Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Νορβηγίας—Ήταν τα Ιδεώδη Αρκετά;

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΤΗ ΤΟΥ ΞΥΠΝΑ! ΣΤΗ ΝΟΡΒΗΓΙΑ

ΤΟΝ καιρό της σύστασής της, πριν από εκατό χρόνια, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) είχε μεγάλα οράματα. Σκοπός της ήταν να προωθήσει την αδελφοσύνη και την ειρήνη με το να κάνει νέους από όλο τον κόσμο να συγκεντρώνονται κάθε τέταρτο έτος στους αγωνιστικούς χώρους χωρίς οικονομικό όφελος. Υπήρχε η ελπίδα ότι η ευγενής άμιλλα θα είχε ως αποτέλεσμα την αλληλεγγύη και τη συμφιλίωση ανάμεσα στους λαούς. Με βάση τα παραπάνω αναβίωσαν στους σύγχρονους καιρούς οι Ολυμπιακοί Αγώνες της αρχαιότητας.

Από μια μικρή αρχή, που έγινε στην Αθήνα το 1896, οι Θερινοί Αγώνες εξελίχτηκαν στη μεγαλύτερη αθλητική γιορτή του κόσμου, με τη συμμετοχή ενός ανώτατου αριθμού 11.000 ατόμων από 170 και πλέον έθνη. Οι πρώτοι Χειμερινοί Αγώνες έγιναν στο Σαμονί της Γαλλίας το 1924, και υπήρξαν πάντοτε ο «μικρός αδελφός» των Θερινών Αγώνων. Εντούτοις, περίπου 2.000 αθλητές από σχεδόν 70 έθνη συγκεντρώθηκαν για τους Χειμερινούς Αγώνες στο Λιλεχάμερ της Νορβηγίας, στις 12-27 Φεβρουαρίου 1994.a

Η ιδέα της αδελφοσύνης και της φιλίας, όπως αυτή συμβολίζεται από τους περίφημους Ολυμπιακούς δακτύλιους και από το «νους υγιής εν σώματι υγιεί», φαίνεται να είναι περισσότερο απαραίτητη από ποτέ. Τι ρόλο έπαιξαν αυτά τα ιδεώδη στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λιλεχάμερ;

Ολυμπιακοί και Μεγάλες Επιχειρήσεις

Η ανάλογη ειδησεογραφική κάλυψη έγινε η αφορμή για να εκδηλώσει το κοινό τεράστιο ενδιαφέρον για τους Ολυμπιακούς. Στο Λιλεχάμερ ήταν παρόντες τέσσερις φορές περισσότεροι άνθρωποι των μέσων ενημέρωσης από ό,τι αθλητές, ενώ περίπου δύο δισεκατομμύρια άνθρωποι—αριθμός ρεκόρ—παρακολούθησαν τους Χειμερινούς Αγώνες στην τηλεόραση. Έτσι, οι Ολυμπιακοί έχουν γίνει μια κερδοφόρα επιχείρηση για ισχυρά εμπορικά συμφέροντα, ενώ τηλεοπτικά δίκτυα και χορηγοί συναγωνίζονται για ειδικά προνόμια και συμβόλαια.

Εμπορικοί και βιομηχανικοί αντιπρόσωποι από όλο τον κόσμο παρευρέθηκαν στους Αγώνες του Λιλεχάμερ, και πολλοί από αυτούς είδαν αυτή τη διεθνή μαζική συγκέντρωση ως ευκαιρία για να αναπτύξουν επαγγελματικές σχέσεις και να διοργανώσουν σεμινάρια και διασκέψεις. Επιχειρήσεις, μικρές και μεγάλες, επέδειξαν μια φαινομενικά απεριόριστη επινοητικότητα όσον αφορά τα αναρίθμητα διαφορετικά Ολυμπιακά είδη που πουλήθηκαν—τα πάντα, από καρφίτσες και καρτ ποστάλ μέχρι κουζινικά και ρούχα.

Φυσικά, η ζωή των ντόπιων αναστατώθηκε πλήρως στη διάρκεια των Αγώνων. Η μεγάλη εισροή ατόμων που δούλευαν, συμμετείχαν και πρωτοστατούσαν στους Ολυμπιακούς διπλασίασε τον πληθυσμό του Λιλεχάμερ, ο οποίος κυμαίνεται συνήθως αρκετά πάνω από τις 20.000. Επιπρόσθετα, υπήρχε μια καθημερινή «εισβολή» 100.000 θεατών. Μερικοί από τους ντόπιους κατοίκους προτίμησαν να πάνε διακοπές για να γλιτώσουν από την αναστάτωση και χαρακτηρίστηκαν στα αστεία «πρόσφυγες του αθλητισμού».

Τι θα πούμε για την αθλητική πλευρά των Αγώνων και για τα Ολυμπιακά ιδεώδη;

Κίτιους, Άλτιους, Φόρτιους

Σε αρμονία με το Ολυμπιακό ρητό—Κίτιους, άλτιους, φόρτιους (Ταχύτερα, ψηλότερα, δυνατότερα)—όποιος συμμετέχει στους Ολυμπιακούς προσπαθεί να καταρρίψει τα ρεκόρ και να ξεπεράσει τους αντιπάλους του. Για να το επιτύχουν αυτό σήμερα, όσοι συμμετέχουν στους Ολυμπιακούς διαπιστώνουν ότι συνήθως δεν αρκεί να κάνουν τον αθλητισμό απλώς μια δραστηριότητα για τον ελεύθερο χρόνο τους. Για τους περισσότερους από εκείνους που συμμετέχουν στους Ολυμπιακούς αυτός είναι μια εργασία πλήρους απασχόλησης και ένα μέσο για να εξοικονομούν τα προς το ζην, εφόσον οι αποδοχές τους από τις διαφημίσεις προϊόντων που κάνουν εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τα επιτεύγματά τους. Το αρχικό ιδεώδες του ερασιτεχνισμού έχει δώσει αναγκαστικά τη θέση του στα χρήματα και στον επαγγελματισμό.

Ως επακόλουθο, το κοινό έχει όλη τη συγκίνηση και την ψυχαγωγία που θέλει. Αρκετά ρεκόρ που σημειώθηκαν σε πρόσφατους Ολυμπιακούς μαρτυρούν επιδόσεις που ήταν αδιανόητες πριν από μερικές δεκαετίες. Αυτό δεν οφείλεται μόνο σε αυξημένη εκγύμναση και μεγαλύτερη εξειδίκευση αλλά και σε βελτιωμένο εξοπλισμό και καλύτερες εγκαταστάσεις. Για παράδειγμα, στους Αγώνες του Λιλεχάμερ σημειώθηκαν τέσσερα παγκόσμια ρεκόρ και πέντε Ολυμπιακά ρεκόρ στα πέντε αγωνίσματα των παγοδρομιών ταχύτητας για άντρες. Μέρος της επιτυχίας αποδόθηκε στο καινούριο παγοδρόμιο, όπου είχαν υιοθετηθεί επιστημονικά μέτρα για να γίνει ο πάγος ιδεώδης για την επαγγελματική παγοδρομία.

Δυστυχώς, ορισμένοι αθλητές ξεχωρίζουν επειδή δεν διαγωνίζονται «μέσα σε γνήσιο φίλαθλο πνεύμα, για τη δόξα των αγώνων», όπως υπόσχονται στον Ολυμπιακό όρκο. Στους φετινούς Χειμερινούς Αγώνες υπήρχαν μερικά άτομα που δεν ήξεραν να χάνουν, και κάποιοι αθλητές προσπάθησαν να βλάψουν τους συναγωνιζομένους τους. Τα πρόσφατα χρόνια έχει υπάρξει η ανάγκη να ληφθούν μέτρα εναντίον της χρήσης φαρμακευτικών ουσιών και στεροειδών. Στο Λιλεχάμερ, ένας από τους συμμετέχοντες στάλθηκε στην πατρίδα του από την πρώτη ημέρα επειδή βρέθηκε ντοπαρισμένος. Ωστόσο, στη διάρκεια των Αγώνων, τα τεστ που έγιναν δεν βγήκαν θετικά σε κανέναν από τους αθλητές.

Στους Αγώνες του Λιλεχάμερ τα Ολυμπιακά ιδεώδη προσεγγίστηκαν με μερικούς καινούριους τρόπους.

Προστασία του Περιβάλλοντος, Έργο Παροχής Βοήθειας και Ειρηνευτικές Προσπάθειες

Ένας γιγαντιαίος μηχανισμός του μεγέθους των Ολυμπιακών, ο οποίος περιλαμβάνει εκτεταμένες εγκαταστάσεις και μεγάλης κλίμακας παραγωγή αποβλήτων, «ούτε εξοικονομεί φυσικούς πόρους ούτε είναι φιλικός προς το περιβάλλον». (Μιλγιέ-σπέσιαλ [Miljøspesial], περιβαλλοντικό δελτίο για τους Ολυμπιακούς του Λιλεχάμερ) Πολλοί άνθρωποι θεώρησαν ότι αυτό ήταν ασυμβίβαστο με το Ολυμπιακό πνεύμα και εισηγήθηκαν να γίνουν οι Χειμερινοί Αγώνες του 1994 η βιτρίνα για την προβολή της υπόθεσης του περιβάλλοντος. Η ιδέα αυτή έγινε δεκτή, και οι Αγώνες του Λιλεχάμερ προσέλκυσαν τη διεθνή προσοχή ως οι «πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες με ‘οικολογικό’ πρόσωπο». Τι σήμαινε αυτό;

Δόθηκε προσοχή στην τοποθεσία, στη διαμόρφωση και στη μακροπρόθεσμη λειτουργία των καινούριων αθλητικών χώρων ώστε να περιοριστούν στο ελάχιστο οι βλαβερές συνέπειες για το περιβάλλον. Σε όλες τις περιοχές χρησιμοποιήθηκαν ευρέως υλικά φιλικά προς το περιβάλλον και ανακυκλώσιμα, όπως ξύλο, πέτρες και χαρτόνι, ενώ τέθηκαν υψηλά περιβαλλοντικά κριτήρια για όλους τους χορηγούς και τους προμηθευτές. Το κάπνισμα απαγορευόταν εντελώς στους κλειστούς χώρους.

Η μελέτη των Ολυμπιακών στόχων οδήγησε επίσης στην ίδρυση της κίνησης Ολυμπιακή Βοήθεια Λιλεχάμερ. Αυτή ξεκίνησε ως έρανος για τα παιδιά του Σεράγεβο στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, μιας πόλης η οποία είχε φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς στο παρελθόν, αλλά αργότερα διευρύνθηκε ώστε να παράσχει βοήθεια στα νεαρά θύματα πολέμου σε όλο τον κόσμο. Η κίνηση έλαβε τρομερή ώθηση όταν κάποιος χρυσός Ολυμπιονίκης συνεισέφερε σε αυτήν όλα τα χρήματα που πήρε ως δώρο για τη νίκη του σε κάποιο αγώνισμα (γύρω στα 30.000 δολ. [περ. 6,9 εκατ. δρχ.]). Οι ιδρυτές ελπίζουν ότι η Ολυμπιακή Βοήθεια θα συνεχιστεί σε μελλοντικούς Αγώνες.

Τα περιστέρια που κατά συνήθεια αφήνονται ελεύθερα στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών έστειλαν ένα σιωπηλό μήνυμα ειρήνης στον κόσμο. Η προσοχή στράφηκε στο ιδεώδες της ειρήνης ακόμη περισσότερο σε συνδυασμό με τους Χειμερινούς Αγώνες του 1994, καθώς ο πρόεδρος της ΔΟΕ, ο Καταλανός Χουάν Αντόνιο Σάμαρανκ, μίλησε επανειλημμένα σχετικά με την ειρήνη για όλους τους λαούς της γης.

Ιδεώδη που θα Πραγματοποιηθούν

Τα Ολυμπιακά ιδεώδη αντανακλούν έναν πόθο που βρίσκεται βαθιά ριζωμένος σε όλους τους ανθρώπους—τον πόθο για αδελφοσύνη, ειρήνη, δικαιοσύνη, χαρά, καθώς και σωματική και διανοητική υγεία. Οι φετινοί Χειμερινοί Αγώνες επαινέθηκαν πολύ επειδή ξανάφεραν στην προσοχή τούς αρχικούς στόχους των Ολυμπιακών και χαρακτηρίστηκαν ως «οι καλύτεροι Ολυμπιακοί Χειμερινοί Αγώνες που έγιναν ποτέ». Εντούτοις, η Ολυμπιακή κίνηση για άλλη μια φορά δεν στάθηκε αντάξια των ιδεωδών της.

Το γόητρο και η εμπορικότητα έτειναν να επισκιάζουν τα βασικά ιδεώδη του αθλητισμού. Η άμιλλα μεταβαλλόταν συχνά σε έντονο ανταγωνισμό που γεννούσε τον εγωισμό και τον εθνικισμό αντί για την αδελφοσύνη και τη συμφιλίωση.

Υπάρχει τρόπος να πραγματοποιηθούν οι Ολυμπιακές προσδοκίες; Η Αγία Γραφή δείχνει ότι οι προσπάθειες των ανθρώπων να δημιουργήσουν έναν ιδεώδη κόσμο θα αποτύχουν. Ωστόσο, η Βασιλεία του Θεού σύντομα θα αναλάβει δράση για να φέρει τέλειες, παραδεισένιες συνθήκες στη γη. (Ιερεμίας 10:23· 2 Πέτρου 3:13) Ένας τέτοιος κόσμος δεν έχει τα θεμέλιά του ούτε στην ανάπτυξη του αθλητισμού ούτε στην οσιότητα στις Ολυμπιακές αρχές και παραδόσεις αλλά στην αληθινή αφοσίωση στον Δημιουργό. Ο απόστολος Παύλος είπε: «Η σωματική εκγύμναση είναι ωφέλιμη σε μικρό βαθμό· αλλά η θεοσεβής αφοσίωση είναι ωφέλιμη για όλα τα πράγματα, εφόσον περιέχει υπόσχεση για την τωρινή ζωή και για αυτήν που θα έρθει». Για αυτούς λοιπόν που σήμερα γυμνάζουν τον εαυτό τους «με στόχο [τους] τη θεοσεβή αφοσίωση», το αποτέλεσμα θα είναι πράγματι ένας υγιής νους σε ένα υγιές σώμα.—1 Τιμόθεο 4:7, 8.

[Υποσημειώσεις]

[Πλαίσιο στη σελίδα 26]

Το Ολυμπιακό Θρησκευτικό Μείγμα

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες έχουν τις ρίζες τους στην ελληνική θρησκεία. Ξεκίνησαν ως θρησκευτική γιορτή προς τιμή του Δία, του κορυφαίου από τους θεούς των Ελλήνων. Διάφορα χαρακτηριστικά των σύγχρονων Αγώνων αποπνέουν έναν αέρα θρησκευτικότητας: επίσημες τελετές για την Ολυμπιακή σημαία, η «ιερή» φλόγα και ο Ολυμπιακός όρκος. Ο σχεδόν 100ετής ελληνικός ύμνος που ψέλνεται κατά την έναρξη των Αγώνων μεταφράστηκε στη νορβηγική για την τελετή έναρξης στο Λιλεχάμερ. Αυτός ο Ολυμπιακός ύμνος έχει ισχυρές θρησκευτικές αποχρώσεις. Θεωρείται ότι είναι ύμνος στον Δία. Οι στίχοι περιλαμβάνουν τις ακόλουθες δηλώσεις: «Αρχαίο Πνεύμ’ αθάνατο,/Αγνέ πατέρα του ωραίου, του μεγάλου και τ’ αληθινού,/Κατέβα, φανερώσου κι άστραψ’ εδώ πέρα/ . . . Στων ευγενών αγώνων λάμψε την ορμή!/ . . . Και τρέχει . . . προσκυνητής σου,/Αρχαίο Πνεύμ’ αθάνατο, κάθε λαός!»

Η Λουθηρανική Εκκλησία της Νορβηγίας, μέσω της δικής της Ολυμπιακής Επιτροπής, διοργάνωσε ένα μουσικό και θρησκευτικό πρόγραμμα μεγάλης διάρκειας. Όλες οι κύριες εκκλησιαστικές οργανώσεις εκπροσωπήθηκαν σε ένα μεγάλο συγκρητιστικό εγχείρημα. Στο Ολυμπιακό Χωριό του Λιλεχάμερ υπήρχε το επίσημο Ολυμπιακό παρεκκλήσι και μια διεθνής και οικουμενική ομάδα κληρικών.

[Εικόνες στις σελίδες 24, 25]

Πάνω: Παγοδρόμος οδεύει προς την κατάκτηση του χρυσού μετάλλιου στον αγώνα των 10.000 μέτρων

Κέντρο: Οι ασκήσεις δεξιοτεχνίας αποτέλεσαν ένα καινούριο Ολυμπιακό αγώνισμα

Κάτω: Αγώνας κατάβασης—με ταχύτητες που ξεπερνούν τα 120 χιλιόμετρα την ώρα

[Ευχαριστίες]

Photos: NTB