ΑΙΧΜΑΛΩΤΟΣ

Αυτός που είναι δέσμιος, εξόριστος, κρατούμενος ή υπό περιορισμό, ειδικά δε αυτός που συνελήφθη και εκτοπίστηκε ως αποτέλεσμα πολέμου. (Αρ 21:1) Στην αρχαιότητα, εκτός από τα ζώα που αιχμαλωτίζονταν, στα λάφυρα του πολέμου περιλαμβάνονταν πολλές φορές και οι κάτοικοι των κατακτημένων πόλεων και περιοχών. (1Χρ 5:21· 2Χρ 14:14, 15· Αμ 4:10) Σε μια περίπτωση, πάρθηκε ως λάφυρο η κιβωτός της διαθήκης, με οικτρά αποτελέσματα για τους Φιλισταίους αιχμαλωτιστές. (1Σα 4:11–5:12) Οι αναφορές σε αιχμαλώτους ανάγονται στους πατριαρχικούς χρόνους, ο πρώτος δε αιχμάλωτος για τον οποίο γίνεται μνεία στην Αγία Γραφή είναι ο Λωτ, τον οποίο διέσωσε ο Αβραάμ από τις δυνάμεις του Χοδολλογομόρ. (Γε 14:14· 31:26· 34:25-29) Κατά μία έννοια ο Ιώβ, αν και δεν ήταν θύμα πολέμου, βρισκόταν σε «κατάσταση αιχμαλωσίας» ωσότου ο Ιεχωβά τον έσωσε από τη δυστυχία του.—Ιωβ 42:10.

Όταν οι Ισραηλίτες μπήκαν στην Υποσχεμένη Γη για να την πάρουν στην κατοχή τους, ορισμένες πόλεις, περιλαμβανομένων και των κατοίκων τους, αφιερώθηκαν εξ ολοκλήρου στην καταστροφή, όπως για παράδειγμα η Ιεριχώ, η οποία αποτέλεσε τους πρώτους καρπούς της κατάκτησης. (Ιη 6:17, 21) Όταν καταλάμβαναν άλλες πόλεις που δεν ήταν αφιερωμένες στην καταστροφή, οι Ισραηλίτες, ανόμοια με τα ειδωλολατρικά έθνη, δεν επιτρεπόταν να βιάζουν τις γυναίκες. Αν επιθυμούσαν να πάρουν σύζυγο κάποια αιχμάλωτη, έπρεπε πρώτα να τηρηθούν ορισμένες προϋποθέσεις.—Θρ 5:11· Αρ 31:9-19, 26, 27· Δευ 21:10-14.

Ωστόσο, όταν επιτίθεντο εχθρικά έθνη στους Ισραηλίτες, ο Ιεχωβά μερικές φορές επέτρεπε να αιχμαλωτιστεί ο λαός του αν είχε δείξει απιστία απέναντί του. (2Χρ 21:16, 17· 28:5, 17· 29:9) Τα πιο αξιοσημείωτα σχετικά παραδείγματα προέρχονται από τον όγδοο και τον έβδομο αιώνα Π.Κ.Χ., όταν χιλιάδες Ισραηλίτες αιχμαλωτίστηκαν και εξορίστηκαν από την Ασσυριακή και τη Βαβυλωνιακή Παγκόσμια Δύναμη. (Βλέπε ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ.) Ο Αχιά και ο Ιερεμίας προείπαν αυτή την επερχόμενη εθνική καταστροφή. (1Βα 14:15· Ιερ 15:2) Επίσης, ο Μωυσής είχε προειδοποιήσει ότι οι γιοι τους και οι κόρες τους θα “πήγαιναν σε αιχμαλωσία” ως τιμωρία για την ανυπακοή προς τον Ιεχωβά, προσθέτοντας ότι, αν μετανοούσαν, μεταγενέστερα οι αιχμάλωτοι θα επέστρεφαν. (Δευ 28:41· 30:3) Ο Σολομών προείδε ότι το αποτέλεσμα της απιστίας θα ήταν η αιχμαλωσία, και προσευχήθηκε να απελευθερώσει ο Ιεχωβά τους αιχμαλώτους αν αυτοί μετανοούσαν.—1Βα 8:46-52· 2Χρ 6:36-39· βλέπε επίσης 2Χρ 30:9· Εσδ 9:7.

Η μεταχείριση των αιχμαλώτων διέφερε πολύ, πράγμα που εξαρτόταν από πολλούς παράγοντες. Μερικές φορές τους επέτρεπαν να παραμείνουν στη γη τους υπό τον όρο ότι θα πλήρωναν φόρο υποτελείας και δεν θα στασίαζαν εναντίον του καινούριου κυρίου τους. (Γε 14:1-4· 2Σα 8:5, 6· 2Βα 17:1-4) Ενίοτε επέτρεπαν σε έναν ηττημένο μονάρχη να συνεχίσει να βασιλεύει ως υποτελής βασιλιάς ή μπορεί να τον αντικαθιστούσαν. (2Βα 23:34· 24:1, 17) Σε μερικές περιπτώσεις μεγάλοι αριθμοί αιχμαλώτων θανατώνονταν, όπως συνέβη με τους 10.000 αιχμαλώτους τους οποίους έριξαν από έναν βράχο ώστε «όλοι τους καταξεσκίστηκαν». (2Χρ 25:12) Ορισμένοι κατακτητές μεταχειρίζονταν τους αιχμαλώτους εξαιρετικά σκληρά και απάνθρωπα, κρεμώντας τους «από το χέρι τους» (Θρ 5:12), κόβοντάς τους τη μύτη και τα αφτιά (Ιεζ 23:25), τυφλώνοντάς τους με πυρωμένα σίδερα, βγάζοντάς τους τα μάτια με δόρατα ή ξιφίδια (Κρ 16:21· 1Σα 11:2· Ιερ 52:11) ή “σκίζοντας τις έγκυες γυναίκες” μιας κατακτημένης πόλης. (Αμ 1:13) Οι σαδιστικοί Ασσύριοι, οι οποίοι ήταν διαβόητοι για την ακραία σκληρότητά τους, απεικονίζονται σε μνημεία να δένουν αιχμαλώτους και κατόπιν να τους γδέρνουν ζωντανούς.

Πολλές φορές έπαιρναν τους αιχμαλώτους για να τους χρησιμοποιήσουν σε καταναγκαστικά έργα (2Σα 12:29-31· 1Χρ 20:3), τους υποδούλωναν ή τους πουλούσαν ως σκλάβους (1Σα 30:1, 2· 2Βα 5:2· Ησ 14:3, 4). Συχνά οι κατακτητές αρέσκονταν να δένουν τους αιχμαλώτους μεταξύ τους με σχοινιά γύρω από τον τράχηλο ή το κεφάλι (παράβαλε Ησ 52:2) ή να τους βάζουν δεσμά (2Βα 25:7) και να τους οδηγούν «γυμνούς και ξυπόλητους και με γυμνωμένους γλουτούς» για να τους εξευτελίσουν και να τους ντροπιάσουν.—Ησ 20:4.

Η απελευθέρωση και η επιστροφή των Ιουδαίων αιχμαλώτων αποτέλεσε το χαρμόσυνο θέμα πολλών προφητειών. (Ησ 49:24, 25· Ιερ 29:14· 46:27· Ιεζ 39:28· Ωσ 6:11· Ιωλ 3:1· Αμ 9:14· Σοφ 3:20) Ο ψαλμωδός επίσης απέβλεπε στον καιρό κατά τον οποίο “ο Ιεχωβά θα συγκέντρωνε ξανά τους αιχμάλωτους του λαού του”. (Ψλ 14:7· 53:6· 85:1· 126:1, 4) Πολλές από αυτές τις προφητείες εκπληρώθηκαν σε μικρότερη κλίμακα από το 537 Π.Κ.Χ. και έπειτα, όταν ένα υπόλοιπο των αιχμαλώτων οι οποίοι είχαν περιέλθει υπό την κυριαρχία της Περσικής Αυτοκρατορίας άρχισε να συρρέει πίσω στην Ιερουσαλήμ για να ανοικοδομήσει την πόλη και το μεγάλο ναό της. (Εσδ 2:1· 3:8· 8:35· Νε 1:2, 3· 7:6· 8:17) Για ορισμένους εχθρούς του λαού του Ιεχωβά λέχθηκε συγκεκριμένα ότι προορίζονταν οι ίδιοι για αιχμαλωσία, όπως για το έθνος της Βαβυλώνας (Ησ 46:1, 2· Ιερ 50:1, 2), της Αιγύπτου (Ιερ 43:11, 12· Ιεζ 30:17, 18) και του Μωάβ (Ιερ 48:46).

Ο Ιησούς παραθέτει από τα εδάφια Ησαΐας 61:1, 2, εφαρμόζοντάς τα στον εαυτό του ως αυτόν που απέστειλε ο Ιεχωβά για “να κηρύξει απελευθέρωση στους αιχμάλωτους και ανάκτηση της όρασης στους τυφλούς”. (Λου 4:16-21) Ο απόστολος Παύλος αντλεί παραδείγματα από την αρχαία τακτική των νικητών να παίρνουν αιχμαλώτους. (Εφ 4:8· 2Κο 10:5) Στο τελευταίο βιβλίο της Αγίας Γραφής παρατίθεται η εξής αρχή: «Αν κάποιος προορίζεται για αιχμαλωσία, πηγαίνει σε αιχμαλωσία».—Απ 13:10.