Διεστιακά Γυαλιά—Ποιος τα «Φόρεσε» Πρώτος;
Πριν από δύο αιώνες, ο Βενιαμίν Φραγκλίνος πήρε δύο ζευγάρια γυαλιά, ένα πρεσβυωπίας και ένα μυωπίας, και έκοψε το καθένα τους στη μέση, οριζόντια. Κατόπιν, το πάνω μέρος των φακών πρεσβυωπίας το προσάρμοσε στον ίδιο σκελετό, επάνω από το κάτω μέρος των φακών μυωπίας, και έτσι δημιουργήθηκαν τα πρώτα διεστιακά γυαλιά!
Σήμερα, χάρη στην προηγμένη τεχνολογία, κατασκευάζονται διεστιακά γυαλιά από ένα μόνο κομμάτι γυαλί, το οποίο έχει διαφορετικές καμπύλες στο πάνω και στο κάτω μέρος. Υπάρχουν μάλιστα και διεστιακοί φακοί επαφής. Γνωρίζατε όμως ότι, πολύ πριν καταφέρει η επιστήμη της οπτικής να κατασκευάσει διεστιακά γυαλιά, ένα παράξενο ψάρι του γλυκού νερού φορούσε διεστιακούς φακούς «τελευταίας τεχνολογίας»;
Αυτό το ψάρι μήκους περίπου 30 εκατοστών, που μοιάζει με κυπρίνο και ονομάζεται από τους επιστήμονες ανάβλεψ, θα το βρείτε στα νερά που εκτείνονται από το νότιο Μεξικό μέχρι το βόρειο τμήμα της Νότιας Αμερικής. Από την ουρά ως τα βράγχια δεν έχει τίποτα το ξεχωριστό στο σχήμα του, αλλά από τα βράγχια και πάνω είναι στ’ αλήθεια εντυπωσιακό.
Με την πρώτη ματιά, αυτό το ψάρι φαίνεται πως έχει τέσσερα μάτια—το ένα ζευγάρι κοιτάζει προς τα πάνω και το άλλο προς τα κάτω—και γι’ αυτό οι άνθρωποι το λένε τετρόφθαλμο. Αλλά πρόκειται για οφθαλμαπάτη. Έχει δύο μεγάλα στρογγυλά μάτια, αλλά το κάθε μάτι χωρίζεται οριζόντια σε δύο τμήματα μέσω μιας λωρίδας δέρματος. Καθώς αυτά τα ψάρια κολυμπούν στην επιφάνεια του νερού, το πάνω τμήμα των ματιών τους είναι σαν περισκόπιο που εξέχει από το νερό και επιθεωρεί τον ουρανό, ενώ το κάτω τμήμα παραμένει βυθισμένο και βλέπει μέσα στο νερό. Με αυτόν τον τρόπο, ο τετρόφθαλμος ψάχνει για τροφή μέσα στο νερό, ενώ ταυτόχρονα προφυλάσσεται από τα πεινασμένα νεροπούλια που πετούν από πάνω του.
Ωστόσο, για να βλέπει μέσα στο νερό, το ψάρι χρειάζεται παχύτερους φακούς από ό,τι για να βλέπει στον αέρα. Πώς λύνεται αυτό το πρόβλημα; Μέσω διεστιακών φακών! Το κάθε μάτι είναι εφοδιασμένο με έναν ωοειδή φακό ο οποίος είναι παχύτερος στο κάτω μέρος από ό,τι στο πάνω. Έτσι, με το παχύτερο τμήμα του φακού βλέπει μέσα στο νερό, ενώ με το πιο επίπεδο πάνω τμήμα επιθεωρεί τον ουρανό.
Αλλά για να είναι καθαρή η «διπλή» όραση αυτών των ψαριών, πρέπει να παραμένουν καθαροί οι φακοί. Πώς καθαρίζουν τους φακούς τους; Όποτε στεγνώνουν οι φακοί, απλώς βουτάνε τα κεφάλια τους στο νερό και έπειτα αναδύονται με διεστιακούς φακούς που αστράφτουν από καθαριότητα. Αναμφισβήτητα, αυτοί οι λαμπεροί φακοί φανερώνουν τη σοφία του Δημιουργού τους!
[Ευχαριστίες για την προσφορά των εικόνων στη σελίδα 31]
Painting by Charles Willson Peale/Dictionary of American Portraits/Dover
©Dr. Paul A. Zahl, The National Audubon Society Collection/PR
©William E. Townsend, Jr., The National Audubon Society Collection/PR