Κατάθλιψη στην Εφηβεία​—Γιατί; Τι Μπορεί να Βοηθήσει;

«ΟΤΑΝ περνάω καταθλιπτικό επεισόδιο», λέει η Άννα,a «δεν έχω όρεξη να κάνω τίποτα, ούτε καν τα πράγματα που συνήθως μου αρέσουν. Το μόνο που θέλω είναι να κοιμάμαι. Πολλές φορές νιώθω ότι δεν με αγαπάει κανείς, ότι είμαι άχρηστη και βάρος στους άλλους».

«Είχε περάσει από το μυαλό μου η αυτοκτονία», θυμάται η Τζούλια. «Δεν ήθελα στ’ αλήθεια να πεθάνω, μόνο να μη νιώθω πια έτσι. Γενικά, είμαι άτομο που νοιάζεται για τους άλλους, αλλά όταν είμαι καταθλιμμένη δεν ενδιαφέρομαι για κανέναν και για τίποτα».

Η Άννα και η Τζούλια ήταν στην αρχή της εφηβείας τους όταν πέρασαν για πρώτη φορά κατάθλιψη. Ανόμοια με άλλα νεαρά άτομα που μπορεί να έχουν περιστασιακά κακή διάθεση, η Άννα και η Τζούλια περνούσαν περιόδους κατάθλιψης που συνεχίζονταν επί εβδομάδες ή ακόμη και μήνες. «Είναι σαν να είσαι εγκλωβισμένος σε μια βαθιά, σκοτεινή τρύπα και δεν μπορείς να βγεις», λέει η Άννα. «Νιώθεις ότι τρελαίνεσαι, ότι χάνεις τον εαυτό σου».

Η κατάσταση της Άννας και της Τζούλιας δεν είναι ασυνήθιστη. Ο αριθμός των νεαρών ατόμων που πάσχουν από κατάθλιψη αυξάνεται με ανησυχητικό ρυθμό, ενώ η κατάθλιψη αποτελεί την «κυριότερη αιτία ασθένειας και αναπηρίας σε αγόρια και κορίτσια ηλικίας 10 έως 19 ετών», δηλώνει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO).

Τα συμπτώματα της κατάθλιψης μπορούν να εμφανιστούν οποιαδήποτε στιγμή στη διάρκεια της εφηβείας και ίσως περιλαμβάνουν διαταραχές του ύπνου ή της όρεξης και μεταβολή του βάρους. Μπορεί επίσης να δημιουργηθούν αισθήματα απόγνωσης, απελπισίας, θλίψης και αναξιότητας. Άλλες ενδείξεις είναι η κοινωνική απομόνωση, η δυσκολία στη συγκέντρωση και στη μνήμη, οι αυτοκτονικές σκέψεις ή πράξεις, καθώς και τα ιατρικώς ανεξήγητα συμπτώματα. Όταν οι ειδικοί ψυχικής υγείας υποψιάζονται ότι πρόκειται για κατάθλιψη, συνήθως αναζητούν ομάδες συμπτωμάτων τα οποία συνεχίζονται επί εβδομάδες και δυσκολεύουν την καθημερινή ζωή του ατόμου.

ΠΙΘΑΝΕΣ ΑΙΤΙΕΣ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ

Σύμφωνα με τον WHO, «η κατάθλιψη οφείλεται σε μια περίπλοκη αλληλεπίδραση κοινωνικών, ψυχολογικών και βιολογικών παραγόντων». Ακολουθούν ορισμένοι από αυτούς.

Σωματικοί παράγοντες. Όπως στην περίπτωση της Τζούλιας, πολλές οικογένειες έχουν ιστορικό κατάθλιψης, κάτι που υποδηλώνει ότι τα γονίδια μπορούν να παίξουν κάποιον ρόλο, ενδεχομένως επηρεάζοντας τη χημική δραστηριότητα του εγκεφάλου. Άλλοι σωματικοί παράγοντες κινδύνου είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα και τα μεταβαλλόμενα επίπεδα ορμονών, καθώς και η παρατεταμένη κατάχρηση ουσιών, η οποία μπορεί να επιδεινώσει ή και να προκαλέσει την κατάθλιψη.b

Άγχος. Ενώ το άγχος μπορεί να είναι υγιές ως έναν βαθμό, το χρόνιο ή το υπερβολικό άγχος μπορεί να προκαλέσει σωματική και ψυχολογική βλάβη, και μερικές φορές να βυθίσει στην κατάθλιψη τους εφήβους επειδή είναι ευάλωτοι ή βιολογικά ευπαθείς. Από την άλλη, το τοπίο με τις ακριβείς αιτίες της κατάθλιψης παραμένει θολό, και ίσως αυτές περιλαμβάνουν έναν συνδυασμό παραγόντων, όπως προαναφέρθηκε.

Μερικοί αγχογόνοι παράγοντες που συνδέονται με την κατάθλιψη είναι το διαζύγιο ή ο χωρισμός των γονέων, ο θάνατος κάποιου αγαπημένου προσώπου, η σωματική ή η σεξουαλική κακοποίηση, ένα σοβαρό ατύχημα, μια ασθένεια ή κάποια μαθησιακή δυσκολία​—ιδίως αν λόγω αυτής το παιδί βιώνει απόρριψη. Ένας συναφής παράγοντας μπορεί να είναι και οι υπερβολικά υψηλές προσδοκίες των γονέων, για παράδειγμα όσον αφορά τις σχολικές επιδόσεις. Άλλες πιθανές αιτίες είναι ο εκφοβισμός, η αβεβαιότητα για το μέλλον, η συναισθηματική αποξένωση από έναν γονέα με κατάθλιψη και η απρόβλεπτη συμπεριφορά των γονέων. Αν ένας έφηβος πάθει κατάθλιψη, τι μπορεί να τον βοηθήσει να τη διαχειριστεί;

ΦΡΟΝΤΙΣΕ ΤΟ ΜΥΑΛΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΩΜΑ ΣΟΥ

Η μέτρια και η βαριά κατάθλιψη αντιμετωπίζονται συνήθως με φαρμακευτική αγωγή και συμβουλευτική θεραπεία από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας.c Ο Ιησούς Χριστός είπε: «Δεν χρειάζονται γιατρό εκείνοι που είναι γεροί αλλά εκείνοι που είναι άρρωστοι». (Μάρκος 2:17) Και η αρρώστια μπορεί να χτυπήσει οποιοδήποτε μέρος του σώματός μας, ακόμη και τον εγκέφαλό μας! Επίσης, ίσως θα ήταν κατάλληλες κάποιες αλλαγές στον τρόπο ζωής, εφόσον το μυαλό και το σώμα μας συνδέονται στενά.

Αν πάσχεις από κατάθλιψη, πάρε λογικά μέτρα για να φροντίζεις τη σωματική και την ψυχική σου υγεία. Για παράδειγμα, να τρως υγιεινά γεύματα, να κοιμάσαι αρκετά και να ασκείσαι τακτικά. Με την άσκηση, εκκρίνονται χημικές ουσίες που μπορούν να φτιάξουν τη διάθεσή σου, να τονώσουν την ενεργητικότητά σου και να βελτιώσουν τον ύπνο σου. Προσπάθησε, αν είναι δυνατόν, να εντοπίσεις τι πυροδοτεί την καταθλιπτική διάθεση, καθώς και τα αρχικά προειδοποιητικά σημάδια της, και φτιάξε ένα σχέδιο δράσης που σου ταιριάζει. Άνοιξε την καρδιά σου σε κάποιον που εμπιστεύεσαι. Ένα υποστηρικτικό δίκτυο στενών συγγενών και φίλων μπορεί να σε βοηθήσει να διαχειριστείς πιο αποτελεσματικά την κατάθλιψη, ακόμη και να μειώσει τα συμπτώματα. Να καταγράφεις τις σκέψεις και τα συναισθήματά σου σε ένα ημερολόγιο​—μια μέθοδος που βοήθησε την Τζούλια, η οποία αναφέρθηκε προηγουμένως. Πάνω από όλα, φρόντισε να καλύπτεις την πνευματική σου ανάγκη. Αυτό θα βελτιώσει πολύ το πώς βλέπεις τη ζωή. Ο Ιησούς Χριστός είπε: «Ευτυχισμένοι είναι εκείνοι που έχουν συναίσθηση της πνευματικής τους ανάγκης».—Ματθαίος 5:3.

Τόσο η Άννα όσο και η Τζούλια επιβεβαιώνουν τα λόγια του Ιησού. Η Άννα λέει: «Οι πνευματικές δραστηριότητες με βοηθούν να επικεντρώνομαι σε άλλους ανθρώπους, όχι μόνο στα δικά μου προβλήματα. Δεν είναι πάντα εύκολο, αλλά αυτό με κάνει πολύ πιο ευτυχισμένη». Η Τζούλια βρίσκει παρηγοριά όταν προσεύχεται και διαβάζει την Αγία Γραφή. «Όταν χύνω την καρδιά μου στον Θεό μέσω προσευχής, ηρεμώ», λέει. «Επίσης, η Γραφή με βοηθάει να αντιληφθώ ότι είμαι πολύτιμη στα μάτια του Θεού και ότι εκείνος ενδιαφέρεται πραγματικά για μένα. Όταν τη διαβάζω, αποκτώ θετική άποψη για το μέλλον».

Ως ο Δημιουργός μας, ο Ιεχωβά Θεός κατανοεί πλήρως πώς επηρεάζουν η ανατροφή, τα βιώματα και η γενετική κατασκευή μας τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τα πράγματα, καθώς και τα συναισθήματά μας. Γι’ αυτό, είναι σε θέση να παρέχει την αναγκαία υποστήριξη και παρηγοριά, πιθανώς χρησιμοποιώντας σπλαχνικούς και συμπονετικούς συνανθρώπους μας. Επιπλέον, θα έρθει ένας καιρός κατά τον οποίο ο Θεός θα μας θεραπεύσει από όλες μας τις αρρώστιες, είτε σωματικές είτε ψυχικές. «Κανένας κάτοικος δεν θα λέει: “Είμαι άρρωστος”», αναφέρει το εδάφιο Ησαΐας 33:24.

Πράγματι, η Γραφή υπόσχεται ότι ο Θεός «θα εξαλείψει κάθε δάκρυ από τα μάτια [μας], και ο θάνατος δεν θα υπάρχει πια, ούτε πένθος ούτε κραυγή ούτε πόνος δεν θα υπάρχουν πια». (Αποκάλυψη 21:4) Πόσο μας παρηγορεί και μας καθησυχάζει αυτό! Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα σχετικά με τον σκοπό του Θεού για την ανθρωπότητα και τη γη, παρακαλούμε επισκεφτείτε τον ιστότοπό μας, jw.org. Εκεί θα βρείτε μια θαυμάσια διαδικτυακή Αγία Γραφή, καθώς και άρθρα που καλύπτουν μεγάλη ποικιλία θεμάτων, μεταξύ αυτών και την κατάθλιψη.