Μικρόβια—Μερικά Βλαβερά Πολλά Ωφέλιμα

ΠΟΛΛΟΙ γιατροί έχουν παρατηρήσει ότι οι κανονισμοί της καθαριότητος που περιέχονται στον νόμο του Μωυσέως προϋποθέτουν γνώσι των επιβλαβών επιδράσεων των μικροβίων. Αλλά δεν παρουσιάσθηκε παρά το 1676 η απόδειξις της υπάρξεώς των από τον Ολλανδό φυσιοδίφη Λέονχουκ. Με την χρήσι ενός πρωτογόνου μικροσκοπίου ήταν ο πρώτος που είδε αυτά τα μικροσκοπικά ζωύφια, όπως τα ωνόμασε. Μέχρι της εποχής του οι άνθρωποι μπορούσαν μόνο να κάνουν υποθέσεις για την ύπαρξι τέτοιων μικροσκοπικών οργανισμών.

Ότι τα μικρόβια δεν ήσαν ορατά μέχρι της ανακαλύψεως του μικροσκοπίου μπορεί να εκτιμηθή όταν σημειώσωμε ότι τα μικρόβια είναι τόσο μικρά ώστε χρειάζεται να μεγεθυνθούν χίλιες φορές προτού μπορέσουν σαφώς να παρατηρηθούν. Πράγματι, είναι τόσο μικρά ώστε σε μια πρέζα χώματος που μπορείτε να κρατήσετε μεταξύ του αντίχειρός σας και του δείκτου δυνατόν να υπάρχουν περίπου 200.000.000 απ’ αυτά!

Τα μικρόβια βρίσκονται παντού, στον αέρα, στο έδαφος και στο νερό. Αυτός αναμφιβόλως είναι ένας λόγος που εξηγεί την αιτία γιατί χρειάσθηκε τόσος χρόνος για ν’ αποδειχθή ο νόμος της βιογενέσεως, δηλαδή, ότι κάθε ζωή προέρχεται από προηγούμενη ζωή. Πριν από τα πειράματα του Παστέρ σ’ αυτό το θέμα ενόμιζαν ότι τα μικρόβια εγεννώντο αυτομάτως.

Πραγματικά τα μικρόβια θεωρούνται ότι είναι φυτά. Μεγαλώνουν και διαιρούνται με διάφορες ταχύτητες. Με την αναλογία της διαιρέσεως κάθε ώρα, ένα μικρόβιο μπορεί να παραγάγη 16.000.000 σε εικοσιτέσσερις ώρες! Ευτυχώς οι συνθήκες συχνά περιορίζουν την ανάπτυξί των. Τα περισσότερα από αυτά μπορούν να ζήσουν σε θερμοκρασίες μικρότερες του βρασμού ή του πάγου, άλλα χρειάζεται να έχουν μικρότερες θερμοκρασίες για να μεγαλώνουν και να διαιρούνται. Αυτός είναι ο λόγος γιατί τροφές που φυλάσσονται σ’ ένα ψυγείο διαρκούν περισσότερο, και διατηρούνται επ’ αόριστον αν φυλάσσωνται στην κατάψυξι.

Διάφορες Ταξινομήσεις

Τα μικρόβια ή βακτηρίδια μπορούν να διαιρεθούν σε κατηγορίες σύμφωνα με τον τρόπο που επηρεάζονται από τον αέρα: τα αερόβια εξαρτώνται από τον αέρα, τα αναερόβια από την έλλειψι αέρος ή οξυγόνου. Γενικά τα μικρόβια προτιμούν το σκοτάδι παρά το φως.

Τα μικρόβια ταξινομούνται επίσης σύμφωνα με τα βασικά των σχήματα. Υπάρχει το σφαιρικόν είδος γνωστόν ως «κόκκοι,» οι οποίοι μεγαλώνουν κατά ζεύγη, σωρούς ή αλυσίδες. Έπειτα υπάρχουν τα ραβδοειδή μικρόβια που ονομάζονται «βάκιλλοι,» παράδειγμα των οποίων είναι ο βάκιλλος του τυφοειδούς πυρετού. Ακόμη ένα άλλο είδος είναι «τα σπειρίλλια,» μικρόβια με σχήμα σπείρας, των οποίων παράδειγμα είναι το μικρόβιο της Ασιατικής χολέρας. Και υπάρχει μια υποδιαίρεσις των τελευταίων, γνωστή ως «σπειροχαίται.» Το μικρόβιο που μεταδίδει τη συφιλίδα είναι ένα απ’ αυτά.

Μικρότερα από τα βακτηρίδια είναι τα ρικέτσια, που ωνομάσθηκαν έτσι από τον Χ. Τ. Ρίκετς που τα ανακάλυψε. Και πολύ μικρότερα ακόμη κι από τα ρικέτσια είναι οι ιοί, το όνομα των οποίων προέρχεται από μια ρίζα που σημαίνει «δηλητήριο.»

Η Δυνατότης Βλάβης

Από τον καιρό του Παστέρ έγιναν ζωηρές συζητήσεις ως προς το πόση βλάβη τα βακτηρίδια μπορούν να κάμουν αν το σώμα είναι πραγματικά υγιές, αν είναι σε άριστη υγεία. Ενώ ο Παστέρ συνεχώς κατηγορούσε τα μικρόβια, αναφέρεται ότι στην επιθανάτια κλίνη του είπε: «Ο Μπερνάρ [ένας από τους κυρίους αντιπάλους του] είχε δίκιο. Το μικρόβιο δεν είναι τίποτε, το έδαφος [το περιβάλλον, ‘ο οικοδεσπότης,’ το σώμα] είναι το παν.»

Ακόμη παραμένει γεγονός ότι οι δυνατότητες χρησιμοποιήσεως μικροβίων στους πολέμους είναι τόσο τρομερές, ώστε άνω των εβδομήντα εθνών προσφάτως κατήγγειλαν τη χρήσι των και υποσχέθηκαν μεταξύ των «’να καταστρέψουν ή μετατρέψουν σε ειρηνικούς σκοπούς, όσο το δυνατόν ταχύτερα αλλά όχι αργότερα από εννέα μήνες’ . . . όλους τους βιολογικούς παράγοντας.» Ναι, τα βακτηριολογικά όπλα θεωρούνται από μερικούς ότι είναι ακόμη πιο επικίνδυνα από τα πυρηνικά όπλα.—Τάιμς της Νέας Υόρκης, 11 Απριλίου 1972.

Και κάθε τόσο και λιγάκι διαβάζομε στις εφημερίδες για άτομα που πεθαίνουν επειδή έφαγαν τροφή σε κονσέρβες μολυσμένη από μικρόβια, όπως είναι η σαλμονέλλα και ο βοτουλίνος. Τέτοια μολυσμένη τροφή είναι τόσο δηλητηριώδης ώστε δεν θα έπρεπε ούτε ακόμη να τη δοκιμάσετε για να ιδήτε αν είναι μολυσμένη. Συνήθως προδίδεται με το να κάνη την κονσέρβα να φουσκώνη, αν όχι επίσης με την οσμή και το χρώμα της τροφής.

Τα περισσότερα όμως μικρόβια είναι ωφέλιμα. Πράγματι, ένας Αμερικανός επιστήμων έκαμε έναν υπολογισμό και βρήκε μεταξύ μερικών χιλιάδων εκατομμυρίων μικροβίων, μια αναλογία 30.000 ωφελίμων ή αβλαβών μικροβίων προς ένα βλαβερό.

Ωφέλιμο Είδος—στο Έδαφος

Μεταξύ των σπουδαιότερων τρόπων με τους οποίους τα μικρόβια ωφελούν τον άνθρωπο είναι η δραστηριότης των στο έδαφος. Σωστά έχει λεχθή ότι αν δεν ήσαν τα μικρόβια, κάθε ζωή στη γη γρήγορα θα σταματούσε. Πώς συμβαίνει αυτό;

Αργά ή γρήγορα όλα τα ζώντα πλάσματα της γης πεθαίνουν—τουλάχιστον πρέπει να πεθαίνουν ως τώρα. Χωρίς μικρόβια για να διασπούν τα νεκρά σώματα των εντόμων, των ζώων και των ανθρώπων, καθώς επίσης και τα νεκρά φυτά, τα νεκρά υπολείμματα γρήγορα θα επεβάρυναν έτσι τη γη ώστε να κάμη τη ζωή αδύνατη είτε για τα φυτά είτε για τα ζώα.

Ωρισμένα μικρόβια επίσης εμπλουτίζουν το έδαφος με το να λαμβάνουν άζωτο από τον αέρα και να το μεταβάλλουν σε αζωτούχους ενώσεις που τα φυτά μπορούν να χρησιμοποιούν—αφού τα φυτά δεν μπορούν να χρησιμοποιούν το άζωτο αμέσως από τον αέρα. Αυτά τα πολύτιμα μικρόβια βρίσκονται σε μικρούς όγκους ή κόμπους στις ρίζες των χόρτων, μιας μεγάλης οικογενείας φυτών που περιλαμβάνει το τριφύλλι, την αρμυρήθρα και τα μπιζέλια.

Έπειτα, πάλι, υπάρχει ο σίδηρος, απαραίτητος στον άνθρωπο, στα ζώα και στη φυτική ζωή. Ωρισμένα από τα μικρόβια του εδάφους μπορούν να παίρνουν αυτόν τον σίδηρο και να τον κάνουν κατάλληλο να χρησιμοποιηθή από τα φυτά. Τα μικρόβια επίσης παίζουν ένα ζωτικό ρόλο στη χρησιμοποίησι του φωσφόρου, ενός άλλου απαραίτητου στοιχείου για όλα τα ζώντα πλάσματα. Τα μικρόβια κάνουν αυτό το αμέταλλο στοιχείο διαθέσιμο για τα φυτά.

Πολύ ορθά έχουν παρατηρήσει ότι στα μικρόβια «οφείλεται η γονιμότης των αγρών μας.»

Τα Μικρόβια Βοηθούν Στην Επεξεργασία των Απορριμμάτων

Τα μικρόβια επίσης παίζουν ζωτικό ρόλο στο να καθιστούν αβλαβή τα νερά των υπονόμων μιας πόλεως. Στη λεγόμενη δευτερεύουσα ή διυλιστική επεξεργασία τα νερά των υπονόμων ρίπτονται επάνω σ’ ένα στρώμα από σπασμένες πέτρες ή χαλίκια. Αυτό παρέχει επιφάνειες όπου ένα λεπτό στρώμα οξειδωτικών μικροβίων μπορεί να ζη και να επεξεργάζεται τα ακάθαρτα νερά. Όπου μικρές λίμνες δυνατόν να παγώνουν επί 6 μήνες το έτος, αναερόβια μικρόβια, που δεν χρειάζονται οξυγόνο, κάνουν την εργασία.

Τα βαριά υπολείμματα των ρευστών ακαθαρσιών των υπονόμων είναι γνωστά ως βόρβορος. Τα μικρόβια επίσης χρησιμεύουν για να μετατρέπουν αυτόν τον βαρύ βόρβορο σε σχετικώς σταθεροποιημένη μορφή χωρίς οσμή που μπορεί να χρησιμοποιήται για λίπασμα. Με μια άλλη ακόμη μέθοδο, βιολογικά ενεργός βόρβορος, δηλαδή βόρβορος που περιέχει πολλά μικρόβια, μαζί με οξυγόνο, προστίθεται στα νερά των υπονόμων για να τα κάμη αβλαβή.

Μικρόβια στο Σώμα

Τα μικρόβια αφθονούν στο σώμα, στο στόμα και ιδιαιτέρως στα έντερα. Πράγματι, λέγουν ότι σε όγκο τα μικρόβια στα σπλάγχνα υπερτερούν από τον όγκο των τροφών και των απορριμμάτων μέχρι της αναλογίας δυο προς ένα. Ενώ μπορεί να υπάρχουν πολλά επιβλαβή μικρόβια στα έντερα, εφ’ όσον αυτά είναι λιγώτερα αριθμητικώς από τα ωφέλιμα μικρόβια, το σώμα παραμένει υγιές.

Ιδιαιτέρως ο βάκιλλος του γάλακτος, ή το βακτηρίδιο οξεόφιλος, υπηρετεί το σώμα ευεργετικά. Αυτά τα βακτηρίδια χρησιμοποιούνται σήμερα για να θεραπεύουν μικροασθένειες των σπλάγχνων. Επίσης, υπάρχουν δυο είδη αντιβιωτικών που λαμβάνονται από βακτηρίδια που χρησιμεύουν σε αξιόλογους ιατρικούς σκοπούς.

Σπουδαίος, επίσης, είναι ο ρόλος που παίζουν τα μικρόβια στην πέψι της κυτταρίνης στη μεγάλη κοιλιά, δηλαδή στο πρώτο στομάχι της αγελάδας. Οι άνθρωποι δεν μπορούν να χωνέψουν την κυτταρίνη, αλλά τα μικρόβια που βρίσκονται στη μεγάλη κοιλιά της αγελάδας, διαλύουν το σανό και το χόρτο που τρώγουν οι αγελάδες και παράγουν από αυτή την κυτταρίνη λιπαρά οξέα, πρωτεΐνη και στην πραγματικότητα όλες τις βιταμίνες.

Ο Ρόλος των Μικροβίων στη Ζύμωσι

Υπάρχει ακόμη ένας άλλος τρόπος με τον οποίον τα μικρόβια είναι ωφέλιμα στον άνθρωπο και αυτός είναι στην επεξεργασία της ζυμώσεως. Σας αρέσει το γιαούρτι, το ξυνόγαλο ή το τυρόγαλο; Πρέπει να ευχαριστήσετε τα μικρόβια γι’ αυτά. Ή σας αρέσουν τα παχιά αρωματώδη τυριά, όπως το λίμπουργκερ ή το Ροκφόρ; Τότε μάθετε ότι όχι μόνον στα μικρόβια οφείλονται αυτές οι αρωματικές λιχουδιές, αλλ’ όταν τα τρώτε, καταβροχθίζετε μικρόβια κατά εκατομμύρια!

Ή σας αρέσουν τα τουρσιά μαζί με «χοτ ντογκς» ή βρασμένα με χοιρινά κότσια ή με άλλους γευστικούς τρόπους; Εδώ, πάλι τα μικρόβια μαζί με λίγο αλάτι παίζουν τον καλό τους ρόλο γι’ αυτή την αλλαγή του κομμένου λάχανου σε τουρσί.

Και ποιος δεν εκτιμά ότι λίγο κρασί είναι καλό για την πέψι, καθώς επίσης για την καρδιά και τα νεύρα; (1 Τιμ. 5:23) Ενώ η ζύμωσις του οίνου πρωταρχικώς οφείλεται στις ζύμες, τα βακτηρίδια επίσης παίζουν ρόλο στην οινοποιία.

Πάντοτε Περισσότερες Χρήσεις

Τώρα οι ερευνηταί πειραματίζονται στο να επιτύχουν ώστε τα μικρόβια να πέπτουν το πετρέλαιο, να καθαρίζουν το χυμένο πετρέλαιο. Τα μικρόβια επίσης χρησιμοποιούνται για να παράγουν συνθετικές πρωτεΐνες από πετρέλαιο. Γίνεται επίσης λόγος για ανάπτυξι ενός βιολογικού κυττάρου που θα προμηθεύση αδάπανα φως και ηλεκτρισμό, ενώ τα μικρόβια θα τρέφωνται από ακαθαρσίες υπονόμων. Πράγματι φαίνεται πιθανόν ότι με την πάροδο του χρόνου τα μικρόβια θ’ αποδειχθούν ότι είναι πάντοτε λιγώτερο επιβλαβή και πάντα περισσότερο ωφέλιμα.