Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών—Ένας Διηρημένος Οίκος
ΕΠΙ αιώνες οι θρησκείες του Χριστιανικού κόσμου ήσαν διηρημένες. Αυτό δεν είναι κάτι νέο. Σήμερα όμως ο τεμαχισμός του Χριστιανικού κόσμου έχει φθάσει στο κατακόρυφο. Οι περισσότερες θρησκείες ισχυρίζονται ότι είναι Χριστιανικές.
Εν τούτοις, μολονότι όλες ισχυρίζονται ότι είναι Χριστιανικές και ότι λατρεύουν τον ίδιο Θεό, έχουν διαφορετικές δοξασίες, συνήθειες και πολιτικές πεποιθήσεις. Ακόμη και μέσα στην ίδια την εκκλησία υπάρχουν συχνά βαθειές διαιρέσεις, όπως, είναι οι φυλετικές και οι εθνικές, καθώς κι εκείνες που προκύπτουν λόγω οικονομικών και κοινωνικών φραγμών.
Αυτές οι διαιρέσεις έχουν καταλήξει στη μεγαλύτερη αντίφασι σε καιρό πολέμου: μέλη της ίδιας θρησκείας, καθώς και άλλοι, που ισχυρίζονται όλοι ότι ακολουθούν τον ‘Άρχοντα της Ειρήνης,’ φονεύουν ο ένας τον άλλον.
Απόπειρες για Ένωσι
Αυτές, οι καταφανείς αντιφάσεις έχουν στρέψει πολλούς ανθρώπους μακρυά από τις εκκλησίες—και από τον Θεό. Γι’ αυτό έχουν γίνει διάφορες απόπειρες για να θεραπευθούν οι διαιρέσεις. Μια απ’ αυτές τις απόπειρες για ενοποίησι ήταν και ο σχηματισμός του παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών.
Το Συμβούλιο ιδρύθηκε στο Άμστερνταμ το 1948, με την έδρα του στη Γενεύη της Ελβετίας. Επί του παρόντος αποτελείται από 286 από τις μεγαλύτερες θρησκευτικές οργανώσεις, περιλαμβανομένης της Προτεσταντικής, της Αγγλικανικής, της Ανατολικής Ορθοδόξου και της Παλαιάς Καθολικής. Αυτές υπολογίζεται ότι αντιπροσωπεύουν 400 έως 500 εκατομμύρια πιστούς.
Στο τέλος του 1975 το Συμβούλιο συνεκάλεσε την πέμπτη γενική του συνέλευσι. Ο τόπος για πρώτη φορά ήταν η Αφρική—το Ναϊρόμπι της Κένυα. Οι εκκλησίες—μέλη αντιπροσωπεύθηκαν από 747 εκπροσώπους με δικαίωμα ψήφου. Άλλες εκκλησίες, περιλαμβανομένης της Ιουδαϊκής, της Ινδουιστικής, της Βουδδιστικής, της Μουσουλμανικής και της Ρωμαιοκαθολικής, έστειλαν παρατηρητάς. Ο Πάπας Παύλος ο ΣΤ΄ έστειλε ένα μήνυμα χαιρετισμού.
Το θέμα της συνελεύσεως ήταν «Ο Ιησούς Χριστός Ελευθερώνει και Ενώνει.» Ο Δρ Φίλιπ Πόττερ, γενικός γραμματεύς του Συμβουλίου, μίλησε για την «επιδίωξι ενότητος της εκκλησίας.»
Βαθειές Διαιρέσεις
Από την αρχή ακόμη έγινε φανερό ότι υπήρχαν βαθειές διαιρέσεις που θα ήταν αδύνατον να γεφυρωθούν. Μια απ’ αυτές είχε σχέσι με τη αλλαγμένη δομή της συνελεύσεως.
Στις προηγούμενες συνελεύσεις κυριαρχούσαν στις συζητήσεις οι εκπρόσωποι από τις εκκλησίες της Δυτικής Ευρώπης και της Βορείου Αμερικής. Αλλά στο Ναϊρόμπι είχαν τη μεγαλύτερη δύναμι ψήφου οι εκκλησίες που αντιπροσώπευαν την Ασία, την Αφρική, τη Λατινική Αμερική, τα Νησιά του Ειρηνικού και τη Σοβιετοκρατούμενη Ανατολική Ευρώπη.
Από τους 747 εκπροσώπους που παρευρέθησαν σ’ αυτό το θρησκευτικό συνέδριο, οι 439 ήσαν από τα (αναπτυσσόμενα) κράτη του «Τρίτου Κόσμου» και τις Κομμουνιστικές χώρες. Όλα μαζί αυτά τα κράτη αποτελούσαν σχεδόν το 60 τοις εκατό του συνόλου των εκπροσώπων.
Αυτή η αλλαγή στη δομή ήταν φανερή σε πολλά ζητήματα που διαιρούσαν το Συμβούλιο. Συνήθως, οι Δυτικοευρωπαϊκές και οι Βορειοαμερικανικές εκκλησίες υπεστήριζαν τη Δυτική πολιτική, κοινωνική και οικονομική γραμμή. Οι εκκλησίες του Τρίτου Κόσμου και των Κομμουνιστικών χωρών είχαν αντίθετες απόψεις.
Η διαφορά αυτή φάνηκε όταν ένας Αφρικανός εκπρόσωπος εξαπέλυσε την ακόλουθη κατηγορία στο Συμβούλιο: «Πιστεύω ότι υπάρχει μια συνωμοσία που αποσκοπεί στο να υποβιβάση ολόκληρη αυτή τη συνέλευσι για να ικανοποιηθούν οι Βορειοαμερικανοί και οι Ευρωπαίοι, διότι εκεί βρίσκεται το χρήμα.» Εν τούτοις, λόγω της νέας πλειοψηφίας, αυτό δεν συνέβη.
Ένα άλλο παράδειγμα της εντάσεως μεταξύ Ανατολής και Δύσεως παρατηρήθηκε από το περιοδικό Νιούσγουηκ. Έγραφε ότι ένας Λιβεριανός κληρικός «πρόβαλε μια αξίωσι που δημιούργησε τη μεγαλύτερη διαμάχη—ν’ ανασταλή για πέντε χρόνια κάθε αποστολή λευκών ιεραποστόλων στην Αφρική.» Η εχθρότης μερικών Αφρικανών κληρικών εναντίον των Ευρωπαίων και Αμερικανών συναδέλφων των ήταν καταφανής.
Διηρημένο στο Ζήτημα του ‘Απελευθερωτικού Αγώνος’
Ένα ζήτημα όπου υπήρχαν έντονες διαιρέσεις ήταν τα ‘απελευθερωτικά κινήματα.’ Ο τόνος σ’ αυτό το θέμα είχε δοθή από τη βασική ομιλία της συνελεύσεως. Αυτή εξεφωνήθη από τον Δρα Ρόμπερτ Μπράουν, καθηγητή θεολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφορνίας.
Μολονότι προερχόταν από ένα Δυτικό κράτος, ο Μπράουν τόνισε ότι «η ιδέα του Ιησού Χριστού ως ελευθερωτού της ανθρωπότητος πολύ λίγο παρηγόρησε εκείνους τους οποίους η ιστορία αποκαλεί καταδυνάστες, όπως οι ‘Λευκοί,’ οι οποίοι σαν φυλή κατέκτησαν, κατεδυνάστευσαν και εκμεταλλεύθηκαν τόσο πολλές έγχρωμες φυλές του κόσμου.»
Τα σχόλια του εξόργισαν τους Δυτικούς κληρικούς. Αλλά καθώς και άλλοι ομιληταί παρουσίαζαν τις απόψεις τους, έγινε καταφανές ότι η πλειονότης του Συμβουλίου ευνοούσε τη συνέχισι του αγώνος για ‘απελευθέρωσι από τον Δυτικό ιμπεριαλισμό.’ Αυτό το θέμα είχε υιοθετηθή στην τελευταία συνέλευσι του Συμβουλίου στην Ουψάλα της Σουηδίας, το 1968.
Σχετικά μ’ αυτό το ζήτημα, η εφημερίς Τάιμς της Σηάττλ έγραψε τα εξής σ’ ένα κύριο άρθρο της: «Σε μια τόσο μεταβαλλόμενη κατάστασι, μπόρεσαν ν’ ακουσθούν άτομα από τα υπανάπτυκτα κράτη. Μίλησαν χωρίς περιστροφές προς τους εκπροσώπους των ανεπτυγμένων χωρών. Αυτά που είχαν να πουν μπορεί να περιέχουν σπόρους για νέες συζητήσεις και λογομαχίες.» Το άρθρο παρατηρεί ότι υπήρχε βαθειά πικρία των υπανάπτυκτων χωρών για το γεγονός ότι οι ανεπτυγμένες χώρες, οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες, τους είχαν αρπάξει τις φυσικές των πηγές πλούτου.»
Γι’ αυτό δεν προκάλεσε έκπληξι το γεγονός ότι μια ειδική επιτροπή πρότεινε στο Συμβούλιο «να παράσχη βοήθεια στις ομάδες ανταρτών σε όλο τον κόσμο, και ειδικά στη νότιο Αφρική.» Μια τέτοια υποστήριξις είχε ήδη εγκριθή στην Ουψάλα όταν το Συμβούλιο είχε καταρτίσει το «Πρόγραμμα για την Καταπολέμησι της Φυλετικής Διακρίσεως.» Σύμφωνα μ’ αυτό το πρόγραμμα έχουν διοχετευθή κεφάλαια σε διάφορα κινήματα ανταρτών.
Το περιοδικό Η Χριστιανοσύνη Σήμερα, στο τεύχος 2ας Ιανουαρίου 1976, ανεγνώρισε ότι πράγματι είχαν διατεθή τέτοια κεφάλαια. Και ανέφερε επίσης ότι η συνέλευσις είχε αντισταθή σε μια «κίνησι να περιορισθούν οι οικονομικές ενισχύσεις από το πρόγραμμα καταπολεμήσεως της Φυλετικής Διακρίσεως σε μη μαχητικές ομάδες.»
Εν τούτοις, η ίδια έκδοσις παρετήρησε ότι «η Μαρξιστική κυβέρνησις» στη Μοζαμβίκη ήταν μια απ’ αυτές «που το Συμβούλιο βοήθησε ν’ ανέλθη στην εξουσία.» Και όμως, αυτή η νέα κυβέρνησις, όπως γράφει, «έχει λάβει μια πολύ σκληρή στάσι προς τις εκκλησίες και ιδιαίτερα προς τους ξένους ιεραποστόλους.» Εξ αιτίας αυτού του γεγονότος μερικοί από τους Δυτικούς εκπροσώπους θεώρησαν την υποστήριξι των κινημάτων απελευθερώσεως όχι επωφελή.
Τα τραγικά αποτελέσματα των διαιρέσεων μεταξύ των εκκλησιών ετέθησαν υπ’ όψιν του Συμβουλίου από τον Πρεσβυτεριανό κληρικό Γκόρντον Γκραίυ από την Ιρλανδία. Αυτός δήλωσε: «Από την Ιρλανδία κηρύξαμε στον κόσμο έναν Ιησού Χριστό που υποδουλώνει και διαιρεί. Και η Ρωμαιοκαθολική και η Προτεσταντική εκκλησία βρέθηκαν δέσμιες πολιτικών, κοινωνικών, πολιτιστικών και θρησκευτικών διαιρέσεων, τις οποίες βοηθήσαμε να δημιουργηθούν και να διατηρηθούν. Όταν η κατάρρευσις της κοινωνίας μας απαιτούσε επειγόντως ένα προφητικό λόγο από τον Κύριο, διαπιστώσαμε ότι δεν μπορούσαμε να συμφωνήσωμε σχετικά με το ποιος θα έπρεπε να είναι αυτός ο λόγος.»
Περισσότερες Διαιρέσεις
Ένας άλλος τομεύς, που εξέθεσε πόσο ανεπανόρθωτα διηρημένο ήταν το Συμβούλιο, είχε σχέσι με τη θρησκευτική ελευθερία. Έγιναν απόπειρες από μερικούς Δυτικούς εκπροσώπους να ψηφισθή μια απόφασις που να καταδικάζη τις χώρες που αρνούνται τη θρησκευτική ελευθερία.
Εν τούτοις, ο στόχος αυτής της καταδίκης έγινε φανερός όταν ένας Ορθόδοξος ιερεύς είπε: «Άνθρωποι σκοτώνονται και δολοφονούνται σε χώρες που ονομάζονται σοσιαλιστικές.» Ήταν φανερό ότι αυτές οι απόπειρες κατευθύνονταν κυρίως εναντίον της Σοβιετικής Ενώσεως.
Αυτή η απόπειρα καταδίκης συνάντησε μεγάλη εναντίωσι. Το περιοδικό Νάσιοναλ Κάθολικ Ρηπόρτερ έγραψε για την «αγωνιώδη διαμάχη μεταξύ Ανατολής και Δύσεως όταν η Δύσις ήθελε να μιλήση για συγκεκριμένες παραβιάσεις της θρησκευτικής ελευθερίας στη Σοβιετική Ένωσι.» Τελικά, υιοθετήθηκε μόνο μια ηπιώτερη έκδοσις της προτάσεως.
Αλλά ενδιαφερόταν πραγματικά το Συμβούλιο για τη θρησκευτική ελευθερία; Όχι, διότι αγνόησε ένα από τα πιο σκανδαλώδη και πασίγνωστα παραδείγματα θρησκευτικής καταπιέσεως στη σύγχρονη εποχή. Πρόκειται για τους ομαδικούς βασανισμούς, φόνους, βιασμούς και εξορίες που υπέστησαν οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στη Μαλάουι.
Η Γερμανική εφημερίδα Μπιλντ έγραψε: «Αυτή θα ήταν καλή ευκαιρία να διαμαρτυρηθούν κατά του διωγμού των Χριστιανών σε μερικές χώρες της μαύρης Αφρικής. Παραδείγματος χάριν, . . . στη Μαλάουι όπου οι Μάρτυρες του Ιεχωβά εδάρησαν και οι γυναίκες τους εβιάσθησαν. Τι έκαμε το Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών; Απεφάσισε να μποϋκοτάρη επτά τράπεζες (μεταξύ των οποίων και την Ντώυτσε Μπανκ), επειδή είχαν δοσοληψίες με τη Νότιο Αφρική. Χρησιμοποιεί την πολιτική με χαρτονομίσματα αντί βοηθείας σε αδελφούς που υποφέρουν—είναι και αυτό ένα δόγμα, αλλ’ ένα κακό δόγμα.»
Στην εφημερίδα Σταρ της Ουάσιγκτον, ο συντάκτης Β. Φ. Γουίλλοουμπυ έθεσε ένα ερώτημα σχετικά με το διωγμό των Μαρτύρων του Ιεχωβά: «Θα λάβη το Παγκόσμιο Συμβούλιο των Εκκλησιών μια θέσι σ’ αυτό το καυστικό αλλά και επίκαιρο θέμα; Αν όχι, οποιαδήποτε άλλη διακήρυξι κι αν κάνη εναντίον της καταπιέσεως—θρησκευτικής φυλετικής ή άλλης—δεν θα είναι καθόλου πειστική.»
Το Συμβούλιο δεν ‘στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων.’ Δεν έκαμε τίποτε, δείχνοντας έτσι ότι ενδιαφερόταν περισσότερο για πολιτικά ζητήματα παρά για θρησκευτική ελευθερία. Μόνο ύστερ’ από πέντε μήνες αφού ετελείωσε η συνεδρίασις ο γενικός γραμματεύς του Συμβουλίου, Κος Πόττερ, έγραψε μια επιστολή στον πρόεδρο της Μαλάουι σχετικά με την καταδίωξι. Αλλά τον καιρό εκείνο το Συμβούλιο το ίδιο δεν ενήργησε.
Δεν Υπήρχε Ενότης
Η πέμπτη συνέλευσις του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών απέδειξε κάτι. Απέδειξε ότι ο οίκος του Χριστιανικού κόσμου είναι περισσότερο διηρημένος από ποτέ άλλοτε.
Ο γενικός γραμματεύς του Συμβουλίου, κ. Πόττερ, είπε ότι «δεν παρουσιάσθηκαν εντυπωσιακές νέες ιδέες ούτε φράσεις,» και ότι οι προσπάθειες για ενότητα ήσαν ακόμη «στην έρημο.» Το περιοδικό Η Χριστιανοσύνη Σήμερα πρόσθεσε: «Αυτός ο καθορισμός της θέσεως του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών, που έγινε από τον γενικό γραμματέα του, αντιπροσώπευε τα αισθήματα πολλών συνέδρων του την τελευταία ημέρα της Πέμπτης Συνελεύσεως του Συμβουλίου.
Τόσο μάταιες ήσαν οι προσπάθειες για ενοποίησι ώστε, καθώς τελείωνε η συνέλευσις, ένας Αυστραλός εκπρόσωπος με υψηλή θέσι είπε: «Θα μπορούσε κανείς να πη ότι είχε τελειώσει πριν ακόμη αρχίση.» Και η εφημερίς Σταρ του Τορόντο σχολίασε: «Το Ναϊρόμπι ήγειρε πολύ περισσότερα ερωτήματα από εκείνα που απήντησε.»
Το περιοδικό Νιούσγουηκ παρετήρησε: «Ήταν καταφανές ότι οι εσωτερικές διαφωνίες είχαν εξασθενίσει την εικόνα του Συμβουλίου στη Δύσι και στον Τρίτο Κόσμο. Και ανάμεσα στις πολιτικές συγκρούσεις της, η οργάνωσις φάνηκε ότι είχε χάσει τελείως από τα μάτια της το βασικό θρησκευτικό σκοπό της: να ενώση τους Χριστιανούς απ’ όλο τον κόσμο σ’ ένα μέτωπο.»
Εν τούτοις, η Βίβλος, η βάσις της Χριστιανοσύνης, λέγει ότι οι αληθινοί Χριστιανοί θα έπρεπε να λέγουν «πάντες το αυτό.» Λέγει ότι δεν πρέπει ‘να είναι σχίσματα μεταξύ των,’ αλλ’ ότι οι Χριστιανοί πρέπει ‘να είναι εντελώς ηνωμένοι έχοντες το αυτό πνεύμα και την αυτήν γνώμην.’—1 Κορ. 1:10.
Η Βίβλος λέγει επίσης ότι εκείνοι που ομολογούν ότι υπηρετούν τον Θεό αλλά μισούν τους πνευματικούς αδελφούς των είναι ψεύτες. Και καθορίζει ως τέκνα του Διαβόλου εκείνους που φονεύουν τους αδελφούς των.—1 Ιωάν. 4:20, 21· 3:10-12.
Δεν είναι λοιπόν άξιον απορίας ότι ο συντάκτης Τζέφρυ Χαρτ είπε: «Η πέμπτη συνέλευσις του Παγκοσμίου Συμβουλίου των Εκκλησιών, που συνεκλήθη με επισημότητα στο Ναϊρόμπι της Κένυα, παρουσίασε ένα αηδιαστικό θέαμα ηθικής και πνευματικής ασθενείας.»
Μέρος του Κόσμου
Η συνέλευσις απέδειξε επίσης ότι οι εκκλησίες ήσαν πολύ μακρυά από την Χριστιανική διδασκαλία όταν συμφώνησαν να εμπλακούν ακόμη περισσότερο στις πολιτικές υποθέσεις αυτού του κόσμου. Το περιοδικό Κρίστιαν Σέντσιουρη ανέφερε: Να είναι ή να μην είναι κανείς μέσα στον κόσμο—δεν είναι αυτό το ερώτημα. Τα ερώτημα είναι, αν θα πρέπει να εμπλακή ως τους αστραγάλους ή ως τα αυτιά με τον κόσμο. Η συνέλευσις διάλεξε το πιο μεγάλο.»
Κάτι που επιβεβαίωσε την αλήθεια αυτού του πράγματος ήταν το γεγονός ότι ένας από τους νεοεκλεγέντες προέδρους του Συμβουλίου ήταν και ο Ρώσος Ορθόδοξος Μητροπολίτης Νικόδημος, αρχιεπίσκοπος του Λένινγκραντ. Αυτός υπεστήριξε τη βοήθεια του Συμβουλίου προς τις απελευθερωτικές ομάδες και είπε: «Αισθάνομαι ότι σαν ένας από τους προέδρους με απασχολεί τώρα ακόμη περισσότερο αυτό το είδος του έργου.»
Ο Ιησούς είπε ότι οι αληθινοί ακόλουθοί του δεν θα ήσαν «εκ του κόσμου.» (Ιωάν. 17:16) Ο Λόγος του Θεού λέγει επίσης: «Όστις λοιπόν θελήση να ήναι φίλος του κόσμου, εχθρός του Θεού καθίσταται.»—Ιακ. 4:4.
Οι εκκλησίες έχουν πραγματικά απορρίψει τον Λόγο του Θεού και τον σκοπό του. Έστρεψαν τα νώτα των στη μόνη ελπίδα για το ανθρώπινο γένος την ουράνια βασιλεία του Θεού και τη νέα τάξι που θα φέρη εδώ επάνω στη γη.
Πού Κατευθύνεται;
Η διηρημένη κατάστασις του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών δείχνει ότι δεν υπάρχει πιθανότης να το υποστηρίξη ο Θεός. «Ο Θεός δεν είναι ακαταστασίας, αλλ’ ειρήνης.»—1 Κορ. 14:33.
Αντιθέτως η Βαβυλωνιακή σύγχυσις δοξασιών και συνηθειών που είναι αντίθετες στο θέλημα του Θεού το προσδιορίζει ως μέρος της πόρνης που ονομάζεται «Βαβυλών η μεγάλη» στο 17ο Κεφάλαιο της Αποκαλύψεως. Και το μέλλον του είναι σαφές. Αυτή η προφητεία δείχνει ότι προορίζεται για ολοκληρωτικό αφανισμό στα χέρια αυτών ακριβώς με τους οποίους πορνεύει—των πολιτικών δυνάμεων αυτού του κόσμου.—Αποκάλ. 17:16.
Ο Ιησούς προείπε: «Πάσα πόλις ή οικία διαιρεθείσα καθ’ εαυτής δεν θέλει σταθή.» Ούτε και ο διηρημένος οίκος του Παγκοσμίου Συμβουλίου Εκκλησιών «θέλει σταθή.»—Ματθ. 12:25.