Σκέπτεσθε με το ‘Μετρικό Σύστημα’;

ΠΑΡΑΞΕΝΗ ερώτησις; Ίσως για μερικά άτομα, αλλ’ όχι για όλα. Περίπου 90 τοις εκατό των κατοίκων της γης «σκέπτονται με το μετρικό σύστημα,» που λέγεται και δεκαδικό σύστημα. Επιστήμονες, τεχνικοί, νοικοκυρές, αγρότες, αρτοποιοί, κρεοπώλες—εκατομμύρια απ’ όλα τα κοινωνικά στρώματα—τακτικά χρησιμοποιούν δεκαδικά βάρη και μέτρα για να ορίσουν και να υπολογίσουν μήκη, βάρη και άλλες αξίες.

Σήμερα πολύ λίγα έθνη—μεταξύ των οποίων η Μπούρμα, η Σιέρρα Λεόνε και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής—προσκολλώνται ακόμα σε άλλα μέτρα μετρήσεως. Από τις κύριες βιομηχανικές χώρες, οι Ηνωμένες Πολιτείες μόνον χρησιμοποιούν το Σύνηθες ή Αγγλικό σύστημα βαρών και μέτρων. Ακόμα και η Αγγλία έχει ήδη αρχίσει το δεκάχρονο πρόγραμμα στροφής της στο δεκαδικό μετρικό σύστημα. Μέσω εκπαιδεύσεως, τοιχοκολλήσεων και άλλων μέσων, οι Βρεταννοί προτρέπονται να «σκέπτωνται με το δεκαδικό μετρικό σύστημα» αντί να μετατρέπουν νοερώς τις Αγγλικές μονάδες σε δεκαδικά μέτρα. Ποιος είναι ο χρονολογικός στόχος για τη μετατροπή; Το 1975.

Θα Υιοθετήσουν οι Ηνωμένες Πολιτείες το ‘Δεκαδικό Μετρικό Σύστημα’;

Από τον καιρό του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου βιομηχανικές χώρες, όπως η Ιαπωνία, έχουν υιοθετήσει το ‘δεκαδικό μετρικό σύστημα.’ Όλοι συμφωνούν ότι είναι μόνο ζήτημα χρόνου για να κάμουν και οι Ηνωμένες Πολιτείες τη στροφή επίσης. Γιατί; Κυρίως διότι η χώρα θα χάση ξένες αγορές αν δεν γυρίση στο δεκαδικό μετρικό σύστημα. Εξ άλλου, ένα έθνος που χρησιμοποιεί το δεκαδικό μετρικό σύστημα έχει περισσότερες πιθανότητες να εμπορευθή με χώρες που εξάγουν προϊόντα με το δεκαδικό μετρικό σύστημα. Γιατί ν’ αγοράζη εμπορεύματα που βασίζονται στα Αγγλικά μέτρα κι’ έπειτα να αντιμετωπίζη δαπανηρές δυσκολίες με τα ανταλλακτικά και τις επιδιορθώσεις; Όπως είναι τώρα, σύμφωνα με ωρισμένες μελέτες, οι ‘Ηνωμένες Πολιτείες χάνουν μέχρι $600.000.000 ετησίως σε πιθανές εξαγωγές διότι προσκολλώνται στο Αγγλικό σύστημα.

Μερικοί μεγάλοι εμπορικοί οίκοι των Ηνωμένων Πολιτειών ήδη ‘σκέπτονται με το δεκαδικό σύστημα’ τουλάχιστον μέχρις ενός σημείου. Επί παραδείγματι, η πρώτη μηχανή που έγινε στη χώρα βασισμένη στο μετρικό σύστημα κατασκευάσθηκε στη βιομηχανική εγκατάστασι αυτοκινήτων της Εταιρίας Κινητήρων Φορντ στη Λίμα του Οχάιο. Ωρισμένες εταιρίες κατασκευάζουν προϊόντα με το δεκαδικό μετρικό σύστημα και με τομή δεκαδικό σύστημα. Στην πραγματικότητα, οι κάτοικοι των Ηνωμένων Πολιτειών ‘σκέπτονται με το δεκαδικό μετρικό σύστημα’ περισσότερο απ’ ό,τι αντιλαμβάνονται. Γιατροί γράφουν συνταγές σε δεκαδικές μετρικές ποσότητες. Στο φαρμακείο κάποιος μπορεί ν’ αγοράση φαρμακευτικά παρασκευάσματα ζυγισμένα σε γραμμάρια και χιλιοστόγραμμα. Χρησιμοποιούνται δεκαδικοί μετρικοί όροι για φακούς φωτογραφικών μηχανών. Η συχνότης ραδιοφωνικών κυμάτων μετράται σε χιλιοκύκλους· η ηλεκτρική δύναμις, σε κιλοβάτ.

Η συζήτησις σχετικά με τη δεκαδική μέτρησι δεν είναι τίποτε καινούργιο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το 1821 ο Ιωάννης Κουήνσι Άνταμς, τότε Υπουργός των Εξωτερικών υπέβαλε μια έκθεσι στο Κογκρέσσο στην οποία περιελαμβάνετο και μια πρότασις «Να υιοθετηθή, σε όλα τα βασικά μέρη του, το νέο Γαλλικό [δεκαδικό] σύστημα βαρών και μέτρων. . .» Από το 1866 ακόμη, το Κογκρέσσο ενέκρινε ένα νομοσχέδιο που νομιμοποιούσε ευρεία εθνική χρήσι, του δεκαδικού μετρικού συστήματος. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήσαν μεταξύ των πρώτων εθνών που επεκύρωσαν τη Σύμβασι του Μέτρου το 1875, και από το 1893 οι Αγγλικές μονάδες, όπως η γυάρδα και το πάουντ προσδιωρίσθηκαν ως κλάσματα μετρικών μονάδων.

Το 1968 το Κογκρέσσο των Ηνωμένων Πολιτειών ενέκρινε μια μελέτη του δεκαδικού συστήματος. Χρειάσθηκαν τρία έτη, δώδεκα τόμοι και $2.500.000 για τη μελέτη, της οποίας τα αποτελέσματα συνωψίσθησαν στον τίτλο της τελικής εκθέσεως που υπεβλήθη στο Κογκρέσσο, «Μια Αμερική με Δεκαδικό Μετρικό σύστημα—Μια Απόφασις της Οποίας ο Καιρός Έχει Έλθει.»

Οι συνήγοροι της στροφής στο δεκαδικό μετρικό σύστημα αναφέρουν ως παράγοντας την απλότητα του δεκαδικού μετρικού συστήματος και τα πλεονεκτήματα του στο εμπόριο. Μεταξύ άλλων πραγμάτων, οι αντίπαλοι λέγουν ότι η αλλαγή θα ήταν πολύ δαπανηρή· λόγω του προβλήματος της αντιμετωπίσεως μιας τέτοιας αλλαγής, η πρότασις προσφάτως δεν έγινε δεκτή στη Βουλή των Αντιπροσώπων των Η.Π. Άλλοι ισχυρίζονται ότι θα ήταν μεγάλη δυσκολία για τους εργαζομένους που τώρα χρησιμοποιούν το Σύνηθες σύστημα. Αλλά η αναπροσαρμογή δεν υπήρξε τόσο δύσκολη όσο ανέμεναν μερικοί. Μεταξύ του κοινού μπορεί να υπάρξη επίσης κάποια αντίδρασις για την αλλαγή. Βεβαίως, μια νεαρά κυρία που έχει μέση 20 ίντσες μπορεί να μη σκεφθη ότι 50,8 εκατοστά την κάνουν να φαίνεται τόσο λεπτή! Αλλά, όπως άλλοι, είναι πιθανόν να μπορή να προσαρμόση τις σκέψεις της. Εφόσον τόσοι πολλοί ήδη χρησιμοποιούν το δεκαδικό μετρικό σύστημα και εκατομμύρια άλλοι είναι πιθανόν ν’ αρχίσουν να ‘σκέπτωνται με το δεκαδικό μετρικό σύστημα’ προτείνομε να το εξετάσωμε περισσότερο προσεκτικά.

Ανάπτυξις του Μετρικού Συστήματος

Το μετρικό δεκαδικό σύστημα είχε την αρχή του στη Γαλλία. Στη διάρκεια των ταραχωδών ημερών της Γαλλικής Επαναστάσεως, η Εθνική Συνέλευσις κατηύθυνε την Ακαδημία Επιστημών των Παρισίων να αναπτύξη ένα αμετάβλητο κανόνα για όλα τα βάρη και τα μέτρα, για ν’ αντικαταστήση τις ανόητες μονάδες που υπήρχαν τότε σ’ όλη τη χώρα. Γι’ αυτό το λόγο, τα περισσότερα έθνη είχαν ποικίλα μέτρα και σταθμά τα οποία περιέπλεκαν την επιστημονική και κάθε άλλου είδους επικοινωνία. Η Ακαδημία επενόησε ένα σχετικώς απλό και σταθερό σύστημα. Σ’ αυτό το σύστημα το μέτρο, ένα κλάσμα της περιφερείας της γης, ήταν η μονάς μετρήσεως του μήκους. Άλλα στοιχεία του συστήματος εβασίζοντο σ’ αυτό. Επί παραδείγματι, το γραμμάριο ήταν ίσο με τον όγκο ενός κυβικού εκατοστομέτρου ύδατος στη θερμοκρασία της μεγαλυτέρας του πυκνότητος.

Απαραίτητες μελέτες, επιθεωρήσεις και μετρήσεις διήρκεσαν επί πολλά έτη. Μόνον το 1799 υιοθετήθηκε το μετρικό σύστημα νομίμως στη Γαλλία. Στην πραγματικότητα όμως, τα παλαιά μέτρα και σταθμά συνέχισαν να χρησιμοποιούνται σ’ ολόκληρη τη χώρα επί έτη. Με τη νομιμοποίησι που θεσπίσθηκε στις 4 Ιουλίου 1837, η χρήσις των μη μετρικών μονάδων απαγορεύθηκε μετά την 1ην Ιανουαρίου 1840. Με τον καιρό, άλλα έθνη άρχισαν να χρησιμοποιούν το μετρικό δεκαδικό σύστημα, μέχρις ότου τελικά η πλειονότης το υιοθέτησε. Δια μέσου των ετών υπήρξαν βελτιώσεις, και το 1960 το Γενικό Συνέδριο Μέτρων και Σταθμών έλυσε τις μικρότερες διαφορές στις μετρήσεις που εγίνοντο με βάσι το μετρικό δεκαδικό σύστημα σε διάφορες χώρες. Απ’ αυτό επήγασε το Διεθνές Μετρικό Δεκαδικό Σύστημα, που αναφέρεται μερικές φορές ως SI (Συστέμ Ιντερνασιονάλ ντ’ Ουνιτέ).

Μια Πλησιέστερη Ματιά

Το μετρικό σύστημα έλαβε το όνομά του από την κυρία μονάδα μήκους, δηλαδή το μέτρον. Και πόσο είναι ένα μέτρον; Όπως καθορίσθηκε αρχικά, είναι ένα δεκάκις εκατομμυριοστό της αποστάσεως μεταξύ του Βορείου Πόλου και του Ισημερινού της γης, η οποία μετρήθηκε με τον μεσημβρινό του Περού από τη Βαρκελώνη της Ισπανίας μέχρι τη Δουνκέρκη της Γαλλίας. Ίσως θέλετε να τη λάβετε τεχνικώς. Σύμφωνα με τους σημερινούς διεθνώς παραδεδεγμένους κανόνες, το μέτρο ορίζεται ως 1.650.763,73 μήκη κύματος πορτοκαλλόχρου φωτός από το κρυπτόν 86 (ένα ισότοπο του αδρανούς αεριώδους στοιχείου κρυπτού) όπως μετράται σε κενόν. Αλλά εκείνοι που χρησιμοποιούν το Σύνηθες μετρικό σύστημα θα βρουν πολύ ευκολώτερο να σκέπτωνται τη μονάδα μήκους που ονομάζουν γυάρδα, κι’ έπειτα να προσθέτουν τρεις ίντσες και ένα τρίτον της ίντσας. Όπου η γυάρδα έχει 36 ίντσες μήκος, το μέτρο έχει μήκος 39,37 ίντσες.

Το σημερινό μετρικό δεκαδικό σύστημα έχει έξη βασικές μονάδες. Για τη μονάδα του μήκους είναι το μέτρο. Για τη μονάδα όγκου (που κοινώς ορίζεται «βάρος») είναι το χιλιόγραμμο. Στην περίπτωσι της θερμοκρασίας είναι το κιλοβατόριον (που μεταφράζεται σε βαθμούς Κελσίου, πρώην εκατονταβάθμου). Η μονάς χρόνου είναι το δευτερόλεπτον. Για το ηλεκτρικό ρεύμα έχομε το αμπέρ. Και το κηρίον είναι η μονάς της εντάσεως του φωτός. Φυσικά, το σύστημα περιλαμβάνει άλλες μονάδες, όπως, λόγου χάριν, για την ταχύτητα, αλλά όλες παράγονται από τις βασικές μονάδες που μόλις ανεφέρθησαν. Συμπτωματικά αναφέρομε ότι το δευτερόλεπτο, το αμπέρ και το κηρίον χρησιμοποιούνται και στο Σύνηθες σύστημα επίσης.

Χαρακτηριστικό του μετρικού δεκαδικού συστήματος είναι η απλότης του. Όταν ‘σκέπτεσθε με το μετρικό δεκαδικό σύστημα’ το δέκα είναι ο βασικός αριθμός που πρέπει να θυμάστε, διότι χρησιμοποιείτε δεκαδικό σύστημα. Αρχίστε με μια βασική μονάδα. Έπειτα διαιρέστε ή πολλαπλασιάστε με το δέκα. Για να ορίσετε τις παραγόμενες ποσότητες, προσθέστε μόνον τα τυπικά προθέματα. Ας υποθέσωμε ότι το δοκιμάζομε, και παρακαλούμε παρατηρήστε τα προθέματα

10 χιλιοστόγραμμα = 1 εκατοστόγραμμο

10 εκατοστόγραμμα—1 δέκατον γραμμαρίου

10 δέκατα γραμμαρίου—1 γραμμάριον

10 γραμμάρια = 1 δεκάγραμμο

10 δεκάγραμμα—1 εκατοντάγραμμο

10 εκατοντάγραμμα—1 χιλιόγραμμο

10 χιλιόγραμμα = 1 μυριόγραμμο

Εφόσον το μετρικό σύστημα είναι δεκαδικό, μπορείτε να κάνετε σε χαρτί γρήγορους υπολογισμούς απλώς μετακινώντας το δεκαδικό σημείο.

Θα «Προσαρμοσθή με το Μετρικό Δεκαδικό Σύστημα» Ολόκληρος ο Κόσμος;

Οι άνθρωποι ζύγιζαν και μετρούσαν πράγματα χιλιάδες έτη πριν έλθη σε ύπαρξι το μετρικό δεκαδικό σύστημα. Ας γυρίσωμε πίσω πέντε χιλιετηρίδες και πλέον και ας πάρωμε τον Θουβάλ-κάιν ως παράδειγμα. Έχετε ακούσει ποτέ γι’ αυτόν; Η Βίβλος λέγει ότι ήταν ‘χαλκεύς παντός εργαλείου χαλκού και σιδήρου.’ (Γεν. 4:17-22) Πιθανώς αυτός δημιούργησε αυτή την τέχνη. Πάντως αυτός προεξείχε σ’ αυτή την εργασία. Βεβαίως ο Θουβάλ-κάιν ζύγιζε τα υλικά που χρησιμοποιούσε. Χωρίς αμφιβολία, έκαμε επίσης μερικές γραμμικές και άλλες μετρήσεις. Φυσικά, δεν ‘εσκέπτετο με το μετρικό δεκαδικό σύστημα.’ Εν τούτοις, ποιος μπορεί να πη ότι η μέθοδος του να υπολογίζη τα μέτρα και τα σταθμά δεν ήταν ικανοποιητική για τις ανάγκες του;

Μέρη του ανθρωπίνου σώματος είχαν λάβει μια σημαντική θέσι στα αρχαία συστήματα μετρήσεως. Ας φέρωμε ένα παράδειγμα: Μεταξύ των Εβραίων υπήρχε η «παλάμη,» μια γραμμική μέτρησις περίπου ίση με το πλάτος της χειρός ενός ενηλίκου στη βάσι των δακτύλων. (Έξοδ. 37:12) Και οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι είχαν επίσης μια μονάδα μήκους που την ωνόμαζαν πόδι—και είχε τόσο το πόδι ενός ανδρός. Οι Ρωμαίοι διαιρούσαν αυτή τη μονάδα σε δώδεκα μέρη καλούμενα ούντσιε, ή «ίντσες.»

Το Σύνηθες σύστημα αποτελείται από το μεγαλύτερο μέρος από παλαιά μέτρα και σταθμά που δεν βασίζονται σε κανένα μοναδικό κανόνα. Επί παραδείγματι, κάποιος πρέπει να θυμάται ότι υπάρχουν τρία πόδια σε μια γυάρδα και 5.280 πόδια σ’ ένα μίλι. Πρέπει να μάθη ότι υπάρχουν δεκαέξη ουγγιές σε μια πίντα, τριάντα δύο σ’ ένα τέταρτο (του γαλλονιού) και τέσσερα τέταρτα σ’ ένα γαλλόνι γάλακτος. Όλ’ αυτά, εν τούτοις, δεν κάνουν το Σύνηθες σύστημα μη ικανοποιητικό. Εξ άλλου, εχρησιμοποιείτο επιτυχώς από κτίστες, υπηρέτριες, ξυλουργούς, μάγειρους, μηχανουργούς—από εκατομμύρια ανθρώπους—μολονότι απαιτούσε αρκετή διανοητική άσκησι. Αλλά το μετρικό δεκαδικό σύστημα έχει πλεονεκτήματα, ειδικά αν το ένα σύστημα χρησιμοποιήται από τους ανθρώπους παντού.

Τι επιφυλάσσει το μέλλον για το μετρικό δεκαδικό σύστημα; Θα εξαπλωθή μέχρις ότου όλος ο κόσμος προσαρμοσθή με το μετρικό δεκαδικό σύστημα; Μόνον ο χρόνος θα φανέρωση πόσο εκτεταμένα θα χρησιμοποιηθή αυτό το σύστημα.

[Εικόνα στη σελίδα 18]

ΒΑΡΟΣ

1 χιλιόγραμμο = 2,2 πάουντς

ΜΗΚΟΣ

30,5 εκατοστόμετρα = 1 πόδι

ΟΓΚΟΣ

1 λίτρα = 1,06 τέταρτα