Ερωτήσεις από Αναγνώστας

● Ποια απόδειξις υπάρχει για το ότι ο Λουκάς έγραψε το Ευαγγέλιο του προτού ο Μάρκος γράψη το δικό του, όπως αναγράφεται στο Παράρτημα της Μεταφράσεως Νέου Κόσμου, Ανατεθεωρημένη Έκδοσις;​—Ν. Γ., Ηνωμένες Πολιτείες.

Πολλοί θεολόγοι του «Χριστιανικού κόσμου» προβάλλουν τη θεωρία ότι το Ευαγγέλιο του Μάρκου και μια άλλη πηγή πληροφοριών που ορίζεται «Κ», από τη Γερμανική λέξι Κβέλλε, που σημαίνει «πηγή», απετέλεσαν τη βάσι των Ευαγγελίων Ματθαίου και Λουκά και ότι επομένως το κατά Μάρκον και το «Κ» πρέπει να προηγήθησαν. Ο λόγος, για τον οποίον πολλοί ισχυρίζονται τούτο, είναι διότι προσπαθούν να αιτιολογήσουν την ομοιότητα των Ευαγγελίων, εφόσον δεν τα παραδέχονται ως Θεόπνευστα. Αλλ’ όλες αυτές οι ελλιπείς πίστεως θεωρίες πρέπει να καταπέσουν, όταν φέρωνται αντιμέτωπες με τα γεγονότα, όπως είναι η αναντίρρητη μαρτυρία των επισκόπων της πρώτης εκκλησίας ότι ο Ματθαίος ήταν ο πρώτος που επεδόθη στο να γράψη το ευαγγέλιο του. Ο Ωριγένης είπε (185-254 μ.Χ.): «Το πρώτο Ευαγγέλιο εγράφη από τον Ματθαίο».

Ποιο, λοιπόν, τότε επηκολούθησε, του Μάρκου ή του Λουκά; Οι Χριστιανοί σπουδασταί των Γραφών επί μακρόν διακρατούσαν τη γνώμη ότι ο Μάρκος προηγήθη του Λουκά, αλλ’ η περαιτέρω έρευνα αφήνει να διαφαίνεται ότι ο Λουκάς πιθανώτατα έγραψε το Ευαγγέλιο του προτού ο Μάρκος γράψη το δικό του. Φως πάνω σ’ αυτό το ζήτημα ρίχνεται από την αφήγησι, που υπάρχει στις Πράξεις 24:27 έως 27:1, όπου εμφαίνεται ότι η διετής φυλάκισις του Παύλου στην Καισάρεια έληξε λίγο μετά τη διαδοχή του Αντωνίου Φήλικος από τον Πόρκιον Φήστον, οπότε ο Φήστος έστειλε τον Παύλο στη Ρώμη λόγω του ότι επεκαλέσθη τον Καίσαρα. Και πότε έγινε αυτό;

Μολονότι υπάρχει κάποια αμφισβήτησις ως προς τα ακριβή έτη, η βαρύνουσα γνώμη είναι ότι ο Φήστος διεδέχθη τον αρνησίθρησκο Φήλικα στο έτος 58 μ.Χ. Έτσι, το Νέο Στερεότυπο Λεξικό της Γραφής λέγει: «Εν τω συνόλω, το έτος 58 μ.Χ. φαίνεται ότι είναι η πιθανώτερη χρονολογία της ενάρξεως της αρμοστείας του [του Φήστου].» Αυτή είναι και η χρονολογία που δίδεται από το εξαντλητικό Βιβλικό ταμείο του Γιούγκ, και υποστηρίζεται από τη Βρεττανική Εγκυκλοπαιδεία, έκδοσις 1959, Τόμ. 3, σελίς 528, η οποία, στο άρθρο της περί Γραφικών χρονολογιών, λέγει, μεταξύ άλλων: «Η στάθμισις των δύο γραμμών του επιχειρήματος υποβάλλει το έτος 58 για την ανάκλησι του Φήλικος και την άφιξι του Φήστου. Αν ο Αγ. Παύλος συνελήφθη το 56, κι επεκαλέσθη τον Καίσαρα κατά την άφιξι του Φήστου το έτος 58, τότε, αφού έφθασε στη Ρώμη στις αρχές του επομένου έτους, και παρέμεινε εγκάθειρκτος εκεί επί δύο ολόκληρα χρόνια, αγόμεθα προς τις αρχές τις ανοίξεως του έτους 61 για το τέλος της περιόδου που αναγράφεται στις Πράξεις».​—Πράξ. 27:1-28:1, 11-16, 30.

Έπεται, λοιπόν, ότι το βιβλίο των Πράξεων πρέπει να είχε γραφή τότε, διότι αν εγράφετο αργότερα, λογικό είναι να συμπεράνωμε ότι ο Λουκάς θα μας έδινε κι άλλες πληροφορίες για τον Παύλο. Τώρα, στην αρχή του βιβλίου των Πράξεων, ο Λουκάς λέγει στον φίλο του Θεόφιλο ότι είχε γράψει προγενεστέρως το Ευαγγέλιο του. Το Ευαγγέλιο του, λοιπόν, πρέπει να είχε γραφή πριν από το έτος 61 μ.Χ. Αλλά πότε ακριβώς; Ενώ ο Λουκάς ήταν στη Ρώμη με τον Παύλο; Καθόλου, διότι εκεί δεν θα μπορούσε να έχη πρόσοδο στα ‘πολλά τεκμήρια’ που μνημονεύει, ούτε θα μπορούσε να συναντήση κανένα προσωπικά, όπως ασφαλώς έκαμε, έχοντας συναντήσει τα επιζώντα μέλη της οικογενείας του Ιησού και τους άλλους μαθητάς και αποστόλους. (Λουκ. 1:1-4) Λογικό, λοιπόν, είναι να συμπεράνωμε ότι το έπραξε αυτό πριν από την κάθειρξι του Παύλου στη Ρώμη και πολύ πιθανώς ενόσω ο Παύλος ήταν φυλακισμένος στην Καισάρεια, δηλαδή κατά το διάστημα 56 έως 58.

Όσο για το Ευαγγέλιο του Μάρκου, δεν μπορεί να υπάρξη αμφιβολία ότι εγράφη στη Ρώμη και για τους Ρωμαίους, λόγω του γραφικού ύφους του, των Λατινισμών και των επεξηγηματικών παρατηρήσεων, όπως μαρτυρείται από τους πρώτους επισκόπους της εκκλησίας. (Βλέπε Η Σκοπιά 15ης Μαρτίου 1962, σελίδες 184, 185.) Αλλ’ ακριβώς πότε; Αναγινώσκομε για το ότι ο Μάρκος άφησε τον Παύλο και τον Βαρνάβα και ότι αργότερα ο Παύλος απεχωρίσθη από τον Βαρνάβα μετά τον Μάρκον, ο δε Βαρνάβας παρέλαβε τον Μάρκον μαζί του και απέπλευσε για την Κύπρο. (Πράξ. 12:12· 13:13· 15:37-39) Αλλά κατόπιν για πολλά χρόνια δεν μαθαίνομε τίποτα περί Μάρκου μέχρις ότου ο Παύλος μάς λέγει για το ότι ήταν μαζί του στη Ρώμη. (Κολ. 4:10, 11· Φιλήμονα 24) Φαίνεται ότι, όταν ο Παύλος απεφυλακίσθη, ο Μάρκος ανεχώρησε από τη Ρώμη, διότι στην επιστολή 2 Τιμόθεον 4:11, που εγράφη όταν ο Παύλος ήταν πάλι στη Ρώμη, ο Παύλος παρακαλεί τον Τιμόθεο να έλθη όσο το δυνατόν ταχύτερον και να φέρη και τον Μάρκο μαζί του. Αυτό φαίνεται να υποστηρίζη ότι μόνον η παρουσία του Παύλου στη Ρώμη έφερνε τον Μάρκο εκεί κάθε φορά και ότι επομένως μόνο μετά τη φυλάκισι του Παύλου έγραψε ο Μάρκος το Ευαγγέλιο του για τους Ρωμαίους.

Ο Μάρκος αναμφιβόλως έλαβε τις πληροφορίες του από τον Πέτρο και είναι προφανές ότι πρέπει να είχε δαπανήσει κάποιο χρονικό διάστημα με τον Πέτρο, αφού ο Πέτρος λέγει γι’ αυτόν ο «Μάρκος ο υιός μου». Αυτό πολύ πιθανώς έγινε μετά τον αποχωρισμό του Μάρκου από τον Παύλο και μεταξύ της πρώτης και της δεύτερης φυλακίσεως του Παύλου, οπότε φαίνεται ότι ο Πέτρος έγραψε την πρώτη, αν όχι και τη δεύτερη, επιστολή του.​—1 Πέτρ. 5:13.

Διαλογιζόμενοι, λοιπόν, πάνω στη Γραφική μαρτυρία, μπορούμε να διακρίνωμε γιατί είναι λογικό να εμμένωμε στην πεποίθησι ότι ο Λουκάς έγραψε το Ευαγγέλιο του προτού ο Μάρκος γράψη το δικό του.