Οι Νεαροί Ρωτούν . . .

Τι Συμβαίνει στο Σώμα Μου;

ΘΑΥΜΑΣΙΕΣ αλλαγές έχουν αρχίσει να συμβαίνουν στο σώμα σου.

Βέβαια για την ώρα, οι αλλαγές αυτές μπορεί να φαίνονται κάθε άλλο παρά θαυμάσιες. Ίσως αυτό που σου συμβαίνει να σε σαστίζει, να σε φέρνει σε δύσκολη θέση ή και να σε τρομοκρατεί. «Δεν ήμουν ακόμα έτοιμη», είπε ένα κορίτσι. «Σκέφτηκα, Ωχ, όχι, δεν θέλω να αρχίσει να μου συμβαίνει από τώρα αυτό το πράγμα». Κάποιο αγόρι είπε: «Δεν ξέρω αν είμαι αλλόκοτος ή φυσιολογικός. Είμαι 13 χρονών και το σώμα μου αλλάζει . . . Μερικές φορές νιώθω πραγματικά διαφορετικός και μόνος, και φοβάμαι στ’ αλήθεια ότι κάποιος θα με κοροϊδέψει».

Είναι δικαιολογημένο να νιώθεις κι εσύ κάπως έτσι. Περνάς τη φάση που μια έφηβη χαρακτήρισε ως τον καιρό που το ‘σώμα της άρχισε να τρελένεται’. Αυτό όμως που τώρα μπορεί να σου φαίνεται ‘τρελό’ στην πραγματικότητα είναι μια φυσιολογική διαδικασία που σε μεταμορφώνει από παιδί σε ενήλικο άτομο. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται ήβη. Και παρ’ ότι ίσως να σε τρομάζει το όνομά της, η ήβη δεν είναι καμιά ασθένεια, ούτε εσύ είσαι το πρώτο άτομο που περνάει αυτή τη φάση. Η μητέρα σου και ο πατέρας σου την έχουν περάσει. Πιθανώς οι συμμαθητές σου και άλλοι φίλοι σου, που βρίσκονται στην ηλικία σου περνούν αυτή τη φάση. Και μην ανησυχείς, θα επιζήσεις.

Αλλά, τι ακριβώς είναι αυτή η παράξενη ανάπτυξη που παρατηρείται στο σώμα σου;

Οι Χημικές Λειτουργίες που Χαρακτηρίζουν την Ήβη

Η Αγία Γραφή λέει ότι λίγο καιρό αφότου έγινε 12 χρονών, ‘ο Ιησούς προόδευε σε σωματική ανάπτυξη’. (Λουκάς 2:52, ΚΔΤΚ) Ναι, μέχρι και ο Ιησούς Χριστός πέρασε το στάδιο της ήβης. Η ήβη θα είναι για σένα μια περίοδος σωματικής ανάπτυξης και εξέλιξης. Ωστόσο, το τι ακριβώς προκαλεί αυτή την ανάπτυξη είναι πραγματικό μυστήριο, ένα θαύμα! Μας έρχεται στο νου μια παραβολή του Ιησού, στην οποία μιλούσε για κάποιον άνθρωπο που φύτεψε ένα σπόρο. Ο Ιησούς είπε: «Ο σπόρος βλασταίνει κι αυξάνει με τρόπο που ο ίδιος [ο άνθρωπος] δεν ξέρει». (Μάρκος 4:27, ΝΔΜ) Κατά τον ίδιο τρόπο, οι γιατροί μπορούν απλώς κατά προσέγγιση και σε γενικές γραμμές να μας εξηγήσουν τι συμβαίνει στη διάρκεια της ήβης.

Κάποια στιγμή μεταξύ 9 και 16 χρονών, έρχεται ο καιρός για να μπεις στην ήβη. (Η ηλικία ποικίλλει από άτομο σε άτομο, και τα κορίτσια συνήθως προηγούνται κατά ένα ή δύο χρόνια.) Ο εγκέφαλός σου ξεκινάει μια εκπληκτική αλυσιδωτή αντίδραση, βάζοντας σε λειτουργία ένα μικροσκοπικό αδένα που βρίσκεται πάνω από τον ουρανίσκο σου και λέγεται υπόφυση. Η υπόφυση αντιδρά παράγοντας χημικούς αγγελιοφόρους που ονομάζονται ορμόνες. Αυτές κολυμπούν μέσα στο αίμα σου και δίνουν σήμα στα αναπαραγωγικά σου όργανα να αρχίσουν να παρασκευάζουν κι άλλες ορμόνες. Οι όρχεις του αγοριού παράγουν κυρίως αντρικές ορμόνες, όπως είναι η τεστοστερόνη· οι ωοθήκες του κοριτσιού παράγουν θηλυκές ορμόνες, όπως είναι η οιστρογόνος.

Τώρα οι ορμόνες αυτές, με τη σειρά τους, δίνουν σήμα σε άλλους αδένες και όργανα για να αρχίσουν να αλλάζουν την εμφάνισή σου.

Οι Αλλαγές που Συμβαίνουν στα Κορίτσια

Αν είσαι κορίτσι, το πρώτο πράγμα που μπορεί να παρατηρήσεις είναι ότι το στήθος σου σιγά-σιγά μεγαλώνει. Οι ορμόνες σου έκαναν τους μαστικούς αδένες σου να αρχίσουν να αναπτύσσονται. (Αυτοί οι γαλακτοφόροι αδένες δίνουν στις μητέρες την ικανότητα να ταΐζουν τα μωρά τους.) Επίσης, οι ορμόνες σου προκαλούν την παραγωγή λίπους, το οποίο δίνει στο στήθος σου τη μορφή που έχει. Επίσης, το λίπος θα εναποθηκευτεί στους γοφούς, στους μηρούς και στους γλουτούς σου. Θα βάλεις κιλά και μπορεί η σωματική σου ανάπτυξη να είναι γρήγορη κι απότομη.

Αν και τα περισσότερα κορίτσια δέχονται με χαρά αυτές τις αλλαγές στο σώμα τους, δεν είναι όλες αυτές οι αλλαγές καλοδεχούμενες απ’ όλα τα κορίτσια. Για παράδειγμα, οι τρίχες στα χέρια σου, στα πόδια σου και στις μασχάλες σου μπορεί να γίνουν πιο πυκνές και πιο σκούρες. Τώρα, σε μερικές χώρες, ίσως οι τρίχες αυτές του σώματος να μη θεωρούνται ένδειξη θηλυκότητας ή να μη συμβαδίζουν με τη γενική αντίληψη περί ωραίας εμφάνισης. Άσχετα με το τι λέει η μόδα, αυτό είναι ένα υγιές σημάδι που δείχνει ότι γίνεσαι γυναίκα.

Άλλη μια δυσάρεστη αλλαγή μπορεί να είναι η αυξημένη λειτουργία των ιδρωτοποιών αδένων σου—θα ιδρώνεις περισσότερο. Η κακοσμία που συνοδεύει τον ιδρώτα μπορεί να σε φέρνει σε δύσκολη θέση. Αν όμως κάνεις μπάνιο συχνά και φοράς καθαρά ρούχα, σπάνια θα υπάρχουν σοβαρά προβλήματα κακοσμίας. Ακόμα, μερικοί νεαροί χρησιμοποιούν αποσμητικά ως μέσο περαιτέρω προστασίας από την κακοσμία.

Μια πολύ προσωπική πτυχή της ανάπτυξης περιλαμβάνει το μεγάλωμα των τριχών γύρω από την περιοχή των γεννητικών οργάνων σου. Αυτές ονομάζονται τρίχωμα του εφηβαίου. Αν δεν σε έχουν προειδοποιήσει για κάτι τέτοιο, μπορεί να τρομάξεις λίγο βλέποντάς τες. Ωστόσο, πρόκειται για απόλυτα φυσιολογικό φαινόμενο και δεν πρέπει να αισθάνεσαι άσχημα.

Η ήβη μπορεί επίσης να προκαλέσει κι αυτό που Το Νέο Βιβλίο για το Εφηβικό Σώμα (The New Teenage Body Book) αποκαλεί «υπ’ αριθμόν ένα ανησυχία των εφήβων [όσον αφορά την εμφάνιση]»—τα δερματικά προβλήματα. Οι αλλαγές που συμβαίνουν στη χημική λειτουργία του σώματός σου έχουν συχνά σαν αποτέλεσμα πιο λιπαρό δέρμα. Εμφανίζονται σπυράκια και μπιμπίκια. (Σύμφωνα με μια έρευνα, σχεδόν το 90 τοις εκατό των εφήβων που ρωτήθηκαν είχαν προβλήματα ακμής!) Ευτυχώς, το πρόβλημα μπορεί συνήθως να αντιμετωπιστεί με την καλή φροντίδα του δέρματος.—Βλέπε το άρθρο «Μπορώ να Κάνω Κάτι για την Ακμή Μου;» που δημοσιεύτηκε στο τεύχος 22 Φεβρουαρίου 1987 του Ξύπνα!

Οι Αλλαγές που Συμβαίνουν στα Αγόρια

Αν είσαι αγόρι, τα αρχικά επακόλουθα της ήβης δεν θα είναι τόσο εμφανή όσο σ’ ένα κορίτσι. Καθώς αρχίζει να λειτουργεί το αναπαραγωγικό σου σύστημα, τα γεννητικά σου όργανα σιγά-σιγά μεγαλώνουν. Αρχίζουν να βγαίνουν τρίχες γύρω από τα γεννητικά σου όργανα. Κι αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό.

Παράλληλα, μπορεί η ανάπτυξή σου να είναι απότομη. Το σώμα σου αποκτά περισσότερους λιπώδεις και μυώδεις ιστούς. Γίνεσαι πιο σωματώδης, πιο δυνατός και οι ώμοι σου γίνονται πιο πλατιοί. Σιγά-σιγά, η σωματική σου διάπλαση μοιάζει λιγότερο με παιδιού και περισσότερο με άντρα.

Άλλη μια ενδιαφέρουσα αλλαγή περιλαμβάνει το μεγάλωμα των τριχών στα πόδια, στο στήθος, στο πρόσωπο και στις μασχάλες σου. Κι αυτό είναι κάτι που το προξενεί η ορμόνη τεστοστερόνη. Το βιβλίο Αλλαγές στο Σώμα, Αλλαγές στη Ζωή (Changing Bodies, Changing Lives), της Ρουθ Μπελ, παραθέτει τα λόγια ενός εφήβου ο οποίος είπε: «Όταν ήμουν δεκατεσσάρων χρονών, κυκλοφορούσα για δυο περίπου βδομάδες μ’ αυτή τη μουτζούρα πάνω από τα χείλη μου. Προσπαθούσα συνέχεια να τη βγάλω με το πλύσιμο, αλλά αυτή δεν έβγαινε. Έπειτα, την κοίταξα καλά-καλά και είδα ότι ήταν μουστάκι».

Παρεμπιπτόντως, το πόσες τρίχες θα έχεις τελικά στο σώμα σου δεν έχει καμιά σχέση με το πόσο ανδροπρεπής είσαι· αυτό απλούστατα είναι θέμα κληρονομικότητας. Με άλλα λόγια, αν το στήθος του πατέρα σου είναι τριχωτό, υπάρχουν πολλές πιθανότητες να έχεις κι εσύ τριχωτό στήθος. Το ίδιο ισχύει και για τις τρίχες στο πρόσωπο. Συνήθως, για να υπάρξει ανάγκη να ξυρίζεσαι τακτικά θα χρειαστεί να φτάσεις στα τελευταία χρόνια της εφηβείας ή να έχεις πατήσει τα 20.

Οπωσδήποτε θα υπάρξουν στιγμές που θα έρχεσαι σε αμηχανία. Και τα αγόρια διαπιστώνουν ότι οι ιδρωτοποιοί αδένες τους επιταχύνουν τη λειτουργία τους. Ίσως χρειαστεί να δίνεις ιδιαίτερη προσοχή σ’ ό,τι αφορά την προσωπική σου υγιεινή, για να αποφύγεις προβλήματα κακοσμίας. Μπορεί και σ’ εσένα να παρουσιαστεί ένα ξέσπασμα ακμής, πράγμα το οποίο οφείλεται στο λιπαρότερο δέρμα.

Όταν θα είσαι γύρω στα 15, ο λάρυγγάς σου θα μεγαλώσει· οι φωνητικές σου χορδές θα χοντρύνουν και θα μακρύνουν. Σαν αποτέλεσμα, η φωνή σου θα γίνει πιο βαριά. Μερικά αγόρια μεταμορφώνονται από «σοπράνο» σε «βαρύτονους», με εκπληκτικά γρήγορο ρυθμό. Άλλα όμως, παρατηρούν τη φωνή τους να αλλάζει σιγά-σιγά, για μια βασανιστική και μακριά περίοδο που κρατάει βδομάδες ή και μήνες. Εκεί που βγάζεις πλούσιους και βαθιούς τόνους, η φωνή γίνεται ξαφνικά τρεμουλιαστή και στριγκή κι εσύ νιώθεις ντροπιασμένος. Ησύχασε, όμως. Η φωνή σου θα στρώσει με τον καιρό. Στο μεταξύ, αν μπορείς να αντιμετωπίζεις την κατάστασή σου με χιούμορ, θα είναι πιο εύκολο να μετριάζεις την αμηχανία.

Η Πιο Σημαντική Ανάπτυξη

Η ανάπτυξη είναι κάτι θαυμάσιο και συναρπαστικό! Μπορεί όμως επίσης να σε φέρνει σε αμηχανία και να σε τρομοκρατεί. Ένα είναι σίγουρο: Δεν μπορείς ούτε να επιταχύνεις ούτε να καθυστερήσεις τη διαδικασία της ανάπτυξης. Αντί λοιπόν να υποδέχεσαι τις αλλαγές που επιφέρει η ήβη με εχθρότητα και φόβο, να τις βλέπεις με θαυμασμό, να τις δέχεσαι με χαρά—και με αίσθηση του χιούμορ. Πρέπει να συνειδητοποιήσεις ότι η εφηβεία δεν είναι η τελική κατάληξη, αλλά απλώς μια φάση. Όταν περάσει η μπόρα της ήβης, εσύ θα έχεις αναπτυχθεί πλήρως σε άντρα ή σε γυναίκα!

Ωστόσο, μην ξεχνάς ποτέ ότι η πιο σημαντική ανάπτυξη του εαυτού σου είναι, όχι αυτή που έχει να κάνει με το ύψος, τη σιλουέτα ή τα χαρακτηριστικά του προσώπου σου, αλλά η ανάπτυξή σου ως ατόμου—η διανοητική, συναισθηματική και πνευματική σου ανάπτυξη. Ο απόστολος Παύλος είπε: ‘Όταν ήμουν νήπιο, μιλούσα σαν νήπιο, σκεφτόμουν σαν νήπιο, συλλογιζόμουν σαν νήπιο· όταν όμως έγινα άντρας, κατάργησα τους τρόπους του νηπίου’. (1 Κορινθίους 13:11) Δεν αρκεί να έχεις την εμφάνιση ενηλίκου. Πρέπει σιγά-σιγά να μάθεις να ενεργείς, να μιλάς και να σκέφτεσαι ως ενήλικο άτομο. Μη σε απασχολεί το τι συμβαίνει στο σώμα σου τόσο πολύ ώστε να ξεχνάς να φροντίσεις ‘τον εσωτερικό άνθρωπο’.—2 Κορινθίους 4:16.

Βέβαια, ορισμένες πλευρές της ήβης μπορεί να είναι ιδιαίτερα ενοχλητικές. Μελλοντικά άρθρα θα ασχοληθούν με το πώς μπορείς να τις αντιμετωπίσεις.

[Εικόνα στη σελίδα 23]

Τα μανίκια του σακακιού είναι πια πολύ κοντά, λόγω της απότομης ανάπτυξης