Ποια Είναι η Άποψις της Βίβλου;

Ποιες ‘Δέκα Εντολές’ Τηρείτε;

Οι Δέκα Εντολές έχουν εξυμνηθή πολύ και δικαίως. Δικαιολογημένα έχει λεχθή σχετικά μ’ αυτές: «Αυτές οι εντολές . . . δείχνουν οι ίδιες ότι προέρχονται, από μια υπερανθρώπινη ή θεία πηγή . . . Στέκουν εύκολα στην κορυφή ολοκλήρου του ηθικού μας συστήματος και κανένας λαός ή έθνος δεν μπορεί επί μακρόν να συνεχίση να ζη ευτυχισμένα αν παραβιάζη αυτές τις εντολές.»—Βιβλικός Νόμος, Χ. Μπ. Κλαρκ.

Μερικοί συσχετίζουν αυτές τις Δέκα Εντολές με τον Κώδικα του Χαμμουράμπι, ισχυρίζονται μάλιστα ότι προήλθαν απ’ αυτόν, αλλ’ αυτοί οι ισχυρισμοί δεν αληθεύουν. Κατ’ αρχήν, οι Δέκα Εντολές τονίζουν την υποχρέωσι προς τον Ιεχωβά· ο Κώδικας του Χαμμουράμπι όμως και παρόμοιοι αρχαίοι ειδωλολατρικοί κώδικες δίνουν έμφασι στην υποχρέωσι προς τον άνθρωπο. Στην πραγματικότητα, ο Κώδικας του Χαμμουράμπι δεν είναι ένας «κώδικας» όπως ορίζεται από τους νομοθέτες σήμερα, διότι απλώς εφαρμόζει γενικές ηθικές αρχές σε συγκεκριμένες περιπτώσεις. Έτσι, κάθε κανόνας αυτού του κώδικος αρχίζει με την τυπική φράσι: ‘Αν ένας άνθρωπος κάνη αυτό, τότε εφαρμόζεται η ακόλουθη ποινή.’

Αυτό βρίσκεται σε ζωηρή αντίθεσι με τις Δέκα Εντολές, τις οποίες μερικοί ονομάζουν «αποδεικτικές» επειδή είναι απόλυτες, κατηγορηματικές, σύντομες προσταγές ή απαγορεύσεις, πλήρεις, χωρίς να χρειάζωνται εξήγησι.

Όλοι συμφωνούν στο ότι ο Ιεχωβά έδωσε στον Ισραήλ μέσω του Μωυσέως δέκα εντολές που τις έγραψε σε δύο λίθινες πλάκες. Αυτό φαίνεται από το θεόπνευστο υπόμνημα που μιλά για τις Δέκα Εντολές, που είναι γνωστές επίσης ως Δεκάλογος, με την έννοια των Δέκα Λόγων. Υπάρχουν, όμως τέσσερις τρόποι με τους οποίους έχουν μετρηθή.—Έξοδ. 34:28· Δευτ. 4:13· 10:4.

Οι διαφορές σ’ αυτούς τους τέσσερις τρόπους αριθμήσεως αναφέρονται μόνο στην πρώτη, στη δεύτερη και στην τελευταία εντολή. Η αρίθμησις που κάνει ο Ιώσηπος και ο Φίλων, γνωστοί Ιουδαίοι συγγραφείς του πρώτου αιώνος μ.Χ., έχει ως Πρώτη Εντολή την απαγόρευσι της λατρείας άλλων θεών· ως Δεύτερη Εντολή, την απαγόρευσι κατασκευής και λατρείας εικόνων και ως Δεκάτη Εντολή την απαγόρευσι της επιθυμίας περ σε, δηλαδή της επιθυμίας του κάθε τι που θα μπορούσε να ανήκη στον πλησίον. Αυτή η μέθοδος αριθμήσεως δίνει την οφειλόμενη σπουδαιότητα στα διάφορα πράγματα που απαγορεύονται και είναι η μέθοδος που χρησιμοποιείται από τις περισσότερες Προτεσταντικές εκκλησίες καθώς επίσης και από τους Χριστιανούς μάρτυρες του Ιεχωβά.

Οι σύγχρονοι Ιουδαίοι ακολουθούν τη διαίρεσι που κάνει το Ταλμούδ. Παραθέτει ως Πρώτη Εντολή αυτό που στην πραγματικότητα είναι ο πρόλογος, δηλαδή: «Εγώ είμαι Κύριος ο Θεός σου, ο εξαγαγών σε εκ γης Αιγύπτου, εξ οίκου δουλείας.» Αλλά είναι δύσκολο ν’ αποφασίσωμε βάσει ποίας λογικής αυτός ο πρόλογος υποτίθεται ότι είναι μια εντολή. Επειδή παραθέτουν αυτό ως Πρώτη Εντολή, οι Ταλμουδισταί ήσαν υποχρεωμένοι να περιλάβουν και την εντολή κατά της λατρείας άλλων θεών και την εντολή κατά της κατασκευής και λατρείας εικόνων στη Δεύτερη Εντολή.

Οι Ρωμαιοκαθολικοί παραθέτουν ως Πρώτη Εντολή την εντολή κατά της λατρείας άλλων θεών πλην του Ιεχωβά και την εντολή κατά της κατασκευής και λατρείας εικόνων. Έπειτα παραθέτουν την εντολή που λέγει να μην επιθυμήση κάποιος τη γυναίκα του πλησίον του χωριστά από την εντολή που λέγει, να μην επιθυμήση κάποιος αυτά που έχει ο πλησίον. Η βάσις γι’ αυτό λέγεται ότι είναι ο τρόπος με τον οποίο είναι γραμμένο το εδάφιο Δευτερονόμιον 5:21: «Μη επιθυμήσης την γυναίκα του πλησίον σου· μηδέ θέσης την καρδίαν σου . . . εις παν ό,τι είναι του πλησίον σου.»

Ο Μαρτίνος Λούθηρος ακολούθησε τη μέθοδο της Ρωμαιοκαθολικής μεθόδου όσον αφορά την Πρώτη Εντολή. Εν τούτοις απαρίθμησε ως Ενάτη Εντολή την επιθυμία της οικίας του πλησίον και ως Δεκάτη Εντολή την επιθυμία της γυναίκας του πλησίον ή κάθε πράγματος που έχει ο πλησίον. Βάσισε αυτή την αρίθμησι στον τρόπο που είναι γραμμένο το εδάφιο Έξοδος 20:17: «Μη επιθυμήσης την οικίαν του πλησίον σου· μη επιθυμήσης . . . παν ό,τι είναι του πλησίον σου.»

Έτσι, έχομε τέσσερις τρόπους αριθμήσεως των Δέκα Εντολών: Τον τρόπο των Ταλμουδιστών, τον τρόπο των Ρωμαιοκαθολικών, τον τρόπο των Λουθηρανών και επί πλέον τον τρόπο που είναι ευρέως παραδεκτός.

Μια υποσημείωσις στο εδάφιο Δευτερονόμιον 5:21 της Γραφής της Μεταφράσεως Νέου Κόσμου, μεγάλου μεγέθους, εκδόσεως 1971, δείχνει με ποια βάσι ο Ρωμαιοκαθολικός λόγιος Άγιος Αυγουστίνος διήρεσε τη Δεκάτη Εντολή σε δύο εντολές. Αυτό έγινε για ν’ αντικαταστήση την αρίθμησι της εντολής εναντίον της λατρείας άλλων θεών και εναντίον της κατασκευής και της λατρείας εικόνων ως μια εντολή. Η προφανής δικαιολογία γι’ αυτό είναι το γεγονός ότι χρησιμοποιούνται δύο διαφορετικά ρήματα. Ήταν απαγορευμένο για τους Ιουδαίους να επιθυμήσουν τη γυναίκα του πλησίον τους, αλλά επίσης η εντολή έλεγε να ‘μη θέσουν την καρδιά τους στην οικία του’ (σύμφωνα με τη Βίβλο της Ιερουσαλήμ). Αλλ’ αυτή η διάκρισις φαίνεται ότι υπάρχει μόνο στο εδάφιο Δευτερονόμιον 5:21· δεν παρουσιάζεται στο εδάφιο Έξοδος 20:17, που περιέχει τις λέξεις που ο ίδιος ο Ιεχωβά Θεός έγραψε. Αυτό ακριβώς το γεγονός, ότι δηλαδή η Δεκάτη Εντολή δεν είναι διατυπωμένη με τον ίδιο ακριβώς τρόπο και στα δύο εδάφια (το ένα εδάφιο θέτει την οικία του πλησίον πρώτα και χωριστά και το άλλο θέτει τη γυναίκα του πλησίον πρώτα και χωριστά), δείχνει ασφαλώς ότι δεν πρέπει να γίνεται διάκρισις μεταξύ των πραγμάτων που θα μπορούσε κάποιος να επιθυμήση.

Ασφαλώς η διαφορά που υπάρχει μεταξύ της εντολής που απαγορεύει τη λατρεία άλλων θεών και της εντολής που απαγορεύει την κατασκευή και λατρεία εικόνων ή ομοιωμάτων είναι πολύ μεγαλύτερη από την διαφορά που υπάρχει μεταξύ των εντολών που λέγουν να μη επιθυμήση κανείς την οικία ή τη γυναίκα του πλησίον του και να μη επιθυμήση όσα μπορεί να έχη ο πλησίον του. Το γεγονός είναι ότι μεγαλύτερη βλάβη έχει προέλθει από την αρίθμησι των δύο πρώτων εντολών ως μιας. Πώς συμβαίνει αυτό; Κατά το ότι οι συντετμημένες εκδόσεις που βρίσκονται συνήθως στις Ρωμαιοκαθολικές και Λουθηρανικές κατηχήσεις παραλείπουν τελείως την απαγόρευσι της κατασκευής και λατρείας εικόνων.

Προς υποστήριξιν αυτού είναι ενδιαφέρον να εξετάσωμε τι λέγει η Νέα Καθολική Εγκυκλοπαιδεία (1967), Τόμ. 4, σελ. 7: «Οι Χριστιανοί που ακολουθούν την παράδοσι της Εξόδου επιζητούν να διατηρήσουν την παράδοσι των ‘δέκα’ εντολών χωρίζοντας τις δύο εντολές—Έξοδ. 20:3 και Έξοδ. 20:4-6—ενώ αυτές θεωρούνται ως μια εντολή από την παράδοσι της [Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας] που στηρίζεται στα Δευτερονόμιον 5:7-10. Αυτή η διαίρεσις θεωρείται ότι αντιπροσωπεύει τον πιο αρχικό τύπο του Δεκάλογου. . . . Αυτή η γνώμη, ότι το πρώτο μέρος του εδαφίου Έξοδ. 20:4 ήταν αρχικά μια χωριστή εντολή, φαίνεται ότι αποτελεί μια ικανοποιητική λύσι, ιδιαίτερα αν ληφθή υπ’ όψιν ότι τονίζει απαγόρευσι της κατασκευής ειδώλων του Γιαχβέ, και έτσι δείχνει ότι αποτελεί ένα αποδεικτικό νόμο διότι ρυθμίζει ένα ζήτημα διαφορετικό από το ζήτημα της πρώτης εντολής.»—Παράβαλε με Έξοδον 32:4, 5· 1 Βασιλέων 12:28.

Είναι σαφές, λοιπόν, ότι η εντολή εναντίον της λατρείας άλλων θεών και η εντολή εναντίον της λατρείας ειδώλων πρέπει να θεωρούνται ως δύο χωριστές εντολές παρ’ όσα μπορεί να λέγουν οι Ταλμουδισταί, οι Ρωμαιοκαθολικοί και οι Λουθηρανοί θεολόγοι.