Είπατε Ποτέ «Ποιος Ακριβώς Νομίζετε ότι Είσθε;»
ΠΟΛΛΟΙ Βρεταννοί σκανδαλίσθηκαν πριν από λίγο καιρό όταν δημοσιεύθηκε το ημερολόγιο του αποθανόντος Λόρδου Ρέιθ, ιδρυτού του Αγγλικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας (BBC). «Είμαι σπουδαίος, ευφυής και όλα τα σχετικά,» έγραφε, «. . . Επειδή περιφρονώ τον κοινό λαό, σπανίως αναγνωρίζω σπουδαιότητα σε άλλους.»
Μήπως και σεις διαπιστώνετε ότι ‘σπανίως αναγνωρίζετε σπουδαιότητα σε άλλους;’ Είναι εύκολο να κάνετε αυτό το λάθος. Στην υπερβολική περίπτωσι του Λόρδου Ρέιθ, η υποτιμητική του άποψις για τους άλλους συχνά του έφερνε πικρία και απογοήτευσι. Παραδείγματος χάριν, έγραψε πόσο λυπήθηκε που κατήλθε στο επίπεδο του ‘κοινού λαού’ όταν ο Τσώρτσιλ τον απομάκρυνε από τη Βρεττανική Κυβέρνησι. Παραπονέθηκε ότι ο διάδοχός του πήρε το κυβερνητικό του αυτοκίνητο, αναγκάζοντάς τον να περιμένη στην ουρά για το λεωφορείο όπως όλοι οι άλλοι. «Έκανα μεγάλη πάλη με τον εαυτό μου,» έγραψε. «Αρκετές φορές τα μάτια μου πλημμύρισαν από δάκρυα.»
Ευτυχώς, οι περισσότεροι άνθρωποι δεν φθάνουν σε τέτοια άκρα στην άποψί τους για τους άλλους. Αλλά ακόμη κι έτσι, δεν είναι η έπαρσις και η ξιπασιά κοινή στους ανθρώπους που γνωρίζετε ή σχετίζεσθε; Πολλά άτομα θεωρούν την επιθετικότητα και την αυτεπιβολή ως τον μόνο τρόπο για να «πάνε μπροστά.» Ένα δημοφιλές σύγχρονο βιβλίο με τίτλο «Νικήστε Με τον Εκφοβισμό» προάγει την ιδέα ότι ο τρόπος για να προκόψετε στις δουλειές σας είναι να εκφοβίζετε τους άλλους—να τους τρομοκρατήτε, να τους εξαπατάτε, να ελίσσεσθε και να τους μπερδεύετε προς όφελός σας—με λίγα λόγια να τους θεωρήτε κατώτερους από σας.
Συχνά αυτό το ύφος ανωτερότητος φαίνεται από λέξεις ή ενέργειες που υπονοούν: «Γιατί ν’ ανέχομαι την άγνοιά σου;» ή «Ποιος νομίζεις ότι είσαι;» Ίσως να σκέπτεσθε τώρα τις περιπτώσεις που αντιμετωπίσατε αυτό το πνεύμα στις σχέσεις σας με κάποιον επηρμένο γραφειοκράτη, κάποιον αλαζονικό υπάλληλο ή με τον αυταρχικό ή την αυταρχική σύζυγο.
Το γεγονός είναι ότι αυτή η διανοητική άποψις επικρατούσε στους ανθρώπους επί αιώνες. Όταν η αρχαία Ελληνική γλώσσα χρησιμοποιήθηκε για να εκφράση τη νέα Χριστιανική σκέψι—«εν ταπεινοφροσύνη θεωρούντες αλλήλους υπερέχοντας εαυτών»—ήταν τόσο ξένη στις περισσότερες Ελληνικές εκφράσεις ώστε ο Βιβλικός συγγραφεύς χρειάσθηκε να επινοήση μια νέα λέξι, τη λέξι ‘ταπεινοφροσύνη.’ (Φιλιππ. 2:3) Ένα σχολιολόγιο παρατηρεί ότι «η ιδέα που ήθελε να εκφράση δεν είχε μέχρι τότε καμμιά θέσι στην Ελληνική σκέψι ή γλώσσα. Εθεωρείτο ως δεδομένο ότι καθένας ώφειλε να επιβάλλεται και ότι μόνον ένας ανόητος ή δειλός θα συγκατετίθετο εκουσίως σ’ έναν αντίπαλο.»—Βίβλος του Ερμηνευτού.
Αλλά είναι ανοησία ή δειλία να ‘θεωρήτε αλλήλους υπερέχοντας εαυτών’; Καθόλου. «Είναι εύκολο να καταφρονούμε τους άλλους,» έγραψε ο Άγγλος Λόρδος Πητερμπόροου «το δύσκολο είναι να καταφρονήσωμε τον εαυτό μας.» Πράγματι, αισθήματα επάρσεως έρχονται εύκολα στους περισσοτέρους από μας, αλλά η ταπεινότης απαιτεί πολύ περισσότερα από ένα άτομο και ιδίως αν είναι προικισμένο με χαρίσματα.
Πόσο εύκολο είναι να σκέπτεται κανείς, «Εργάσθηκα σκληρά για να φθάσω εδώ που είμαι,» και να θεωρή ως κατωτέρους εκείνους που δεν είναι τόσο επιτυχημένοι. Αλλ’ αν είχατε γεννηθή με περιορισμούς ή μειονεκτήματα, θα ήσαστε εκεί που είσθε τώρα; Από πού πήρατε το ταλέντο και την πρωτοβουλία, ή την εκπαίδευσι και τη γνώσι που έχετε; Η Αγία Γραφή κάνει μερικές διερευνητικές ερωτήσεις πάνω σ’ αυτό: «Διότι τις σε διακρίνει από του άλλου; και τι έχεις, το οποίον δεν έλαβες, εάν δε και έλαβες, τι καυχάσαι ως μη λαβών;»—1 Κορ. 4:7.
Το άτομο που θεωρεί τους άλλους ανώτερους απ’ αυτόν δεν είναι κατ’ ανάγκην άτολμο. Ίσως μάλιστα έχει να επιδείξη μεγάλες ικανότητες στο να διευθύνη. Απ’ όλα τα χαρίσματα που μπορεί να έχη ένα άτομο που κατέχει υπεύθυνη θέσι, η ταπεινότης είναι εκείνη που θα τον κάνη πιο αγαπητό σ’ εκείνους που εποπτεύει ή κατευθύνει.
Όταν μερικοί από τους αποστόλους του Χριστού φιλονεικούσαν ως προς το ποιος ήταν ο μεγαλύτερος, εκείνος γρήγορα διέλυσε τις μεγάλες τους φαντασιοπληξίες λέγοντάς τους τι σημαίνει να είναι κανείς αληθινά μεγάλος. Παρετήρησε ότι είναι συνήθεια σ’ αυτούς που έχουν εξουσία να «κυριεύουσιν» επί άλλων. «Σεις όμως ουχί ούτως,» ετόνισε. «Ο μεγαλύτερος μεταξύ σας ας γείνη ως ο μικρότερος, και ο προϊστάμενος ως ο υπηρετών.»—Λουκ. 22:25, 26.
Η σοφία αυτής της αρχής φαίνεται όταν αναλογισθήτε την τελευταία φορά που κάποιος σας μεταχειρίσθηκε σαν κατώτερο. Αισθανθήκατε ότι συνεργάζεσθε μ’ αυτό το άτομο; Ή μήπως σας προξένησε μνησικακία και θυμό—ίσως και την αντίδρασι: «Ποιος νομίζεις ότι είσαι;» Θυμηθήτε το αυτό την επόμενη φορά που θα νοιώσετε την επιθυμία να πάρετε ύφος ανωτερότητος απέναντι κάποιου που μπορεί να μην είναι τόσο ικανός όσο είσθε σεις στον τομέα σας. Πράγματι, μπορεί να υπερέχετε σ’ αυτά τα πράγματα, αλλά υπερέχετε και σε άλλα; Το άτομο αυτό μπορεί να υπερτερή σας σε ζητήματα της ζωής που είναι πολύ πιο σημαντικά. Έτσι, η Βίβλος προτρέπει ένα άτομο να μη «φρονή υψηλότερα παρ’ ό,τι πρέπει να φρονή, αλλά να φρονή ώστε να σωφρονή.»—Ρωμ. 12:3.
Έχοντας υπ’ όψιν αυτές τις αρχές, γιατί να μη ρίξετε μια ματιά στους γύρω σας—αυτή τη φορά «θεωρούντες αλλήλους υπερέχοντας εαυτών»; Θα εβελτιώνοντο οι σχέσεις σας με την οικογένειά σας, τους φίλους, τους συναδέλφους ή τον κόσμο αν το κάνατε αυτό; Μη ξεχνάτε τη σοφή συμβουλή του αποστόλου Παύλου: «Έχετε προς αλλήλους το αυτό φρόνημα. Μη υψηλοφρονείτε, αλλά συγκαταβαίνετε εις τους ταπεινούς. Μη φαντάζεσθε εαυτούς φρονίμους.»—Ρωμ. 12:16.
Ο σύζυγος, παραδείγματος χάριν, μπορεί, να προμηθεύη τα χρήματα για τις ανάγκες του σπιτιού. Αλλά η σύζυγός του μπορεί να τα καταφέρνη καλύτερα στις αγορές των τροφίμων ή άλλων πραγμάτων που χρειάζεται το σπίτι. Αυτή μπορεί επίσης να υπερτερή στην ρύθμισι των πραγμάτων του σπιτιού και στη δημιουργία περισσότερης θαλπωρής και στοργής που χρειάζονται τα παιδιά. Ασφαλώς ο σύζυγος δεν πρέπει να νομίζη ότι η εξουσία του απειλείται αν αναγνωρίση ότι η σύζυγός του μπορεί να υπερέχη σ’ αυτά ή και σε άλλα ίσως ζητήματα. Χωρίς αμφιβολία, αυτό θ’ αυξήση τον σεβασμό της προς αυτόν και θα στερεοποιήση την αγάπη μεταξύ τους.
Ακόμη και τα παιδιά μπορεί να υπερέχουν σε μερικά πράγματα. Ο αυθόρμητος και ανεμπόδιστος τρόπος που εκφράζουν τη χαρά και την αγάπη τους, οι μικρές, ειλικρινείς και ανυπόκριτες παρατηρήσεις τους για μερικά πράγματα, μπορεί να διδάξουν ακόμη και «πολύξερους» ενηλίκους πολλά πράγματα.
Ιδιαιτέρως οι Χριστιανοί πρέπει ν’ αναγνωρίζουν ότι όλοι οι ομόπιστοί τους έχουν ωρισμένες ιδιότητες ανώτερες από τις δικές τους. Μερικοί έχουν περισσότερη γνώσι και κατανόησι, άλλοι περισσότερο ζήλο και ενθουσιασμό και άλλοι περισσότερη τρυφερότητα και συμπάθεια. Ποιος μπορεί να πη ότι, αν ο Θεός επρόκειτο να εκλέξη τον πιο εκλεκτό από τη δική του άποψι, δεν θα διάλεγε κάποιον που όλοι προσέχομε ακριβώς επειδή έχει ταπεινούς τρόπους; Γι’ αυτό, η Αγία Γραφή λέγει: «Πάντες δε υποτασσόμενοι εις αλλήλους ενδύθητε την ταπεινοφροσύνην· διότι ο Θεός αντιτάσσεται εις τους υπερηφάνους, εις δε τους ταπεινούς δίδει χάριν.»—1 Πέτρ. 5:5.