye “eyen ubuene emi esịnede edidehe ọfọn̄” emi mînịmke ke akpanikọ, ẹkpekenyene ndidara mmọ mbiba, edi ẹma ẹnọ owo inyene san̄asan̄a ntịn̄enyịn. Ẹkenọ mmọ itie “ke eti itie,” ke adan̄aemi ẹkedọhọde mme ubuene ẹdide mbon ẹmi mînịmke ke akpanikọ ẹte ẹdada m̀mê ẹsụhọde ẹtetie ke isọn̄ ke mben udori ukot owo efen.
4 Jehovah ọkọnọ uwa ufak Jesus Christ kaban̄a mbon inyene ye mme ubuene ukem ukem. (2 Corinth 5:14) Edieke nnyịn iwụtde mbon inyene uma, ke ntre, nnyịn ikpadianade ikpọn̄ mbuọtidem Christ, emi ‘akakabarede edi ubuene, man oto ke ubuene esie nnyịn ikabade idi mme enyene n̄kpọ.’ (2 Corinth 8:9) Ẹyak nnyịn ikûdede ise mme owo ke utọ usụn̄ oro—ye idiọk uduak edikpono mme owo. Abasi inamke asari, edi edieke nnyịn ikanamde asari, nnyịn ikpada “ukwan̄ ekikere ibiere n̄kpọ.” (Job 34:19) Ye uduak ndinem Abasi esịt, nnyịn ke akpanikọ idiyakke idem inọ idomo ediwụt uma m̀mê ‘edikpek mme owo nyom ufọn idem nnyịn.’—Jude 4, 16.
5. Mmanie ke Abasi emek ete ẹdi ‘mme enyene n̄kpọ ke mbuọtidem,’ ndien didie ke mbon oro enyenede inyene eke obụk ẹsiwak ndinam n̄kpọ?
5 James owụt mbon oro ẹnen̄erede ẹdi mbon inyene onyụn̄ akpak ete ẹma kpukpru owo ye unana asari. (James 2:5-9) ‘Abasi ekemek mme ubuene ete mmọ ẹforo ke mbuọtidem, ẹnyụn̄ ẹnyene obio ubọn̄.’ Emi edi ntre koro mme ubuene ẹsinen̄ede ẹwak ndinam n̄kpọ mban̄a eti mbụk. (1 Corinth 1:26-29) Nte otu, mbon inyene eke obụk ẹsifịk mbon eken ke ntak edikama isọn, okụk utom, ye edida n̄ka esopikpe. Mmọ ẹtịn̄ idiọk ẹdian Christ ẹnyụn̄ ẹkọbọ nnyịn koro nnyịn ikerede enyịn̄ esie. Edi ẹyak nnyịn ibiere ndinịm “ewụhọ Edidem,” emi oyomde ẹnyene ima mbọhọidụn̄—iwụtde ukem ukem ima inọ mbon inyene ye mme ubuene. (Leviticus 19:18; Matthew 22:37-40) Sia Abasi oyomde emi, ndiwụt uma edi ‘ndinam idiọkn̄kpọ.’
“Mbọm Obụre Mbụre Akan Ikpe”
6. Didie ke nnyịn ikpedi mme abiatibet edieke nnyịn mînamke n̄kpọ ye mbon efen ke mbọm?
6 Edieke nnyịn ye unana ediwụt mbọm iwụtde uma, nnyịn idi mme abiatibet. (James 2:10-13) Edieke nnyịn inamde idiọkn̄kpọ ke afan̄ emi, nnyịn imakabade idi mme andibiat kpukpru ibet Abasi. Nditọ Israel oro mîkedịghe mme esịn efụbe edi oro ẹkedide mme inọ ẹkedi mme andibiat Ibet Moses. Nte mme Christian, ẹda “ibet mbon eke ẹwọrọde ufụn” (NW)—Israel eke spirit ẹdude ke obufa ediomi, ẹnyenede ibet esie ke esịt mmọ—ẹkpe ikpe nnyịn.—Jeremiah 31:31-33.
7. Ntak emi mbon oro ẹkade iso ndiwụt uma mîkpodorike enyịn ke mbọm Abasi?
7 Edieke nnyịn idọhọde ke imenyene mbuọtidem edi ika iso ndiwụt uma, nnyịn idu ke itiendịk. Mbon oro mînyeneke ima mînyụn̄ iwụtke mbọm owo idiwụtke mmọ mbọm ke ikpe. (Matthew 7:1, 2) James ọdọhọ ete: “Mbọm obụre mbụre akan ikpe.” Edieke nnyịn itienede ndausụn̄ edisana spirit Jehovah ebe ke ndiwụt mbọm ke kpukpru se nnyịn inamde, owo idibiomke nnyịn ikpe ke ini ẹkpede ikpe ẹnọ nnyịn. Utu ke oro, ẹyewụt nnyịn mbọm ndien ke ntem iyakan ọkpọsọn̄ unenikpe m̀mê ubiomikpe.
Mbuọtidem Osion̄o Nti Utom
8. Nso idi idaha owo emi ọdọhọde ete ke imenyene mbuọtidem edi ananade utom?
8 Ke osiode edinam nnyịn inyene ima ye mbọm efep, mbuọtidem osion̄o nti utom efen efen. (James 2:14-26) Edi akpanikọ, ndinyene mbuọtidem oro mîsan̄ake ye utom idinyan̄ake nnyịn. Ke akpanikọ, nnyịn ikemeke ndinyene edinen idaha ke iso Abasi ebe ke edinam mme utom Ibet. (Rome 4:2-5) James etịn̄ aban̄a mme utom oro mbuọtidem ye ima ẹnụkde owo anam, idịghe ibet. Edieke mme utọ edu oro ẹnụkde nnyịn, nnyịn idituaha ekemmọ andituak ibuot oro odude ke unana mbọm ke inua kpọt. Nnyịn iyọnọ eyenete eren m̀mê n̄wan oro mînyeneke edisịnen̄kpọ m̀mê oro biọn̄ ọdọn̄de un̄wam n̄kpọ eke obụk. James obụp ete: ‘Edieke afo ọdọhọde eyenete oro odude ke unana ete: “San̄a sụn̄-n̄; akpakam afo okụt edisịnen̄kpọ ye udia” edi inọhọ enye se inanade enye, nso ufọn ke oro enyene?’ Ufọn ndomokiet idụhe. (Job 31:16-22) Utọ “mbuọtidem” oro anana uwem!
9. Nso iwụt ke nnyịn imenyene mbuọtidem?
9 Nnyịn imekeme ndibuana ye ikọt Abasi ke ndusụk udomo, edi mme utom ofụri esịt kpọt ẹkeme ndisọn̄ọ edidọhọ emi nnyịn idọhọde ke imenyene mbuọtidem. Edi se ifọnde edieke edide nnyịn imesịn ukpepn̄kpọ Abasi-Ita-ke-Kiet inyụn̄ inịm ke akpanikọ ite ke ata Abasi kiet odu. Edi, ikpîkpu edinịm ke akpanikọ idịghe mbuọtidem. “Mme demon n̄ko ẹnịm ke akpanikọ,” mmọ ẹnyụn̄ “ẹnyek” ke ndịk koro nsobo ke ana ebet mmọ. Edieke nnyịn inen̄erede inyene mbuọtidem, enye oyonụk nnyịn ndinam mme utọ utom nte edikwọrọ eti mbụk nnyụn̄ nnọ mme ekemmọ andinịm ke akpanikọ oro ẹdude ke unana udia ye edisịnen̄kpọ. James obụp ete: “Edi nte afo, O ndisịme owo [oro mînyeneke nnennen ifiọk Abasi], ayakam ọfiọk ete, [mbuọtidem] eke mîsan̄ake ye edinam n̄kpọ in̄wụmke mfri?” Ih, mbuọtidem oyom edinam n̄kpọ.
10. Ntak emi ẹkotde Abraham “ete kpukpru mmọ ẹmi ẹbuọtde idem”?
10 Mbuọtidem ete-ekpụk oro Abraham emi akabakde Abasi ama onụk enye ndinam n̄kpọ. Nte “ete kpukpru mmọ ẹmi ẹbuọtde idem,” ‘ẹma ẹbat ẹte ikpe etebe Abraham oto ke edinam n̄kpọ, ke ini enye akayakde Isaac eyen esie ọnọ ke itieuwa.’ (Rome 4:11, 12; Genesis 11:1-14) Nso edieke Abraham akpakananade mbuọtidem nte ke Abasi ekeme ndinam Isaac eset ke n̄kpa nnyụn̄ nnam un̄wọn̄ọ Esie aban̄ade mfri osu ebe ke enye? Do Abraham ikpekedehede idomo ndiwa eyen esie. (Mme Hebrew 11:19) Ekedi mme utom nsụkibuot Abraham ẹkenam ‘mbuọtidem esie ọfọn ama,’ m̀mê ẹnam ọyọhọ. Ke ntre, “se ẹkewetde [Genesis 15:6] osu, ete, Abraham enịm Abasi ke akpanikọ, ndien ẹbat oro ẹnọ enye ke edinen ido.” Mme utom Abraham ke ndidomo ndiwa Isaac ama ọsọn̄ọ se Abasi eketịn̄de ke mbemiso nte ke Abraham ekedi edinen. Ebede ke mme utom mbuọtidem, enye ama owụt ima oro enye ekenyenede ọnọ Abasi ndien ẹkekot enye “Ufan Abasi.”
11. Nso uyarade mbuọtidem ke nnyịn inyene iban̄a Rahab?
11 Abraham ama owụt “ete, ikpe etebe owo oto ke edinam n̄kpọ, itoho ke [mbuọtidem] ikpọn̄.” Ukem oro n̄ko ke ekedi ye Rahab, akpara oro ke Jericho. ‘Ẹkebat ẹte ikpe etebe enye oto ke edinam n̄kpọ, ke ini enye adade mme isụn̄utom [nditọ Israel] esịn ke ufọk, onyụn̄ anamde mmọ ẹsan̄a ke usụn̄ en̄wen ẹnyọn̄ọ’ man mmọ ẹdịbe ke enyịn mbon Canaan mme asua mmọ. Mbemiso okosobode ye mbon uyep Israel, enye ama ọfọfiọk Jehovah nte ata Abasi, ndien mme ikọ esie oro ẹtienede ye edikpọn̄ oro enye ọkọkpọn̄de usan̄a akpara ẹma ẹnọ uyarade ẹban̄a mbuọtidem esie. (Joshua 2:9-11; Mme Hebrew 11:31) Ke etienede udiana uwụtn̄kpọ mbuọtidem emi ẹkedade utom ẹwụt mi, James ọdọhọ ete: “Koro nte ikpọkidem eke mînyeneke spirit ama akpa, kpasụk ntre n̄ko [mbuọtidem] eke mîsan̄ake ye edinam n̄kpọ onyụn̄ akpa.” Ke ini owo akpade, odudu uwem, m̀mê “spirit,” idụhe enye aba ke idem, ndien enye ikemeke ndinam n̄kpọ ndomokiet. Ikpîkpu edidọhọ ke imenyene mbuọtidem anana uwem onyụn̄ anana ufọn ukem ukem nte okpo owo. Edieke nnyịn inyenede ata mbuọtidem, nte ededi, enye oyonụk nnyịn esịn ke edinam uten̄e Abasi.
Kara Edeme Oro!
12. Nso ke mbiowo ẹkpenam ke esop?
12 Editịn̄ ikọ ye edikpep n̄kpọ ẹkeme n̄ko ndinọ uyarade mbuọtidem, edi oyom owo enyene mfaraidem. (James 3:1-4) Nte mme andikpep ke esop, mbiowo ẹnyene ndodobi mbiomo ye akamba ibat ndinam nnọ Abasi. Ntem, mmọ ke nsụhọdeidem ẹkpenyene ndidụn̄ọde mme uduakesịt mmọ ye mme n̄kpọ oro ẹnamde mmọ ẹdot. Ke ẹsiode ifiọk ye ukeme ẹfep, ana irenowo ẹmi ẹnyene ntotụn̄ọ ima ẹnọ Abasi ye mme ekemmọ andinịm ke akpanikọ. (Rome 12:3, 16; 1 Corinth 13:3, 4) Ana mbiowo ẹnam item mmọ ọkọn̄ọ ke N̄wed Abasi. Edieke ebiowo akpanamde ndudue ke ukpepn̄kpọ esie ndien emi adade mme mfịna ọsọk mbon en̄wen, enye eyenyene ọkpọsọn̄ ubiereikpe oto Abasi ebe ke Christ. Ke ntre mbiowo ẹkpenyene ndisụhọde idem nnyụn̄ nsịn ifịk n̄kpep n̄kpọ, ẹsọn̄ọde ẹyịre ye Ikọ Abasi ke edinam akpanikọ.
13. Ntak emi nnyịn isiduede ke ikọ inua?
13 Idem nti andikpep—ke akpanikọ, kpukpru nnyịn—“idedue ke ediwak n̄kpọ” ke ntak unana mfọnmma. Ndidue ke ikọ edi kiet ke otu ndudue oro ẹkemede ẹsinyụn̄ ẹwakde ndinọ unan. James ọdọhọ ete: “Edieke owo ekededi mîduehe ke ikọ inua, enye ọfọn ama, onyụn̄ ekeme ndikara ofụri idemesie nde.” Ke mîbietke Jesus Christ, nnyịn ikemeke ndikara edeme nnyịn ke mfọnmma usụn̄. Ke ekpedide imekeme, nnyịn ikpakara mme ndido nnyịn eken. Kamse, ukịmenan̄ ye ukpaha inua ẹsinam enan̄-mbakara ẹka ebiet nnyịn iwụtde mmọ, ndien ye ekpri ubọi, ẹkeme ndikam n̄wọn̄ọde akamba ubom emi ọkpọsọn̄ ofụm eberide n̄ka ebiet ekededi emi etie etakubom oyomde.
14. Didie ke James odori nsọn̄uyo ke ukeme oro oyomde isịn man ikara edeme?
14 Ana kpukpru nnyịn ke edinam akpanikọ inyịme nte ke oyom ata ukeme ndikara edeme. (James 3:5-12) Ke ẹmende ẹdomo ye enan̄-mbakara, ukpaha inua edi ekpri n̄kpọ; kpa ntre ke edi ye ubọi ke ẹmende ẹdomo ye nsụn̄ikan̄. Ndien ke ini ẹmende ẹdomo ye idem owo, edeme edi ekpri ndien “obụre ata akamba mbụre.” Sia N̄wed Abasi anamde an̄wan̄a nte ke Abasi imaha mbụre, ẹyak nnyịn iyom un̄wam esie man idianade idem ikpọn̄ enye. (Psalm 12:3, 4; 1 Corinth 4:7) Akpakam nnyịn n̄ko ikara edeme nnyịn ke ini ẹnamde esịt ayat nnyịn, itide ite ke ekpri mbubek ikan̄ kpọt ekeme ndisịn ikan̄ ke akai. Nte James owụtde, “edeme edi ikan̄” emi enyenede ukeme ndisịn akwa nsobo. (Mme N̄ke 18:21) Kamse, edeme emi owo mîkarake edi “uyọhọ ukwan̄ido”! Kpukpru ndiọi edu eke ererimbot unana mbak Abasi emi ẹnyene ebuana ye edeme oro owo mîkarake. Enye edi ntak mme utọ ikpọ mbiara n̄kpọ nte edidọk ye nsunsu ukpepn̄kpọ. (Leviticus 19:16; 2 Peter 2:1) Afo ekere didie? Nte mbuọtidem nnyịn ikponụkke nnyịn ndin̄wana ọkpọsọn̄ ndikara edeme nnyịn?
15. Nso unan ke edeme oro owo mîkarake ekeme ndinọ?
15 Edeme oro owo mîkarake ‘asabade nnyịn’ ofụri ofụri. Ke uwụtn̄kpọ, edieke ẹmụmde nnyịn ke nsu ndien ndien, ẹkeme ndikot nnyịn mme osu nsu. Nte ededi, didie ke edeme oro owo mîkarake “ekịm ikan̄ ke ofụri ererimbot eke oborode”? Ebe ke ndinam uwem etie nte idiọk ekara. Edeme kiet oro owo mîkarake ekeme nditịmede ofụri esop. James etịn̄ aban̄a “Gehenna,” (NW) kpa Itịghede Hinnom. Ẹkesida enye ẹwa nditọwọn̄ ini kiet, enye ama akabade edi ifụm oro ẹkesịnde ikan̄ ẹsida ẹfọp mbio ke Jerusalem. (Jeremiah 7:31) Ntre Gehenna edi idiọn̄ọ nsobo. Ke nditịm ntịn̄, Gehenna ayak odudu nsobo esie ọnọ edeme oro owo mîkarake. Edieke nnyịn mîkarake edeme nnyịn, nnyịn ke idem nnyịn imekeme ndikabade ndi mbon unọmọ edemeikan̄ oro nnyịn ikọtọn̄ọde. (Matthew 5:22) Ẹkeme ndikam nsio nnyịn mfep ke esop ke ntak edisụn̄i owo.—1 Corinth 5:11-13.
16. Ke ikerede iban̄a unan oro edeme oro owo mîkarake ekemede ndinọ, nso ke nnyịn ikpanam?
16 Nte ekemede ndidi afo ọmọfiọk oto edikot Ikọ Abasi, Jehovah ama owụk ete owo akara mme unam. (Genesis 1:28) Ndien ẹma ẹnam kpukpru orụk unam ẹsụk ibuot. Ke uwụtn̄kpọ, ẹsida mbukpo oro ẹnọde ukpep ẹbịn ikọt unam. “Se inyọnide” oro James etịn̄de aban̄a mi ekeme ndisịne mme urụkikọt ẹmi mbon idiọn̄ urụkikọt ẹkarade. (Psalm 58:3, 4) Owo akam ekeme ndikara isọnsi, edi nte mme anamidiọk owo nnyịn ikemeke ndikara edeme ọyọhọ ọyọhọ. Kpa ye oro, nnyịn ikpenyene nditre nditịn̄ ikọ isụn̄i, se inọde unan, m̀mê ikọ nsụkuyo. Edeme oro owo mîkarake ekeme ndidi enyene-ndịk n̄kpọutom oro ọyọhọde ye ibọk n̄kpa. (Rome 3:13) Ke mfụhọ, edeme mme nsunsu andikpep ama ọwọn̄ọde ndusụk akpa Christian ọkpọn̄ Abasi. Ntre ẹyak nnyịn ikûdede iyak utịn̄ikọ mbon nsọn̄ibuot oro ekemede ndinọ unan akara nnyịn, edide ẹtetịn̄ m̀mê ẹwewet.—1 Timothy 1:18-20; 2 Peter 2:1-3.
17, 18. Nso mfịna ke ẹsio ẹwụt ke James 3:9-12, ndien nso ke nnyịn ikpanam ke afan̄ emi?
17 Mbuọtidem ke Abasi ye udọn̄ ndinem enye esịt ekeme ndikpeme nnyịn mbiọn̄ọ mbon nsọn̄ibuot onyụn̄ ekeme ndibiọn̄ọ nnyịn ndida edeme nnam n̄kpọ ke usụn̄ oro mîdotke. Ke etịn̄de aban̄a usụn̄ edinam ndusụk owo oro mîdotke, James ọdọhọ ete ‘nnyịn ida edeme itoro Ete nnyịn, Jehovah, inyụn̄ ida enye isụn̄i owo, ẹmi ẹbotde ke mbiet Abasi.’ (Genesis 1:26) Jehovah edi Ete nnyịn koro edi enye “ọnọ kpukpru owo uwem, ye ibifịk, ye kpukpru n̄kpọ.” (Utom 17:24, 25) Enye n̄ko edi Ete ọnọ mme Christian oro ẹyetde aran ke usụn̄ifiọk eke spirit. Kpukpru nnyịn idi se ẹbotde “ke mbiet Abasi” ke n̄kan̄ ekikere ye nti edu uwem, esịnede ima, unenikpe, ye ọniọn̄ oro anamde nnyịn ikpụhọde ye mme unam. Ntre, ndien, didie ke nnyịn ikpanam n̄kpọ edieke nnyịn inyenede mbuọtidem ke Jehovah?
18 Edieke nnyịn ikposụn̄ide mme owo, oro ọkpọwọrọ ete ke nnyịn itan̄a idiọk, m̀mê isịn isụn̄i, inọ mmọ. Sia nnyịn mîdịghe mme prọfet ẹmi ẹnọde odudu spirit ndisụn̄i owo ekededi, utọ ikọ oro edidi uyarade usua oro akpanamde editoro emi nnyịn itorode Abasi edi ikpîkpu. Idotke “edidiọn̄ ye isụn̄i” ẹwọrọ ẹto ukem inua. (Luke 6:27, 28; Rome 12:14, 17-21; Jude 9) Nso idiọkn̄kpọ ke ekpedi ntem ndikwọ itoro nnọ Abasi ke mme mbonoesop ndien ekem itịn̄ idiọk idian mme ekemmọ andinịm ke akpanikọ! Edinem ye ndotndot mmọn̄ ikemeke ndiwọrọ nto ukem enyịn idịm. Ukem nte ‘fig mîkemeke ndin̄wụm olive, eto vine mînyụn̄ ikemeke ndin̄wụm mfri fig,’ mmọn̄ unụn̄ ikemeke ndinọ owo edinem mmọn̄. N̄kpọ akwan̄a ke n̄kan̄ eke spirit edieke nnyịn, ẹmi ikpetịn̄de se ifọnde, iyịrede ke nditịn̄ mme ikọ oro ẹnọde unan. Edieke edide nnyịn imọduọ idụk utọ edinam oro, ẹyak nnyịn ibọn̄ akam inọ Jehovah iyom un̄wam man itre nditịn̄ ikọ ke utọ usụn̄ oro.—Psalm 39:1.
Nam N̄kpọ ye Eti Ibuot Otode Enyọn̄
19. Edieke eti ibuot emi otode enyọn̄ akarade nnyịn, didie ke nnyịn ikeme nditụk mbon efen?
19 Kpukpru nnyịn imoyom eti ibuot man itịn̄ ikọ inyụn̄ inam mme n̄kpọ oro ẹdotde mbon ẹmi ẹnyenede mbuọtidem. (James 3:13-18) Edieke nnyịn inyenede ukpono ukpono mbak Abasi, enye ọnọ nnyịn eti ibuot otode enyọn̄, ukeme ndida ifiọk nnam n̄kpọ ke nnennen usụn̄. (Mme N̄ke 9:10; Mme Hebrew 5:14) Ikọ esie ekpep nnyịn nte ikpowụtde “sụn̄sụn̄ ido eti ibuot.” Ndien ke ntak emi nnyịn itiede sụn̄sụn̄, nnyịn imesịn udọn̄ inọ emem ke esop. (1 Corinth 8:1, 2) Owo ekededi eke anamde inua nte idide akwa andikpep inọ mme ekemmọ andinịm ke akpanikọ ‘ẹsu nsu ẹdian akpanikọ Christian,’ emi obiomde ntan̄idem mmọ ikpe. (Galatia 5:26) “Eti ibuot” mmọ “oto isọn̄”—edu mme anamidiọk owo ẹmi ẹdianarede ẹkpọn̄ Abasi. Enye “oto obụkidem,” edi mbun̄wụm ekikere obụkidem. Kamse, enye akam “oto mme demon,” koro mme idiọk spirit ẹkohorede idem! (1 Timothy 3:6) Ẹyak nnyịn ke ntre inam n̄kpọ ye eti ibuot ye nsụhọdeidem mbak nnyịn idinam n̄kpọ ekededi oro edinamde idaha emi utọ ‘mme idiọk ido’ nte edidọk ye asari ẹdude ẹkeme ndikọri.
20. Afo ọkpọdọhọ ke eti ibuot emi otode enyọn̄ edi nso?
20 “Eti ibuot emi otode ke enyọn̄ edi edisana ke mbemiso,” anamde nnyịn isana ke n̄kan̄ ido uwem ye eke spirit. (2 Corinth 7:11) Enye “etie emem emem,” onụkde nnyịn ndibịne emem. (Mme Hebrew 12:14) Eti ibuot emi otode ke enyọn̄ anam nnyịn ‘inyene eti ibuot,’ (NW) itiehe uyịre uyịre inyụn̄ isọn̄ke mme owo ndinam n̄kpọ ye nnyịn. (Philippi 4:5) Eti ibuot otode enyọn̄ “awara ndikop n̄kpeubọk,” esịnde udọn̄ ọnọ edisụk ibuot nnọ ukpepn̄kpọ Abasi ye edidiana kiet ye esop Jehovah. (Rome 6:17) Eti ibuot otode enyọn̄ n̄ko anam nnyịn iyọhọ ye mbọm. (Jude 22, 23) Sia ọyọhọde ye “nti mfri,” enye esịn udọn̄ ọnọ edikere mban̄a mbon efen ye edinam n̄kpọ ke n̄kemuyo ye eti ido, edinen ido, ye akpanikọ. (Ephesus 5:9) Ndien nte mme anam emem, nnyịn imenyene “mfri edinen ido” emi ọkọride ke emem emem idaha.
21. Nte ekemde ye James 2:1–3:18, mme edinam ewe ke mbuọtidem nnyịn ke Abasi okponụk nnyịn ndinam?
21 Nte an̄wan̄ade, ndien, mbuọtidem onụk nnyịn ndinam n̄kpọ. Enye anam nnyịn ikûnam asari, iwụt mbọm, inyụn̄ isịn ifịk ndinam nti utom. Mbuọtidem an̄wam nnyịn ndikara edeme ndinyụn̄ nnam n̄kpọ ye eti ibuot emi otode ke enyọn̄. Edi se nnyịn ikemede ndikpep nto leta emi ikụreke ke oro. James enyene item efen efen oro ekemede ndin̄wam nnyịn ndidu uwem ke usụn̄ oro odotde mbon oro ẹnyenede mbuọtidem ke Jehovah.
Didie ke Afo Ọkpọbọrọ?
◻ Nso ikwan̄a ye ndiwụt uma?
◻ Didie ke mbuọtidem ye mme utom ẹnyene ebuana?
◻ Ntak edide akpan n̄kpọ ntre ndikara edeme?
◻ Eti ibuot emi otode ke enyọn̄ etie didie?