Γιβραλτάρ—Περισσότερο από ένα Σύμβολο Δυνάμεως

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στο Μαρόκο

ΣΑΝ φύλακας που φρουρεί τη Δυτική είσοδο της Μεσογείου στέκεται ο πελώριος Βράχος του Γιβραλτάρ. Έχει συνδεθή τόσο στενά με την ιδιότητα της δυνάμεως, ώστε όσες φορές γίνεται λόγος γι’ αυτόν έρχεται αμέσως στο νου η φράσις «Τόσο ισχυρός όσο ο Βράχος του Γιβραλτάρ.»

Αλλά το Γιβραλτάρ είναι περισσότερο από ένα ισχυρά οχυρωμένο βράχο. Είναι επίσης και η κατοικία πολλών ανθρώπων. Πριν ακόμη από τον πρώτο αιώνα μ.Χ. υπάρχει αναγραφή ότι κατείχετο από τους Φοίνικας, τους Έλληνας, τους Καρθαγενίους και τους Ρωμαίους· οι Ρωμαίοι άφησαν την κατοχή στους επιδρομείς Γότθους τον πέμπτο αιώνα μ.Χ.

Ποιο Πρόσφατοι Κάτοχοι

Το 711 μ.Χ. ο Ταρίκ Ιμπν Ζιγιάντ ωδήγησε περίπου 12.000 Μαροκινούς στην κατάληψι της στρατηγικής αυτής ακροπόλεως. Οι Μαροκινοί την ωνόμασαν «Γιαμπάλ Ταρίκ» (όρος του Ταρίκ) που ήταν το όνομα του αρχηγού των. Με τον καιρό το όνομα αυτό αλλοιώθηκε σε «Γιβραλτάρ.»

Εξακόσια έτη αργότερα η Μαροκινή κατοχή διεκόπη λόγω καταλήψεως του βράχου από την Ισπανία το 1309. Ο Βασιλεύς Φερδινάνδος ο 4ος της Καστίλλης εξέδωκε διαταγήν ενθαρρύνουσα τον λαόν να εγκατασταθή εδώ. Το διάταγμα εξαιρούσε τους αποίκους από τη στρατιωτική υπηρεσία καθώς και από την πληρωμή βασιλικών φόρων. Το διάταγμα αυτό έκαμε επίσης το Γιβραλτάρ πόλιν καταφυγίου για τους εγκληματίας που διέφευγαν τη δικαιοσύνη. Τα εγκλήματά των θα συνεχωρούνταν με τη συμπλήρωσιν ενός έτους και μιας ημέρας παραμονής των εκεί.

Εντούτοις, οι Ισπανικές προσπάθειες να κρατήσουν το φρούριο απέτυχαν, διότι οι Μαροκινοί το ανακατέλαβαν το 1333. Τα επόμενα έτη συνήφθησαν άγριες μάχες κατά διαλείμματα και η Ισπανία τελικά κατέκτησε το έπαθλον και πάλι το 1462. Μολονότι είχε οχυρωθή από τους Ισπανούς ώστε να θεωρήται απόρθητον, το Γιβραλτάρ έπεσε στα χέρια των Βρεττανών τον Ιούλιο του 1704, και από τότε το κρατούν.

Όταν οι Βρεττανοί εκυρίευσαν το Γιβραλτάρ, επέτρεψαν στους 6.000 κατοίκους του να εκλέξουν αν θέλουν να παραμείνουν εκεί ή να μεταναστεύουν. Λιγώτεροι από εκατό παρέμειναν. Οι υπόλοιποι πέρασαν τον ισθμό και ίδρυσαν τη μικρή πόλι του Σαν Ρωκ σε απόστασι περίπου έξη μιλίων. Έτσι ο πληθυσμός του Γιβραλτάρ υπέστη δραστική ελάττωσι.

Με την πάροδο του χρόνου το ανθρώπινο κενό συνεπληρώθη κυρίως με Ισπανούς και Ιταλούς αποίκους. Αλλά και Ιουδαίοι, Μαροκινοί, Ινδοί και άλλοι εγκατεστάθησαν επίσης εκεί. Τελικά, όλοι αυτοί απετέλεσαν ένα ιδιαίτερο λαό—τους Γιβραλταρινούς. Σήμερα η αποικία αυτή αριθμεί περίπου 25.000 κατοίκους. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς μιλούν την Ισπανική και Αγγλική.

Μια Ιδιαίτερη Πατρίδα

Η πατρίδα των Γιβραλταρινών είναι μια βραχώδης χερσόνησος μήκους λιγώτερο των τριών μιλίων και πλάτους ενός μιλίου που προεξέχει από την ξηρά της Ισπανίας. Το μέγεθός της είναι περίπου το ένα δέκατο του νησιού Μανχάτταν της Νέας Υόρκης και θα ήταν επίσης ένα νησί, αν δεν ήταν ο χαμηλός αμμώδης ισθμός ο οποίος σχηματίζει μια βαριά προστατευόμενη «ουδετέρα ζώνη» μεταξύ Ισπανίας και Γιβραλτάρ.

Ο ογκώδης βράχος, φυσικά, αποτελεί το προεξέχον χαρακτηριστικό της αποικίας. Ανέρχεται σε ύψος 1.400 ποδών περίπου, και από την κορυφή του μπορεί να ιδή κανείς την Ευρώπη, την Αφρική, τη Μεσόγειο Θάλασσα και τον Ατλαντικό Ωκεανό. Η μοναδική πόλις της αποικίας αυτής κείται στη δυτική πλευρά του Βράχου, όπου ένα μεγάλο κομμάτι ξηράς γης έχει ανακτηθή από τη θάλασσα. Ολόκληρη η εμπορική συνοικία βρίσκεται σε επίπεδο έδαφος· εν τούτοις, η κατοικημένη περιοχή είναι χτισμένη αμφιθεατρικά στις πλαγιές του βράχου.

Εδώ υπάρχουν επίσης σκιεροί δρόμοι και κρεμαστοί κήποι, και ο αέρας μοσχοβολάει από τα λουλούδια των δένδρων. Σύμφωνα με πραγματική αρίθμησι, υπάρχουν περισσότερα από πεντακόσια είδη φυτών. Σ’ αυτά περιλαμβάνονται φοινικόδενδρα, ανανάδες, κυπαρίσσια, ευκάλυπτοι, χαρουπιές, συκιές, πιπεριές, αγριεληές, πορτοκαλιές και λεμονιές και μια ποικιλία κακτοειδών. Σχεδόν ολόκληρη αυτή η πλουσία φυτεία ευδοκιμεί στη δυτική πλευρά. Η ανατολική και βορεία πλευρά του Βράχου είναι γυμνές και απόκρημνες.

Οι Γιβραλταρινοί απολαμβάνουν ένα κλίμα θερμό, αλλ’ όχι πάρα πολύ ζεστό, που ευνοεί την εξωτερική δράσι. Το καλοκαίρι σχεδόν όλοι αρέσκονται να περνούν τον καιρό τους στην παραλία. Πολλές οικογένειες ετοιμάζουν τα φαγητά των από το προηγούμενο βράδυ ώστε να βρίσκωνται το πρωί φρέσκοι στην παραλία. Μερικοί νεαροί αρέσκονται να ψαρεύουν στο βάθος του νερού, επιστρέφοντας συχνά με μικρά χταπόδια ή με άλλους μεζέδες της θάλασσας.

Επίσης άλλα άτομα απολαμβάνουν ν’ ανεβαίνουν στην κορφή του Βράχου σ’ ένα από τα κρεμαστά οχήματα. Αυτοί ανεβαίνουν με τον εναέριο σιδηρόδρομο σε λίγα λεπτά. Από εκεί μπορεί να ιδή κανείς τα βουνά του Μαρόκου και παρατηρώντας από την άλλη πλευρά μπορεί να ιδή το Κόστα Δελ Σολ της Ισπανίας. Τι ωραίο θέαμα!

Μέσα στο Βράχο

Μερικά από τα πιο αξιοσημείωτα πράγματα του Γιβραλτάρ βρίσκονται μέσα στον ίδιο το βράχο, όπου υπάρχουν πολλά φυσικά σπήλαια. Το σπήλαιο του αγ. Μιχαήλ χρησιμοποιείται μερικές φορές σαν αίθουσα συναυλιών, όπου πάνω από εξακόσια άτομα παρηκολούθησαν μουσικές εκτελέσεις. Είναι συναρπαστικό να παρατηρή κανείς τους σταλακτίτες και τους σταλαγμίτες να παίρνουν διάφορες αποχρώσεις από τα χρωματιστά φώτα που πέφτουν επάνω τους.

Αλλ’ εκτός των φυσικών σπηλαίων, ο Βράχος είναι κατά γράμμα τρυπημένος σαν κόσκινο με ανθρώπινης κατασκευής σήραγγες και τεράστιες ανασκαφές που χρησιμεύουν ως δεξαμενές. Στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο οι Βρεττανοί άνοιξαν τριάντα μίλια υπογείους διαδρόμους. Εκεί διατηρούσαν νοσοκομεία, στρατώνες, αποθήκες πολεμοφοδίων, εργαστήρια—μια πραγματική πόλις! Τελευταία η οικογένειά μου και εγώ κάναμε ένα γύρο μέσα στο Βράχο.

Ο οδηγός μας μάς έδειξε διάφορες δεξαμενές, εξηγώντας: «Η κάθε μια έχει βάθος είκοσι ένα πόδια και ο πυθμήν της είναι 340 πόδια υπεράνω της επιφανείας της θαλάσσης. Όλα αυτά έχουν γίνει με ανατινάξεις στο σκληρό βράχο. Συνολικά υπάρχουν δέκα τρεις δεξαμενές, όπως μάθαμε, με ολική χωρητικότητα δέκα έξη εκατομμύρια γαλόνια νερό. Για να δοθή καλύτερη ιδέα για το μέγεθός των, ο οδηγός μάς ανέφερε ότι μια από τις δεξαμενές αυτές χρησιμοποιήθηκε σαν τριόροφος στρατώνας στεγάζοντας τετρακοσίους στρατιώτες στη διάρκεια του πολέμου!

Δεν είχε βρέξει αρκετούς μήνας όταν αρχίσαμε την τουρνέ μας, κι έτσι πολλές δεξαμενές ήσαν άδειες και έτοιμες να δεχθούν το νερό των αναμενομένων βροχών. «Μιας ίντσας βροχόπτωσις,» μας εξήγησεν ο οδηγός, «παράγει τρία τέταρτα του εκατομμυρίου γαλόνια, ποσότης η οποία διαρκεί μόνο τρεις ημέρες.» Ώστε για να συμπληρωθή η ποσότης που χρειάζεται για την αποικία αυτή ανωρύχθησαν πηγάδια γλυκού νερού, και επίσης κατασκευάσθηκαν δυο εγκαταστάσεις για την παραγωγή γλυκού νερού από το θαλασσινό.

Τελικά βγήκαμε από τη σήραγγα από την ανατολική πλευρά ακριβώς στο χείλος της τεραστίας περιοχής όπου συνάγεται το νερό. Εδώ, 72.000 φύλλα αυλακωτής λαμαρίνας που καλύπτουν μια περιοχή τριάντα τεσσάρων έηκερς μαζεύουν τη βροχή και τη διοχετεύουν στις αποθήκες. Έτσι, ακόμη και η γυμνή επιφάνεια της ανατολικής πλαγιάς χρησιμοποιείται επωφελώς.

Καθώς επιστρέφαμε μέσα από τη σήραγγα, αποδείχθηκε ότι το Γιβραλτάρ δεν είναι πραγματικά τόσο ισχυρό όσο θα ενόμιζε κανείς. Δεν αποτελείται από γρανίτη, αλλ’ από ασβεστόλιθο. Και βεβαίως δεν είναι στερεό, διότι περιλαμβάνει σπήλαια, δεξαμενές και σήραγγες. Αλλά και πάλι το Γιβραλτάρ είναι πολύ περισσότερο από ένα σύμβολο—είναι η κατοικία χιλιάδων ανθρώπων.