Οι Νεαροί Ρωτούν . . .
Πώς Μπορώ να τα Πηγαίνω Καλά με το Δάσκαλό Μου;
«ΕΝΑΣ ΚΑΛΟΣ δάσκαλος», λέει η καθηγήτρια γυμνασίου Μπάρμπαρα Μέιγιερ, «μπορεί να σε κάνει να ψάξεις και να βρεις ταλέντα και ικανότητες που ποτέ δεν ήξερες ότι είχες, και μπορεί να γίνει σύμβουλος και ακόμη και φίλος που σε καταλαβαίνει και πραγματικά θέλει το καλό σου».
Από την άλλη, ένας δάσκαλος μπορεί επίσης να είναι αυτό που ο συγγραφέας Θεόδωρος Κλαρκ ονόμασε «αντικείμενο φόβου και ανησυχίας». Όπως εξηγεί ο Κλαρκ: «Οι δάσκαλοι του σχολείου είναι ισχυροί. Μπορούν να βαθμολογήσουν τους μαθητές, να τους φέρουν σε αμηχανία, να τους ταπεινώσουν, και να δημιουργήσουν ανησυχία μέσα τους». Ευτυχώς, οι περισσότεροι δάσκαλοι ενδιαφέρονται ειλικρινά για τους σπουδαστές και είναι αρκετά δίκαιοι. Ωστόσο, υπάρχουν και λίγοι δάσκαλοι που, κατά καιρούς, μπορεί να είναι σκληροί, παράλογοι, και άδικοι. Αυτοί μπορούν να σου κάνουν τη ζωή δύσκολη.
Ένα προηγούμενο άρθρο μάς βοήθησε να εκτιμήσουμε ότι οι δάσκαλοι αντιμετωπίζουν μοναδικές πιέσεις και προβλήματα που, κατά καιρούς, μπορούν να επηρεάσουν τη στάση τους μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας.a Τι θα πούμε, όμως, αν ένας δάσκαλος φαίνεται να σε κάνει στόχο του επανειλημμένα ή να σου βάζει, όπως πιστεύεις εσύ, χαμηλούς βαθμούς που δεν τους αξίζεις;
Ο Χρυσός Κανόνας στην Τάξη
Όπως παρατηρεί Ο Οδηγός της Οικογένειας για τον Έφηβο: «Οι σπουδαστές που . . . φαίνεται ότι με τη συμπεριφορά τους υποτιμούν τις απόψεις των δασκάλων, με τη σειρά τους υποτιμούνται και αυτοί από τους δασκάλους». Ναι, ο εχθρικός δάσκαλος συχνά έχει διαμορφωθεί από τους σπουδαστές του!
Σκέψου τα αποτελέσματα που θα είχαν τα οδυνηρά αστεία στην αίθουσα διδασκαλίας. Το βιβλίο Άκουσέ Μας! μιλάει για οδυνηρές και ασυνήθιστες τιμωρίες που γίνονται μερικές φορές σε έκτακτους δασκάλους, δίνοντας μια εικόνα τού πόσο σαδιστές μπορεί να είναι οι σπουδαστές. «Ξέρετε τι περνούν [οι έκτακτοι δάσκαλοι];» ρωτάει η 13χρονη Βαλερί. Απαντώντας η ίδια στη ερώτησή της, μιλάει για τα «βασανιστήρια, τις κακουχίες», στις οποίες υποβάλλονται σήμερα οι δάσκαλοι από τα παιδιά.
Η Βαλερί δεν υπερβάλλει. Όπως λέει ο Ρόλαντ Μπετς: «Οι έκτακτοι δάσκαλοι κατατρέχονται ανελέητα από τις τάξεις τους, και συχνά φτάνουν μέχρι του σημείου της κατάρρευσης». Βέβαιοι ότι δεν θα τιμωρηθούν, οι σπουδαστές χαίρονται να κάνουν αιφνίδιες προσβολές αδεξιότητας—να ρίχνουν τα βιβλία τους ή τα μολύβια τους όλοι μαζί ταυτόχρονα στο πάτωμα. Ή μπορεί να προσπαθούν να φέρουν σε αμηχανία το δάσκαλό τους με το να προσποιούνται τους κουτούς και να κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν ούτε μια λέξη από αυτά που λέει. «Τον υπονομεύουμε για αστείο», εξηγεί ο νεαρός Μπόμπυ.
Παρ’ όλα αυτά, αν σπείρεις μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας σκληρότητα, μην εκπλαγείς που θα αποκομίσεις έναν οργίλο, εχθρικό δάσκαλο. (Παράβαλε Γαλάτας 6:7.) «Ένα από τα πιο βασικά χαρακτηριστικά της ανθρώπινης φύσης», εξηγεί το Ο Οδηγός της Οικογένειας για τον Έφηβο, «είναι ότι οι άνθρωποι μεταχειρίζονται τους άλλους με τον τρόπο που αισθάνονται ότι τους μεταχειρίζονται εκείνοι».
Εκτός από αυτό, οι δάσκαλοι έχουν κατάλληλα τεθεί σε μια θέση εξουσίας για το δικό σου όφελος. Και τους οφείλεις σεβασμό, ακόμη και αν η άσκηση της εξουσίας τους μπορεί να μην είναι πάντα δίκαιη. (Παράβαλε Λουκάς 6:40.) Ωστόσο σκέψου: Αν η ασεβής μεταχείριση μπορεί να φέρει στην επιφάνεια τον χειρότερο εαυτό τού δασκάλου, δεν θα μπορούσε η γεμάτη σεβασμό μεταχείριση να φέρει στην επιφάνεια τον καλύτερο εαυτό του;
Επίσης να θυμάσαι τον χρυσό κανόνα: «Λοιπόν πάντα όσα αν θέλητε να κάμνωσιν εις εσάς οι άνθρωποι, ούτω και σεις κάμνετε εις αυτούς». (Ματθαίος 7:12) Συνεπώς να αρνείσαι να ενωθείς με τους ταραξίες στην αίθουσα διδασκαλίας. Να προσέχεις αυτά που λέει ο δάσκαλος. Να είσαι συνεργατικός. Ίσως με τον καιρό θα αισθάνεται λιγότερο εχθρικός—τουλάχιστον απέναντι σε σένα.
‘Δεν Αρέσω στο Δάσκαλό Μου’
Οι συγγραφείς του βιβλίου Περιθώρια Εκλογής παραδέχονται «ότι οι δάσκαλοι—καθώς και οι γονείς—είναι άνθρωποι, και κάνουν λάθη, και πολύ συχνά δεν τους αρέσει κάποιος σπουδαστής για καθαρά συναισθηματικούς λόγους». Κατά καιρούς κάποια σύγκρουση προσωπικοτήτων δημιουργεί το πρόβλημα. Ή κάποιο είδος παρανόησης φέρνει το δάσκαλό σου εναντίον σου· η περιέργεια συγχέεται με την ανταρσία ή κάποια ιδιοτροπία συνδέεται με την ανοησία.
Είναι λυπηρό που οι άνθρωποι εξακολουθούν να τείνουν να είναι σαν τους αρχαίους Κορίνθιους οι οποίοι έβλεπαν τα πράγματα «σύμφωνα με τη φαινομενική τους αξία». (2 Κορινθίους 10:7, ΜΝΚ ) Και αν δεν αρέσεις σε κάποιον δάσκαλο, εκείνος μπορεί να έχει την τάση να σε φέρνει σε αμηχανία ή να σε ταπεινώνει. Σαν αποτέλεσμα, είναι ευνόητο ότι θα αναπτυχθεί αμοιβαία εχθρότητα.
Πώς να Διατηρήσεις την Ειρήνη
Η συμβουλή της Βίβλου είναι: «Εις μηδένα μη ανταποδίδετε κακόν αντί κακού. . . . Ει δυνατόν, όσον το αφ’ υμών ειρηνεύετε μετά πάντων ανθρώπων». (Ρωμαίους 12:17, 18) Με άλλα λόγια, προσπάθησε να μην ανταγωνίζεσαι το δάσκαλό σου. Να αποφεύγεις να συγκρούεσαι άσκοπα μαζί του. Να μη δίνεις στο δάσκαλό σου βάσιμη αιτία για παράπονο. Στην πραγματικότητα, προσπάθησε να είσαι φιλικός. ‘Φιλικός; Σε αυτόν;’ ρωτάς. Ναι, να δείξεις τους καλούς σου τρόπους με το να χαιρετάς με σεβασμό το δάσκαλό σου όταν έρχεσαι στην τάξη. Η συνεχής ευγένειά σου θα μπορούσε απλά να αλλάξει τη γνώμη του για σένα.—Παράβαλε Ρωμαίους 12:20, 21.
Η καθηγήτρια του γυμνασίου Τζόυς Βέντραλ θυμάται: «Μια μέρα ήμουν πραγματικά σε κακή διάθεση. Τα έβαζα με όλους για τις πιο ασήμαντες παραβάσεις. Τελικά έβαλα τις φωνές σε ένα σπουδαστή που δεν είχε ανοίξει το βιβλίο του. Ετοιμαζόμουν να τον απειλήσω ότι θα του μείωνα το βαθμό του όταν ξαφνικά σταμάτησα, αφοπλισμένη από το πλατύ, όμορφο χαμόγελο στο πρόσωπό του. Μου χαμογέλασε και συνέχισε να χαμογελάει, και κοιτάζοντάς με στο πρόσωπο που ήταν γεμάτο ένταση και σοβαρότητα, είπε, ‘Ας παραμείνουμε χαρούμενοι’. Δεν είχα άλλη εκλογή από το να ανταποδώσω κι εγώ το χαμόγελο. Σύντομα όλοι στην τάξη ευθύμησαν και γελούσαν».
Αλήθεια, δεν μπορούν όλοι να χαμογελούν δίνοντας διέξοδο σε μια κακή κατάσταση. Αλλά το εδάφιο Εκκλησιαστής 10:4 μας συμβουλεύει: «Εάν το πνεύμα του ηγεμόνος [ή του ατόμου που βρίσκεται σε κατάσταση εξουσίας] εγερθή εναντίον σου [τιμωρώντας σε], μη αφήσης τον τόπον σου· διότι η γλυκύτης καταπαύει αμαρτίας μεγάλας». Να θυμάσαι, επίσης, ότι «γλυκεία απόκρισις καταπραΰνει θυμόν».—Παροιμίαι 15:1.
‘Άξιζα Καλύτερους Βαθμούς’
Αν η κατάσταση δεν βελτιωθεί, προσπάθησε να μιλήσεις σχετικά με αυτό το πρόβλημα με το δάσκαλό σου. Αυτό μπορεί να μην είναι πολύ εύκολο. Η Γραφή, ωστόσο, λέει πώς χειρίστηκε ο Νάθαν το δύσκολο ζήτημα να εκθέσει ένα σοβαρό αμάρτημα που είχε κάνει ο Βασιλιάς Δαβίδ. Ο Νάθαν δεν πήγε μέσα στο παλάτι φωνάζοντας και κατηγορώντας. Πλησίασε με διακριτικότητα τον Δαβίδ, χρησιμοποιώντας ένα παράδειγμα που επέτρεψε στον Δαβίδ να βγάλει τα σωστά συμπεράσματα.—2 Σαμουήλ 12:1-7.
Θα μπορούσες και συ παρόμοια, ταπεινά, και ήρεμα, να πλησιάσεις το δάσκαλό σου αν νομίζεις ότι έχει γίνει κάποια αδικία—όπως για παράδειγμα ότι σου έβαλε άδικα χαμηλότερο βαθμό. Ο πρώην δάσκαλος Μπρους Γουέμπερ μας υπενθυμίζει: «Η ανταρσία σε ένα σπουδαστή δημιουργεί ισχυρογνωμοσύνη στο δάσκαλο. Αν φωνάζεις και χτυπιέσαι ή ισχυρίζεσαι ότι σου έγινε κάποια μεγάλη αδικία και ορκίζεσαι ότι θα πάρεις εκδίκηση, δεν θα καταφέρεις τίποτα».—Περιοδικό Σεβεντήην.
Προσπάθησε να χειριστείς το πρόβλημα σαν ενήλικος. Ίσως μπορείς να αρχίσεις ζητώντας από το δάσκαλό σου να σε βοηθήσει να καταλάβεις το σύστημα με το οποίο βάζει τους βαθμούς. Κατόπιν, λέει ο Γουέμπερ, μπορείς «να προσπαθήσεις να αποδείξεις ότι είσαι το θύμα παράβλεψης ή κακού υπολογισμού μάλλον παρά κακής κρίσης. Χρησιμοποίησε το βαθμολογικό σύστημα του δασκάλου σου· δείξε του πού βρίσκεις ότι έχει γίνει λάθος στη βαθμολόγησή σου». Τουλάχιστον, μαθαίνεις πώς να διαπραγματεύεσαι δύσκολα ζητήματα. Η ωριμότητά σου μπορεί να αφήσει μια θετική εντύπωση στο δάσκαλό σου.
Κάνε το Γνωστό στους Γονείς Σου
Μερικές φορές όμως, η απλή ομιλία αποδεικνύεται άκαρπη. Ρίξε μια ματιά στην πείρα της Σούζαν. Σαν άριστη σπουδάστρια, συγκλονίστηκε όταν μια από τις δασκάλες της άρχισε να της βάζει μικρούς βαθμούς. Ποιο ήταν το πρόβλημα; Η Σούζαν ήταν Μάρτυρας του Ιεχωβά και η δασκάλα της είχε παραδεχτεί ότι δεν της άρεσε η Σούζαν εξαιτίας αυτού του γεγονότος. «Με έφερε πραγματικά σε απογοήτευση», λέει η Σούζαν, «και δεν ήξερα τι να κάνω».
Το βιβλίο Περιθώρια Εκλογής συστήνει ότι σε καταστάσεις σαν και αυτή «πήγαινε στους γονείς σου και πες τους πως φαίνεται ότι δεν αρέσεις του δασκάλου σου, ότι προσπαθεί να βρει αιτίες για να σε τιμωρήσει ή να σε κάνει στόχο ή να σε γελοιοποιήσει». Αυτό έκανε και η Σούζαν. «Πήρα θάρρος», θυμάται, «και είπα στη μητέρα μου [αυτή ήταν ο μόνος κηδεμόνας της Σούζαν] σχετικά με αυτή τη δασκάλα. Στην αρχή νόμιζα ότι δεν επρόκειτο να με καταλάβει. Όμως είπε, ‘Για να δούμε, ίσως μπορέσω να μιλήσω στη δασκάλα σου στην επόμενη συνάντηση γονέων-δασκάλων’. Και πράγματι πήγε και ρώτησε τη δασκάλα μου ποιο ήταν το πρόβλημα. Νόμισα ότι η μητέρα μου πραγματικά θα αναστατωνόταν, αλλά δεν αναστατώθηκε. Της μίλησε ήρεμα». Η δασκάλα κατάλαβε ότι η Σούζαν υποστηριζόταν από τη μητέρα της και διευθέτησε ώστε η Σούζαν να πάει στην τάξη ενός άλλου δασκάλου.
Ομολογουμένως, όλες οι δύσκολες υποθέσεις δεν τελειώνουν τόσο ευχάριστα. Μερικές φορές μπορεί απλώς να χρειαστεί να υποφέρεις μια δύσκολη κατάσταση. Όμως το σχολικό έτος δεν διαρκεί για πάντα. Και αν καταφέρεις να συνυπάρξεις ειρηνικά με το δάσκαλό σου αυτό το έτος, υπάρχει πάντα το επόμενο σχολικό έτος, που θα κάνεις μια νέα αρχή, ίσως με διαφορετικούς συμμαθητές—και ίσως με έναν άλλο δάσκαλο με τον οποίο θα μάθεις να τα πηγαίνεις καλά.
[Υποσημειώσεις]
a Βλέπε το άρθρο «Γιατί είναι ο Δάσκαλός μου τόσο Άδικος;» που δημοσιεύθηκε στο Ξύπνα! 22 Ιανουαρίου 1986.
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 12]
Αν η ασεβής μεταχείριση μπορεί να φέρει στην επιφάνεια τον χειρότερο εαυτό τού δασκάλου, δεν θα μπορούσε η γεμάτη σεβασμό μεταχείριση να φέρει στην επιφάνεια τον καλύτερο εαυτό του;
[Εικόνα στη σελίδα 13]
Αν αισθάνεσαι ότι έχει γίνει κάποια αδικία, πλησίασε το δάσκαλό σου με σεβασμό