Τι Συμβαίνει στις Αξίες;

Το 1948, σ’ ένα λόγο που εκφώνησε στην Επέτειο της Ανακωχής του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, ο στρατηγός Ομάρ Ν. Μπράντλεϊ είπε: «Έχουμε πάρα πολλούς ανθρώπους της επιστήμης και ελάχιστους ανθρώπους του Θεού. Έχουμε συλλάβει το μυστικό του ατόμου και έχουμε απορρίψει την Επί του Όρους Ομιλία. . . . Ο κόσμος μας είναι κόσμος γιγάντων στα πυρηνικά και νηπίων στην ηθική. Ξέρουμε περισσότερα για τον πόλεμο παρά για την ειρήνη, περισσότερα για το πώς να σκοτώνουμε παρά για το πώς να ζούμε». «Η ανθρωπότητα», είπε, «κινδυνεύει να παγιδευτεί σ’ αυτόν τον κόσμο από την ηθική εφηβεία».

ΚΑΠΟΤΕ, υπήρχαν παραδοσιακές αξίες που βασίζονταν στην Αγία Γραφή. Όμως δεν υπάρχουν πια. Τώρα έχουν παραμεριστεί επειδή θεωρούνται ότι δεν είναι πια μοντέρνες. Νέοι τρόποι ζωής είναι της μόδας. Η «αλήθεια» είναι κάτι το σχετικό. Δεν υπάρχει πια σωστό ή λάθος. Δεν είναι ανάγκη να έχουμε κριτική στάση. Ο καθένας έχει τις δικές του αξίες, αποφασίζει ο ίδιος τι είναι σωστό γι’ αυτόν, κάνει το δικό του. Δεν υπάρχει τίποτα το κακό στην πορνεία. Τίποτα το κακό στη μοιχεία. Τίποτα το κακό στο διαζύγιο. Τίποτα το κακό στην παραμέληση των παιδιών. Και δεν ευθύνεται κανείς για οποιαδήποτε συνέπεια—την ανερχόμενη αύξηση στις εφηβικές εγκυμοσύνες, τις εκατομμύρια εκτρώσεις, τις κατεστραμμένες ζωές των παιδιών. Και εφόσον δεν υπάρχει τίποτα το κακό και καμιά ευθύνη, δεν υπάρχει και καμιά ενοχή. Μ’ αυτούς τους τρόπους ο κόσμος πετάει τις αληθινές αξίες στα σκουπίδια.

Το πρώτο ανθρώπινο ζευγάρι αποφάσισαν να καθορίζουν οι ίδιοι για τους εαυτούς τους τι είναι σωστό και τι λάθος. (Γένεσις 2:17· 3:5) Σήμερα, εκατομμύρια άνθρωποι έχουν αποφασίσει ότι δεν υπάρχει σωστό και λάθος. Υποκινούμενοι από την επιθυμία να κάνουν αυτό που τους αρέσει, πετάνε κατά μέρος τις παραδοσιακές αξίες και φωνάζουν: «Επιτέλους ελεύθεροι! Τα πάντα επιτρέπονται!» Αφού τα πάντα επιτρέπονται χάνονται οι αναστολές—έπειτα έρχεται ο καταιγισμός των ουαί!

Μια επικεφαλίδα σε κάποιο γνωστό περιοδικό θέτει το ερώτημα: «Ένα Έθνος από Ψεύτες;»· κατόπιν ακολουθεί η εξής διακήρυξη: «Αξιωματούχοι της κυβέρνησης υποκρίνονται. Επιστήμονες παραποιούν τις έρευνες. Εργάτες αλλοιώνουν τις συστάσεις τους προκειμένου να πιάσουν δουλειά. Τι συμβαίνει εδώ, τέλος πάντων; Η απάντηση, όπως φοβάται ένας αυξανόμενος αριθμός κριτικών σε κοινωνικά θέματα, έχει να κάνει με μια ανησυχητική κατάρρευση στις βασικές αρχές της εντιμότητας».

Άλλο ένα μεγάλο περιοδικό δημοσιεύει μια σειρά άρθρων με θέμα την ηθική, στην οποία σειρά περιλαμβάνει ενδιαφέρουσες ειδήσεις όπως: Επαγγελματικές συμφωνίες που στιγματίστηκαν ως σκανδαλώδεις, προδοσία της εμπιστοσύνης του κοινού, παραβάσεις που κατακλύζουν την κλίμακα των ανθρώπινων ελαττωμάτων. Παραδέχονται ορισμένα λάθη, αλλά όχι τα μεγάλα λάθη, και οπωσδήποτε ούτε εκείνα που είναι τόσο ενοχοποιητικά όσο οι αμαρτίες.

Αυτή η σειρά των άρθρων συμπεραίνει: «Αν οι Αμερικανοί θέλουν να πετύχουν μια πιο αληθινή ηθική ισορροπία, ίσως χρειαστεί να επανεξετάσουν τις αξίες που παρατάσσει μπροστά τους τόσο δελεαστικά η κοινωνία: υψηλή θέση στον επαγγελματικό τομέα, πολιτική δύναμη, σεξουαλικά θέλγητρα, κάποιο ρετιρέ ή ένα οικόπεδο μπροστά σε λίμνη, ραγδαία άνοδο στον εμπορικό τομέα. Τότε η πραγματική πρόκληση θα ήταν να γίνει ένας εκ νέου καθορισμός των αναγκών έτσι ώστε να εξυπηρετούν τόσο την κοινωνία όσο και τον καθένα ατομικά, καθορίζοντας μια και μόνο ηθική που να καθοδηγεί τα διάφορα μέσα και παράλληλα να πετυχαίνει σωστούς στόχους».

Στην εφημερίδα The New York Times εμφανίστηκε η ακόλουθη επικεφαλίδα: «Αξιωματούχοι του Δημοσίου σε Ολόκληρη την Πολιτεία Αποδέχτηκαν 105 από τις 106 Προτάσεις Δωροδοκίας που Έγιναν, Λέει το F.B.I.». Μήπως η 106η απόπειρα δωροδοκίας έγινε σε κάποιον τίμιο άνθρωπο; Όχι, «αυτός δεν βρήκε αρκετό το ποσό».

Ο Μάθιου Τρόι, πρώην δημοτικός σύμβουλος και ηγετικό στέλεχος των δημοκρατικών, από το Κουίνς της Νέας Υόρκης, μιλώντας για το θέμα «Διαφθορά και Ακεραιότητα στην Κυβέρνηση», είπε σε μια τάξη κάποιου πανεπιστημίου ότι οι δωροδοκίες είναι κοινό φαινόμενο. Στο Περιφερειακό Δικαστήριο οι ψήφοι ανταλλάσσονται με δικαστικές έδρες. «Η συνήθης τιμή για μια δικαστική έδρα στο Ανώτατο Δικαστήριο της Πολιτείας ήταν 75.000 δολάρια, [περ. 11,25 εκατ. δρχ.] και οι τιμές για θέσεις στα κατώτερα δικαστήρια κυμαίνονταν γύρω στα 35.000 δολάρια [περ. 5,25 εκατ. δρχ.]».

Ο νομπελίστας Τζέιμς Α. Μίχενερ επισημαίνει διάφορες αθέμιτες ενέργειες όπως: το ότι δοξάζονται φιλάργυροι τυχοδιώκτες οι οποίοι μαζεύουν εκατοντάδες εκατομμύρια χρήματα που ανήκαν σε άλλους, τα σκάνδαλα που σχετίζονται με την ανέντιμη εκμετάλλευση εμπιστευτικών πληροφοριών, αυτούς που είναι ειδικοί στο να καταφέρνουν ανέντιμα να αναλαμβάνουν τον έλεγχο διάφορων επιχειρήσεων, τους σκανδαλώδεις θρησκευτικούς αξιωματούχους που παθαίνουν αμόκ για το χρήμα, το AIDS που φοβίζει το λαό, τους τρομοκράτες που αναστατώνουν την κοινωνία, τους πολιτικούς που μεταχειρίζονται με αγριότητα τα εθνικά πάρκα και επιτρέπουν οικολογικές καταστροφές, την κυβέρνηση που πουλάει όπλα σ’ ένα δηλωμένο εχθρό κι έπειτα διοχετεύει παράνομα τα κέρδη σε επαναστάτες της Κεντρικής Αμερικής.

Και το τελικό συμπέρασμα του Μίχενερ: «Η δεκαετία του 1980 θα πρέπει να μείνει στην ιστορία ως Η Άσχημη Δεκαετία, επειδή έχουν έρθει στην επιφάνεια τόσο πολλά αποκρουστικά πράγματα». Κι όλα αυτά εξαιτίας ενός απλού γεγονότος: Οι αληθινές αξίες έχουν πεταχτεί στα σκουπίδια.

Ο Γουίλιαμ Τζ. Μπένετ, τέως Υπουργός Παιδείας των Η.Π.Α., επέκρινε το ότι δεν διδάσκονται ηθικές αξίες στο σχολείο και παρέθεσε ένα-ένα τα προβλήματα των έφηβων που απορρέουν απ’ αυτή την παράλειψη:

«Πρόβλημα: Περίπου το σαράντα τοις εκατό των σημερινών 14χρονων κοριτσιών θα μείνουν έγκυες τουλάχιστον μια φορά μέχρι την ηλικία των είκοσι, και απ’ αυτές τις γεννήσεις οι μισές και πλέον θα φέρουν στον κόσμο νόθα παιδιά.

»Πρόβλημα: Το ποσοστό αυτοκτονίας των έφηβων είναι υψηλό, και είναι η δεύτερη κύρια αιτία των εφηβικών θανάτων.

»Πρόβλημα: Οι Ηνωμένες Πολιτείες έρχονται πρώτες στο βιομηχανικό κόσμο όσον αφορά το ποσοστό των νεαρών που κάνουν χρήση ναρκωτικών.

»Μπορούν τα σχολεία μας να ‘λύσουν’ αυτά τα προβλήματα; Όχι. Μπορούν να βοηθήσουν; Ναι. Κάνουν ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν; Όχι.

»Γιατί όχι; Κατά ένα μέρος, επειδή δεν είναι πρόθυμα να αφοσιωθούν σ’ έναν από τους κυριότερους στόχους της εκπαίδευσης: την εκπαίδευση στα ζητήματα ηθικής. Πάρτε για παράδειγμα ένα πρόσφατο άρθρο που παρέθετε τα λόγια αρκετών εκπαιδευτικών στην περιοχή της Νέας Υόρκης οι οποίοι διακήρυτταν ότι ‘ηθελημένα είχαν αποφύγει την προσπάθεια να πουν στους μαθητές τι είναι σωστό και τι λάθος από την άποψη της ηθικής’.

»Το άρθρο αναφέρεται σ’ ένα συμβουλευτικό πρόγραμμα που περιλαμβάνει δεκαπέντε μαθητές του γυμνασίου και του λυκείου. Στη διάρκεια του προγράμματος οι μαθητές κατέληξαν στο συμπέρασμα πως ήταν ανόητο που μια συμμαθήτριά τους επέστρεψε τα 1.000 δολάρια [περ. 150.000 δρχ.] που είχε βρει σ’ ένα πορτοφόλι στο σχολείο». Ο σύμβουλος δεν εξέφρασε καμιά κρίση σχετικά με το συμπέρασμά τους, και εξήγησε: «Αν πάρω θέση αναφορικά με το τι είναι σωστό και τι λάθος, τότε δεν είμαι σύμβουλός τους».

Και το σχόλιο του Μπένετ: «Κάποτε, ο σύμβουλος έδινε συμβουλή. Συμβούλευε τους μαθητές για πολλά πράγματα—και μεταξύ αυτών για το σωστό και το λάθος».

Αποτυχία των Σπιτιών, των Σχολείων, των Εκκλησιών

Το σπίτι εξελίσσεται γοργά σε άγονο περιβάλλον όσον αφορά τις διδασκαλίες αξιών. Η διάλυση των οικογενειών κάνει το σπίτι μια κακή αίθουσα διδασκαλίας—και οι δυο γονείς δουλεύουν, διαζύγια, οικογένειες μ’ ένα γονέα ο οποίος δουλεύει, τα παιδιά αφήνονται σε μπέιμπι σίτερ, σε παιδικούς σταθμούς ή μόνα τους στο άδειο σπίτι με σύντροφο την τηλεόραση που προωθεί το σεξ για διασκέδαση και διδάσκει τη βία ως τη λύση στα προβλήματα. Ο αρθρογράφος Νόρμαν Ποντχόρετζ, που συνεργάζεται με διάφορες εφημερίδες, σχολιάζει τα εξής σε σχέση με τα αποτελέσματα: «Αυτές οι συνέπειες περιλαμβάνουν αύξηση στην εγκληματική συμπεριφορά, αύξηση στη χρήση των ναρκωτικών και του αλκοόλ, αύξηση στις εφηβικές εγκυμοσύνες, στις εκτρώσεις και στα αφροδίσια νοσήματα, και αύξηση στο ποσοστό εφηβικών θανάτων που προκαλούνται από βίαια αίτια (ανθρωποκτονίες, δυστυχήματα με τροχοφόρα, αυτοκτονίες). Το μόνο πράγμα που φαίνεται να έχει σημειώσει πτώση είναι η ακαδημαϊκή επιτυχία».

Ο Ποντχόρετζ συνεχίζει: «Δυο κοινωνιολόγοι έχουν βρει σκληρές στατιστικές αποδείξεις γι’ αυτά που όλοι εμείς αντιλαμβανόμαστε απλώς και μόνο με το να κοιτάξουμε γύρω μας. Διαπιστώνουν ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι θέτουν την προσωπική ικανοποίηση πάνω απ’ όλες τις άλλες αξίες. Διαπιστώνουν ότι όλο και λιγότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι πρέπει να θυσιάζονται οι ίδιοι, ή έστω να θυσιάζουν την άνεσή τους, για τις ανάγκες και τις απαιτήσεις των παιδιών τους. Το εκπληκτικό ποσοστό των δύο τρίτων όλων των Αμερικανών γονέων πιστεύουν ότι ‘οι γονείς θα πρέπει να είναι ελεύθεροι να ζουν τη ζωή τους ακόμα κι αν αυτό σημαίνει ότι θα περνάνε λιγότερο χρόνο με τα παιδιά τους’».

Ο Τζον Ντ. Γκάργουντ, όταν ήταν κοσμήτορας διδασκαλίας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο Φορτ Χέις του Κάνσας, έκανε τα εξής σχόλια σχετικά με την εξαφάνιση των αληθινών αξιών: «Η αποτυχία των σπιτιών μας, των σχολείων μας και των εκκλησιών μας να μεταδώσουν ένα σταθερό και διαρκές σύστημα αξιών σ’ εκείνους τους οποίους επηρεάζουν, έχει προξενήσει πολλά από τα σημερινά προβλήματά μας. Ο μεγάλος Βρετανός ιστορικός Άρνολντ Τόινμπι διακρίνει στο σημερινό Δυτικό Κόσμο κατάρρευση στην εντιμότητα, έλλειψη εθνικού σκοπού και καταστροφική έμφαση στον υλισμό, κατάρρευση στην υπερηφάνεια για την εργασία, αφοσίωση σ’ ένα υψηλό επίπεδο καταναλωτισμού με έμφαση στην ικανοποίηση του ατόμου. Στον τρόπο ζωής του έθνους μας διακρίνει πολλά από τα στοιχεία που οδήγησαν στην πτώση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας».

Η απόρριψη των αληθινών αξιών έχει κάνει αυτόν τον κόσμο να επιδιώκει μ’ έναν παράλογο τρόπο να απολαύσει τα πάντα σε μεγαλύτερο βαθμό. Ο άνθρωπος, πλούσιος σε υλικά πράγματα αλλά φτωχός στο πνεύμα, έχει καταντήσει να παραπαίει, έχει απομείνει χωρίς προορισμό. Η σωτηρία του βρίσκεται στην επιστροφή πίσω στην πηγή των αληθινών αξιών.