Ποια Είναι η Άποψις της Βίβλου;

Γιατί Επετράπη η Πολυγαμία;

ΟΤΑΝ ο Ιησούς Χριστός ήταν στη γη, ανέφερε τις αρχές του Θεού σχετικά με τον γάμο. Όταν τον ερώτησαν αν πρέπει ένας άνδρας να χωρίζη τη σύζυγό του «δια πάσαν αιτίαν,» ο Ιησούς απήντησε: «Δεν ανεγνώσατε ότι ο πλάσας απ’ αρχής άρσεν και θήλυ έπλασεν αυτούς και είπεν, Ένεκεν τούτον θέλει αφήσει άνθρωπος τον πατέρα και την μητέρα και θέλει προσκολληθή εις την γυναίκα αυτού, και θέλουσιν είσθαι οι δύο εις σάρκα μίαν; Ώστε δεν είναι πλέον δύο, αλλά μία σαρξ. Εκείνο λοιπόν το οποίον ο Θεός συνέζευξεν, άνθρωπος ας μη χωρίζη.»—Ματθ. 19:3-6.

Συνεπώς, ένας αληθινός Χριστιανός δεν μπορεί να είναι πολύγαμος. Ο απόστολος Παύλος, ακολουθώντας το παράδειγμα του Ιησού, έγραψε: «Ας έχη έκαστος την εαυτού γυναίκα, και εκάστη ας έχη τον εαυτής άνδρα.» (1 Κορ. 7:2.) Επίσης συμβούλευσε «να μη χωρισθή η γυνή από του ανδρός αυτής· αλλ’ εάν και χωρισθή, ας μένη άγαμος ή ας συνδιαλλαγή με τον άνδρα· και ο ανήρ να μη αφίνη την εαυτού γυναίκα.» (1 Κορ. 7:10, 11) Ο Παύλος επίσης έγραψε για τον εαυτό του και για τους άλλους Χριστιανούς οι οποίοι ανελάμβαναν την ηγεσία ως παραδείγματα: «Μη δεν έχομεν εξουσίαν να συμπεριφέρωμεν αδελφήν γυναίκα [όχι ‘αδελφάς γυναίκας’], ως και οι λοιποί απόστολοι και οι αδελφοί του Κυρίου και ο Κηφάς;»—1 Κορ. 9:5.

Έτσι, αφού ο κανών του Θεού για τους Χριστιανούς είναι να έχουν μία σύζυγο ή έναν σύζυγο, γιατί ο Θεός επέτρεψε στον αρχαίο λαό του Ισραήλ, με τον οποίον είχε κάνει διαθήκη, να έχουν περισσότερες από μια συζύγους;

Μια Σύντομη Ιστορία της Πολυγαμίας

Η πολυγαμία δεν άρχισε μεταξύ εκείνων που ήσαν αληθινοί λάτρεις του Ιεχωβά Θεού. Η πρώτη μνεία πολυγαμίας σχετίζεται με τον Λάμεχ, έναν απόγονο του απίστου Κάιν. (Γεν. 4:19) Αλλά ο δούλος του Θεού ο Νώε είχε μόνο μια σύζυγο, όπως και οι τρεις γυιοι του. (Γεν. 7:13· 1 Πέτρ. 3:20) Ο φίλος του Θεού, ο Αβραάμ, είχε μια μόνο σύζυγο, τη Σάρρα. Αλλά η Σάρρα, που ήταν πολλά χρόνια στείρα, επειδή εγνώριζε ότι είχε γίνει υπόσχεσις στον Αβραάμ για ένα σπέρμα, του συνέστησε να έχη σχέσεις με την Αιγυπτία δούλη της Άγαρ, η οποία έτσι έγινε παλλακίδα του Αβραάμ. (Γεν. 16:1-4) Ο Ισαάκ ο γυιος του Αβραάμ που γεννήθηκε από τη Σάρρα θαυματουργικά, και που ήταν το υποσχεμένο «σπέρμα,» είχε μόνο μια σύζυγο. (Γεν. 21:2, 12· 24:67) Ο γυιος του Ισαάκ, όμως, ο Ιακώβ, είχε δύο συζύγους, λόγω μιας απάτης εις βάρος του εκ μέρους του πενθερού του Λάβαν. Ο Ιακώβ είχε επίσης παλλακίδες.—Γεν. 29:21-29· 30:1-13.

Έτσι, όταν εθεσπίσθη ο Νόμος, δεν εισήγαγε την πολυγαμία ούτε τη συνήθεια να έχη κανείς παλλακίδες, ούτε ενεθάρρυνε αυτές τις συνήθειες· στην πραγματικότητα, η πλειονότης των Ισραηλιτών δεν είχαν προφανώς τη συνήθεια της πολυγαμίας· αυτή η συνήθεια κυρίως περιωρίζετο στους πιο εξέχοντας και πιο πλούσιους, μολονότι όχι αποκλειστικά σ’ αυτούς. (Κριτ. 8:30· 2 Χρον. 11:21) Το ότι οι βασιλείς είχαν πολλές συζύγους ήταν ένα είδος ‘ενδείξεως εξεχούσης καταστάσεως’ μεταξύ του έθνους.—2 Σαμ. 16:20-22.

Η μνεία για ευτυχείς γάμους που γίνεται στα βιβλία των Ψαλμών, των Παροιμιών και του Εκκλησιαστού φαίνεται ότι θεωρεί ως παραδεδεγμένο γεγονός την κατάστασι μονογαμίας. «Ευφραίνου μετά της γυναικός της νεότητός σου,» λέγει το εδάφιο Παροιμίαι 5:18. Και το εδάφιο Εκκλησιαστής 9:9 συμβουλεύει: «Χαίρου ζωήν μετά της γυναικός, την οποίαν ηγάπησας, πάσας τας ημέρας της ζωής της ματαιότητός σου, αίτινες σοι εδόθησαν υπό τον ήλιον.» (Παράβαλε με Ψαλμόν 128· Παροιμίαι 18:22· 31:10-31.) Επί πλέον, στη συμβουλή που έδωσε ο Θεός στους βασιλείς, ετόνισε τον κίνδυνο της πολυγαμίας: «Ουδέ θέλει πληθύνει [ο βασιλεύς] εις εαυτόν γυναίκας, δια να μη αποπλανηθή η καρδία αυτού.» (Δευτ. 17:17) Ο βασιλεύς Σολομών αγνόησε αυτή την προειδοποίησι, προς λύπη του—1 Βασ. 11:4-6.

Ο Μωσαϊκός Νόμος Δεν Ενεθάρρυνε την Πολυγαμία, Προστάτευε τις Γυναίκες

Οι διατάξεις του Νόμου ήσαν τέτοιες που στην πραγματικότητα δεν ενεθάρρυναν την πολυγαμία. Κάθε φορά που ένας άνδρας είχε σχέσεις με τη σύζυγό του εθεωρείτο ακάθαρτος, με θρησκευτική έννοια, επί μια ημέρα. (Λευιτ. 15:16, 17) Έτσι, οι σχέσεις με πολλές συζύγους θα καθιστούσαν τον Εβραίο ακατάλληλο πιο συχνά, διότι η ακαθαρσία εμπόδιζε έναν άνδρα να ενασχολήται σε ωρισμένες δραστηριότητες. (Λευιτ. 7:20, 21· 1 Σαμ. 21:3-5· 2 Σαμ. 11:11) Επίσης, οι νόμοι οι σχετικοί με την κληρονομιά απαιτούσαν να δίδη ο άνδρας διπλό μερίδιο κληρονομιάς στον πρωτότοκο γυιο του, ακόμη κι αν ήταν ο γυιος της συζύγου που αγαπούσε λιγώτερο. (Δευτ. 21:15-17) Απ’ αυτή την άποψι, η πολυγαμία δεν ήταν μια επιθυμητή πορεία.

Μολονότι ο Νόμος ανεχόταν την πολυγαμία, προστάτευε τις γυναίκες κι έδινε στην Εβραία γυναίκα μια θέσι πολύ ανώτερη από την θέσι των γυναικών στα άλλα έθνη, και έχαιρε πολύ πιο μεγαλυτέρου σεβασμού. Αν ένας άνδρας διέφθειρε μια παρθένο κόρη η οποία δεν ήταν αρραβωνιασμένη, έπρεπε να την νυμφευθή και δεν μπορούσε να τη χωρίση ποτέ. (Δευτ. 22:28, 29· Έξοδ. 22:16, 17) Αν ένας άνδρας κατηγορούσε ψευδώς τη σύζυγό του ότι δεν ήταν παρθένος όταν την νυμφεύθηκε, δεν μπορούσε να τη χωρίση ποτέ. (Δευτ. 22:13-21) Επίσης, ο πολύγαμος έπρεπε να φροντίζη πλήρως τη σύζυγο που αγαπούσε λιγώτερο και να της αποδίδη τη γαμήλιο οφειλή, (Έξοδ. 21:10, 11) Μία ξένη παρθένος κόρη που συνελαμβάνετο αιχμάλωτη σε καιρό πολέμου μπορούσε να ληφθή ως σύζυγος του στρατιώτου που την αιχμαλώτισε. Αλλά αν αργότερα αυτός την έδιωχνε επειδή δεν του ήταν ευχάριστη, δεν μπορούσε να την πωλήση σ’ άλλο άτομο. Έπρεπε να την αφήση ελεύθερη να πάη όπου ήθελε. (Δευτ. 21:10-14) Το ότι επετρέπετο στους στρατιώτες να νυμφεύωνται τις παρθένους που συνελάμβαναν ήταν μια ευλογία γι’ αυτές τις κόρες, διότι αλλιώς δεν θα είχαν ούτε σπίτια ούτε φίλους.

Επί πλέον, ένας άνδρας δεν μπορούσε να χωρίση τη σύζυγό του χωρίς εύλογη αιτία. Έπρεπε να της γράψη ένα επίσημο γράμμα διαζυγίου. Αυτό απαιτούσε να παρευρίσκεται ως μάρτυς κάποιος με δημοσία εξουσία και πολύ πιθανώς θα εγίνετο ενώπιον των πρεσβυτέρων της πόλεως, για να δοθή επίσημη εγκυρότης σ’ αυτή την πράξι. Αυτή η διάταξις, μαζί με τον νόμο που έλεγε ότι ο άνδρας δεν μπορούσε να ξανανυμφευθή την ίδια γυναίκα αν αυτή ξαναπανδρευόταν άλλον άνδρα ο οποίος αργότερα πέθαινε ή της έδιδε διαζύγιο, ήταν προληπτικό μέτρο κατά των βιαστικών ή επιπόλαιων διαζυγίων. (Δευτ. 24:1-4) Επί πλέον, το γράμμα διαζυγίου παρείχε νομική απόδειξι ότι η γυναίκα μπορούσε να πανδρευθή πάλι. Την προστάτευε από την πορνεία και τη μοιχεία.—Παράβαλε με Δευτερονόμιον 22:13-21.

‘Ο Καιρός Διορθώσεως’

Έτσι, ο Θεός, μολονότι είχε νόμους που ρύθμιζαν την πολυγαμία, δεν θεώρησε κατάλληλο να καταργήση αυτή τη συνήθεια μεταξύ του λαού του εκείνο τον καιρό, όπως ακριβώς δεν κατήργησε τη δουλεία, μολονότι έκαμε νόμους που τη ρύθμιζαν. Δεν ήταν τότε καιρός ν’ αποκαταστήση τα πάντα σύμφωνα με τον τέλειο κανόνα του. Ο συγγραφεύς της προς Εβραίους επιστολής αναφέρει ότι ο Ιησούς είπε πράγματι σχετικά με τις πολλές θυσίες ζώων που προσέφεραν οι Ιουδαίοι: «Θυσίαν και προσφοράν δεν ηθέλησας (συ, ο Θεός), αλλ’ ητοίμασας εις εμέ σώμα.» (Εβρ. 10:5) Η διευθέτησις του Νόμου για θυσίες ζώων ήταν απλώς η σκιά, όχι η πραγματικότης. Ο Ιησούς Χριστός προσέφερε τη θυσία που ήταν πράγματι ικανοποιητική για την απομάκρυνσι της αμαρτίας. Ο συγγραφεύς μιλά για θυσίες και άλλα χαρακτηριστικά του Νόμου και λέγει ότι ήσαν ‘διατάξεις σαρκικαί μέχρι καιρού διορθώσεως.’—Εβρ. 9:10.

Επομένως, με την έλευσι του Ιησού Χριστού στη γη ήλθε ο καιρός ν’ αρχίσουν τα πράγματα να διορθώνωνται. Ο Ιησούς δήλωσε σαφώς τον κανόνα του Θεού για τη μονογαμία και για το διαζύγιο σύμφωνα με τη Γραφή μόνο για λόγους μοιχείας. (Ματθ. 19:9) Όταν οι Φαρισαίοι τον ερώτησαν γιατί ο Θεός δεν έθεσε σε ισχύ αυτό τον κανόνα στον Ισραήλ, ο Ιησούς απήντησε: «Ο Μωυσής δια την σκληροκαρδίαν σας συνεχώρησεν εις εσάς να χωρίζησθε τας γυναίκας σας· απ’ αρχής όμως δεν έγεινεν ούτω.»—Ματθ. 19:7, 8.

Σε αρμονία με αυτό που είπε ο Ιησούς, ο προφήτης Ιερεμίας είχε προ πολλού προφητεύσει μια αλλαγή στην πολιτεία την Θεού όταν θα ερχόταν η νέα διαθήκη, που θα εβασίζετο στη θυσία του Χριστού. Ο Ιερεμίας είπε: «Ιδού, έρχονται ημέραι, λέγει ο Ιεχωβά, και θέλω κάμει προς τον οίκον Ισραήλ και προς τον οίκον Ιούδα διαθήκην νέαν· . . . θέλω θέσει τον νόμον μου εις τα ενδόμυχα αυτών και θέλω γράψει αυτόν εν ταις καρδίαις αυτών.»—Ιερεμ. 31:31-33· Εβρ. 10:16-18, ΜΝΚ.

Η νέα διαθήκη θα μαλάκωνε τη σκληροκαρδία εκείνων που θα την εδέχοντο. Η πίστις στη θυσία του Ιησού θ’ απεμάκρυνε την συνειδητότητα της αμαρτίας, κάτι που δεν μπορούσαν να κάμουν οι θυσίες ζώων. Ο νόμος αυτής της διαθήκης δεν θα ήταν κάτι γραμμένο απλώς σε λίθινες πλάκες. Θα ήταν γραμμένος σε καρδιές. Αυτό θα τους χάριζε καθαρή συνείδησι, το οποίον δεν έκαμε ο Νόμος—Εβρ. 9:13, 14.

Επί πλέον, βλέπομε ότι ακόμη και με την έλευσι του Χριστού, δεν διωρθώθηκαν όλα αμέσως. Αφού δίδαξε τους μαθητάς του επί τριάμισυ χρόνια, ο Ιησούς τους είπε τη νύχτα που προηγήθηκε του θανάτου του: «Έτι πολλά έχω να είπω προς εσάς, δεν δύνασθε όμως τώρα να βαστάζητε αυτά.» (Ιωάν. 16:12) Οι άνθρωποι, στην προσπάθειά τους ν’ ανταποκριθούν στον τέλειο κανόνα του Θεού, δεν μπορούν να κάμουν όλες τις αναγκαίες αλλαγές αμέσως, σ’ ένα σύντομο χρονικό διάστημα. Οι πρώτοι εξ Ιουδαίων Χριστιανοί, παραδείγματος χάριν, είχαν πολλά να μάθουν σχετικά με το ότι έπρεπε ν’ απαλλαγούν από πολλές Ιουδαϊκές παραδόσεις. Χρειάσθηκε να τους διορθώση ο απόστολος Παύλος σε πολλά ζητήματα, όπως το να παρατηρούν ωρισμένες μέρες ως αγιώτερες από άλλες, στο ζήτημα της τροφής, της περιτομής, και λοιπά. Ο Θεός στοργικά και προσεκτικά θεώρησε κατάλληλο να μη τους επιβαρύνη με όλες αυτές τις αλλαγές αμέσως.—Ρωμ. κεφ. 14· Πράξ. 15:1-29.

Αυτό ακριβώς συνέβαινε και με την πολυγαμία. Λόγω της ‘σκληροκαρδίας’ των Ιουδαίων, ο Θεός δεν τους εξανάγκασε να κάμουν μια αλλαγή. Δεν ήταν αυτό το σπουδαίο πράγμα τότε. Όπως εξηγεί ο απόστολος Παύλος: «Δια τι λοιπόν εδόθη ο νόμος; Εξ αιτίας των παραβάσεων προσετέθη, εωσού έλθη το σπέρμα, προς το οποίον έγεινεν η επαγγελία.» «Πριν δε έλθη η πίστις, εφρουρούμεθα υπό τον νόμον συγκεκλεισμένοι εις την πίστιν, ήτις έμελλε να αποκαλυφθή. Ώστε ο νόμος έγεινε παιδαγωγός ημών εις τον Χριστόν . . . αφού όμως ήλθεν η πίστις, δεν είμεθα πλέον υπό παιδαγωγόν.» (Γαλ. 3:19, 23-25) Ο Θεός έκαμε τους Ιουδαίους ένα χωριστό έθνος με το να τους δώση τον Νόμο. Αλλά ακόμη και στους νόμους που ρύθμιζαν την πολυγαμία υπήρχε κάτι χωριστό, διότι κανένα έθνος δεν είχε τέτοιους νόμους γι’ αυτό το ζήτημα.

Η λεπτότης που επιδεικνύει ο Ιεχωβά και το ότι οδηγεί προοδευτικά τον λαό του γίνονται έκδηλα στο ζήτημα της πολυγαμίας. (Ψαλμ. 103:10, 14) Καθώς αποκαθιστά το ανθρώπινο γένος από το χαμηλό επίπεδο της αμαρτίας, ο Θεός έχει τον διωρισμένο του καιρό να επιτελέση ωρισμένα χαρακτηριστικά αυτού του σκοπού· θα χρειασθούν χίλια χρόνια διακυβερνήσεως υπό τον Υιόν του Ιησού Χριστό για να εξαλειφθούν όλα τα αποτελέσματα της αμαρτίας και να φερθή το ανθρώπινο γένος σε τέλεια κατάστασι, όταν δεν θα εμποδίζονται πια από κανένα υπόλειμμα ‘σκληροκαρδίας’ κι έτσι θα μπορούν ν’ ανταποκρίνωνται σε κάθε πλευρά του τέλειου κανόνος του Θεού. Πόσο ευγνώμονες πρέπει να είμεθα για την υπομονή του και την παρ’ αξίαν αγαθότητά του!—Ρωμ. 8:21· 11:33-36.