Προσέξτε! Τριγυρίζουν Κατάσκοποι!

ΓΝΩΡΙΖΕ ότι ο άντρας της ήταν κατάσκοπος και ότι για χρόνια διοχέτευε πληροφορίες σε κάποια ξένη δύναμη. Μερικές φορές, μάλιστα, της είχε καυχηθεί γι’ αυτό που έκανε. Έπρεπε να πάει στην αστυνομία ή να κρατήσει το στόμα της κλειστό; Τι θα κάνατε σεις κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες; Τι θα υπερίσχυε—η προσκόλλησή σας σ’ αυτό που πιστεύατε ότι ήταν σωστό ή η οσιότητά σας στην οικογένειά σας; Κι αν ξεσπούσε σκάνδαλο; Τελικά, η γυναίκα πληροφόρησε τις αρχές. Δεν θα μπορούσε όμως να φανταστεί τι την περίμενε ακόμη.

 Αυτή είναι μια από τις πολλές ιστορίες κατασκοπείας που έκαναν την εμφάνισή τους στις πρώτες σελίδες, τον τελευταίο καιρό. Ίσως θα θυμάστε κι εσείς τα ακόλουθα:

Νορβηγία, Ιανουάριος 1984: Συλλαμβάνεται ένας υψηλά ιστάμενος Νορβηγός διπλωμάτης και απαγγέλλονται εναντίον του κατηγορίες για την παροχή άκρως απόρρητων εγγράφων σε μια ξένη δύναμη.

Ινδία, Ιανουάριος 1985: Επίσημοι της κυβέρνησης και επιχειρηματίες κρατούνται με την κατηγορία ότι παραβίασαν την Πράξη Κρατικών Μυστικών.

Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας, καλοκαίρι 1985: Μερικοί ύποπτοι πράκτορες, περιλαμβανομένου και ενός αξιωματικού της αντικατασκοπείας, λιποτακτούν στη Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας.

Ρωσία και Βρετανία, Σεπτέμβριος 1985: Και οι δυο χώρες απελαύνουν 31 διπλωμάτες, δημοσιογράφους και εμπορικούς αντιπροσώπους της άλλης χώρας, μερικοί από τους οποίους κατηγορούνται για κατασκοπεία.

Ελβετία, Δεκέμβριος 1986: Ένα παντρεμένο ζευγάρι κατηγορείται για κατασκοπεία.

Γαλλία, Μάρτιος 1987: Τα μέλη ενός κατασκοπευτικού δικτύου συλλαμβάνονται με την υποψία ότι έχουν παραδώσει σε κάποια ξένη δύναμη άκρως απόρρητες τεχνικές πληροφορίες που προέρχονται από ένα διαστημικό κέντρο.

Ηνωμένες Πολιτείες, Απρίλιος 1987: Πεζοναύτες των Η.Π.Α. που υπηρετούν στη Ρωσία, στην Αυστρία και στη Βραζιλία, ανακαλούνται για να ανακριθούν εξαιτίας κατηγοριών κατασκοπείας που διατυπώθηκαν εναντίον τους.

 Καθώς κατακλύζεστε με ειδήσεις σαν κι αυτές, ίσως προσπαθείτε απεγνωσμένα να βγάλετε κάποιο νόημα από όρους όπως «τυφλοπόντικας» και «αντικατασκοπεία». Υπάρχουν σήμερα περισσότεροι κατάσκοποι ή απλώς οι συλλήψεις κατασκόπων είναι περισσότερες; Είναι δυνατόν κάτι απ’ όλα αυτά να σας επηρεάσει προσωπικά; Ίσως εκπλαγείτε αν μάθετε το βαθμό στον οποίο ο κόσμος της κατασκοπείας επηρεάζει τη ζωή σας.

Αναδρομή στα Νήματα της Κατασκοπείας

 Η μελέτη του παρελθόντος αποκαλύπτει ότι ανάμεσα στην πολιτική και στο στρατό υπάρχει ένας μακραίωνος και ισχυρός δεσμός. Το λεξικό του Γουέμπστερ ορίζει την κατασκοπεία ως τη «δια ειδικών πρακτόρων συλλογή πληροφοριών για το λαό, τη δραστηριότητα και τα επιτεύγματα μιας ξένης χώρας . . . συγκέντρωση [αυτών] των πληροφοριών . . . για πολιτικούς και στρατιωτικούς σκοπούς».

 Ανάμεσα στους πρώτους που οργάνωσαν μυστικές υπηρεσίες ήταν οι Αιγύπτιοι. Ο Φαραώ Τούθμωσις Γ΄ χρησιμοποίησε κατασκόπους για να βάλει κρυφά στην πόλη Γιάφα 200 στρατιώτες μέσα σε κλειστά τσουβάλια από αλεύρι. Γύρω στο 400 π.Χ. ο Κινέζος Σουν Τζου έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο Πινγκ Φα (Η Τέχνη του Πολέμου), στο οποίο τόνιζε πόσο σπουδαίο πράγμα είναι η καλή οργάνωση υπηρεσίας πληροφοριών. Το 15ο αιώνα, οι Ευρωπαϊκές χώρες άρχισαν να χρησιμοποιούν τις πρεσβείες τους στις ξένες πρωτεύουσες σαν βάση κατασκόπων. Η διπλωματία και η κατασκοπεία πιασμένες χέρι-χέρι διάσχιζαν με αθόρυβες δρασκελιές τα σύνορα της Ευρώπης. Στολισμένες με τα χρώματα του εθνικισμού, οι πρώην απλές συνταξιδιώτισσες κατάληξαν να γίνουν συγγενείς.

 Ο εθνικισμός και μαζί του η επιτακτική ανάγκη για στρατούς, διπλωμάτες και πράκτορες επεκτάθηκαν σε ολόκληρη την Ευρώπη. Εφευρέθηκαν μέθοδοι για τη σύνταξη και την αποκρυπτογράφηση κωδίκων. Η υπηρεσία πληροφοριών (η συλλογή και η ανάλυση των πληροφοριών) και η αντικατασκοπεία (η παρεμπόδιση της συλλογής πληροφοριών εκ μέρους άλλων) έγιναν δυο χωριστά τμήματα του πέπλου της κατασκοπείας. Ο Καρδινάλιος Ρισελιέ (της Γαλλίας) και ο Φρειδερίκος ο Μέγας (της Πρωσίας) ύφαναν με ξεχωριστή μαεστρία κατασκοπικά δίκτυα. Για κάποιο χρονικό διάστημα, ο Ντάνιελ Ντεφόε, συγγραφέας του Ροβινσώνα Κρούσου, κινούσε τα νήματα των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών.

 Ωστόσο, όλες αυτές οι εξελίξεις περιορίζονταν από ένα τεράστιο εμπόδιο: την έλλειψη επικοινωνίας. Οι πράκτορες βασίζονταν σε πλοία, άλογα ή ταχυδρομικά περιστέρια για να μεταδώσουν τα μηνύματά τους. Αντιμαχόμενα στρατεύματα μπορούσαν να στρατοπεδεύσουν σε μικρή απόσταση το ένα από το άλλο, χωρίς ο αντίπαλος να καταλάβει τίποτα. Το 1815 ο Ναπολέων κατάληξε σε εσφαλμένα συμπεράσματα σχετικά με τις κινήσεις των εχθρικών στρατευμάτων που βρίσκονταν λίγα χιλιόμετρα μακριά. Έχασε το Βατερλώ και μια αυτοκρατορία. Η τεχνολογία του αιώνα μας ήταν εκείνη που έφερε επαναστατικές αλλαγές στους τρόπους συλλογής πληροφοριών.

Οι Κατάσκοποι Εκσυγχρονίζουν τις Μεθόδους τους

 Αυτός ο αιώνας των συγκρούσεων έχει δημιουργήσει καινούριες προκλήσεις για τις υπηρεσίες πληροφοριών. Οι παραφυάδες των μυστικών υπηρεσιών ευδοκιμούν μέσα σ’ ένα κλίμα δυσπιστίας. «Ο φόβος αποτελεί την πεμπτουσία της κατασκοπείας», δηλώνει το γερμανικό εβδομαδιαίο περιοδικό Der Spiegel. «Όσο πιο ασταθής είναι η κατάσταση του κόσμου τόσο πιο σταθερό είναι το επάγγελμα [του κατασκόπου]». Και σαν αποτέλεσμα, «δεν υπάρχει ούτε μια χώρα στη γη που να πιστεύει ότι μπορεί να επιβιώσει χωρίς μυστικές υπηρεσίες». Η κατασκοπεία τρέφεται από την καχυποψία και συνάμα την τρέφει. Κατά συνέπεια η συλλογή πληροφοριών κινείται σε πολλούς τομείς: στον τομέα της στρατηγικής (που εξυπηρετεί τους υψηλά ιστάμενους ‘αρχιτέκτονες’ της πολιτικής), στο στρατιωτικό τομέα (για το στρατό, το ναυτικό και την αεροπορία), στον οικονομικό, στον επιστημονικό, στο γεωγραφικό και σ’ ένα σωρό άλλους τομείς. Όλ’ αυτά αποτελούν τα επί μέρους κομμάτια που συνθέτουν την εικόνα της κατασκοπείας.

 Πράγματι, η συλλογή πληροφοριών έχει ευρύνει το πεδίο δράσης της. Στο παρελθόν, οι απόρρητες πληροφορίες κυκλοφορούσαν στους διαδρόμους της πολιτικής δύναμης και στα άδυτα του στρατού. Όμως, σήμερα, τα μυστικά μιας χώρας προέρχονται από μια ευρύτερη βάση. Πώς συμβαίνει αυτό;

 Η τεράστια συσσώρευση εξοπλισμών, από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και μετά, σημαίνει ότι πολλά έθνη παράγουν όπλα υψηλής τεχνολογίας. Αλλά όποια χώρα επιπρόσθετα διαθέτει τεχνολογία τέτοιου είδους, που της επιτρέπει να παίρνει κρίσιμες αποφάσεις σε κλάσματα του δευτερολέπτου ή να πλήττει με μεγαλύτερη ακρίβεια τους εχθρικούς στόχους, αυτή η χώρα βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση. Αυτές οι τεχνικές πληροφορίες βρίσκονται στη διάθεση των κατασκευαστών όλων των ειδών, από τα ρουλεμάν μέχρι τα βιντεοπαιχνίδια.

 Συνεπώς, εκατοντάδες εταιρίες και εκατομμύρια εργαζόμενοι έχουν γίνει στόχοι της βιομηχανικής κατασκοπείας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες και μόνο, πάνω από τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι έχουν πρόσβαση σε περίπου 20 εκατομμύρια απόρρητα έγγραφα. Μήπως στην εργασία σας έρχεστε—εσείς ή κάποιο μέλος της οικογένειάς σας—σε επαφή με αυτό που ονομάζεται πληροφορίες ειδικού ενδιαφέροντος; Τέτοιου είδους πληροφορίες μπορεί να έχουν αξία για κάποιον που ψάχνει για απόρρητα.

 Αυτά είναι τα λάφυρα του υπόγειου πολέμου. Το κατασκοπικό δίκτυο που καταφέρνει να αποσπάσει από κάποια άλλη χώρα τεχνολογικά επιτεύγματα που απαίτησαν τεράστια ποσά για να πραγματοποιηθούν, έχει στα χέρια του ένα πολύτιμο τρόπαιο. Ναι, οι υπηρεσίες πληροφοριών μπορούν να συμβάλουν στην εξοικονόμηση σημαντικών χρηματικών ποσών. Αλλά αυτές οι ίδιες απαιτούν υπέρογκες δαπάνες για να λειτουργήσουν. Το τμήμα κριτικής βιβλίων της εφημερίδας The Sunday Times υπολογίζει ότι οι υπηρεσίες πληροφοριών δαπανούν το αστρονομικό ποσό των 29 δισεκατομμυρίων δολαρίων το χρόνο (περ. 4,15 τρισ. δρχ.). Λέγεται ότι απασχολούν πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπους. Ακόμα και ο προϋπολογισμός των Ηνωμένων Εθνών χάνεται μπροστά σε τέτοια νούμερα. Το Weltalmanach του Φίσερ λέει ότι ο προϋπολογισμός του Ο.Η.Ε. είναι μικρότερος από 1 δισεκατομμύριο δολάρια (περ. 142 δισ. δρχ.) και ότι το εργατικό του δυναμικό είναι περίπου 40.000 άτομα. Οι κολοσσιαίες δαπάνες της κατασκοπείας καλύπτονται από δημόσια κεφάλαια, από τους φόρους που πληρώνετε εσείς.

Αγάπη για το Χρήμα και την Περιπέτεια

 Παλιότερα οι κατάσκοποι ασκούσαν το επάγγελμά τους είτε λόγω των πεποιθήσεών τους, είτε από πατριωτικά και ιδεολογικά κίνητρα. Για παράδειγμα, λέγεται ότι ο Όλεγκ Πενκόβσκυ, διάσημος κατάσκοπος της δεκαετίας του 1960, άφησε να διαρρεύσουν στη Δύση πληροφορίες για τη στρατιωτική κατάσταση της Ρωσίας την εποχή της κρίσης των κουβανικών πυραύλων. Τότε, το Der Spiegel έγραψε ότι αυτό το έκανε υποκινούμενος από τα πολιτικά του ιδανικά και συνέχισε: «Μόνο μια φορά έλαβε χρήματα. Του δόθηκαν 3.000 ρούβλια [τότε άξιζαν περίπου 480.000 δρχ.] για τα έξοδά του, από τα οποία επέστρεψε τα 2.000».

 Σήμερα, οι κατάσκοποι έχουν πιο χαμηλά κίνητρα. Το περιοδικό Time έγραψε: «Οι πιο πρόσφατοι προσήλυτοι στην κατασκοπεία δεν νοιάζονται και πολύ για την πολιτική, και σπάνια είναι θύματα εκβιασμού. Κυρίως, κυνηγούν άπληστα τα χρήματα».

 «Το κοινό έχει πάψει να νοιάζεται για τα μυστικά», γράφει η The Sunday Times, «επειδή θεωρεί δεδομένο ότι για πολύ καιρό τώρα δεν υπάρχουν μυστικά που να μην έχουν διαρρεύσει». Τι βρίσκεται πίσω απ’ αυτή τη διάβρωση του σεβασμού του κοινού απέναντι στην εχεμύθεια; Μια από τις αιτίες είναι ότι μερικοί κορυφαίοι πολιτικοί αφήνουν μυστικά να διαρρεύσουν στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, με σκοπό να πετύχουν προσωπικά πλεονεκτήματα. Το ίδιο κάνουν και πολλοί άλλοι. Στη Βρετανία, σε μια πρόσφατη διαμάχη ανάμεσα σε δυο υπουργούς της κυβέρνησης, ο ένας έδωσε στη δημοσιότητα αποσπάσματα από μια εμπιστευτική επιστολή, προκειμένου να φέρει σε δύσκολη θέση τον αντίπαλό του.

 Στην περίπτωση που αναφέρθηκε στην αρχή, ο σύζυγος δεν πρόδωσε μόνο τον εργοδότη του, πρόδωσε και την οικογένειά του. Εν αγνοία της γυναίκας του, είχε μπλέξει και το γιο τους στο κατασκοπικό δίκτυο. Πατέρας και γιος πήγαν φυλακή.

 Τα βιβλία και οι κινηματογραφικές ταινίες παρουσιάζουν τον κόσμο των κατασκόπων γεμάτο με σιδηρόφρακτους ήρωες, μικρόσχημες φωτογραφικές μηχανές και μυστικές συναντήσεις. Οι εφημερίδες διαδίδουν την ανακάλυψη του τελευταίου «τυφλοπόντικα», δηλαδή, ενός πράκτορα που κατάφερε να διεισδύσει στις μυστικές υπηρεσίες του αντιπάλου και που τελικά μπόρεσε να διοριστεί σε κάποια θέση-κλειδί. Η εικόνα που δίνουν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι εντελώς διαφορετική από την πραγματικότητα. Οι «τυφλοπόντικες» και οι μικρόσχημες φωτογραφικές μηχανές χρησιμοποιούνται σε πολύ μικρό βαθμό. Η συλλογή πληροφοριών αποτελεί κατά κύριο λόγο μια ανιαρή υπόθεση. Περιλαμβάνει την προσεκτική εξέταση σωρών από εμπορικά δελτία, οικονομικά και επιστημονικά περιοδικά με σκοπό τη σταχυολόγηση ασήμαντων πληροφοριών που όμως όλες μαζί δίνουν μια εικόνα που λέει πολλά. Παρ’ όλα αυτά υπάρχουν άνθρωποι που, για να ικανοποιήσουν την επιθυμία τους για συγκινήσεις, εξακολουθούν να ελκύονται από αυτό το υπόγειο βασίλειο.

Τέρμα τα Ψέματα, Τέρμα οι Κατάσκοποι

 Η σκιά του πέπλου της κατασκοπείας είναι μεγάλη σε σημείο που να σκοτεινιάζει ακόμα και τη ζωή ανθρώπων που δεν ανακατεύονται σ’ αυτήν. Πληρώνουν γι’ αυτήν. Ζουν μέσα στο κλίμα της καχυποψίας την οποία αυτή τρέφει και από την οποία τρέφεται. Αντιμετωπίζουν συνεχώς το μυστηριώδες πρόσωπό της. Η σοφή πορεία για τους Χριστιανούς είναι να αντιστέκονται με κάθε μέσο στον άπληστο, ανέντιμο και ανήθικο κόσμο της κατασκοπείας.—Παράβαλε 1 Τιμόθεον 6:7-10· Κολοσσαείς 3:5-10.

 Πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα αν είχαμε μια παγκόσμια κυβέρνηση, απαλλαγμένη από τον εθνικισμό, που να ενώνει τους πολίτες αντί να τους διαιρεί! Τι θαυμάσιο θα ήταν αν οι επίσημοι αποτελούσαν λαμπρά παραδείγματα αξιοπιστίας και εντιμότητας, και αν επικρατούσε η αγάπη, και όχι ο φόβος. Αυτά ακριβώς είναι εκείνα που θα επιτελέσει η Βασιλεία του Θεού.—Αποκάλυψις 7:9, 10, 16, 17· 2 Πέτρου 3:13.

[Πλαίσιο στη σελίδα 12]

Τι Είδους Κατασκόπους Αναφέρει η Γραφή;

Ο όρος «κατασκοπεία» ήταν ήδη γνωστός στην Αίγυπτο και στη Χαναάν τον 18ο αιώνα π.Χ. Ο Ιωσήφ, που τότε ήταν ο ανώτατος διαχειριστής τροφής της Αιγύπτου, χρησιμοποίησε ένα τέχνασμα για να διακρίνει τα κίνητρα των δέκα ετεροθαλών αδελφών του, επιμένοντας ότι ήταν κατάσκοποι.—Γένεσις, κεφάλαιο 42.

Μετά από διακόσια χρόνια και πλέον, ο Μωυσής συμμορφώθηκε με το αίτημα των Ισραηλιτών και έστειλε 12 άντρες να κατασκοπεύσουν τη γη Χαναάν.—Αριθμοί, κεφάλαιο 13· Δευτερονόμιον 1:22-25.

Ο Ιησούς του Ναυή έστειλε Ισραηλίτες να ερευνήσουν τις πόλεις Ιεριχώ και Γαι πριν από τη μάχη.—Ιησούς του Ναυή 2:1· 7:2.

Αυτό που αναμενόταν από έναν κατάσκοπο ήταν να ερευνήσει προσεκτικά τη γη με σκοπό να συλλέξει πληροφορίες γι’ αυτήν. Η εβραϊκή λέξη που μεταφράζεται «κατάσκοπος» προσδιορίζει κάποιον που ξεπεζεύει το άλογό του και περιφέρεται με τα πόδια, παρατηρώντας με προσοχή αυτά που βλέπει.

Σημειώστε ότι όταν η φυλή του Ιωσήφ ήθελε πληροφορίες για την πόλη Βαιθήλ, πριν επιχειρήσουν να την καταλάβουν, χρησιμοποίησαν κατασκόπους. (Κριταί 1:22, 23) Διάφορες μεταφράσεις της Αγίας Γραφής μας λένε ότι «έστειλαν ανιχνευτές» (The Living Bible [Η Ζωντανή Βίβλος]), «έκαναν ανίχνευση» (The Jerusalem Bible [Η Βίβλος της Ιερουσαλήμ]) και «έστειλαν άντρες να ανιχνεύσουν» (Moffatt [Μόφατ]).

Επομένως, τα όσα αναφέρονται σχετικά με τους κατασκόπους στην Αγία Γραφή δίνουν μια εικόνα εντελώς διαφορετική από τον σημερινό ανήθικο κόσμο της κατασκοπείας.

[Εικόνα στη σελίδα 11]

Ο Ναπολέων κατάληξε σε εσφαλμένα συμπεράσματα. Έχασε το Βατερλώ και μια αυτοκρατορία