Αλουμίνιον—Προϊόν Ανεξερευνήτων Εδαφών

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στον Καναδά

ΕΝΑΣ γίγας που καταναλίσκει ποσότητες τροφής κάθε μέρα, κάθε ώρα—αυτό περιγράφει καλά ένα χυτήριον αλουμινίου. Το κρέας του είναι το πρωταρχικό μετάλλευμα αλουμινίου, ο βωξίτης, ή το υποπροϊόν του, η αλουμίνα. Από οποιοδήποτε από αυτά, πρέπει να υπάρχη συνεχής εφοδιασμός που να ρέη μέσα, και ταυτοχρόνως τεράστιες ποσότητες ηλεκτρικής ενεργείας να είναι διαθέσιμες. Για να εγκατασταθή εργοστάσιο χυτηρίου, λοιπόν, πρέπει να υπάρχη μια μεγάλη πηγή ηλεκτρικής ενεργείας και επίσης ένα καλό λιμάνι εκεί κοντά.

Μια τοποθεσία με αυτές τις ευκολίες θα ήταν κατάλληλη κοντά σε κάποια μεγαλούπολι; Όχι, επειδή άλλοι καταναλωταί θα είχαν μεγάλες απαιτήσεις από την πηγή ενεργείας. Ένα χυτήριο αλουμινίου πρέπει να έχη στην πραγματικότητα αποκλειστική χρήσι της παροχής ενεργείας. Αυτός είναι ο λόγος γιατί η βιομηχανία αλουμινίου είναι συνήθως πρωτοπόρος της ανεξερεύνητης περιοχής.

Σ’ ένα μεγάλο βαθμό, οι παράγοντες που προσδιορίζουν την εκλογή τοποθεσίας ενός χυτηρίου είναι η γεωγραφία και το κλίμα με επαρκείς υδατοπτώσεις για να εξασφαλίζουν έναν σταθερό όγκο ύδατος. Το μόνον χυτήριο αλουμινίου της Νορβηγίας επωφελείται από την ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από νερό που πέφτει από ύψος 2.735 ποδών από τα γύρω βουνά.

Στην Γκάνα, ο Ποταμός Βόλτα, με το φράγμα που έγινε, κινεί ένα υδροηλεκτρικό εργοστάσιο που παράγει ενέργεια για να εφοδιάζη ένα χυτήριο αλουμινίου και μια εγκατάστασι επεξεργασίας ενός από τα μεγαλύτερα στον κόσμο αποθέματα βωξίτου σε αλουμίνα. Η ορεινή περιοχή της πολιτείας Μίνας Ζεράις στη Βραζιλία, Κούρο Πρέτο, έχει τρεις σύγχρονες υδροηλεκτρικές εγκαταστάσεις που εφοδιάζουν ένα χυτήριο που λαμβάνει τον βωξίτη του από απόστασι ενός μόνον χιλιομέτρου από τον τόπο της επεξεργασίας.

Πριν από πενήντα χρόνια στους Καταρράκτας Σαβίνιγκαν της Κουεμπέκ, η βιομηχανία εγκατέστησε ένα μεγάλο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, και χυτήριον στην αραιοκατοικημένη περιοχή της κοιλάδος του Ποταμού Σαιν-Μωρίς, περίπου εκατό μίλια δυτικώς της πόλεως Κουεμπέκ. Λίγα έτη αργότερα, βορείως εκείνης της πόλεως ένα ηλεκτρικό εργοστάσιο και χυτήριο κατασκευάσθηκαν επί του Ποταμού Σαγκεναίη στη Νήσο Μαλίν. Λίγο κατόπιν, η Αρβίδα, ολίγα μίλια ανατολικώς του ιδίου ποταμού, είδε την έναρξι της αναγέρσεως του μεγαλυτέρου χυτηρίου αλουμινίου στον κόσμο—ενός που άνοιξε στη βιομηχανία την άλλοτε κλειστή περιοχή του Σαγκεναίη. Τώρα επί της δυτικής ακτής του Καναδά, μέρος της ενδοχώρας της Βρεττανικής Κολομβίας άρχισε να χρησιμοποιήται για τις εγκαταστάσεις χυτηρίων Κίτιματ της Εταιρίας Αλουμινίου του Καναδά.

Διάνοιξις Νέων Ανεξερευνήτων Περιοχών

Στη Γουιάνα, χώρα του θρυλικού Ελ Ντοράντο, ανεπτύχθησαν αποθέματα μεταλλεύματος πλουσίου σε αλουμίνα. Επί πενήντα τέσσερα έτη το ερυθρόφαιο μετάλλευμα ανετινάσσετο από κοιτάσματα που κατά μέσον όρο είχαν πάχος δεκαπέντε έως σαρανταπέντε πόδια. Το 1958 η περιοχή γύρω από την κοινότητα Μακένζι παρήγε 300.000 τόννους βωξίτου ετησίως. Σήμερα από τις αποθήκες εναποθηκεύσεως στους συγχρονισμένους μώλους φορτώνονται σχεδόν τρία εκατομμύρια τόννοι ετησίως σε πλοία που ναυλώνονται για τα χυτήρια Σαγκεναίη του Κουεμπέκ.

Προ δέκα ετών λίγοι άνθρωποι είχαν ποτέ ακούσει για την Ουίπα που βρίσκεται στη βορειότερη ακτή της Κουήνσλαντ της Αυστραλίας. Το 1955 ένας Αυστραλός γεωλόγος ανεκάλυψε σ’ αυτή την απομονωμένη περιοχή εκείνο που έγινε γνωστό ως το μεγαλύτερο κοίτασμα βωξίτου στον κόσμο. Εβδομήντα τρία τετραγωνικά μίλια αποκλείσθηκαν ήδη το 1968 με 516 εκατομμύρια τόννους αποθέματα αποδεδειγμένου μεταλλεύματος. Ανιχνευτικές γεωτρήσεις σε μια άλλη περιοχή 160 τετραγωνικών μιλίων απεκάλυψαν δυνατότητα 1.200 εκατομμυρίων τόννων. Αιφνιδίως, η Αυστραλία βρέθηκε μέσα στο εμπόριο του βωξίτου σ’ έναν τέτοιο βαθμό που έκαμε τη βιομηχανία του αλουμινίου σ’ όλον τον κόσμο να σηκωθή και να ενδιαφερθή.

Η μεταλλευτική εργασία της Ουίπα είναι πολύ απλή. Όταν φθάσουν στο στρώμα του μεταλλεύματος, που κατά καιρούς είναι πάχους 30 ποδών, δεν χρειάζεται καθόλου ανατίναξις. Τα μηχανήματα φορτώσεως απλώς το σηκώνουν έξω από την κοίτη του και το φορτώνουν σε ανατρεπόμενα φορτηγά αυτοκίνητα χωρητικότητος 50 τόννων. Αυτό μεταφέρεται στο εργαστήριο προετοιμασίας χύσεως όπου η περιεκτικότης του μεταλλεύματος βελτιώνεται με κοσκίνισμα και πλύσιμο. Μεταφορείς με ιμάντες μεταφέρουν έπειτα το πλυμένο και επεξεργασμένο μετάλλευμα σ’ έναν υπαίθριο σωρό αποθηκεύσεως, απ’ όπου ένα σύστημα φορτώσεως με κυλιόμενους μεταφορείς το μεταφέρει στα πλοία που μεταφέρουν μεταλλεύματα.

Ήδη άνω των $40.000.000 έχουν δαπανηθή γι’ αυτήν την εκμετάλλευσι το παρελθόν έτος. Εκτός από τις σύγχρονες εγκαταστάσεις και τα λιμενικά έργα, υπάρχει ένα νέο συγκρότημα κοινοτικής στεγάσεως για 350 και πλέον άτομα, με σπίτια εφωδιασμένα με κλιματιστικές εγκαταστάσεις, με σχολείο, καταστήματα, θέατρο, αστυνομία και νοσοκομειακή περίθαλψι. Από έρημος που ήταν το 1957 η Ουίπα είναι τώρα ένας από τους σπουδαιότερους λιμένας φορτώσεως ακατέργαστου υλικού της Αυστραλίας. Το ανώτατον όριον αποδοτικότητος των εγκαταστάσεων το 1963 ήταν 1/2 εκατομμύριον τόννοι ετησίως. Αυτός ο αριθμός αυξήθηκε σε τέσσερα εκατομμύρια τόννους το 1968 και αναμένεται να φθάση στα επτά εκατομμύρια τόννους ετησίως τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας που άρχισε το 1970.

Έτσι στη Γουιάνα και την Αυστραλία ανοίχθησαν νέες ανεξερεύνητες περιοχές. Αλλά σ’ αυτές, καθώς και σε άλλες χώρες, η εξάπλωσις της βιομηχανίας σε ανεξερεύνητες περιοχές δεν υπήρξε τέλεια ευλογία. Δένδρα και βλάστησις γκρεμίζονται και ορυχεία ανοικτών φρεάτων αντικαθιστούν την ομορφιά της ερήμου. Φυσικά, ο Δημιουργός έθεσε μέσα στη γη τα μεταλλεύματα για να τα χρησιμοποιή ο άνθρωπος και πόσο πλούσια πράγματι είναι η γη αυτή σε ορυκτό πλούτο! Είναι επίσης σκοπός του Θεού όπως αυτή η γη γίνη ένας Παράδεισος. Αλλά ο άνθρωπος με την εκμετάλλευσι των ορυκτών πόρων της γης συχνά αφήνει άσχημα σημάδια και κάνει μέρη της γης να είναι έρημες εκτάσεις. Δεν έχει λύσει το πρόβλημα της χρησιμοποιήσεως των πόρων της γης χωρίς να φθείρη την ωραιότητα της γηίνης κατοικίας του.

Το Χυτήριο Κίτιματ

Μ’ ενδιαφέρον σημειώνομε ότι πολλές χιλιάδες τόννοι αλουμίνας από Αυστραλιανό βωξίτη γρήγορα θα τροφοδοτούν τις γραμμές λεκανών των χυτηρίων Κίτιματ του Καναδά. Σ’ ένα ανώμαλο καταφύγιο των Ορέων της Παραλίας του Καναδά βρίσκονται το χυτήριο και οι ηλεκτρικές εγκαταστάσεις Κίτιματ. Το σχέδιο ήταν ένας θρίαμβος της ικανότητος των μηχανικών και της εργασίας 7.500 ανδρών. Άρχισε να αποκαλύπτεται την άνοιξι του 1951, όταν το έργο άρχισε επί ενός σχεδίου που επρόκειτο να κοστίση $440 εκατομμύρια τον καιρό κατά τον οποίον θα είχε συμπληρωθή. Ποτέ προηγουμένως δεν είχε δαπανηθή τόσο χρήμα στον Καναδά σε μια μόνο ιδιωτική επιχείρησι. Τα τελευταία σχέδια αποβλέπουν στο να επιτύχη το χυτήριο μια ετήσια παραγωγή από 550.000 τόννους χελώνες αλουμινίου, και έτσι η παραγωγή θα είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο.

Τρία έτη αφότου άρχισε η κατασκευή αυτού του τεραστίου συμπλέγματος, μια αστραφτερή χελώνη από αλουμίνιο βάρους πενήντα πάουντς βγήκε από την σειρά των χυτηρίων. Το Κίτιματ βρισκόταν σε λειτουργία! Το χυτήριο το ίδιο είχε κτισθή σε εδάφη που προηγουμένως ήσαν τα παλιρροιακά χαμηλώματα στον Βραχίονα Κίτιματ του Διαύλου Ντάγκλας. Μια σύγχρονη τοποθεσία πόλεως, διαμορφώθηκε περίπου επτά μίλια προς την κοιλάδα από τα χυτήρια. Ένας ωκεάνιος λιμήν, σιδηροδρομική γραμμή και σύγχρονη λεωφόρος κατασκευάσθηκαν επίσης για να εξυπηρετούν το χυτήριο και τη νέα πόλι.

Το Φράγμα Κέννεϋ

Χρειαζόταν ένα σταθερό κατωφερικό ρεύμα νερού για να παραγάγη την ηλεκτρική ενέργεια για το χυτήριο. Αυτό εσήμαινε να περιορισθή το νερό όλων των λιμνών ενός οροπεδίου μήκους περίπου 130 μιλίων. Ως τον Νοέμβριον του 1952 εκείνα να νερά έρρεαν προς τ’ ανατολικά για να ενωθούν με το σύστημα του Ποταμού Φραίηζερ κατά τον ρουν του προς τον Ειρηνικό κοντά στο Βανκούβερ. Στο δυτικό άκρο του οροπεδίου η Λίμνη Τάχτσα φράχθηκε ώστε τα νερά της να μη χύνωνται μέσα στον Ειρηνικό, που απείχε μόνον 20 μίλια, από το στερεό βραχώδη φράκτη ύψους 7.000 ποδών του Όρους Ντουμπόζ. Με τον σκοπό να σχηματισθή μια δεξαμενή επαρκούς όγκου ώστε να εξυπηρετή το εργοστάσιο ηλεκτρικής ενεργείας που είχε προγραμματισθή, ένα φράγμα ύψους 325 ποδών ήταν αναγκαίο για ν’ αποκλείση την ανατολική διέξοδο του οροπεδίου, τον ποταμό Νετσάκο. Επομένως το Φράγμα Κέννεϋ άρχισε να κατασκευάζεται

Προτού μπορέση να προχωρήση η εργασία στο φράγμα, έπρεπε να κατασκευασθή μια οδός προσπελάσεως μήκους 60 μιλίων από τον σιδηροδρομικό σταθμό Βάντερχουφ ανάμεσα από θάμνους και βάλτους καθώς επίσης και δρόμοι ανεφοδιασμού υλικών μήκους 45 μιλίων. Επίσης κατασκευάσθηκε διάδρομος προσγειώσεως μήκους 3.000 ποδών για προσωπικό και υλικό που θα διαπορθμεύετο από το Βανκούβερ δι’ αέρος από απόστασι τριών ωρών. Το φράγμα κατά την συμπλήρωσί του είχε μήκος 1.500 ποδών, πλάτος στη βάσι του 1.500 ποδών και εσμικρύνετο βαθμηδόν σε 40 πόδες πλάτους στην κορυφή του. Έγινε το τρίτο σε ύψος, γεμισμένο με πέτρες, φράγμα στον κόσμο.

Πέντε έτη αργότερα υπήρχαν πεντέμισυ κυβικά μίλια περισσότερο νερό στην λεκάνη παρά προτού κατασκευασθή το φράγμα. Αλλά τώρα το νερό έπρεπε να πέφτη περίπου μισό μίλιο από τη δυτική άκρη της Λίμνης Τάχτσα προς την στάθμη του εργοστασίου ηλεκτρικού ρεύματος επί του Ποταμού Κεμάνο, δέκα μίλια μακρύτερα προς δυσμάς. Εχρειάζετο ένας καταρράκτης.

Υδατόπτωσις Εσωτερικώς Ενός Όρους

Πώς επετεύχθη αυτό; Ενώ το φράγμα Κέννεϋ ευρίσκετο εν προόδω κατασκευής, εργασίες άρχισαν επίσης στο Όρος Ντουμπόζ. Έσκαψαν μια σήραγγα μέσα στο βουνό, μήκους δέκα μιλίων από τη δυτική άκρη της Λίμνης Τάχτσα. Η διάμετρός της ήτο εικοσιπέντε πόδια. Ταυτοχρόνως δύο σήραγγες διαμέτρου 17 ποδών διανοίχθηκαν μέσω γεωτρυπάνων και ανατινάξεων από την στάθμη του εργοστασίου ηλεκτρικού ρεύματος προς τα άνω και υπό γωνίαν 48° για να συναντήσουν τη δυτική άκρη της σήραγγος στην καρδιά του Όρους Ντουμπόζ. Μέσα σ’ αυτές τις σήραγγες τμήματα χαλυβδίνων σωλήνων, μήκους 28 ποδών και διαμέτρου 11 ποδών, συγκολλήθηκαν μεταξύ των για ν’ αποτελέσουν τους αγωγούς, που και οι δύο είχαν μήκος 2.600 ποδών. Σκύρα και τσιμέντο εισήχθησαν γύρω από το εξωτερικό αυτών των αγωγών για να τους κρατούν στερεά στη θέσι τους.

Κάθε αγωγός ωδηγούσε σε τέσσερες κλάδους, διαμέτρου πέντε ποδών, που κατέληγαν στους υδροτροχούς των γεννητριών. Σήραγγες αυλακών εξόδου από κάθε γεννήτρια είχαν εκσκαφή και ανατιναχθή υποκάτω του δαπέδου του εργοστασίου, και αυτές τελικά ενώνονταν με την κυρία σήραγγα εκροής, πλάτους 27 ποδών που άδειαζε το άχρηστο νερό στον Ποταμό Κεμάνο και από εκεί στον Ειρηνικό.

Έτσι να νερά που μια φορά έρρεαν προς τ’ ανατολικά τώρα ρέουν προς τα δυτικά για να θέσουν σε λειτουργία εκείνο που σχεδιάζεται να γίνη ένα από τα μέγιστα ιδιόκτητα υδροηλεκτρικά εργοστάσια της ηπείρου. Η προκύπτουσα υδατόπτωσις μέσα στο βουνό είναι, πράγματι, περίπου δεκαέξη φορές από όσο είναι το ύψος των Καταρρακτών του Νιαγάρα.

Παροχή Ενεργείας στο Χυτήριο

Όχι μόνον η υδατόπτωσις στο εσωτερικό του Όρους Ντουμπόζ, αλλά και το ίδιο το ηλεκτρικό εργοστάσιο είναι ένα σπήλαιο στο οποίον από άποψι μήκους, θα μπορούσε εύκολα να χωρέση το υπερωκεάνιο Βασίλισσα Ελισάβετ Α΄. Όταν τελικά συμπληρωθή για την προϋπολογισμένη πλήρη απόδοσι, οι διαστάσεις του πρόκειται να είναι 1.135 πόδια μήκος, 85 πόδια πλάτος και 145 πόδια ύψος. Πρόκειται να έχη δεκαέξη μονάδες γεννητριών που θα αποδίδουν 2.400.000 ιπποδύναμιν ηλεκτρισμού. Το σύστημα αερισμού αυτής της τεραστίας εγκαταστάσεως πρέπει να λειτουργή συνεχώς, προωθώντας 76.000 κυβικούς πόδες αέρος το λεπτό προς τα λειτουργούντα και κύρια πατώματα.

Ειδικές ηλεκτρικές γραμμές από αλουμίνιο με χαλύβδινη ενίσχυσι που συνδέονται με το χυτήριο, 61 μίλια μακριά, διασχίζουν κάποια ανώμαλη πράγματι περιοχή περιλαμβανομένης και της Διαβάσεως Κίλνταλα μήκους 5.300 ποδών. Για να κατασκευασθούν οι γραμμές απαιτήθηκε η κατασκευή ενός δρόμου, του οποίου τα τελικά έξη μίλια αναρριχώνται προς την κορυφή με ανύψωσι 1.000 ποδών σε κάθε μίλιο. Χρειάσθηκαν 309 πύργοι για να υποστηρίξουν τη γραμμή. Η ίδια γραμμή, επειδή είναι εκτεθειμένη σε καταιγίδες, χιονοθύελλες και παγοθύελλες, κατασκευάσθηκε για ν’ αντέχη σε φορτίο 40 πάουντς για κάθε πόδι μήκους. Το καλώδιο το ίδιο, για το μεγαλύτερο μέρος της αποστάσεως, ζυγίζει λίγο περισσότερο από δύο πάουντς το πόδι, ενώ το τμήμα, που ανεβαίνει τη Διάβασι Κίλνταλα, ζυγίζει σχεδόν πέντε πάουντς το πόδι και έχει διάμετρο ακριβώς άνω των δυο ιντσών και ενός τετάρτου της ίντσας.

Τελικά το έργο συμπληρώθηκε. Οι διακόπτες στους σταθμούς διαλογής σε κάθε άκρης της γραμμής κλείσθηκαν. Το ρεύμα πέρασε με μια ισχυρή ρευματόκρουσι για να ενεργοποιήση τις γραμμές λεκανών των χυτηρίων. Καθώς το γυαλιστερό αργυρόχρουν μέταλλο άρχισε να ρέη από τις λεκάνες μέσα στον τροχό χύσεως, όπου διαμορφώνονται οι χελώνες, εγράφετο ένα κεφάλαιο της γοητευτικής ιστορίας του αλουμινίου, προϊόντος των ανεξερεύνητων περιοχών της βιομηχανίας.