‘Το Διάδημα και το Μαρτύριο’

‘ΕΠΕΙΤΑ [ο Ιωδαέ ο ιερέας] έφερε έξω το γιο του βασιλιά και έβαλε πάνω του το διάδημα και το Μαρτύριο· και έτσι τον έκαναν βασιλιά και τον έχρισαν’. (2 Βασιλέων 11:12, ΜΝΚ) Μ’ αυτόν τον τρόπο περιγράφει το βιβλίο των Βασιλέων τη στέψη του βασιλιά Ιωάς. Παρατηρήσατε ότι εκτός από ‘το διάδημα’, δηλαδή το βασιλικό κάλυμμα του κεφαλιού, ο Ιωδαέ έβαλε επίσης και ‘το Μαρτύριο’ πάνω στο νεαρό βασιλιά. Τι ήταν το Μαρτύριο; Και γιατί αποτελούσε μέρος της τελετής της στέψης;

Η εβραϊκή λέξη που εδώ μεταφράζεται ‘Μαρτύριο’ συνήθως αναφέρεται στις Δέκα Εντολές ή στο Νόμο του Θεού γενικά. (Έξοδος 31:18· Ψαλμός 78:5) Σε αρμονία μ’ αυτό, η παράλληλη αφήγηση στο εδάφιο 2 Χρονικών 23:11 λέει τα εξής, σύμφωνα με τη Βίβλο της Ιερουσαλήμ (The Jerusalem Bible) (1966): «Έπειτα ο Ιωδαέ έφερε έξω το γιο του βασιλιά, τον έστεψε, και τοποθέτησε το Νόμο πάνω του». Ωστόσο, στο εδάφιο 2 Βασιλέων 11:12, αυτή η μετάφραση αντικαθιστά τις λέξεις ‘το Μαρτύριο’ με τη λέξη «περιβραχιόνια» μολονότι η ίδια εβραϊκή λέξη εμφανίζεται και στα δυο εδάφια. Γιατί;

Ένα φημισμένο γερμανικό σχολιολόγιο της Αγίας Γραφής, το Σχολιολόγιο του Χέρντερ για τη Βίβλο (Herders Bibelkommentar), εξηγεί πως μερικοί μεταφραστές δεν μπορούν να φανταστούν ότι ο βασιλιάς θα φορούσε το Νόμο στο κεφάλι του ή στο μπράτσο του. Εφόσον, όταν αναφέρεται στον βασιλιά Σαούλ, το εδάφιο 2 Σαμουήλ 1:10 αναφέρει ένα βραχιόλι (δηλαδή ένα περιβραχιόνιο) μαζί με το διάδημα που φορούσε, αυτοί πιστεύουν ότι το κείμενο στο εδάφιο 2 Βασιλέων 11:12 πρέπει να έλεγε αρχικά ‘το διάδημα και τα περιβραχιόνια’. Αλλά αυτή είναι απλώς μια εικασία. Η αντικατάσταση των λέξεων ‘το Μαρτύριο’ με τη λέξη «περιβραχιόνια» αποτελεί μια ριζική αλλαγή του κειμένου.

Γι’ αυτό Η Νέα Βίβλος της Ιερουσαλήμ (The New Jerusalem Bible) (1985) αποκαθιστά τη σκέψη σχετικά με το Νόμο, δηλαδή τη διαθήκη του νόμου, αποδίδοντας τη φράση «και του έδωσε ένα αντίγραφο της διαθήκης». Αλλά έδωσε ο Ιωδαέ στον Ιωάς ‘το Μαρτύριο’; Είναι αλήθεια ότι η εβραϊκή λέξη που μεταφράζεται στην αγγλική ‘έβαλε’ μπορεί επίσης να αποδοθεί ‘έδωσε’. Όμως τόσο στο βιβλίο των Βασιλέων όσο και στο βιβλίο των Χρονικών, η λέξη εμφανίζεται μόνο μια φορά, και αναφέρεται και στο διάδημα και στο Μαρτύριο. Επιπλέον, ακολουθείται αμέσως από τη λέξη ‘πάνω’ στην εβραϊκή. Συνεπώς, ‘έβαλε πάνω’ πρέπει να είναι η σωστή μετάφραση. ‘Έβαλαν πάνω’ στο νεαρό βασιλιά Ιωάς και το διάδημα και το Μαρτύριο, όπως δείχνει η Μετάφραση Νέου Κόσμου.

Έτσι γιατί—και πώς—‘έβαλε’ ο αρχιερέας το Μαρτύριο πάνω στο νεαρό βασιλιά; Αναλογιστείτε την παρατήρηση του Γερμανού λόγιου Ότο Τένιους: «Ο Νόμος, ένα βιβλίο στο οποίο ήταν καταχωρημένα τα διατάγματα του Μωσαϊκού Νόμου. Αυτό κρατιόταν συμβολικά πάνω στο κεφάλι του βασιλιά, αφού αυτός είχε στολιστεί με το διάδημα». (Τα Βιβλία των Βασιλέων [Die Bücher der Könige]) Παρόμοια, ο καθηγητής Ερνστ Μπερτάου παρατηρεί: «Η τοποθέτηση του Νόμου [πάνω στο βασιλιά] είχε πράγματι συμβολική σημασία, δηλαδή ότι ο βασιλιάς ήταν υποχρεωμένος να κυβερνάει σύμφωνα μ’ αυτόν».—Τα Βιβλία των Χρονικών (Die Bücher der Chronik).

Σύμφωνα με την εντολή του Θεού, όταν ο βασιλιάς ενθρονιζόταν θα έπρεπε να γράψει μόνος του ένα αντίγραφο του Νόμου, το οποίο θα το μελετούσε και θα το εφάρμοζε σε όλη του τη ζωή. (Δευτερονόμιον 17:18-20) Η τοποθέτηση ‘του Μαρτυρίου’ πάνω στο νεαρό βασιλιά ήταν ίσως μια σύντομη συμβολική χειρονομία, η οποία έδειχνε ότι, παρά το γεγονός ότι τώρα ήταν βασιλιάς, δεν ήταν υπεράνω του Νόμου του Ιεχωβά. Δυστυχώς, μετά το θάνατο του αρχιερέα Ιωδαέ, ο Ιωάς ξέχασε αυτό το ζωτικό μάθημα και σταδιακά εγκατέλειψε τη λατρεία του Ιεχωβά, πεθαίνοντας τελικά στα χέρια δολοφόνων.—2 Χρονικών 24:17-25.