Άνθρωποι—Γιατί Ενεργούν με τον Τρόπο που Ενεργούν

Μήπως φταίνε τα γονίδια τους; Το περιβάλλον τους; Το δικαίωμα εκλογής; Ή γνωρίζομε πράγματι γιατί;

«ΦΤΑΙΝΕ τα γονίδιά μου!» λέει κάποιος υπερασπίζοντας μια κακή πράξι του. Είναι αλήθεια ότι η κληρονομικότητα, ή τα γονίδια, επηρεάζουν τη διαγωγή των ανθρώπων. Η Αγία Γραφή συμφωνεί μ’ αυτό: «Δι’ ενός ανθρώπου η αμαρτία εισήλθεν εις τον κόσμον και διά της αμαρτίας ο θάνατος, και ούτω διήλθεν ο θάνατος εις πάντας ανθρώπους, επειδή πάντες ήμαρτον.»—Ρωμ. 5:12.

«Φταίει το περιβάλλον μου!» ισχυρίζεται ένας άλλος πταίστης. Και αυτός, επίσης, είναι ένας παράγων. «Ο περιπατών μετά σοφών,» λέει η Αγία Γραφή, «θέλει είσθαι σοφός· ο δε σύντροφος των αφρόνων θέλει απολεσθή.» Επίσης, «Μη πλανάσθε· φθείρουσι τα καλά ήθη αι κακαί συναναστροφαί.»—Παρ. 13:20· 1 Κορ. 15:33.

Και τα κληρονομημένα χαρακτηριστικά γνωρίσματα και η επίδρασις του περιβάλλοντος αποτελούν ισχυρούς παράγοντες στη διαμόρφωσι του ατόμου. Παρ’ όλα αυτά, η ευθύνη για τις πράξεις του δεν μπορεί να επιρριφθή στα γονίδια ή στο περιβάλλον. Γιατί όχι; Επειδή οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι ηθικοί παράγοντες. Επομένως, «έκαστος ημών περί εαυτού θέλει δώσει λόγον εις τον Θεόν.» Ο άνθρωπος δεν δημιουργήθηκε σαν ρομπότ, αλλά έχει δική του θέλησι, και φέρει ευθύνη για τη χρήσι της.—Ρωμ. 14:12.

Ο άνθρωπος έχει ικανότητες για απόκτησι γνώσεως και σοφίας, για αγάπη, και αίσθησι της δικαιοσύνης. Έχει τη δύναμι να κάνη προκαθορισμένα έργα, να δίνη νόημα στη ζωή του. Αλλά στους εκπεσμένους ανθρώπους, αυτές οι δυνατότητες δεν αναπτύσσονται στο πλήρες, ούτε βρίσκονται σε κατάλληλη ισορροπία μεταξύ τους. Συνεπώς, οι ανάγκες των ανθρώπων δεν καλύπτονται και ο άνθρωπος ενεργεί ατελώς—όπως το αυτοκίνητο του οποίου δεν καλύπτονται οι ανάγκες με τις οποίες σχεδιάσθηκε.

Όπως ακριβώς ένα μικρό πετραδάκι στο παπούτσι μας ή ένας κόκκος άμμου στο μάτι μας τραβά την προσοχή μας, έτσι έκδηλο είναι και το κακό που κάνουν οι άνθρωποι. Το υπόλοιπο μέρος του σώματος μπορεί να είναι θαυμάσιο, και οι άνθρωποι μπορεί να κάνουν πολλά καλά, αλλά οι ανωμαλίες είναι εκείνες που τραβούν την προσοχή. Έτσι, με τις αποτυχίες υπ’ όψιν, τίθεται το ερώτημα, Γιατί οι άνθρωποι ενεργούν με τον τρόπο που ενεργούν; Τι τους κάνει να ερεθίζωνται;

Οι αποτυχίες μπορεί να είναι μικρές. Κάποια ανάγκη που δεν ικανοποιείται, μια επιθυμία που δεν εκπληρώνεται, κάποιος σκοπός που ματαιώνεται, και σε μια στιγμή κακής διαθέσεως το άτομο ξεσπά στους άλλους. Πολλές φορές πρόκειται για κάτι πιο σοβαρό. Οι διακρίσεις μπορεί να αποτρέψουν την αποδοχή ή αναγνώρισι ή το έργο ενός ατόμου· έρχεται η απογοήτευσις έπειτα η εχθρότητα γίνεται θυμός και ξεσπά σε βία. Η απληστία για χρήματα ή αποκτήματα οδηγεί πολλούς στο να ποδοπατούν άλλους. Οι «εγωπρωτιστές,» που κυβερνώνται από τις επιθυμίες τους, ληστεύουν ή βιάζουν ή σκοτώνουν για να ικανοποιήσουν τους πόθους τους. Φιλόδοξοι άνθρωποι και οργανισμοί και έθνη εξαπολύουν ιερές εξετάσεις και πολέμους, διαπράττουν τρομοκρατικές σκληρότητες, καταστρέφουν τη γη με δηλητηριώδη χημικά συστατικά και απλώνουν την πείνα, το λοιμό και τον θάνατο σε εκατομμύρια ανθρώπους.

Γιατί; Δεν είναι πια καθ’ ομοίωσι του Θεού, δεν καθοδηγούνται πια από τις ιδιότητές του. Το χάσμα που ξεχωρίζει τους ανθρώπους από τα ζώα στενεύει και, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, κάνει τους ανθρώπους σαν «άλογα φυσικά ζώα, γεγεννημένα διά άλωσιν και φθοράν.» (2 Πέτρ. 2:12) Διαστρέφουν τις θείες ιδιότητες. Η γνώσις χρησιμοποιείται, με κακό τρόπο για να αυξήση τη δύναμι που διαφθείρει και καταστρέφει. Η σοφία εκφυλίζεται και μετατρέπεται σε κοσμικό παραλογισμό. Η δικαιοσύνη γίνεται σκληρή, βίαιη. Η αγάπη γίνεται φιλαυτία. Ιδιότητες με μεγάλη δυνατότητα για καλό, διαστρέφονται για να ενισχύσουν τους ανθρώπους να διαπράττουν πονηρά πράγματα πολύ μεγαλύτερα από κείνα που μπορούν να πράττουν τα «άλογα φυσικά ζώα.»

Οι άνθρωποι περιβάλλονται από βία—στις πόλεις, στα βιβλία, στα έργα και τις κινηματογραφικές ταινίες, στους δρόμους τους, και στους χώρους που διαμένουν. Η τηλεόρασις κατακλύζει τις διάνοιες από τη νηπιακή ηλικία με κακοποιούς και φόνους. Μια έρευνα υπολογίζει ότι στην ηλικία των 14 ετών, το μέσο Αμερικανόπουλο έχει παρακολουθήσει 11.000 τηλεοπτικούς φόνους. Μια Κοινοβουλευτική υποεπιτροπή ερεύνησε τη βία στα σχολεία και κατέληξε στην εξής δήλωσι ιστορικής σημασίας: «Περισσότερα παιδιά σκοτώθηκαν στα σχολεία, συχνά σε ένοπλες διαμάχες με άλλους μαθητές, μεταξύ των ετών 1970 και 1973, απ’ ό,τι στρατιώτες στη μάχη του Βιετνάμ.»

Οι επιστήμονες που υποστηρίζουν την εξέλιξι μας διαβεβαιώνουν ότι όλ’ αυτά είναι φυσικά. Η επιθετικότης είναι έμφυτη, όπως λένε, και μας μεταβιβάσθηκε από τους προγόνους μας τα ζώα. Αυτό δεν είναι αλήθεια, ισχυρίζονται άλλοι επιστήμονες. Ο ανθρωπολόγος Άσλευ Μόνταγκιου γράφει τα εξής:

«Υπάρχουν πολλές κοινωνίες που, αντί να συμπεριφέρωνται μ’ έναν επιθετικό τρόπο, είναι αξιοσημείωτα ειρηνικές και συνεργατικές. Παραδείγματα είναι οι Τασαδαίοι του Μιντανάο, οι Τόντας της νότιας Ινδίας, οι Ταϊτινοί, οι Χάντζας της Τανζανίας, οι Ιφαλούκ του Ειρηνικού, οι Γιάμις του Δυτικού Ειρηνικού, οι Λάππς, οι Αραπές και οι Φόρε της Νέας Γουινέας. . . .

«Όταν ανθρωπολόγοι μελετούν τέτοιες μη επιθετικές κοινωνίες, παρατηρούν ότι οι συνήθειες ανατροφής των παιδιών τους είναι κυρίως οι αιτίες που παράγουν συνεργατικές, μη βίαιες προσωπικότητες. Δείχνουν μεγάλη στοργή στα παιδιά τους. Από τη νηπιακή ηλικία, τα μικρά παιδιά σπάνια στερούνται τη σωματική επαφή κάποιου ο οποίος είτε τα χαϊδεύει είτε τα κρατά. . . .

«Η επιθετικότητα και η μη επιθετικότητα, είναι τρόποι συμπεριφοράς που διδάσκονται. Κάθε κοινωνία παρέχει πρότυπα των προτιμώμενων τρόπων συμπεριφοράς—πρότυπα τα οποία συνεχώς σταθεροποιούν τη συμπεριφορά του ατόμου. Η Αμερική θέτει ενώπιον του παιδιού τα πιο επιθετικά πρότυπα, κι ύστερα απορούμε γιατί έχομε τόσο υψηλές αναλογίες βίαιων εγκλημάτων.»

Ο Δρ Τζων Ληντ προτρέπει επάνοδο στο κούνημα των βρεφών και στο νανούρισμα, επειδή αυτό «επιταχύνει την ανάπτυξι του εγκεφάλου.» Το περιοδικό Η Ψυχολογία Σήμερα, του Δεκεμβρίου 1979, έλεγε ότι «στη διάρκεια των διαπλαστικών περιόδων της αναπτύξεως του εγκεφάλου, ωρισμένα είδη αισθητικής στερήσεως—όπως η έλλειψις επαφής και κουνήματος από τη μητέρα—οδηγούν σε ατελή ή βλαμμένη ανάπτυξι» του εγκεφαλονωτιαίου συστήματος που ελέγχει τη στοργή.» «Επειδή το ίδιο σύστημα επηρεάζει τα κέντρα του εγκεφάλου που συνδέονται με τη βία» συνέχιζε το άρθρο, «το στερημένο βρέφος ίσως αντιμετωπίση δυσκολία στον έλεγχο βίαιων ξεσπασμάτων σαν ενήλικας.»

Ο Δρ Ρίτσαρντ Ρέστακ, στο βιβλίο του Ο Εγκέφαλος: η Τελευταία Διαχωριστική Γραμμή (1979) τονίζει τα εξής σημεία: Πειράματα έχουν «δώσει συμπερασματικές αποδείξεις που δείχνουν ότι το υπερμεσολόβιο [χειλικό] σύστημα είναι η περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται περισσότερο με τη συγκίνησι,» και αν καταστραφή ή ερεθισθή αυτή η περιοχή, αλλάζει η συμπεριφορά. Η ηλεκτρική διέγερσις μπορεί να προξενήση χαρά ή οργή. «Ο ανώριμος εγκέφαλος εξαρτάται από την αισθηματική διέγερσι για φυσιολογική ανάπτυξι,» και «όταν ένα βρέφος το χαϊδεύη η μητέρα του ή το κρατά αγκαλιά, οι κινήσεις κατευθύνονται στην παρεγκεφαλίδα και διεγείρουν την ανάπτυξί της.» Αυτό είναι ουσιώδες διότι η παρεγκεφαλίδα ελέγχει την κίνησι και αν στερηθή αυτές τις ευχάριστες ωθήσεις, δεν σχηματίζονται αρκετές νευρικές συνάψεις, και η ανάπτυξις δεν είναι φυσιολογική. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι μια γεμάτη αυθορμητισμό, ανεξέλεγκτη, βίαιη προσωπικότητα.

Οι παραπάνω δύο παράγραφοι, δείχνουν ότι όχι μόνο τα γονίδια και το περιβάλλον και τα πρότυπα συμπεριφοράς που η κοινωνία θέτει μπροστά μας επηρεάζουν τον τρόπο με τον οποίο ενεργούμε, αλλά και η αγωγή επίσης που λαμβάνομε σαν αβοήθητα βρέφη, επηρεάζει την ανάπτυξι του εγκεφάλου μας, τις συναισθηματικές μας καταστάσεις και τις επακόλουθες ενέργειες.

Αλλά κι ένας άλλος παράγων περιλαμβάνεται επίσης—ένας παράγων του οποίου την ύπαρξι πολλοί άνθρωποι ούτε καν παραδέχονται. Η εφημερίδα Δε Γουώλ Στρητ, όμως, τον αναγνωρίζει. Σ’ ένα άρθρο της στις 28 Οκτωβρίου 1977, με τίτλο «Το Ξέσπασμα της Τρομοκρατίας,» απορεί για τις αδιανόητες εξάψεις και βιαιότητες. Η τάσις είναι να επιρρίπτεται η ευθύνη στην κοινωνία, αλλά το άρθρο εκφράζει έκπληξι για τα «βαθειά και παράλογα ξεσπάσματα» του ανθρώπου για τον οποίο «το κακό έχει τη δική του γοητεία.» Η πρότασις με την οποία κατέληγε το άρθρο ήταν: «Δεν βρίσκεσθε πιο κοντά στην αλήθεια αν επιρρίπτετε την ευθύνη στην κοινωνία απ’ ό,τι αν επιρρίπτετε την ευθύνη στο Σατανά.»

Η Αγία Γραφή αποκαλεί το Σατανά «θεό του κόσμου τούτου,» προσδιορίζει «τα πνεύματα της πονηρίας εν τοις επουρανίοις» σαν τους πραγματικούς εχθρούς, και διακηρύσσει ουαί για τη γη «διότι κατέβη ο διάβολος εις εσάς έχων θυμόν μέγαν, επειδή γνωρίζει ότι ολίγον καιρόν έχει.» (2 Κορ. 4:4· Εφεσ. 6:12· Αποκ. 12:12) Ο Σατανάς βρισκόταν στη ρίζα του προβλήματος στην Εδέμ όταν πείραξε την Εύα για ν’ αποβάλη την ‘εικόνα και ομοίωσι’ του Θεού. Αυτός εξακολουθεί ν’ αποτελή μια ισχυρή δύναμι σήμερα, που παρακινεί τους ανθρώπους να ενεργούν με απερίσκεπτη, παράφορη βιαιότητα.

Πολλοί γνωστοί παράγοντες εξηγούν γιατί οι άνθρωποι ενεργούν με τον τρόπο με τον οποίο ενεργούν. Η γενετική, το περιβάλλον, η ελευθερία εκλογής, οι ανεκπλήρωτες ανάγκες—όλ’ αυτά επηρεάζουν τη διαγωγή. Η ανάπτυξις του εγκεφάλου στη διάρκεια της νηπιακής ηλικίας παίζει σημαντικό ρόλο. Ωστόσο, η κατανόησις του εγκεφάλου από μέρους του ανθρώπου βρίσκεται ακόμη σε νηπιακό στάδιο. Ο εγκέφαλος, συχνά, χαρακτηρίζεται σαν το πιο μυστηριώδες πράγμα στο μυστηριώδες μας σύμπαν. Ύστερα υπάρχει, και η επιρροή του Σατανά.

Έτσι, γνωρίζομε πράγματι γιατί οι άνθρωποι ενεργούν με τον τρόπο που ενεργούν. Γνωρίζομε μερικές λεπτομέρειες και αγνοούμε πολλές. Αλλά γνωρίζομε τη βασική αιτία: Κανείς, από μας δεν αντανακλά τέλεια ‘την εικόνα και την ομοίωσι του Θεού.’

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 9]

Περισσότερα παιδιά σκοτώθηκαν σε σχολικές βιαιότητες μεταξύ των ετών 1970 και 1973, απ’ ό,τι στρατιώτες στη μάχη του Βιετνάμ.

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Η τηλεόρασις κατακλύζει τις διάνοιες από νηπιακή ηλικία με κακοποιούς και φόνους

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Το χάιδεμα, το νανούρισμα βοηθούν στην ανάπτυξι του εγκεφάλου