Τι Απέγιναν οι Απάτσι;

ΓΙΑ ποιον έχει λεχθεί ότι είχε «το πιο άγριο πρόσωπο που υπήρξε ποτέ»; Εντούτοις, ποιος ήταν γνωστός για το εξαιρετικό θάρρος και την αποφασιστικότητά του; Ήταν ο τελευταίος αρχηγός των Απάτσι που παραδόθηκε στον Αμερικανικό Στρατό. Έζησε γύρω στα 80 χρόνια και πέθανε το 1909 στην Οκλαχόμα, όντας, όπως λέγεται, μέλος της Ολλανδικής Μεταρρυθμισμένης Εκκλησίας. Ήταν ο Γκογιάκλα, περισσότερο γνωστός ως Τζερόνιμο, ο τελευταίος μεγάλος αρχηγός των Απάτσι.

Λέγεται ότι ονομάστηκε Τζερόνιμο επειδή οι Μεξικανοί στρατιώτες επικαλούνταν τρομαγμένοι τον «Άγιο» Ιερώνυμο (Τζερόνιμο) όταν δέχονταν τις επιθέσεις του Γκογιάκλα. Γύρω στο έτος 1850, Μεξικανοί στρατιώτες σκότωσαν 25 γυναικόπαιδα των Απάτσι που είχαν κατασκηνώσει στα περίχωρα του Χάνος, στο Μεξικό. Ανάμεσά τους ήταν η μητέρα, η νεαρή σύζυγος και τα τρία παιδιά του Τζερόνιμο. Λέγεται ότι «για το υπόλοιπο της ζωής του ο Τζερόνιμο μισούσε όλους τους Μεξικανούς». Κινούμενος από την επιθυμία για εκδίκηση, έγινε ένας από τους πιο τρομερούς αρχηγούς των Απάτσι.

Αλλά τι γνωρίζουμε για τους Ινδιάνους Απάτσι, οι οποίοι απεικονίζονται στερεότυπα στις ταινίες του Χόλιγουντ ως οι κακοί; Υπάρχουν ακόμα; Αν ναι, πώς ζουν, και ποιο είναι το μέλλον τους;

«Τίγρεις του Ανθρώπινου Είδους»

Οι Απάτσι (το όνομά τους προφανώς προέρχεται από τη λέξη απάτσου της γλώσσας ζούνι, η οποία σημαίνει «εχθρός») ήταν γνωστοί ως ατρόμητοι και επινοητικοί πολεμιστές. Ο φημισμένος στρατηγός Τζορτζ Κρουκ του 19ου αιώνα, ο οποίος πολέμησε εναντίον των Ινδιάνων, τους αποκάλεσε «τίγρεις του ανθρώπινου είδους». Ωστόσο, κάποιος ειδικός αναφέρει ότι «μετά το 1500 οι φυλές των Απάτσι ποτέ δεν ξεπέρασαν στο σύνολό τους τα έξι χιλιάδες μέλη». Αλλά μερικές δεκάδες πολεμιστές μπορούσαν να αναχαιτίσουν έναν ολόκληρο εχθρικό στρατό διεξάγοντας ανταρτοπόλεμο!

Εντούτοις, κάποια πηγή των Απάτσι δηλώνει: «Σε αντίθεση με τις δημοφιλείς απόψεις που δημιούργησαν οι Ισπανοί, οι Μεξικανοί και οι Αμερικανοί, οι Απάτσι δεν ήταν πολεμοχαρείς, αιμοδιψείς βάρβαροι. Κάναμε επιδρομές για τρόφιμα μόνο σε καιρούς έλλειψης. Οι πόλεμοι που διεξήγαμε δεν ήταν τυχαία περιστατικά, αλλά, κατά κανόνα, καλοσχεδιασμένες εκστρατείες προκειμένου να πάρουμε εκδίκηση για τις αδικίες που γίνονταν εις βάρος μας». Και από αδικίες, άλλο τίποτα!

Ένα έκθεμα στο Πολιτιστικό Κέντρο των Απάτσι Σαν Κάρλος, στο Πέριντοτ της Αριζόνας, εξηγεί την ιστορία των Απάτσι από τη δική τους πλευρά: «Η άφιξη των ξένων στην περιοχή δημιούργησε έχθρες και έφερε αλλαγές. Οι νεοφερμένοι περιφρονούσαν τους δεσμούς που είχαμε εμείς οι ιθαγενείς με τη γη. Σε μια προσπάθεια να προστατέψουν τις παραδόσεις μας και τον πολιτισμό μας, οι πρόγονοί μας διεξήγαγαν και κέρδισαν πολλές μάχες ενάντια στους στρατιώτες και στους πολίτες της Ισπανίας, του Μεξικού και των Ηνωμένων Πολιτειών. Αλλά, έχοντας συντριφτεί από αντιπάλους που υπερτερούσαν αριθμητικά καθώς και από τη σύγχρονη τεχνολογία, οι παππούδες και οι προπάπποι μας αναγκάστηκαν τελικά να συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις της Κυβέρνησης των Η.Π.Α. Αναγκαστήκαμε να σταματήσουμε να ζούμε σαν τον άνεμο και να ζήσουμε σε καταυλισμούς». Η φράση “αναγκαστήκαμε να ζήσουμε σε καταυλισμούς” δημιουργεί αισθήματα συμπόνιας για τους περίπου 500.000 χιλιάδες κατοίκους των καταυλισμών (από τους δύο εκατομμύρια και πλέον Ιθαγενείς Αμερικανούς) που προέρχονται από τις 554 φυλές των Ηνωμένων Πολιτειών και από τις 633 ομάδες του Καναδά. Οι Απάτσι αριθμούν γύρω στις 50.000.a

Η Επιβίωση στην Αρχή

Οι περισσότεροι από τους ειδικούς που ασχολούνται με την ιστορία των πρώτων Ιθαγενών Αμερικανών δέχονται τη θεωρία ότι οι αρχικές φυλές ήρθαν από την Ασία μέσω του Βερίγγειου Πορθμού και κατόπιν σιγά σιγά εξαπλώθηκαν στα νότια και στα ανατολικά. Γλωσσολόγοι συνδέουν τη γλώσσα των Απάτσι με εκείνη των λαών Αθαπάσκαν της Αλάσκας και του Καναδά. Ο Τόμας Μάιλς γράφει: «Ο χρόνος άφιξής τους στο νότιο τμήμα της αμερικανικής Δύσης τοποθετείται σύμφωνα με πρόσφατους υπολογισμούς μεταξύ του 1000 και του 1500 μ.Χ. Οι ανθρωπολόγοι δεν έχουν ακόμα συμφωνήσει σε ό,τι αφορά την ακριβή διαδρομή που ακολούθησαν και το ρυθμό της μετανάστευσής τους».—Ο Λαός που Λέγεται Απάτσι (The People Called Apache).

Στους προηγούμενους αιώνες, οι Απάτσι πολλές φορές επιβίωναν οργανώνοντας ομάδες που έκαναν επιδρομές εναντίον των Ισπανών και των Μεξικανών γειτόνων τους. Ο Τόμας Μάιλς γράφει: «Αυτές οι επιδρομές συνεχίστηκαν σχεδόν για διακόσια χρόνια· άρχισαν γύρω στο 1690 και διήρκεσαν μέχρι το 1870 περίπου. Το γεγονός ότι έκαναν επιδρομές δεν προξενεί έκπληξη, εφόσον το Μεξικό αποδείχτηκε πραγματικό κέρας της Αμαλθείας που παρείχε τα απαραίτητα εφόδια».

Ποιοι Ήταν οι Πρώτοι που Άρχισαν να Αφαιρούν το Σκαλπ;

Εξαιτίας των συνεχών συγκρούσεων ανάμεσα στο Μεξικό και στο έθνος των Απάτσι, η κυβέρνηση της μεξικανικής πολιτείας Σονόρα «επέστρεψε στην παλιά ισπανική μέθοδο» της προσφοράς αμοιβής για τα σκαλπ. Αυτή δεν ήταν αποκλειστικά ισπανική καινοτομία—οι Βρετανοί και οι Γάλλοι είχαν υιοθετήσει αυτό το έθιμο σε προηγούμενες εποχές.

Οι Μεξικανοί αφαιρούσαν το σκαλπ για να πάρουν χρηματική αμοιβή, και μερικές φορές δεν τους ένοιαζε αν το σκαλπ προερχόταν από Απάτσι ή όχι. Το 1835 ψηφίστηκε στο Μεξικό ένας νόμος σχετικά με την προσφορά αμοιβής για τα σκαλπ σύμφωνα με τον οποίο προσφέρονταν 100 πέσος για το σκαλπ κάθε πολεμιστή. Δύο χρόνια αργότερα, η αμοιβή ήταν 50 πέσος για το σκαλπ γυναικών και 25 πέσος για το σκαλπ παιδιών! Στο βιβλίο του Η Κατάκτηση της Γης των Απάτσι (The Conquest of Apacheria), ο Νταν Θραπ γράφει: «Η μέθοδος αυτή, ούτε λίγο ούτε πολύ, αποσκοπούσε στην εξόντωση, γεγονός που αποδεικνύει ότι η γενοκτονία έχει απλωμένες ρίζες και ότι δεν ήταν μια σύγχρονη επινόηση ενός και μόνο έθνους». Ο ίδιος συνεχίζει: «Οι Απάτσι δεν αφαιρούσαν το σκαλπ». Ωστόσο, ο Μάιλς λέει ότι οι Τσιρικάουα αφαιρούσαν ορισμένες φορές το σκαλπ—αλλά όχι συχνά, «επειδή φοβούνταν το θάνατο και τα φαντάσματα». Και προσθέτει: «Η αφαίρεση του σκαλπ γινόταν μόνο ως αντίποινα αφότου οι Μεξικανοί εγκαινίασαν αυτή την τακτική».

Ο Θραπ λέει ότι οι μεταλλωρύχοι «συχνά συγκεντρώνονταν . . . και πήγαιναν να κυνηγήσουν Ινδιάνους. Όταν κατάφερναν να τους παγιδέψουν, σκότωναν όλους τους άντρες και, μερικές φορές, όλες τις γυναίκες και τα παιδιά. Οι Ινδιάνοι, φυσικά, έκαναν τα ίδια στους λευκούς και στις άλλες φυλές».

Ο πόλεμος με τους Απάτσι έφτασε στο σημείο να γίνει κερδοφόρος για την πολιτεία της Αριζόνας, λέει ο Τσαρλς Λούμις, επειδή «η συνέχιση των συγκρούσεων με τους Απάτσι [σήμαινε] ότι το Υπουργείο Άμυνας θα δαπανούσε πάνω από 2 εκατομμύρια δολάρια [περ. 540 εκατ. δρχ.] ετησίως μέσα στα σύνορα της Αριζόνας». Ο Θραπ δηλώνει: «Υπήρχαν ισχυρά και αδίστακτα συμφέροντα που δεν ήθελαν την ειρήνη με τους Απάτσι, επειδή, αν γινόταν ειρήνη, ο πακτωλός των χρημάτων που δαπανούσε ο στρατός θα στέρευε».

Ήταν οι Καταυλισμοί η Λύση;

Οι διαρκείς διενέξεις μεταξύ των λευκών-αποίκων εισβολέων και των Απάτσι, που ήταν οι αρχικοί κάτοικοι, έκαναν την ομοσπονδιακή κυβέρνηση να στραφεί στη λύση του περιορισμού των Ινδιάνων σε καταυλισμούς, δηλαδή ειδικές περιοχές διαβίωσης—συνήθως αφιλόξενα κομμάτια γης στα οποία έπρεπε να επιβιώσουν. Το 1871-1872, ιδρύθηκαν καταυλισμοί για τους Απάτσι.

Από το 1872 ως το 1876, οι Απάτσι Τσιρικάουα είχαν το δικό τους καταυλισμό. Αυτοί οι νομάδες που είχαν μάθει να περιφέρονται ελεύθερα ένιωθαν περιορισμένοι. Μολονότι αντιστοιχούσαν περίπου 11 εκατομμύρια στρέμματα σε 400 ως 600 ανθρώπους, αυτή η βασικά άγονη περιοχή δεν τους παρείχε αρκετό χώρο για να βρίσκουν τροφή μέσω κυνηγιού και συλλογής καρπών. Η κυβέρνηση έπρεπε να τους δίνει προμήθειες κάθε 15 μέρες για να αποτρέψει τη λιμοκτονία.

Παρ’ όλα αυτά, οι λευκοί άποικοι πίστευαν ότι ο ανεξάρτητος Καταυλισμός Τσιρικάουα ήταν σπατάλη γης και ότι οι Απάτσι θα έπρεπε να συγκεντρωθούν σε έναν καταυλισμό. Τα εχθρικά αισθήματα των λευκών αποίκων κορυφώθηκαν μετά το θάνατο του αξιοσέβαστου αρχηγού Κοτσίς το 1874. Χρειάζονταν μια δικαιολογία για να διώξουν τους Απάτσι Τσιρικάουα από τον καταυλισμό. Τι συνέβη; «Το 1876, βρέθηκε μια πρόφαση. Δυο Τσιρικάουα σκότωσαν δυο άντρες οι οποίοι πουλούσαν παράνομα ουίσκι όταν αρνήθηκαν να τους πουλήσουν περισσότερο [ουίσκι]. Αντί να συλλάβει τους υπόπτους, ο [κυβερνητικός] πράκτορας από τον Καταυλισμό Σαν Κάρλος κατέφθασε εκεί με μια ομάδα οπλισμένων αντρών και οδήγησε τη [φυλή] Τσιρικάουα στο Σαν Κάρλος. Ο Καταυλισμός Τσιρικάουα έκλεισε».

Ωστόσο, οι Ινδιάνοι είχαν ακόμα την άδεια να περιπλανιούνται ελεύθερα πέρα από τα όρια του καταυλισμού. Αυτή η τακτική δεν άρεσε στους λευκούς αποίκους. «Ανταποκρινόμενη στις απαιτήσεις των αποίκων, η κυβέρνηση μετέφερε τους Απάτσι Σαν Κάρλος και Γουάιτ Μάουντεν καθώς και τους Απάτσι Σιμπέκουε και Τόντο, μαζί με τις πολυάριθμες ομάδες των Απάτσι Τσιρικάουα, στη δικαιοδοσία της κρατικής υπηρεσίας του Σαν Κάρλος».—Το Ταξίδι της Δημιουργίας—Η Ταυτότητα και τα Πιστεύω των Ιθαγενών Αμερικανών (Creation’s Journey—Native American Identity and Belief).

Κάποια περίοδο, υπήρχαν χιλιάδες Απάτσι Γιαβαπάι και Τσιρικάουα καθώς και Δυτικοί Απάτσι περιορισμένοι στον καταυλισμό. Αυτό προξένησε ένταση και καχυποψία, εφόσον μερικές από εκείνες τις φυλές ήταν παλιοί εχθροί. Πώς αντέδρασαν στους περιορισμούς που υπήρχαν στον καταυλισμό; Η απάντηση των Απάτσι είναι η εξής: «Αποκομμένοι από τον παραδοσιακό τρόπο ζωής μας, λιμοκτονούσαμε σωματικά, συναισθηματικά και πνευματικά. Μας είχαν στερήσει την ελευθερία μας».

Ωστόσο, μια ομάδα Τσιρικάουα, υπό την κατεύθυνση του φημισμένου πολέμαρχου Τζερόνιμο, εγκατέλειψαν τον καταυλισμό το 1885 και κατέφυγαν στο Μεξικό. Τους καταδίωξε ο στρατηγός Νέλσον Μάιλς μαζί με περίπου 5.000 στρατιώτες και 400 Απάτσι ανιχνευτές—όλοι αυτοί προσπαθούσαν να ανακαλύψουν τους 16 πολεμιστές, τις 12 γυναίκες και τα 6 παιδιά που είχαν απομείνει μέχρι τότε!

Τελικά, στις 4 Σεπτεμβρίου 1886, ο Τζερόνιμο παραδόθηκε. Ήταν διατεθειμένος να επιστρέψει στον Καταυλισμό Σαν Κάρλος. Αλλά δεν έμελλε να γίνουν έτσι τα πράγματα. Του είπαν ότι είχαν στείλει όλους τους Απάτσι του καταυλισμού στα ανατολικά, ως αιχμαλώτους, στη Φλόριντα, όπου θα πήγαινε και αυτός. Εκείνος είπε: «Κάποτε περιπλανιόμασταν σαν τον άνεμο». Ο περήφανος και τετραπέρατος Τζερόνιμο, ο οποίος τώρα ήταν αιχμάλωτος, δεν μπορούσε πλέον να περιπλανιέται σαν τον άνεμο.

Αργότερα, του επέτρεψαν να κατευθυνθεί προς τα δυτικά, μέχρι το Φορτ Σιλ της Οκλαχόμα, όπου και πέθανε το 1909. Όπως και πολλοί άλλοι ηγέτες των Ιθαγενών Αμερικανών, έτσι και αυτός ο αρχηγός των Απάτσι αναγκάστηκε να υποστεί τις ασφυκτικές συνθήκες διαβίωσης των φυλακών και των καταυλισμών.

Τι Προβλήματα Αντιμετωπίζουν Σήμερα;

Οι Απάτσι ζουν σε αρκετούς καταυλισμούς στην Αριζόνα και στο Νέο Μεξικό. Το Ξύπνα! επισκέφτηκε τον Καταυλισμό Σαν Κάρλος και πήρε συνέντευξη από αρκετούς ηγέτες των Απάτσι. Ακολουθεί μια περιγραφή αυτής της επίσκεψης.

Λίγο μετά την είσοδό μας στον καταυλισμό, στη διάρκεια μιας ζεστής, ξηρής μέρας του Μαΐου, μας δέχτηκαν φιλόξενα ο Χάρισον Τάλγκο και η σύζυγός του. Ο Χάρισον, ένας εύγλωττος άντρας με ύψος πάνω από 1,80 και με παχύ μουστάκι, είναι μέλος του φυλετικού συμβουλίου των Σαν Κάρλος. Τον ρωτήσαμε: «Ποια είναι μερικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Απάτσι σήμερα;»

«Χάνουμε τις παραδοσιακές μας αξίες. Η τηλεόραση έχει ισχυρή αρνητική επιρροή, ειδικά στους νέους μας. Ένα παράδειγμα είναι ότι δεν μαθαίνουν τη γλώσσα μας. Κάποιο άλλο σημαντικό πρόβλημα είναι η ανεργία, η οποία φτάνει το 60 τοις εκατό σε μερικές περιοχές. Είναι αλήθεια ότι έχουμε τα καζίνο, αλλά αυτά δεν προσφέρουν εργασία σε πολλούς από το λαό μας. Και η άλλη όψη του νομίσματος είναι ότι πολλοί δικοί μας πηγαίνουν εκεί και χάνουν στα τυχερά παιχνίδια τα επιδόματά τους, με τα οποία θα πλήρωναν το νοίκι και το φαγητό τους».

Όταν τον ρωτήσαμε τι είδους προβλήματα υγείας υπάρχουν στη φυλή, ο Χάρισον απάντησε χωρίς δισταγμό. «Διαβήτης», είπε. «Πάνω από το 20 τοις εκατό του λαού μας είναι διαβητικοί. Σε μερικές περιοχές το ποσοστό ξεπερνά το 50 τοις εκατό». Παραδέχτηκε ότι ένα άλλο μεγάλο πρόβλημα είναι η μάστιγα που εισήγαγαν οι λευκοί πριν από 100 και πλέον χρόνια—το αλκοόλ. «Τα ναρκωτικά επίσης επηρεάζουν το λαό μας». Απτές αποδείξεις της ύπαρξης αυτών των προβλημάτων αποτελούσαν οι πινακίδες στους δρόμους του καταυλισμού οι οποίες έλεγαν: «Ας Επικρατήσει η Λογική—Πείτε Όχι στα Ναρκωτικά» και «Προστατέψτε τη Γη Μας. Προστατέψτε την Υγεία Μας. Μην Καταστρέφετε τον Πλούτο Μας».

Ρωτήσαμε αν το AIDS έχει επηρεάσει τη φυλή. Με ολοφάνερη αηδία, απάντησε: «Ο κίνδυνος έγκειται στην ομοφυλοφιλία. Η ομοφυλοφιλία διεισδύει στον καταυλισμό. Η τηλεόραση και οι κακές συνήθειες των λευκών διαφθείρουν μερικούς από τους νέους μας».

Τον ρωτήσαμε πώς έχουν αλλάξει τα πράγματα στον καταυλισμό τα πρόσφατα χρόνια. Ο Χάρισον απάντησε: «Στη δεκαετία του 1950, η σειρά των προτεραιοτήτων και των επιρροών ήταν η εξής: Πρώτη ήταν η θρησκεία· δεύτερη, η οικογένεια· τρίτη, η εκπαίδευση· τέταρτη, η πίεση από τον περίγυρο· και, τελευταία, η τηλεόραση. Σήμερα η σειρά έχει αντιστραφεί, και η τηλεόραση βρίσκεται στην πρώτη θέση. Η πίεση από τον περίγυρο έρχεται δεύτερη—πίεση να εγκαταλείψουν τις συνήθειες των Απάτσι και να ακολουθήσουν τον τρόπο ζωής της Αμερικής. Η εκπαίδευση παραμένει στην τρίτη θέση, και πολλοί Απάτσι επωφελούνται από την ευκαιρία να πάνε σε πανεπιστήμια καθώς και από τον αυξανόμενο αριθμό δημοτικών και γυμνασίων στους καταυλισμούς».

«Τι θα πούμε για την επιρροή που ασκεί η οικογένεια;» ρωτήσαμε.

«Δυστυχώς, η οικογένεια τώρα έχει εκτοπιστεί στην τέταρτη θέση, και η θρησκεία τώρα είναι τελευταία—είτε πρόκειται για την παραδοσιακή μας θρησκεία είτε για τις θρησκείες των λευκών».

«Πώς θεωρείτε τις θρησκείες του Χριστιανικού κόσμου;»

«Δεν μας ευχαριστούν οι προσπάθειες των εκκλησιών να μεταστρέψουν το λαό μας από τις παραδοσιακές του πεποιθήσεις.b Οι Λουθηρανοί και οι Καθολικοί έχουν ιεραποστολές εδώ επί 100 και πλέον χρόνια. Υπάρχουν επίσης ομάδες Πεντηκοστιανών που βρίσκουν κάποια απήχηση στα συναισθήματα του λαού μας.

»Πρέπει να ξαναβρούμε την πολιτισμική μας ταυτότητα μέσω της οικογένειας και να αρχίσουμε να ξαναχρησιμοποιούμε τη γλώσσα των Απάτσι. Προς το παρόν, χάνεται».

Οικονομική Πρόοδος των Απάτσι

Επισκεφτήκαμε άλλον έναν αρχηγό των Απάτσι, ο οποίος μας μίλησε με σιγουριά για τις οικονομικές προοπτικές που υπάρχουν για τον Καταυλισμό Σαν Κάρλος. Ωστόσο, εξήγησε ότι δεν ήταν εύκολο να βρεθούν επενδυτές οι οποίοι θα χρηματοδοτούσαν διάφορα τοπικά προγράμματα. Μια καλή ένδειξη είναι η συμφωνία με κάποια μεγάλη τηλεφωνική εταιρία για την ίδρυση της Εταιρίας Τηλεπικοινωνιών Απάτσι Σαν Κάρλος. Αυτή χρηματοδοτείται από τον Αγροτικό Οικονομικό Συνεταιρισμό και θα δημιουργήσει περισσότερες δουλειές για τους εργαζόμενους Απάτσι, καθώς επίσης θα επεκτείνει και θα βελτιώσει το ανεπαρκές τηλεφωνικό σύστημα του καταυλισμού.

Αυτός ο υπεύθυνος μίλησε επίσης με υπερηφάνεια για το κέντρο αιμοκάθαρσης που θα λειτουργήσει σύντομα στο νοσοκομείο του καταυλισμού, και το οποίο θα παρέχει καλύτερη και πιο στενή ιατρική παρακολούθηση. Κατόπιν μας έδειξε τα σχέδια για την αναδιαμόρφωση του εμπορικού κέντρου στο Σαν Κάρλος, οι εργασίες στο οποίο θα αρχίσουν σύντομα. Ήταν αισιόδοξος για το μέλλον, αλλά τόνισε ότι η βάση πρέπει να είναι η εκπαίδευση. “Εκπαίδευση σημαίνει καλύτερους μισθούς, οι οποίοι οδηγούν σε καλύτερο επίπεδο ζωής”.

Οι γυναίκες Απάτσι φημίζονται για τις ικανότητές τους στην καλαθοπλεκτική. Ένας τουριστικός οδηγός αναφέρει ότι «το κυνήγι, το ψάρεμα, η κτηνοτροφία, η υλοτομία, η εξόρυξη μεταλλευμάτων, οι υπαίθριες ψυχαγωγικές δραστηριότητες και ο τουρισμός» είναι βασικοί παράγοντες της τοπικής οικονομίας.

Οι Απάτσι προσπαθούν να συμβαδίζουν με τον έξω κόσμο παρά τις πολλές αντιξοότητες. Όπως και πολλοί άλλοι άνθρωποι, θέλουν δικαιοσύνη, σεβασμό και αξιοπρεπή ζωή.

Όταν θα Επικρατεί Αληθινή Δικαιοσύνη

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά επισκέπτονται τους Απάτσι και τους μιλάνε για το νέο κόσμο που ο Ιεχωβά Θεός έχει υποσχεθεί για τη γη μας, και ο οποίος τόσο όμορφα περιγράφεται στο Γραφικό βιβλίο του Ησαΐα: «Διότι εγώ δημιουργώ νέους ουρανούς και νέα γη· και τα παλιά δεν θα έρχονται στη μνήμη ούτε θα ανεβαίνουν στην καρδιά. Και θα χτίσουν σπίτια και θα κατοικήσουν· θα φυτέψουν αμπέλια και θα φάνε τον καρπό τους. Δεν θα μοχθούν μάταια».—Ησαΐας 65:17, 21, 23· 2 Πέτρου 3:13· Αποκάλυψη 21:1-4.

Πλησιάζει ο καιρός κατά τον οποίο ο Ιεχωβά Θεός θα αναλάβει δράση για να καθαρίσει τον κόσμο από κάθε μορφή ιδιοτέλειας και διαφθοράς, καθώς και από την κακοποίηση της γης. (Βλέπε Ματθαίος 24· Μάρκος 13· Λουκάς 21.) Άνθρωποι από όλα τα έθνη, περιλαμβανομένων και των εθνών των Ιθαγενών Αμερικανών, μπορούν τώρα να φέρουν ευλογία στον εαυτό τους με το να στραφούν στον αληθινό Θεό, τον Ιεχωβά, μέσω του Χριστού Ιησού. (Γένεση 22:17, 18) Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά προσφέρουν δωρεάν Βιβλική εκπαίδευση σε όσους πράους ανθρώπους θέλουν να κληρονομήσουν μια αποκαταστημένη γη και είναι πρόθυμοι να υπακούν στον Θεό.—Ψαλμός 37:11, 19.

[Υποσημειώσεις]

[Χάρτες/Εικόνα στη σελίδα 15]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΒΟΡΕΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ

Περιοχή σε μεγέθυνση στα δεξιά

Καταυλισμοί των Απάτσι

ΑΡΙΖΟΝΑ

ΝΕΟ ΜΕΞΙΚΟ

Τζικαρίλια

Φορτ Απάτσι (Γουάιτ Μάουντεν)

Σαν Κάρλος

Μεσκαλέρο

[Ευχαριστίες]

Mountain High Maps® Copyright © 1997 Digital Wisdom, Inc.

[Εικόνα στη σελίδα 13]

Τζερόνιμο

[Ευχαριστίες]

Ευγενής παραχώρηση από Arizona Historical Society/Tucson, AHS#78167

[Εικόνες στη σελίδα 16]

Ο Χάρισον Τάλγκο, μέλος του φυλετικού συμβουλίου

[Εικόνες στη σελίδα 17]

Ο αρχηγός Κοτσίς θάφτηκε στο οχυρό των Τσιρικάουα

Δορυφορικές κεραίες φέρνουν την τηλεόραση στον καταυλισμό

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Στις κηδείες των Απάτσι οι συγγενείς βάζουν πέτρες γύρω από τον τάφο. Οι κορδέλες που ανεμίζουν συμβολίζουν τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα