Αλλαγή Αξιών—Νιώθετε την Απώλεια;
«ΠΟΙΟ είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα;» Η πλειονότητα των ανθρώπων στους οποίους τέθηκε αυτό το ερώτημα στις Ηνωμένες Πολιτείες ανέφεραν ότι για εκείνους η σοβαρότερη αιτία ανησυχίας, ή ανάμεσα στις σοβαρότερες, ήταν η οικογενειακή και η ηθική φθορά. Δεν είναι οι μόνοι που έχουν αυτή την άποψη.
Λόγου χάρη, η εφημερίδα Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τρίμπιουν (International Herald Tribune) του Παρισιού έλεγε: «Υπάρχει μια έντονη λαχτάρα, ιδιαίτερα ανάμεσα στους νέους, για κάποιο είδος ενοποιητικού οράματος, ένα σύνολο αποδεκτών ιδανικών με τα οποία θα αντιμετωπιστεί και θα χαλιναγωγηθεί ο μηχανισμός της απληστίας, της ιδιοτέλειας, της απώλειας του ομαδικού πνεύματος, τα οποία φαίνεται να εξουσιάζουν τον κόσμο. . . . Η εντεινόμενη διαμάχη γύρω από την ανάγκη για μια παγκόσμια ηθική ισοδυναμεί με το να παραδεχόμαστε ότι κάτι λείπει».
Πιστεύετε εσείς ότι οι κυβερνήσεις και οι παγκόσμιοι ηγέτες, καθώς και οι κορυφαίοι επιχειρηματίες, έχουν τις αξίες που χρειάζονται για να μας οδηγήσουν σε ένα ευτυχέστερο και ασφαλέστερο μέλλον; Μήπως νιώθετε ένα αίσθημα απώλειας, τουλάχιστον σε κάποιον βαθμό, ως αποτέλεσμα της αλλαγής των αξιών που παρατηρείτε γύρω σας;
Ένα ζήτημα σοβαρής ανησυχίας πιθανόν να είναι η προσωπική σας ασφάλεια. Μήπως ζείτε σε κάποια περιοχή όπου είναι ασφαλές να αφήνετε το σπίτι σας ξεκλείδωτο; Νιώθετε άνετα να περπατάτε στους δρόμους της γειτονιάς σας τη νύχτα; Αν έχετε την τύχη να ζείτε σε κάποια περιοχή όπου δεν υπάρχει πόλεμος, αναταραχές μεταξύ εθνοτήτων ή φονικές συγκρούσεις ανάμεσα σε συμμορίες, ίσως παρ’ όλα αυτά να φοβάστε μήπως πέσετε θύμα επίθεσης, ληστείας, διάρρηξης ή κλοπής. Δικαιολογημένα, αυτό μπορεί να σας φέρνει ανησυχία καθώς και ένα αίσθημα απώλειας.
Εκτός αυτού, ίσως έχετε χάσει—τουλάχιστον ως έναν βαθμό—την εμπιστοσύνη που είχατε κάποτε στους άλλους. Η πείρα σας, τόσο σε επαγγελματικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο, ίσως σας διδάσκει ότι οι άνθρωποι τείνουν ολοένα και περισσότερο να σας κάνουν κακό αν αυτό προάγει τα συμφέροντά τους, έστω και στο ελάχιστο.
Αναγκαίο το Παράδειγμα των Κυβερνήσεων
Σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας, είναι παραδεκτό ότι υπάρχει στενή σχέση ανάμεσα στις προσωπικές αξίες που ασπάζεται μια κοινωνία και στις αξίες που διακρατεί η κυβέρνησή της. Ο Κάλβιν Κούλιτζ, ο οποίος αργότερα διετέλεσε πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, είπε: «Οι άνθρωποι μιλούν για φυσικά δικαιώματα, αλλά εγώ προκαλώ οποιονδήποτε να μου πει πού υπήρξαν ή αναγνωρίστηκαν ποτέ στη φύση οποιαδήποτε δικαιώματα προτού θεσπιστεί ένα κατάλληλα διατυπωμένο σύνολο αντίστοιχων νόμων οι οποίοι διασφάλιζαν τη διακήρυξη και την προστασία τους».
Σε τελική ανάλυση, η εκάστοτε κυβέρνηση—ασχέτως του πώς ανήλθε στην εξουσία—είναι εκείνη που μπορεί να προαγάγει ή να καταστείλει δικαιώματα του πολίτη, όπως είναι η ελευθερία του τύπου, η ελευθερία συνάθροισης, η ελευθερία θρησκείας, καθώς και η ελευθερία να μιλάει κάποιος δημοσίως, να μην κινδυνεύει από παράνομη σύλληψη ή παρενόχληση και να εξασφαλίζει αμερόληπτη δίκη.
Ο Αβραάμ Λίνκολν, ο οποίος αργότερα διετέλεσε πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, είπε κάποτε: «Ο θεμιτός στόχος μιας κυβέρνησης είναι να κάνει για κάποια ομάδα ανθρώπων οτιδήποτε χρειάζονται αλλά δεν μπορούν να κάνουν, ή δεν μπορούν να κάνουν τόσο καλά, για τον εαυτό τους οι ίδιοι—με τις ξεχωριστές, προσωπικές δυνατότητές τους». Όταν οι κυβερνήσεις προσπαθούν να ανταποκριθούν σε τόσο ανώτερους σκοπούς, οι άνθρωποι τείνουν να εμπιστεύονται αυτούς που βρίσκονται στην εξουσία.
Ωστόσο, φαίνεται πως ο κυνισμός και η επιφυλακτικότητα έχουν αντικαταστήσει αυτή την πεποίθηση και την εμπιστοσύνη σήμερα. Μια πρόσφατη μελέτη που έγινε στις Ηνωμένες Πολιτείες έδειξε ότι το 68 τοις εκατό των ερωτηθέντων έκριναν τις ηθικές συνήθειες των ομοσπονδιακών αξιωματούχων από μέτριες ως ανεπαρκείς. Σε πολλές χώρες, η άποψη του λαού για τους κυβερνητικούς αξιωματούχους έχει κλονιστεί εξαιτίας σκανδάλων δωροδοκίας και διαφθοράς στα υψηλότερα κλιμάκια. Όπως είναι ευνόητο, αυτό έχει κάνει ολοένα και περισσότερους ανθρώπους να νιώθουν ένα αίσθημα απώλειας.
Το Καλό Παράδειγμα του Βασιλιά Σολομώντα
Ένα αρχαίο παράδειγμα δείχνει χαρακτηριστικά πόση επίδραση μπορούν να ασκήσουν οι αξίες της άρχουσας τάξης. Ο Βασιλιάς Σολομών κυβέρνησε τις 12 φυλές του Ισραήλ από το 1037 ως το 998 Π.Κ.Χ. Ο πατέρας του, ο Βασιλιάς Δαβίδ, ήταν ένας από τους εξέχοντες βασιλιάδες του Ισραήλ. Η Γραφή περιγράφει τον Δαβίδ ως φιλαλήθη και δίκαιο και, πάνω από όλα, ως άνθρωπο με ανεπιφύλακτη εμπιστοσύνη και πεποίθηση στον Θεό του, τον Ιεχωβά. Ο Δαβίδ δίδαξε στον Σολομώντα τις ίδιες αξίες.
Ο Παντοδύναμος Θεός εμφανίστηκε στον Σολομώντα σε όνειρο και του είπε: «Ζήτησε τι να σου δώσω». (2 Χρονικών 1:7) Αντί να ζητήσει μεγάλα πλούτη, προσωπικό γόητρο ή πολιτικές νίκες, ο Σολομών έδειξε ποιες αξίες θεωρούσε πολύτιμες ζητώντας σοφή και υπάκουη καρδιά γεμάτη κατανόηση, ώστε να μπορεί να ασκεί καλή διακυβέρνηση στο έθνος του Ισραήλ.
Πώς επηρέασε τους ανθρώπους η βασιλεία του Σολομώντα; Ο Θεός τον ευλόγησε με σοφία, δόξα και προσωπικά πλούτη—για όσο διάστημα διακρατούσε τις πνευματικές αξίες του έθνους. Αρχαιολογικά ευρήματα πιστοποιούν την υλική ευημερία που χαρακτήριζε τη βασιλεία του Σολομώντα. Το βιβλίο Η Αρχαιολογία της Χώρας του Ισραήλ (The Archaeology of the Land of Israel) δηλώνει: «Ο πλούτος που έρρεε άφθονα στη βασιλική αυλή από όλες τις κατευθύνσεις καθώς και το ανθηρό εμπόριο . . . προκάλεσαν μια ραγδαία, καταφανή επανάσταση σε κάθε πτυχή του υλικού πολιτισμού».
Ναι, η καλή διακυβέρνηση του Σολομώντα έφερε ειρήνη, ασφάλεια και ευτυχία στους υπηκόους του. «Ο Ιούδας και ο Ισραήλ κατοικούσαν με ασφάλεια, ο καθένας κάτω από το κλήμα του και κάτω από τη συκιά του, από τη Δαν μέχρι τη Βηρ-σαβεέ, όλες τις ημέρες του Σολομώντα».—1 Βασιλέων 4:20, 25.
Το Κακό Παράδειγμα του Βασιλιά Σολομώντα
Δυστυχώς, όμως, όπως συμβαίνει με τις αξίες πολλών ηγετών σήμερα, οι αξίες του Σολομώντα τελικά άλλαξαν. Η Γραφική αφήγηση αναφέρει: «Απέκτησε εφτακόσιες συζύγους, αρχόντισσες, και τριακόσιες παλλακίδες· και οι γυναίκες του έκαναν σταδιακά την καρδιά του να παρεκκλίνει. Και όταν ο Σολομών γέρασε, οι γυναίκες του είχαν κάνει την καρδιά του να παρεκκλίνει ώστε να ακολουθήσει άλλους θεούς· και η καρδιά του δεν ήταν πλήρης απέναντι στον Ιεχωβά τον Θεό του, όπως ήταν η καρδιά του Δαβίδ του πατέρα του».—1 Βασιλέων 11:3, 4.
Ποια επίδραση άσκησε η αλλαγή των αξιών του Βασιλιά Σολομώντα πάνω στο λαό του; Παρά τις μεγάλες ικανότητες και τη σοφία του, ο Σολομών έγινε καταπιεστικός ηγέτης στο τελευταίο μέρος της βασιλείας του. Οι μεγάλες δαπάνες της κυβέρνησής του εξάντλησαν την οικονομία του έθνους. Το εργατικό δυναμικό ήταν δυσαρεστημένο. Διάφοροι πολιτικοί αντίπαλοι εναντιώθηκαν στο βασιλιά και επιδίωξαν να σφετεριστούν την εξουσία του. Το έθνος έχασε σε μεγάλο βαθμό την αίσθηση συνοχής του. Τι ειρωνεία ήταν το γεγονός ότι ο ίδιος ο Σολομών έγραψε: «Όταν πληθύνονται οι δίκαιοι, ο λαός χαίρεται· αλλά όταν κυβερνάει ο πονηρός, ο λαός στενάζει».—Παροιμίες 29:2.
Λίγο καιρό μετά το θάνατο του Σολομώντα, οι πολιτικές αναταραχές και η δυσπιστία οδήγησαν στη διαίρεση του έθνους και σε μια επακόλουθη περίοδο δυσκολιών, διχόνοιας και παρακμής. Οι Ισραηλίτες ένιωθαν ένα δυσβάσταχτο αίσθημα απώλειας. Η κυβέρνησή τους είχε αλλάξει τις αξίες της, λησμονώντας τα καλύτερα συμφέροντα του λαού. Το βασικό σφάλμα ήταν το ότι οι ηγέτες τους είχαν αγνοήσει τον Ιεχωβά και τους νόμους του. Ως αποτέλεσμα, ολόκληρο το έθνος υπέφερε.
Γενικευμένη Έλλειψη Εμπιστοσύνης Σήμερα
Στους κυβερνητικούς, επιχειρηματικούς και θρησκευτικούς κύκλους σήμερα, πολλοί ενδιαφέρονται ελάχιστα για τη διατήρηση υψηλών αξιών. Ως εκ τούτου, έχει δημιουργηθεί ένα αίσθημα απώλειας στη διάνοια και στην καρδιά του πληθυσμού ως σύνολο. Ολοένα και περισσότερο, οι κυβερνήσεις και οι ηγέτες γενικά αδυνατούν να επιλύσουν τα βασικά προβλήματα των χωρών τους.
Λόγου χάρη, δεν έχουν καταφέρει να τερματίσουν τον πόλεμο ή να περιορίσουν τα αυξανόμενα έξοδα ιατρικής περίθαλψης ή τις δυσμενείς επιπτώσεις του εμπορίου ναρκωτικών. Επίσης, παρατηρείται κατάρρευση στα εκπαιδευτικά συστήματα. Ορισμένες κυβερνήσεις χρηματοδοτούν μάλιστα οργανωμένα τυχερά παιχνίδια. Πολλοί ηγέτες του επιχειρηματικού και του θρησκευτικού κόσμου, παρόμοια, έχουν απογοητεύσει οικτρά τους ανθρώπους εξαιτίας των διεφθαρμένων και ανήθικων πράξεών τους. Δικαιολογημένα υπάρχει μια γενικευμένη έλλειψη εμπιστοσύνης στην ακεραιότητα εκείνων στους οποίους αποβλέπουν οι άνθρωποι για ηγεσία.
Υπάρχει άραγε κάποια κυβέρνηση που είναι σε θέση να προστατέψει τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα και αξίες και μάλιστα να αναλάβει την ηγεσία στην υποστήριξή τους; Ναι, υπάρχει. Το τελικό άρθρο μας θα εξηγήσει πώς μπορεί να γίνει αυτό.
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 7]
“Η απληστία, η ιδιοτέλεια και η απώλεια του ομαδικού πνεύματος φαίνεται να εξουσιάζουν τον κόσμο”.—ΙΝΤΕΡΝΑΣΙΟΝΑΛ ΧΕΡΑΛΝΤ ΤΡΙΜΠΙΟΥΝ
[Εικόνες στη σελίδα 8]
Όταν ο Βασιλιάς Σολομών υπάκουε στους νόμους του Θεού, μετέδιδε υψηλές αξίες στους υπηκόους του