ΝΙΚΟΛΑΟΣ

(Νικόλαος) [Νικητής του Λαού].

1. Ένας από τους εφτά άντρες οι οποίοι διέθεταν τα κατάλληλα προσόντα και τους οποίους η εκκλησία συνέστησε στους αποστόλους για να τους διορίσουν ως διανομείς τροφής, με σκοπό να εξασφαλιστεί η δίκαιη και αντικειμενική μεταχείριση των μελών της πρώτης εκκλησίας στην Ιερουσαλήμ μετά την Πεντηκοστή του 33 Κ.Χ. Από τους εφτά, ο Νικόλαος είναι ο μόνος που αποκαλείται “προσήλυτος από την Αντιόχεια”, πράγμα που υπονοεί ότι ίσως ήταν ο μόνος μη Ιουδαίος από την ομάδα—τα ελληνικά ονόματα των άλλων ήταν κοινά ακόμη και ανάμεσα στους φυσικούς Ιουδαίους.—Πρ 6:1-6.

2. “Η αίρεση του Νικολάου” (ή αλλιώς Νικολαΐτες) καταδικάζεται σε δύο από τις εφτά επιστολές προς τις εκκλησίες που αναφέρονται στα κεφάλαια 2 και 3 της Αποκάλυψης. “Ο άγγελος” της εκκλησίας της Εφέσου έλαβε έπαινο επειδή μισούσε «τα έργα της αίρεσης του Νικολάου», τα οποία μισεί και ο Χριστός Ιησούς. (Απ 2:1, 6) Ωστόσο, στην εκκλησία της Περγάμου υπήρχαν ορισμένοι που “κρατούσαν γερά τη διδασκαλία της αίρεσης του Νικολάου”, και τους δόθηκε η παρότρυνση να απομακρυνθούν από αυτήν και να μετανοήσουν.—Απ 2:12, 15, 16.

Εκτός από όσα αναγράφονται σε αυτά τα σημεία της Αποκάλυψης σχετικά με την αίρεση του Νικολάου, τίποτα άλλο δεν είναι γνωστό για αυτήν, είτε για τα έργα της και τις διδασκαλίες της, που καταδικάζονται, είτε για την προέλευση και την εξέλιξή της. Η συνδετική λέξη «έτσι», η οποία εμφανίζεται αμέσως μετά την αναφορά στην ανήθικη και ειδωλολατρική πορεία που ακολούθησαν οι Ισραηλίτες εξαιτίας “της διδασκαλίας του Βαλαάμ” (Απ 2:14, 15), θα μπορούσε να υποδηλώνει κάποια ομοιότητα, αλλά η Αποκάλυψη κάνει διάκριση μεταξύ των δύο. Δεν έχουμε λόγο να συνδέουμε αυτή την αίρεση με τον Νικόλαο, τον Χριστιανό από την Αντιόχεια (Αρ. 1), όπως έκαναν ορισμένοι από τους πρώτους εκκλησιαστικούς συγγραφείς, απλώς και μόνο επειδή είναι το μοναδικό πρόσωπο με αυτό το όνομα στην Αγία Γραφή. Ούτε υπάρχει βάση για να πούμε ότι κάποια αποστατική αίρεση οικειοποιήθηκε το όνομά του για να προσδώσει κύρος στην αδικοπραγία της. Ο Νικόλαος του οποίου το όνομα έλαβε αυτό το ασεβές κίνημα ήταν κατά πάσα πιθανότητα κάποιο άτομο που δεν αναφέρεται στην Αγία Γραφή.