Πυρηνικός Πόλεμος—Εξακολουθεί να Αποτελεί Απειλή;
Από αρθρογράφο του Ξύπνα! στην Ιαπωνία
«Κάθε σκεπτόμενο άτομο φοβάται τον πυρηνικό πόλεμο και κάθε τεχνολογικά προηγμένο κράτος κάνει τα σχέδιά του για αυτόν. Ο καθένας ξέρει ότι είναι παραλογισμός και κάθε έθνος τον δικαιολογεί».—Καρλ Σαγκάν, αστρονόμος.
ΣΤΙΣ 6 Αυγούστου 1945 ένα αμερικανικό πολεμικό αεροπλάνο έριξε μια ατομική βόμβα στη Χιροσίμα της Ιαπωνίας, προκαλώντας εν ριπή οφθαλμού τεράστιες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές και σε περιουσίες. Ήταν η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκε ατομική βόμβα σε πόλεμο. Η έκρηξη ερήμωσε δεκατρία τετραγωνικά χιλιόμετρα της πόλης, στα οποία ζούσαν 343.000 κάτοικοι. Καταστράφηκαν τα δύο τρίτα και πλέον των κτιρίων της, αφήνοντας τουλάχιστον 70.000 νεκρούς και 69.000 τραυματίες. Έπειτα από τρεις μέρες έπεσε μια δεύτερη ατομική βόμβα, αυτή τη φορά στο Ναγκασάκι, όπου σκοτώθηκαν 39.000 άνθρωποι και τραυματίστηκαν 25.000. Περίπου τα μισά κτίρια της πόλης καταστράφηκαν ή υπέστησαν ζημιές. Ποτέ πριν στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν είχε χρησιμοποιηθεί ένα τόσο ισχυρό όπλο. Ο κόσμος είχε αλλάξει. Είχε εισέλθει στην πυρηνική εποχή. Μέσα σε λίγα χρόνια, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η πρώην Σοβιετική Ένωση, η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία και η Κίνα ανέπτυξαν την πολύ πιο καταστροφική βόμβα υδρογόνου.
Ο Ψυχρός Πόλεμος—ο ανταγωνισμός μεταξύ κομμουνιστικών και μη κομμουνιστικών κρατών—έδωσε ώθηση στην ανάπτυξη πιο προηγμένων πυρηνικών όπλων και συστημάτων εκτόξευσης. Ο κόσμος κυριεύτηκε από φόβο όταν κατασκευάστηκαν διηπειρωτικοί βαλλιστικοί πύραυλοι (ICBM) με πυρηνικές κεφαλές οι οποίοι μπορούσαν να πλήξουν, σε λίγα λεπτά και όχι σε ώρες, στόχους σε χώρες που απείχαν 5.600 και πλέον χιλιόμετρα. Υποβρύχια εξοπλίστηκαν με πυρηνικά βλήματα ικανά να καταφέρουν συντριπτικά πλήγματα σε 192 διαφορετικούς στόχους. Κάποια εποχή, στα πυρηνικά οπλοστάσια υπήρχαν, σύμφωνα με υπολογισμούς, πάνω από 50.000 κεφαλές! Στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η ανθρωπότητα στεκόταν στο κατώφλι ενός πυρηνικού Αρμαγεδδώνα, όπως τον αποκαλούσαν μερικοί—ενός πολέμου χωρίς νικητές.
Το Τέλος του Ψυχρού Πολέμου
Τη δεκαετία του 1970, η ένταση του Ψυχρού Πολέμου καταλάγιασε «όπως έγινε έκδηλο από τις συμφωνίες SALT [Συνομιλίες για τον Περιορισμό των Στρατηγικών Όπλων] I και II», εξηγεί Η Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάνικα (The Encyclopædia Britannica), «κατά τις οποίες οι δύο υπερδυνάμεις έθεσαν όρια όσον αφορά τους αντιβαλλιστικούς και τους στρατηγικούς πυραύλους τους που μπορούσαν να μεταφέρουν πυρηνικά όπλα». Κατόπιν, στα τέλη της δεκαετίας του 1980 ο Ψυχρός Πόλεμος παρουσίασε ύφεση και τελικά τερματίστηκε.
«Ο τερματισμός του Ψυχρού Πολέμου αναπτέρωσε τις ελπίδες ότι η κληρονομιά της κούρσας των πυρηνικών εξοπλισμών και της αντιπαράθεσης Ηνωμένων Πολιτειών και Ρωσίας πλησίαζε στο τέλος της», λέει μια έκθεση του Ιδρύματος Κάρνεγκι για τη Διεθνή Ειρήνη. Ως αποτέλεσμα των προσπαθειών για πυρηνικό αφοπλισμό, εκατοντάδες πυρηνικά οπλοστάσια έχουν αποσυναρμολογηθεί τα πρόσφατα χρόνια. Το 1991, η Σοβιετική Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες υπέγραψαν τη Συνθήκη για τη Μείωση και τον Περιορισμό των Στρατηγικών Επιθετικών Όπλων, η οποία για πρώτη φορά στην ιστορία υποχρέωνε τις δύο πυρηνικές υπερδυνάμεις, όχι απλώς να περιορίσουν, αλλά και να μειώσουν στις 6.000 η καθεμιά τις στρατηγικές κεφαλές τους που είχαν σε ετοιμότητα. Στα τέλη του 2001, και οι δύο πλευρές διακήρυξαν ότι είχαν συμμορφωθεί με τη συνθήκη μειώνοντας τις στρατηγικές πυρηνικές κεφαλές τους όπως είχε συμφωνηθεί. Επίσης, το 2002 υπογράφτηκε η Συνθήκη της Μόσχας η οποία επιβάλλει περαιτέρω περικοπές, της τάξης των 1.700 ως 2.200 κεφαλών για τα επόμενα δέκα χρόνια.
Παρ’ όλες αυτές τις εξελίξεις, όμως, «δεν είναι καιρός για εφησυχασμό όσον αφορά την απειλή πυρηνικού πολέμου», είπε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν, και πρόσθεσε: «Η πυρηνική σύγκρουση παραμένει ένα πολύ πραγματικό και πολύ τρομακτικό ενδεχόμενο στο ξεκίνημα του 21ου αιώνα». Δυστυχώς, μια πυρηνική καταστροφή—πολύ χειρότερη από εκείνη που συνέβη στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι—εξακολουθεί να αποτελεί απειλή στις μέρες μας. Ποιος θέτει την απειλή; Και το σπουδαιότερο, μπορεί να αποφευχθεί η καταστροφή;