Οι Νεαροί Ρωτούν
Πώς να Αντιμετωπίσω το Θάνατο του Γονέα Μου;
«Όταν πέθανε η μαμά μου, έχασα τη γη κάτω από τα πόδια μου. Εκείνη ήταν η “ψυχή” της οικογένειας».—Κάρεν.a
ΛΙΓΑ πράγματα στη ζωή θα σε επηρεάσουν περισσότερο από το θάνατο του γονέα σου. Εκτός από την οδύνη της απώλειας, το μέλλον πιθανότατα διαγράφεται μπροστά σου πολύ διαφορετικό από ό,τι ανέμενες.
Ίσως φανταζόσουν ότι η μαμά σου ή ο μπαμπάς σου που τόσο αγαπούσες θα ήταν κοντά σου όταν θα έπαιρνες το δίπλωμα οδήγησης ή όταν θα αποφοιτούσες από το σχολείο ή ότι θα χαιρόταν μαζί σου την ημέρα του γάμου σου. Τώρα κάθε τέτοια ελπίδα έχει γκρεμιστεί, και εσύ έχεις απομείνει με αισθήματα θλίψης, απόγνωσης, ακόμα και θυμού. Πώς μπορείς να αντιμετωπίσεις το χείμαρρο των συναισθημάτων που σου προκαλεί ο θάνατος του γονέα σου;
“Αντιδρώ Φυσιολογικά;”
Από τη στιγμή που θα συνειδητοποιήσεις ότι ο θάνατος της μαμάς σου ή του μπαμπά σου είναι γεγονός, ίσως αναγκαστείς να παλέψεις με ένα φάσμα πρωτόγνωρων συναισθημάτων. Ο Μπράιαν, που ήταν μόλις 13 χρονών όταν ο πατέρας του πέθανε από καρδιακή προσβολή, λέει: «Εκείνο το βράδυ, το μόνο που μπορούσαμε να κάνουμε ήταν να κλαίμε και να αγκαλιαζόμαστε». Η Νάταλι, που ήταν δέκα χρονών όταν ο μπαμπάς της πέθανε από καρκίνο, θυμάται: «Δεν ήξερα τι να νιώσω. Δεν ένιωσα, λοιπόν, τίποτα. Μέσα μου υπήρχε ένα απέραντο κενό».
Ο θάνατος επηρεάζει τον καθένα διαφορετικά. Μάλιστα η Γραφή λέει ότι ο καθένας έχει τη δική του πληγή και το δικό του πόνο. (2 Χρονικών 6:29) Με αυτό υπόψη, σκέψου για λίγο πώς έχει επηρεάσει εσένα ο θάνατος του γονέα σου. Παρακάτω, γράψε (1) πώς ένιωσες τη στιγμή που έμαθες για το θάνατο του γονέα σου και (2) πώς νιώθεις τώρα.b
(1) ․․․․․
(2) ․․․․․
Ίσως οι απαντήσεις σου αποκαλύψουν ότι τα συναισθήματά σου, τουλάχιστον σε έναν βαθμό, έχουν καταλαγιάσει. Αυτό είναι φυσιολογικό. Δεν σημαίνει ότι έχεις ξεχάσει το γονέα σου. Ίσως πάλι διαπιστώσεις ότι τα συναισθήματά σου παραμένουν ίδια ή έχουν γίνει εντονότερα. Μπορεί να εμφανίζεται η θλίψη σου κατά κύματα που μοιάζουν να υποχωρούν, μετά να φουσκώνουν και να «σκάνε στην ακτή» όταν δεν το περιμένεις. Και αυτό είναι φυσιολογικό—ακόμα και αν συμβαίνει ενώ έχουν περάσει χρόνια από το θάνατο του γονέα σου. Το ερώτημα, λοιπόν, είναι: Πώς μπορείς να αντιμετωπίσεις τη θλίψη σου—σε οποιαδήποτε μορφή της;
Τρόποι Αντιμετώπισης
Μη συγκρατείς τα δάκρυά σου! Το κλάμα καταπραΰνει τον πόνο της θλίψης. Ωστόσο, ίσως να νιώθεις όπως η Αλίσια, η οποία στα 19 της έχασε τη μητέρα της. Η ίδια λέει: «Είχα την εντύπωση ότι, αν εκδήλωνα πολύ έντονα συναισθήματα, οι άλλοι θα νόμιζαν πως δεν έχω αρκετή πίστη». Σκέψου όμως: Ο Ιησούς Χριστός ήταν τέλειος άνθρωπος με δυνατή πίστη στον Θεό. Εντούτοις, «δάκρυσε» όταν πέθανε ο αγαπημένος του φίλος Λάζαρος. (Ιωάννης 11:35) Μη φοβάσαι, λοιπόν, να κλάψεις. Κάτι τέτοιο δεν θα σήμαινε ότι δεν έχεις αρκετή πίστη! Η Αλίσια λέει: «Τελικά, άρχισα να κλαίω. Πολύ. Κάθε μέρα».c
Αντιμετώπισε τις ενοχές σου. «Πάντοτε πήγαινα πάνω και καληνύχτιζα τη μαμά μου με ένα φιλί», λέει η Κάρεν, η οποία ήταν 13 χρονών όταν πέθανε η μαμά της. «Κάποια φορά όμως δεν το έκανα. Την άλλη μέρα το πρωί, η μαμά πέθανε. Όσο παράξενο και αν φαίνεται, νιώθω ένοχη που δεν πήγα να τη δω εκείνο το τελευταίο βράδυ—και επίσης για όσα συνέβησαν το επόμενο πρωί. Ο μπαμπάς μου είχε φύγει για επαγγελματικό ταξίδι και είχε πει σε εμένα και στην αδελφή μου να έχουμε το νου μας στη μαμά. Αλλά εμείς αργήσαμε να ξυπνήσουμε. Όταν πήγα στο δωμάτιό της, η μαμά δεν ανέπνεε. Ένιωσα απαίσια, επειδή όταν έφυγε ο μπαμπάς εκείνη ήταν καλά!»
Όπως η Κάρεν, έτσι και εσύ μπορεί να νιώθεις κάποιες ενοχές για πράγματα που αμέλησες να κάνεις. Ίσως και να βασανίζεις τον εαυτό σου με διάφορα «αν». “Αν είχα πιέσει τον μπαμπά να πάει στο γιατρό”. “Αν είχα πάει νωρίτερα να δω τη μαμά”. Αν σε κατατρέχουν τέτοιες σκέψεις, να θυμάσαι το εξής: Είναι φυσιολογικό να μετανιώνεις για πράγματα που θα ευχόσουν να είχες κάνει διαφορετικά. Το γεγονός είναι ότι θα είχες κάνει κάποια πράγματα διαφορετικά, αν ήξερες τι θα συνέβαινε. Αλλά δεν ήξερες. Επομένως, δεν πρέπει να έχεις αισθήματα ενοχής. Δεν ευθύνεσαι εσύ για το θάνατο του γονέα σου!d
Εξωτερίκευσε τα αισθήματά σου. Το εδάφιο Παροιμίες 12:25 δηλώνει: «Ο καλός λόγος . . . χαροποιεί». Αν κρατάς μέσα σου τα αισθήματά σου, μπορεί να δυσκολευτείς να αντιμετωπίσεις τη θλίψη σου. Αν όμως τα συζητήσεις με κάποιον που εμπιστεύεσαι, θα σου δοθεί η ευκαιρία να ακούσεις έναν “καλό λόγο” ενθάρρυνσης τη στιγμή που τον χρειάζεσαι περισσότερο. Ίσως θα μπορούσες να δοκιμάσεις μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες εισηγήσεις.
Μίλησε στον άλλον γονέα σου. Παρότι αυτή η περίοδος είναι δύσκολη για τον μπαμπά σου ή τη μαμά σου, εκείνος ή εκείνη προφανώς θέλει όπως και πριν να σου παρέχει τη βοήθεια που χρειάζεσαι. Έτσι λοιπόν, πες στο γονέα σου πώς νιώθεις. Τέτοιες συζητήσεις αναμφίβολα θα μετριάσουν τη θλίψη σου και θα σας φέρουν πιο κοντά.
Για να ξεκινήσεις τη συζήτηση, δοκίμασε το εξής: Γράψε δυο τρία πράγματα που θα ήθελες να μάθεις για το γονέα σου που έχει πεθάνει, και πες στον άλλον σου γονέα να συζητήσετε κάτι από αυτά.e
․․․․․
Μίλησε σε στενούς σου φίλους. Η Γραφή λέει ότι οι αληθινοί σύντροφοι “γεννιούνται για καιρό στενοχώριας”. (Παροιμίες 17:17) «Μπορεί να σε βοηθήσει κάποιος που δεν φαντάζεσαι», λέει η Αλίσια. «Μη φοβάσαι λοιπόν να μιλάς για τα αισθήματά σου». Ομολογουμένως, τέτοιες συζητήσεις μπορεί να προκαλούν κάποια αμηχανία, καθώς εσύ και ο φίλος σου ή η φίλη σου πασχίζετε να βρείτε τα κατάλληλα λόγια. Μακροπρόθεσμα, όμως, θα σου κάνει καλό να μιλάς σε άλλους για τη θλίψη σου. Ο Ντέιβιντ, ο οποίος ήταν μόλις εννιά χρονών όταν πέθανε ο πατέρας του από καρδιακή προσβολή, θυμάται: «Έπνιγα όλα μου τα αισθήματα. Θα ήταν πιο καλό για την υγεία μου αν μιλούσα περισσότερο για αυτά. Θα μπορούσα να έχω αντιμετωπίσει τη θλίψη μου καλύτερα».
Μίλησε στον Θεό. Πιθανότατα θα νιώσεις πολύ καλύτερα αν “χύσεις την καρδιά σου” στον Ιεχωβά Θεό μέσω προσευχής. (Ψαλμός 62:8) Δεν πρόκειται για «θεραπεία» που βελτιώνει απλώς την ψυχολογία σου. Με την προσευχή, καταφεύγεις στον “Θεό κάθε παρηγοριάς, ο οποίος μας παρηγορεί σε κάθε μας θλίψη”.—2 Κορινθίους 1:3, 4.
Ένας τρόπος με τον οποίο μας παρέχει παρηγοριά ο Θεός είναι μέσω του αγίου του πνεύματος. Αυτό μπορεί να σου δώσει «δύναμη που ξεπερνάει το φυσιολογικό» ώστε να αντέξεις τον πόνο της θλίψης. (2 Κορινθίους 4:7) Ο Θεός παρέχει επίσης “παρηγοριά από τις Γραφές”. (Ρωμαίους 15:4) Να του ζητάς λοιπόν το πνεύμα του και να αφιερώνεις χρόνο για να διαβάζεις τις ενθαρρυντικές σκέψεις που περιέχει ο Λόγος του, η Αγία Γραφή. (2 Θεσσαλονικείς 2:16, 17) Ίσως θα μπορούσες να έχεις πρόχειρο και έναν κατάλογο με τα εδάφια που σε παρηγορούν ιδιαίτερα.f
Θα Σταματήσει Ποτέ ο Πόνος;
Η θλίψη δεν φεύγει από τη μια μέρα στην άλλη. «Δεν το ξεπερνάς έτσι απλά», λέει η Μπριάν, της οποίας η μαμά πέθανε όταν εκείνη ήταν 16 χρονών. «Μερικές μέρες κλαίω μέχρι που με παίρνει ο ύπνος. Άλλες φορές πάλι, προσπαθώ να επικεντρώνομαι, όχι στην απώλεια, αλλά στις υποσχέσεις που επιφυλάσσει ο Ιεχωβά για εμένα και τη μαμά μου στον Παράδεισο».
Η Γραφή μάς διαβεβαιώνει ότι στον Παράδεισο, στον οποίο αναφέρεται η Μπριάν, «ο θάνατος δεν θα υπάρχει πια, ούτε πένθος ούτε κραυγή ούτε πόνος δεν θα υπάρχουν πια». (Αποκάλυψη 21:3, 4) Μπορεί και εσύ να διαπιστώσεις ότι ο στοχασμός γύρω από αυτές τις υποσχέσεις θα σε βοηθήσει να αντιμετωπίσεις την απώλεια του γονέα σου.
Περισσότερα άρθρα της σειράς «Οι Νεαροί Ρωτούν» μπορούν να βρεθούν στην ιστοσελίδα www.watchtower.org/ypg
[Υποσημειώσεις]
a Τα ονόματα σε αυτό το άρθρο έχουν αλλαχτεί.
b Αν προς το παρόν σού είναι πολύ δύσκολο να απαντήσεις σε αυτές τις ερωτήσεις, θα μπορούσες να το κάνεις αυτό αργότερα.
c Μη νιώθεις ότι πρέπει οπωσδήποτε να κλάψεις για να φανεί η θλίψη σου. Δεν εκδηλώνουν όλοι τη θλίψη τους με τον ίδιο τρόπο. Η ουσία είναι: Αν τα μάτια σου βουρκώνουν, τότε προφανώς είναι “καιρός να κλάψεις”.—Εκκλησιαστής 3:4.
d Αν τέτοιες σκέψεις εξακολουθούν να σε κατατρέχουν, μίλησε για τα αισθήματά σου στον εν ζωή γονέα σου ή σε κάποιον άλλον ενήλικο. Με τον καιρό, θα αποκτήσεις πιο ισορροπημένη άποψη.
e Αν μεγάλωσες σε μονογονεϊκή οικογένεια ή αν, εξαιτίας των περιστάσεων, δεν έχεις πολλές επαφές με τον εν ζωή γονέα σου, θα μπορούσες να ανοίξεις την καρδιά σου σε κάποιον ώριμο ενήλικο.
f Μερικοί έχουν λάβει παρηγοριά από τα ακόλουθα εδάφια: Ψαλμός 34:18· 102:17· 147:3· Ησαΐας 25:8· Ιωάννης 5:28, 29.
ΣΚΕΨΟΥ
◼ Ποιες εισηγήσεις από αυτό το άρθρο θα χρησιμοποιήσεις;
◼ Παρακάτω, γράψε μερικά εδάφια που θα σου δίνουν παρηγοριά όταν σε κατακλύζει η θλίψη.
[Πλαίσιο στη σελίδα 11]
ΔΕΝ ΠΕΙΡΑΖΕΙ ΝΑ ΚΛΑΨΕΙΣ . . . ΕΚΛΑΨΑΝ ΚΑΙ ΕΚΕΙΝΟΙ!
Αβραάμ—Γένεση 23:2.
Ιωσήφ—Γένεση 50:1.
Δαβίδ—2 Σαμουήλ 1:11, 12· 18:33.
Μαρία, αδελφή του Λαζάρου—Ιωάννης 11:32, 33.
Ιησούς—Ιωάννης 11:35.
Μαρία η Μαγδαληνή—Ιωάννης 20:11.
[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 12]
ΕΚΦΡΑΣΟΥ ΓΡΑΠΤΩΣ
Το να γράφεις τις σκέψεις σου για το γονέα που έχεις χάσει μπορεί να είναι εξαιρετική βοήθεια για την αντιμετώπιση της θλίψης σου. Υπάρχουν πολλά που θα μπορούσες να γράψεις. Ακολουθούν μερικές εισηγήσεις.
◼ Γράψε κάποιες ευχάριστες αναμνήσεις που έχεις από το γονέα σου.
◼ Γράψε τι θα ήθελες να είχες πει στο γονέα σου ενόσω ζούσε.
◼ Φαντάσου ότι έχεις έναν μικρότερο αδελφό ή αδελφή που παλεύει με αισθήματα ενοχής για το θάνατο του γονέα σας. Γράψε τι θα έλεγες για να τον/την παρηγορήσεις. Αυτό μπορεί να σε βοηθήσει να δεις τα δικά σου αισθήματα ενοχής από διαφορετική οπτική γωνία.
[Πλαίσιο στη σελίδα 13]
ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΝ ΖΩΗ ΓΟΝΕΑ
Η θλίψη για την απώλεια του συντρόφου είναι οδυνηρή εμπειρία. Τη βιώνετε δε σε μια περίοδο που το εφηβικής ηλικίας παιδί σας χρειάζεται τη βοήθειά σας. Πώς μπορείτε να το βοηθήσετε να αντιμετωπίσει τη θλίψη του, χωρίς παράλληλα να παραβλέπετε τη δική σας;
Αντισταθείτε στην παρόρμηση να κρύψετε τα αισθήματά σας. Το παιδί σας έχει μάθει πολλά από τα πολυτιμότερα μαθήματα στη ζωή του παρατηρώντας εσάς. Με τον ίδιο τρόπο θα μάθει και πώς να αντιμετωπίζει τη θλίψη του. Γι’ αυτό, μη νιώθετε ότι πρέπει να είστε δυνατοί για χάρη του παιδιού κρύβοντας από εκείνο όλη σας τη θλίψη. Αυτό ίσως το διδάξει απλώς να κάνει το ίδιο. Αντιθέτως, όταν εκφράζετε το συναισθηματικό σας πόνο, το παιδί μαθαίνει ότι συνήθως είναι καλύτερα να εκφράζουμε τα αισθήματά μας παρά να τα καταπνίγουμε, και ότι είναι φυσιολογικό να νιώθει θλίψη, απόγνωση, ακόμα και θυμό.
Παρακινήστε το παιδί σας να μιλήσει. Χωρίς να πιέσετε το παιδί σας, παρακινήστε το να εκφράσει αυτό που έχει στην καρδιά του. Αν διστάζει, θα μπορούσατε να συζητήσετε μαζί του αυτό το άρθρο. Επίσης, να του μιλάτε για τις πολλές ευχάριστες αναμνήσεις που έχετε από τον εκλιπόντα σύντροφό σας. Μην του κρύβετε πόσο δυσκολεύεστε να αντέξετε την απώλεια. Ακούγοντάς σας να εκφράζετε τα αισθήματά σας, θα μάθει και αυτό να κάνει το ίδιο.
Αναγνωρίστε τους περιορισμούς σας. Εύλογα, θέλετε να αποτελείτε γερό στήριγμα για το παιδί σας σε αυτή τη δύσκολη περίοδο. Αλλά μην ξεχνάτε ότι και εσείς έχετε επηρεαστεί σοβαρότατα από την απώλεια του αγαπημένου σας συντρόφου. Επομένως, οι συναισθηματικές, οι διανοητικές και οι σωματικές σας αντοχές μπορεί να είναι λιγοστές για κάποιο διάστημα. (Παροιμίες 24:10) Άρα, ίσως χρειάζεται να ζητήσετε βοήθεια και υποστήριξη από άλλους ενήλικους συγγενείς και ώριμους φίλους. Το να ζητάτε βοήθεια είναι ένδειξη ωριμότητας. Το εδάφιο Παροιμίες 11:2 λέει: «Η σοφία είναι με τους μετριόφρονες».
Την καλύτερη δυνατή υποστήριξη μπορείτε να τη λάβετε από τον ίδιο τον Ιεχωβά Θεό, ο οποίος υπόσχεται στους λάτρεις του: «Εγώ, ο Ιεχωβά ο Θεός σου, πιάνω σφιχτά το δεξί σου χέρι, και σου λέω: “Μη φοβάσαι. Εγώ θα σε βοηθήσω”».—Ησαΐας 41:13.
[Εικόνα στη σελίδα 11]
Η θλίψη μπορεί να μοιάζει με κύματα που σκάνε στην ακτή όταν δεν το περιμένεις