Ταγκαλόγκ—Μια Ευέλικτη Γλώσσα

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στις Φιλιππίνες

ΑΠΟ την Αγία Γραφή μαθαίνομε ότι εκείνοι που αποτελούν τον ‘πολύν όχλο’ που αινεί τον Θεό, προέρχονται «εκ παντός έθνους και φυλών και γλωσσών.» (Αποκάλ. 7:9) Μια από τις ‘γλώσσες’ που εκπληρώνει αυτή την προφητεία είναι η γλώσσα των Φιλιππίνων που ονομάζεται Ταγκαλόγκ. Ίσως να μην έχετε ξανακούσει αυτή τη γλώσσα, αλλά επειδή τώρα αποκτά μεγάλη δημοτικότητα στη δημοκρατία των Φιλιππίνων, θα ήταν καλό να μάθετε μερικά γι’ αυτήν.

Αν υπάρχη μια χώρα για την οποία θα μπορούσε να λεχθή ότι αντιμετωπίζει γλωσσικό πρόβλημα, αυτή η χώρα είναι η Δημοκρατία των Φιλιππίνων! Μέσα σ’ ένα πληθυσμό σαράντα περίπου εκατομμυρίων, υπάρχουν σε διαρκή χρήσι περισσότερες από ογδόντα διαφορετικές γλώσσες, και μερικές από αυτές υποδιαιρούνται σε αρκετές διαλέκτους.

Η Ταγκαλόγκ ομιλείται από αρκετά εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν κυρίως στις επαρχίες της Κεντρικής Λουσόν, του μεγαλυτέρου νησιού των βορείων Φιλιππίνων. Ωστόσο, αναπτύσσεται σε εθνική γλώσσα με το όνομα Πιλιπίνο και η κυβέρνησις, μέσω σχολικής εκπαιδεύσεως, κινηματογραφικών προβολών και τηλεοπτικών προγραμμάτων, ενθαρρύνει τους κατοίκους να μάθουν και να χρησιμοποιούν την Ταγκαλόγκ, τουλάχιστον ως δεύτερη γλώσσα. Γιατί; Για να επιλύση το πρόβλημα του τεμαχισμού στη χώρα με όλες τις παρανοήσεις και τα διοικητικά προβλήματα που περιλαμβάνει.

Η Ταγκαλόγκ, όπως και όλες οι άλλες κύριες διάλεκτοι στις Φιλιππίνες, ανήκει στην ομάδα των «Μαλαισιο-Πολυνησιακών» γλωσσών. Επί πλέον, είναι συνθετική γλώσσα, δηλαδή αποτελείται από αρκετές λέξεις που χρησιμοποιούνται ως «ρίζες» και οι οποίες προσλαμβάνουν επιπρόσθετες σημασίες αν προστεθούν ωρισμένες συλλαβές σ’ αυτές. Παραδείγματος χάριν, η λέξις ρίζα άβιτ, που σημαίνει «τραγούδι,» μπορεί να εμφανισθή ως μανγκ-άαβιτ (τραγουδιστής), ουμάβιτ (τραγουδώ) άβιταν (κάτι που τραγουδιέται εις), μαγκ-άβιταν (τραγουδώ μαζί με άλλους), και λοιπά. Σύμφωνα μ’ ένα λεξικό που εξεδόθη τελευταία,a με τη βοήθεια αυτών των λέξεων-ριζών και των προσθεμάτων, μπορείτε να κάνετε ένα λεξιλόγιο που ν’ αποτελήται πράγματι από εκατομμύρια λέξεις.

Ο ξένος θα βρη πολύ ενδιαφέρουσες τις διαφορές μεταξύ της Ταγκαλόγκ και των γλωσσών της Δύσεως. Παραδείγματος χάριν, στα καθημερινά πράγματα η Ταγκαλόγκ χρησιμοποιείται μ’ ένα πιο συγκεκριμένο τρόπο απ’ ό,τι η Αγγλική, παραδείγματος χάριν. Έτσι η Αγγλική έχει μια λέξι για το ρύζι, η οποία χρησιμοποιείται σ’ όλα τα στάδια που περνά το ρύζι από τον ορυζώνα μέχρι το τραπέζι. Αλλά στην Ταγκαλόγκ, το ρύζι στον ορυζώνα λέγεται παλάι, ενώ στην κουζίνα, προτού μαγειρευθή, λέγεται μπίγκας. Αν το βράσετε, γίνεται κανίν, ενώ αν το ψήσετε, λέγεται σιναγκάγκ. Η Ταγκαλόγκ είναι επίσης αρκετά συγκεκριμένη ως προς τον τρόπο που κρατά κάποιος ωρισμένα πράγματα. Αν κρατάτε μια τσάντα ή ένα χαρτοφύλακα, η λέξις που θα χρησιμοποιήσετε εξαρτάται από το αν την κρατάτε στο χέρι σας, στον ώμο σας, στο κεφάλι σας, στους βραχίονές σας, ή κάτω απ’ τη μασχάλη σας.

Εξ άλλου, μερικές λέξεις που έχουν διακεκριμένη σημασία και είναι τόσο σημαντικές στις Ευρωπαϊκές διαλέκτους δεν υπάρχουν στην Ταγκαλόγκ. Η λέξις ασάβα σημαίνει «σύζυγος» είτε άνδρας είτε γυναίκα· ανάκ σημαίνει «γυιος» ή «θυγατέρα» καπατίντ σημαίνει «αδελφός» ή «αδελφή» και σίγυα σημαίνει «αυτός» ή «αυτή»! Αν παραστή ανάγκη να καθορισθή το φύλο του ατόμου το οποίο αναφέρεται στη συζήτησι, για ν’ αποφευχθούν ασάφειες, προστίθεται η αντίστοιχη λέξις για το «αρσενικό» και «θηλυκό.» Αυτό που συμβαίνει δηλαδή στην ουσία, είναι ότι ενώ στα Αγγλικά σάς γίνεται συνεχώς υπενθύμισις για το αν το άτομο, για το οποίο γίνεται συζήτησις, είναι άνδρας ή γυναίκα, με το να χρησιμοποιείται συνεχώς η αντωνυμία «αυτός» (he) ή, «αυτή» (she), στην Ταγκαλόγκ μπορείτε να πάρετε μια ιδέα γι’ αυτά στην αρχή της συζητήσεως. Αν δεν το προσέξετε, τότε ίσως κάνετε μια ολόκληρη συζήτησι νομίζοντας ότι μιλάτε για άνδρα, και μόνο στο τέλος διαπιστώνετε ότι επρόκειτο για γυναίκα!

Το 1521 έφθασαν οι Ισπανοί και τελικά έκαναν τη χώρα αποικία τους· από τότε ακολούθησαν τρεις και πλέον αιώνες υποδουλώσεως στους Ισπανούς. Αυτό φαίνεται στη γλώσσα Ταγκαλόγκ από αρκετές ως χιλιάδες λέξεις-ρίζες που έχουν υιοθετηθή από την Ισπανική γλώσσα—μολονότι γράφονται λίγο διαφορετικά, για να προσαρμόζωνται στην προφορά των Φιλιππίνων. Αυτό το ιστορικό συμβάν, παρεμπιπτόντως, βοηθάει πολύ τον Δυτικό να μάθη τη διάλεκτο. Μερικές φορές συνυπάρχουν λέξεις Ισπανικές και της ιθαγενούς Ταγκαλόγκ. Παραδείγματος χάριν, η λέξις πουέδε (Ισπανικά) και η λέξις μαααρί (της ντόπιας Ταγκαλόγκ) χρησιμοποιούνται αλληλένδετα για το ρήμα «μπορώ,» «είμαι εις θέσι να»· και η πέρο (Ισπανικά) και η νγκουνί’τ σημαίνουν «αλλά,» και λοιπά. Πού και πού, χρησιμοποιούνται Ισπανικές λέξεις για να προσθέσουν περισσότερη διάκρισι εκεί όπου η Ταγκαλόγκ είναι λίγο ασαφής. Μερικές φορές η Ισπανική λέξις έχει εντελώς αντικατασταθή από την αρχική Ταγκαλόγκ.

Στις αρχές του αιώνα, άρχισε να εισέρχεται η Αμερικανική επιρροή κι αυτό φαίνεται από αρκετές Αγγλικές λέξεις που χρησιμοποιούνται τακτικά στην Ταγκαλόγκ. Τώρα, στην πραγματικότητα, όλες οι νέες ιδέες εκφράζονται συνήθως στην Ταγκαλόγκ με υιοθέτησι της Αγγλικής. Παραδείγματος χάριν, η φράσις «παίζω μπάσκετμπώλλ» παρουσιάζεται ως μαγκ-μπασκετμπολ! «Ανεβαίνω σ’ ένα λεωφορείο» (του ράιντ ε μπας) είναι μάγκμπας. Μερικές φορές, το άτομο που μιλάει Αγγλικά μπορεί να εκπλαγή από τις παράξενες μορφές που παίρνουν μερικές λέξεις. Στη Μανίλα μπορεί ν’ ακούσετε τη λέξι κινοκομπιούτε που σημαίνει «είναι υπολογισμένο» (ιτ ις κομπιούτεντ), η νάγκφοφλορ γουάξ αντί «βάζω στο πάτωμα κερί» (πούτιν ον φλορ γουάξ), Πράγματι, στην περιοχή της Μανίλα, οι Αγγλικές λέξεις χρησιμοποιούνται με πολύ ελεύθερο τρόπο μαζί με τις λέξεις της Ισπανικής και της ντόπιας Ταγκαλόγκ.

Αυτή η συμβίωσις ή αλληλοεξάρτησις μεταξύ της Αγγλικής, της Ισπανικής και της ντόπιας Ταγκαλόγκ, φαίνεται ιδιαίτερα στους αριθμούς. Στη μέτρησι, θ’ ακούσετε να χρησιμοποιούνται και οι τρεις αυτές λέξεις σχεδόν εναλλάξ. Για να παραθέσουν ένα Γραφικό εδάφιο, χρησιμοποιούν γενικά τους Ισπανικούς αριθμούς, ενώ στο μέτρημα χρημάτων, θ’ ακούσετε τους Ισπανικούς ή τους Αγγλικούς αριθμούς. Οι αριθμοί της Ταγκαλόγκ είναι μεγαλύτεροι και γι’ αυτό χρησιμοποιούνται συχνά για μικρούς αριθμούς, ενώ η Ισπανική και η Αγγλική χρησιμοποιούνται για μεγάλους αριθμούς.

Θα μπορούσαν να παρατεθούν ακόμη δυο σημεία σχετικά με την Ταγκαλόγκ. Το ένα αφορά το μήκος της γλώσσης. Η Αγγλική γλώσσα έχει το προτέρημα της συντομίας. Στην Ταγκαλόγκ, όμως, μολονότι πολλές λέξεις είναι σύντομες, μερικές λέξεις και φράσεις γίνονται πολύ μεγάλες πράγματι, και οι δημόσιοι ομιληταί διαπιστώνουν συχνά ότι πρέπει να περικόβουν διάφορα μέρη της Αγγλικής ομιλίας όταν αυτή η ομιλία εκφωνήται στη γλώσσα Ταγκαλόγκ. Με όλ’ αυτά, όμως, η γλώσσα έχει έναν ωραίο μεταλλικό ήχο και ηχηρότητα λόγω των μεγάλων λέξεων, και αποκτά έτσι μεγαλοπρεπές ύφος. Η φράσις «δια πίστεως στον Παντοδύναμο,» παραδείγματος χάριν, είναι ωραία, ακριβής και σαφής· αλλά φαντασθήτε τη δύναμι που μπορείτε να μεταδώσετε με την αντίστοιχη φράσι στη γλώσσα Ταγκαλόγκ: «σα παμαμαγκίταν νγκ παναναμπαλατάγια σα Πινακαμακαπανγκγιαριχάν-σα-λαχάτ»!

Το άλλο σημείο που προσέχουν στην Ταγκαλόγκ οι περισσότεροι νεοφερμένοι είναι το υπερβολικό σέβας που εμπερικλείει. Υπάρχουν ειδικές λέξεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να δείξουν σεβασμό στα ηλικιωμένα άτομα. Τα παιδιά διδάσκονται να χρησιμοποιούν αυτές τις λέξεις όταν ομιλούν στους γονείς των. Υπάρχουν επίσης ειδικές μορφές του ρήματος, που εκφράζουν βαθμούς ευγενείας και εκτιμήσεως, που διακρίνονται από την οικειότητα. Όταν χρησιμοποιηθούν κατάλληλα, αυτές οι μορφές του ρήματος ακούγονται ευχάριστα στο αυτί.

Πράγματι, η Ταγκαλόγκ είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα γλώσσα των Φιλιππίνων, πολύ σπουδαία στα 7.000 νησιά που αποτελούν τη Δημοκρατία των Φιλιππίνων. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά την χρησιμοποιούν τόσο καλά καθώς κηρύττουν τα αγαθά νέα της βασιλείας εδώ, ώστε χιλιάδες άτομα που ομιλούν αυτή τη γλώσσα αποβλέπουν στον καιρό που θα σταθούν μεταξύ του ‘πολλού όχλου’ που θα αινή τον Θεό επειδή Εκείνος θα τους διαφυλάξη ζωντανούς από την καταστροφή αυτού του πονηρού συστήματος πραγμάτων και θα τους εισαγάγη στη νέα του τάξι υπό τη δίκαιη διακυβέρνησι του Βασιλέως Ιησού Χριστού.—Αποκάλ. 7:9, 10, 14.

[Υποσημειώσεις]