Nte Mme Angel Ẹkemede Ndin̄wam Fi
IKỌ Abasi ọsọn̄ọ nte ke mme angel ẹdu. Enye asian nnyịn ete ke ediwak miliọn edibotn̄kpọ ẹmi ẹdu. Daniel asan̄autom Jehovah Abasi ama okụt n̄kukụt aban̄ade mme n̄kpọ eke heaven emi enye ekewetde aban̄a ete: “Tọsịn tọsịn ke itie tọsịn ẹnam n̄kpọ ẹnọ [Abasi]; tọsịn duop ke itie tọsịn duop ẹnyụn̄ ẹda enye ke iso.”—Daniel 7:10.
Tịm fiọk ete ke ikọ Daniel etịn̄ n̄kpọ akan ndisian nnyịn nte ke ediwak angel ẹdu. Enye owụt n̄ko ete ke mme angel ẹnam n̄kpọ ẹnọ Abasi. Mmọ ẹdi mme asan̄autom esie. Ke n̄kemuyo ye emi, andiwet psalm ama ọkwọ ete: “Ẹtoro Jehovah, mbufo mme angel esie, ẹmi ẹdahade uko, ẹmi ẹnamde uyo esie, ẹnyụn̄ ẹkopde uyo ikọ esie. Ẹtoro Jehovah, mbufo ofụri udịm esie, mme asan̄autom esie, ẹmi ẹnamde se enye amade.”—Psalm 103:20, 21.
Bible anam an̄wan̄a n̄ko nte ke mme angel ikọtọn̄ọke uwem mmọ nte mme owo ke isọn̄. Jehovah okobot mme angel ke heaven idem mbemiso enye okobotde isọn̄. Ke ini Abasi ‘ọkọtọn̄ọde ndinam ererimbot, kpukpru nditọ Abasi ẹma ẹsio n̄kpo.’—Job 38:4-7.
Mme angel ẹdi mme edibotn̄kpọ eke spirit—ẹmi enyịn mîkwe, ẹmi ẹkopde odudu, ẹmi ẹnyenede ifiọk. Ke Bible, ẹkabade ikọ Hebrew oro mal·ʼakhʹ ye ikọ Greek oro agʹge·los nte “angel” ke ini ẹwụtde ke edi edibotn̄kpọ eke spirit. Mme ikọ ẹmi ẹdu n̄kpọ nte utịm ike 400 ke Bible. Mbiba ẹwọrọ ukem n̄kpọ, oro edi, “asan̄autom.”
Edisobo ye Mme Angel
Mme angel ẹdi mme asan̄autom ke akpanikọ. Ekeme ndidi afo ememehe ye mbụk Bible aban̄ade ini emi angel Gabriel akakade ebịne Mary. Enye ama asian enye ete ke okposụkedi enye ekedide n̄wan emi mîfiọkke erenowo, enye ayaman eyeneren emi ẹdisiode enye enyịn̄ Jesus. (Luke 1:26-33) Angel kiet ama aka ebịne ndusụk mme ekpemerọn̄ ẹmi ẹkedude ke in̄wan̄ n̄ko. Enye ọkọtọt ete: “Andinyan̄a, emi edide Christ Ọbọn̄, amana ọnọ mbufo mfịn.” (Luke 2:8-11) Kpasụk ntre, mme angel ẹma ẹda etop ẹsọk Hagar, Abraham, Lot, Jacob, Moses, Gideon, Jesus, ye mbon eken oro ẹwetde ke mbụk Bible.—Genesis 16:7-12; 18:1-5, 10; 19:1-3; 32:24-30; Exodus 3:1, 2; Judges 6:11-22; Luke 22:39-43; Mme Hebrew 13:2.
Odot ẹtịm ẹfiọk nte ke kpukpru etop ẹmi mme angel ẹkenọde mi ẹkedu ke n̄kemuyo ye ediyọhọ mme uduak Abasi ikonyụn̄ idịghe ke ntak mme owo oro ẹkebuanade. Mme angel ẹkesiwụt idem nte mme andida ke ibuot Abasi, nte ekemde ye uduak ye ini esie. Mme owo ikokotke-kot mmọ.
Ndi Nnyịn Ikpenyene Ndiseme N̄kot Mme Angel Nyom Un̄wam?
Ndi odot ndiseme n̄kot mme angel ke mme ini afanikọn̄? Ke edide ntre, okpoyom nnyịn ifiọk enyịn̄ angel oro ekemede ndin̄wam nnyịn nte ọfọnde akan. Mmọdo, ndusụk n̄wed mbubịne ẹsiak mme inua-okot enyịn̄ ediwak angel, ọkọrọ ye idaha, mme udorienyịn̄, ye mme utom mmọ. N̄wed kiet asiak se enye okotde “n̄wọrọnda mbon enyọn̄ duop,” “mme angel oro ẹtịmde ẹdiọn̄ọ ke n̄kan̄ Edem Usoputịn.” Udịm enyịn̄ emi asan̄a ye item oro nte yak ọbọp enyịn fo, okot afiak okot enyịn̄ angel emi sụn̄sụn̄ ke ediwak ini, okot ibifịk ntotụn̄ọ ntotụn̄ọ, okot ibifịk sụn̄sụn̄, onyụn̄ “eben̄e idem ọnọ edisobo ye mmọ oro ekemede ndida itie.”
Ke edide isio, Bible asian nnyịn enyịn̄ mme anam-akpanikọ angel Abasi iba kpọt, Michael ye Gabriel. (Daniel 12:1; Luke 1:26) Eyedi ntak edinọ mme enyịn̄ ẹmi ekedi man ẹwụt nte ke angel kiet kiet edi san̄asan̄a owo eke spirit emi enyenede enyịn̄, idịghe ikpîkpu odudu emi mînyeneke idem.
Odot ẹtịm ẹfiọk nte ke ndusụk angel ẹma ẹsịn ndisiak enyịn̄ mmọ nnọ mme owo. Ke ini Jacob ọkọdọhọde angel kiet asiak enyịn̄ esie, enye ikasiakke. (Genesis 32:29) Ke ini ẹkedọhọde enye etịn̄ owo emi enye edide, angel oro akakade ebịne Joshua ọkọdọhọ n̄kukụre nte ke imọ idi “etubom mbon-ekọn̄ Jehovah.” (Joshua 5:14) Ke ini ete ye eka Samson ẹkedọhọde angel asiak enyịn̄ esie, enye ọkọdọhọ ete: “Nsinam afo obụpde enyịn̄ mi? n̄kọm enye edi utịbe.” (Judges 13:17, 18) Ke nditre ndinọ udịm enyịn̄ mme angel, Bible ekpeme nnyịn ọbiọn̄ọ edinọ mme angel ukpono oro mîdotke ye utuakibuot. Nte nnyịn idikụtde, enye n̄ko itemeke nnyịn ete iben̄e odudu ito mmọ.
Ndiseme N̄kot Abasi
Bible asian nnyịn kpukpru se oyomde nnyịn ifiọk iban̄a se ikade iso ke obio mme spirit. Apostle Paul ekewet ete: “Kpukpru n̄wed, eke ẹdade odudu spirit Abasi ẹwet, ẹnyụn̄ ẹdi se ifọnde ndida n̄kpep owo n̄kpọ . . . man owo Abasi enyene ọyọhọ ifiọk, onyụn̄ eben̄e idem ke kpukpru nde ndinam eti utom ekededi.” (2 Timothy 3:16, 17) Edieke Abasi okoyomde nnyịn ifiọk enyịn̄ ediwak angel, enye akpakayarade mmọ ẹmi ke Ikọ esie, kpa Bible. Ndien edieke ọkpọdọn̄de Abasi nditeme nnyịn nte ikposobode mme angel inyụn̄ inyene nneme ye mmọ ke akam, enye ọkpọkọnọ utọ ntọt oro ke N̄wed Abasi.
Utu ke oro, Jesus Christ ekekpep ete: “Ke ini ọbọn̄de akam, dụk ke esịt ubet fo, beri usụn̄, bọn̄ akam nọ Ete fo emi odude ke ndịbe . . . Ẹbọn̄ akam ntem ndien, ẹte, Ete nnyịn emi odude ke heaven: yak ikpono enyịn̄ Fo.” (Matthew 6:6, 9) Ekikere N̄wed Abasi edi ntem: Nnyịn inyeneke ndiseme n̄kot mme angel m̀mê ndibọn̄ akam nnọ mmọ, edi nnyịn ikpenyene ndibịne Andibot mme angel, Abasi ke idemesie, ke akam. Enyịn̄ esie idịghe ndịben̄kpọ, ndien iyomke okụt n̄kukụt ayarade enye. Okposụkedi ẹsịnde mme ukeme man ẹdịp enyịn̄ Abasi, enye odu ke n̄wetnnịm n̄kpọ Bible ke se ibede utịm ike 7,000. Ke uwụtn̄kpọ, andiwet psalm eketịn̄ aban̄a Ete eke heaven ke ini enye ọkọkwọde ete: “Afo emi enyịn̄ fo ikpọn̄ ekerede Jehovah, edi Ata Edikon̄ ke ofụri ererimbot.”—Psalm 83:18.
Akananam Jehovah inanake ini ikaha ndikpan̄ utọn̄ nnọ nnyịn edieke nnyịn isan̄ade ikpere enye nte odotde ke akam. Bible ọnọ nsọn̄ọ emi: “Koro enyịn Jehovah ẹsan̄ade ke ofụri ererimbot, ẹte isọn̄ọ imụm mmọ eke ofụri esịt mmọ odude ye enye ikama.”—2 Chronicles 16:9.
Mme Angel ye Mme Ido Uwem
Ke edide isio ye se ẹsiwakde ndiwụt ke ndutịm usuanetop, mme angel isibiereke ikpe inọ mme owo. Oro odot, koro owo inọhọ mme angel odudu ndibiere ikpe nnọ mme owo. Jehovah edi “Ebierikpe ofụri ekondo,” okposụkedi ‘enye akayakde kpukpru edibiere-ikpe esịn Eyen,’ Jesus Christ, ke ubọk. (Mme Hebrew 12:23; John 5:22) Nte ededi, ekpedi ndudue ndikere nte ke mme angel inyeneke udọn̄ iban̄a nte nnyịn idude uwem nnyịn. Jesus ọkọdọhọ ete: “Idara odu ke iso mme angel Abasi aban̄a owo kiet emi akabarede esịt.”—Luke 15:10.
Nte ededi, mme angel idịghe sụk mme ndanse. Ke mme ini edem, mmọ ẹma ẹnam utom nte mme andisobo, ẹnamde mme ubiereikpe Abasi. Ke uwụtn̄kpọ, Abasi akada mme angel an̄wana ye nditọ Egypt eset. Nte ekemde ye Psalm 78:49, “enye ọdọn̄ ikan̄ iyatesịt esie etiene mmọ, ye ifụtesịt, ye ikpahaesịt, ye ndutụhọ; ke ọdọn̄ mme idiọk angel utom ke ọtọ mmọ.” Ukem ntre, Bible ọtọt ete ke okoneyo kiet angel kiet kpọt ama osobo mbonekọn̄ Assyria 185,000.—2 Ndidem 19:35.
Kpasụk ntre, ke ini iso, mme angel ẹyesobo mbon ẹmi ebede ke ndisịn ndida ekekem ye ndinen idaha Abasi ẹsịnde mfọnọn̄kpọ mbon en̄wen ke itiendịk. Jesus ọyọbiọn̄ọde “ke ikan̄ emi asakde, ye mme angel odudu Esie, edisio usiene ọnọ mmọ ẹmi mîfiọkke Abasi, mînyụn̄ isụkke ibuot inọ gospel.”—2 Thessalonica 1:7, 8.
N̄wed Abasi ke ntem owụt ete ke mme anam-akpanikọ angel Abasi ẹsinam uduak esie kpukpru ini ebe ke ndinam mme item esie nnyụn̄ nsọn̄ọ mmụm ndinen idaha esie n̄kama. Nte an̄wan̄ade, edieke nnyịn iyomde mme angel Abasi ẹn̄wam nnyịn, oyom nnyịn ifiọk se uduak Abasi edide inyụn̄ idomo ofụri ukeme ndinam enye.
Mme Angel Ukpeme
Nte mme angel ẹkere ẹban̄a mme owo ẹnyụn̄ ẹkpeme mmọ? Apostle Paul okobụp ete: “Nte mmọ [mme angel] kpukpru idịghe mme spirit ẹmi ẹsan̄ade utom, ẹmi ẹsiode ẹdọn̄ mmọ ẹte, ẹnam n̄kpọ ẹnọ mmọ ẹmi [ẹdidade] edinyan̄a ẹnyene?” (Mme Hebrew 1:14) Nte an̄wan̄ade, ibọrọ mbụme Paul edi ih.
Ke ntak emi mmọ ẹkesịnde ndinụhọ nnọ owo o-gold oro Edidem Nebuchadnezzar eke Babylon okowụkde, ẹma ẹmen nditọ Hebrew ita oro Shadrach, Meshach, ye Abednego ẹduọk ke ata akwa ikan̄ eke asakde. Nte ededi, ikan̄ ikotụkke mme anam-akpanikọ asan̄autom Abasi oro. Ke ini edidem ekesede akwa ikan̄ eke asakde, enye okokụt “owo inan̄,” ndien enye ọkọdọhọ ete ke “idem ọyọhọ inan̄ ebiet eke eyen abasi.” (Daniel 3:25) Ndusụk isua ke ukperedem, ẹma ẹsịn Daniel ke obube mme lion ke ntak edinam akpanikọ esie. Enye n̄ko ama ọbọhọ ye unana edida unan onyụn̄ ọdọhọ ete: “Abasi mi ọmọdọn̄ mme angel edikịbi mme lion inua.”—Daniel 6:22.
Ke ẹma ẹketọn̄ọ esop eke mme anditiene Christ ke akpa isua ikie E.N., mme angel ẹma ẹfiak ẹwụt idem, ẹsion̄ode mme apostle ke ufọk-n̄kpọkọbi. (Utom 5:17-24; 12:6-12) Ndien ke ini uwem Paul okodude ke itiendịk ke inyan̄, angel kiet ama ọsọn̄ọ ọnọ enye ete ke enye eyesịm Rome ke ifụre.—Utom 27:13-24.
Mme asan̄autom Jehovah Abasi eke eyomfịn ẹnen̄ede ẹnịm ke akpanikọ nte ke udịm mme angel Abasi oro enyịn mîkwe ẹdu ẹnyụn̄ ẹkeme ndinọ ukpeme, nte mmọ ẹkekpemede Elisha ye asan̄autom esie. (2 Ndidem 6:15-17) Ke akpanikọ, “angel Jehovah ana akan mmọ eke ẹbakde enye okụk, onyụn̄ anyan̄a mmọ.”—Psalm 34:7; 91:11.
Etop Oro Mme Angel Ẹkamade
Ke adan̄aemi mme angel ẹkerede ẹban̄a mfọnọn̄kpọ mbon oro ẹnamde n̄kpọ Jehovah Abasi, mmọ n̄ko ẹbuana ke ndikụt nte ke mme owo ẹkpep n̄kpọ ẹban̄a enye ye uduak esie. Apostle John ekewet ete: “N̄kụt angel en̄wen efefe ke ufọt enyọn̄, emi enyenede nsinsi gospel ete ikwọrọ inọ mmọ ẹmi ẹdụn̄de ke isọn̄, ye kpukpru idụt ye esien ye usem ye obio; ndien enye ọdọhọ ke ọkpọsọn̄ uyo ete, Mbufo ẹten̄e Abasi, ẹnyụn̄ ẹnọ Enye ubọn̄.”—Ediyarade 14:6, 7.
Nte afo omoyom ndifiọk se isịnede ke “nsinsi gospel” emi? Ke edide ntre, bụp Mme Ntiense Jehovah. Mmọ ẹyekop inemesịt ndibuana enye ye afo.
[Mme ndise ke page 7]
Angel ke ufọt enyọn̄ emi atan̄ade nsinsi gospel. Nte afo omoyom ndikpep n̄kpọ mban̄a enye?