Χριστούγεννα—Αλήθειες ή Μύθοι;

«ΑΝ ΡΩΤΗΣΕΤΕ αφοσιωμένους Καθολικούς γιατί γιορτάζονται τα Χριστούγεννα στις 25 Δεκεμβρίου, τουλάχιστον οι εννέα στους δέκα, άλλοι έκπληκτοι και άλλοι γελώντας με την ερώτηση, θα απαντήσουν: ‘Μα, αυτή είναι η μέρα που γεννήθηκε ο Ιησούς!’ Αν, όμως, ρωτήσετε ένα Μάρτυρα του Ιεχωβά το λόγο για τον οποίο δεν τηρεί αυτή τη γιορτή, εκείνος θα απαντήσει σίγουρα: ‘Επειδή δεν αναφέρεται στα Ευαγγέλια’».

Έτσι άρχιζε ένα άρθρο για τα Χριστούγεννα που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ιλ Ματίνο (Il Mattino) της Νάπολης, στην Ιταλία. Αλλά ποια άποψη είναι σωστή; «Το μόνο που χρειάζεται να κάνετε», πρόσθετε η εφημερίδα, «είναι να ρίξετε μια ματιά στα ευαγγέλια του Ματθαίου και του Λουκά (αυτοί οι δύο ευαγγελιστές είναι οι μόνοι που αφηγούνται τη Γέννηση) για να ανακαλύψετε ότι η δεύτερη απάντηση είναι σωστή».

Άρθρα σαν κι αυτό δεν είναι πια ασυνήθιστα. Συχνά, τηλεοπτικά κανάλια ειδήσεων εκθέτουν ως μύθους τις κοινώς αποδεκτές δοξασίες γύρω από τα Χριστούγεννα. Για παράδειγμα, το Δεκέμβριο του 1990, η εφημερίδα Δε Πρες (The Press) του Κράισττσερτς, στη Νέα Ζηλανδία, δημοσίευσε το άρθρο «Οι Έξι Μύθοι των Χριστουγέννων». Το άρθρο αυτό έλεγε τα εξής:

«ΜΥΘΟΣ 1ος. Ο Σάντα Κλος [Άγιος Νικόλαος], ο οποίος ζει στο Βόρειο Πόλο, κάνει στα πεταχτά το γύρο όλης της γης την παραμονή των Χριστουγέννων για να μοιράσει δώρα στα καλά κοριτσάκια και αγοράκια. Βέβαια δεν είναι ωραίο να χαλάει κανείς τη μαγευτική ατμόσφαιρα, αλλά απλούστατα αυτή η ιστορία δεν είναι αληθινή, έτσι δεν είναι; Πώς είναι δυνατόν να επισκέπτεται τόσο πολλά σπίτια μέσα σε μια νύχτα, να καταναλώνει τόσο πολλές τάρτες φρούτου και τόσο κρασί πόρτο; Και τι γίνεται όταν δεν υπάρχει καμινάδα; Όχι, αυτή η απίθανη ιστορία δεν είναι αληθινή. . . .

»ΜΥΘΟΣ 2ος. Η 25η Δεκεμβρίου είναι η μέρα γέννησης του Χριστού. Σαφώς όχι. Το ευαγγέλιο του Λουκά λέει ότι όταν ο Ιησούς γεννήθηκε στη Βηθλεέμ, οι βοσκοί έμεναν έξω και φύλαγαν τα κοπάδια τους τη νύχτα. Σ’ εκείνη την περιοχή της Παλαιστίνης η θερμοκρασία το Δεκέμβριο είναι κατά μέσο όρο 7° C τη μέρα και πολύ χαμηλότερη τη νύχτα. Συχνά βρέχει και κάνει παγωνιά, και μερικές φορές χιονίζει στα υψίπεδα. Οι βοσκοί θα ήταν εκεί όπου βρίσκονται πάντα τα πρόβατα αυτή την εποχή του έτους—σ’ ένα προφυλαγμένο ποιμνιοστάσιο. . . .

»ΜΥΘΟΣ 3ος. Τα πρώτα Χριστούγεννα γιορτάστηκαν στη Βηθλεέμ, όταν γεννήθηκε ο Χριστός. Στην πραγματικότητα, αυτά φαίνεται πως προήλθαν από τη Ρώμη, καθώς η πρώτη γραπτή μνεία για την τήρησή τους ανάγεται στο έτος 336. Διαδόθηκαν στην Ανατολή και στη Δύση ώσπου υιοθετήθηκαν από την Εκκλησία της Ιερουσαλήμ στα μέσα του 5ου αιώνα.

»Κατά μία έννοια, η αρχή των Χριστουγέννων στην πραγματικότητα έγινε βαθμιαία και ήταν απλώς θέμα αλλαγής της ονομασίας της γιορτής: επί αιώνες πριν από τον Χριστό γίνονταν προς το τέλος του Δεκεμβρίου τα ίδια ειδωλολατρικά γλέντια και οι ίδιες γιορτές στο πλαίσιο των εορτασμών για το χειμερινό ηλιοστάσιο στο βόρειο ημισφαίριο . . .

»Η συγκατάταξη της γέννησης του Χριστού μ’ αυτά τα ξεφαντώματα που είχαν ειδωλολατρική βάση προφανώς δεν συνάντησε εναντίωση από τους εκκλησιαστικούς ηγέτες, οι οποίοι φαίνεται ότι ενδιαφέρονταν λιγότερο για την αλήθεια ή για την αγνότητα της θεολογίας απ’ ό,τι για το ενδεχόμενο της αύξησης του ποιμνίου τους και κατά συνέπεια και της δύναμής τους. . . .

»Καθόλου παράξενο που οι Πουριτανοί στη Σκοτία, στην Αγγλία και στη Νέα Αγγλία προσπαθούσαν να πετύχουν την κατάργηση των Χριστουγέννων στη διάρκεια του 17ου αιώνα, κατηγορώντας τα ως συνέχεια ‘της ματαιότητας και των υπερβολών στις οποίες εντρυφούν οι εθνικοί’.

»Αυτές οι εκκλήσεις, λοιπόν, που ακούγονται κάθε χρόνο για να ‘ξαναβρεί ο Χριστός τη θέση του στα Χριστούγεννα’, ουσιαστικά δεν σημαίνουν τίποτα: η αλήθεια είναι ότι εκείνος ποτέ δεν υπήρξε μέρος αυτής της γιορτής με τη θέλησή του.

»ΜΥΘΟΣ 4ος. Η παράδοση της ανταλλαγής δώρων τα Χριστούγεννα τηρείται ως συνέχεια της χειρονομίας των μάγων οι οποίοι έκαναν δώρο στον Ιησού χρυσάφι, λιβάνι και σμύρνα. Στην πραγματικότητα, οι άνθρωποι αντάλλασσαν δώρα στις 25 και 26 Δεκεμβρίου αιώνες προτού έρθει ο Χριστός, πράγμα που αποτελούσε μέρος των εορτασμών του ηλιοστασίου. Οι αρχαίοι Ρωμαίοι αντάλλασσαν δώρα στο πλαίσιο της ηλιολατρικής γιορτής τους, των Σατουρναλίων.

»Όπως κι αν έχουν τα πράγματα, οι μάγοι πρόσφεραν δώρα στον Ιησού, και όχι ο ένας στον άλλον, σε αρμονία με το έθιμο εκείνης της εποχής για την περίπτωση που κάποιος επισκεπτόταν ένα σημαίνον πρόσωπο. Εξάλλου, το ευαγγέλιο του Ματθαίου δείχνει ότι αυτοί ενδιαφέρονταν για τον Ιησού ως το μελλοντικό βασιλιά των Ιουδαίων.

»ΜΥΘΟΣ 5ος. Οι ‘τρεις σοφοί’ και οι ποιμένες προσκύνησαν όλοι μαζί τον Ιησού ενώ κοιτόταν στη φάτνη του. Εκείνοι που ζωγραφίζουν αυτές τις χαριτωμένες σκηνές από τη γέννηση του Χριστού οι οποίες απεικονίζουν τους ποιμένες και τους σοφούς μαζί στο στάβλο δεν διαβάζουν και πολύ προσεκτικά την Αγία Γραφή τους.

»Το ευαγγέλιο του Ματθαίου δηλώνει ξεκάθαρα ότι όταν οι ‘σοφοί’ βρήκαν τον Ιησού, εκείνος τότε βρισκόταν σε σπίτι—και είναι εξίσου πιθανό ότι είχαν περάσει και δύο χρόνια από τη γέννησή του.

»Επιπρόσθετα, όταν ο Ματθαίος περιγράφει την επίσκεψη των μάγων, αναφέρεται στον Ιησού ως παιδί, όχι ως βρέφος. Σ’ αυτή τη φάση, ο Ιησούς είχε ήδη βγει προ πολλού από τα σπάργανα και οι βοσκοί είχαν από καιρό γυρίσει στα κοπάδια τους.

»Σκεφτείτε επίσης ότι, όταν ο Ηρώδης επιδίωξε να δολοφονήσει τον Μεσσία, βασίστηκε στην ημερομηνία που του έδωσαν οι μάγοι και διέταξε να θανατωθούν όλα τα αρσενικά παιδιά μέχρι δύο ετών.

»Θα έδινε μια τέτοια αποτροπιαστική—για να μην πούμε και εξαιρετικά αντιδημοφιλή—διαταγή, αν ήξερε ότι ο στόχος της καταδίωξής του ήταν ηλικίας λίγων μόνο εβδομάδων; . . .

»Η Αγία Γραφή στην πραγματικότητα δεν λέει πουθενά πόσοι ήταν οι μάγοι. Από τη λέξη μάγοι που αναφέρεται στο ευαγγέλιο προέρχεται η λέξη ‘μαγεία’. . . .

»ΜΥΘΟΣ 6ος. Τα Χριστούγεννα είναι καιρός ειρήνης για τη γη και ευδοκίας για όλους τους ανθρώπους. Ευγενής σκέψη, πραγματικά, αλλά δεν λέει αυτό η Αγία Γραφή. . . .

»Οι διάστιχες μεταφράσεις του ευαγγελίου του Λουκά από την πρωτότυπη ελληνική γλώσσα δείχνουν ότι αυτό που στην πραγματικότητα είπαν τα πλήθη των αγγέλων οι οποίοι εμφανίστηκαν στους βοσκούς ήταν: ‘και επί γης ειρήνη εν ανθρώποις ευδοκίας’.

»Και εδώ βρίσκεται η διαφορά. Μια μέρα οινοποσίας και πολυφαγίας το χρόνο, εμπορικοποιημένη στο έπακρο, δεν κάνει κάποιον Χριστιανό· η ειρήνη, λέει η Αγία Γραφή, δεν έρχεται σ’ αυτούς που γιορτάζουν τα δήθεν γενέθλια του Ιησού, αλλά έρχεται σ’ αυτούς που ακολουθούν τις διδασκαλίες του—όλο το χρόνο».