Δαμασκός—Ένα Στολίδι της Ερήμου
ΠΥΚΝΑ συγκεντρωμένη απέναντι της οροσειράς του Αντιλιβάνου της Συρίας με την εκτεταμένη Συριακή έρημο απλωμένη μπροστά της, η Δαμασκός είναι μια πράσινη, σπινθηροβόλος όασις σε μια ερημική άγονο γη. Με την αφθονία του νερού, που κυλά ορμητικά σ’ αυτή από τα ψηλά βουνά, που είναι στα νώτα της, υπήρξε, από τους αρχαίους χρόνους, ένας τόπος αναψυκτικού σταθμού για τα καραβάνια, που ταξίδευαν μεταξύ Βαβυλώνος, Παλαιστίνης και Αιγύπτου. Εφ’ όσον υπήρχαν άνθρωποι που διέμεναν στην περιοχή αυτή, ήταν βέβαιο ότι η τοποθεσία της Δαμασκού θα εξειλίσσετο κάποτε σε πόλι.
Η ιστορία αυτής της πόλεως ανατρέχει από την εποχή μας πίσω στον καιρό του Αβραάμ, που έζησε περισσότερο από 1900 χρόνια πριν από την έλευσι του Ιησού Χριστού. Αυτή ήταν η πόλις από την οποία ήλθε ο οικονόμος του Αβραάμ Ελιέζερ, όπως αποκαλύπτεται στη Γραφή, στη Γένεσι 15:2. Επίσης, αναφέρεται στη Γένεσι 14:15 για να υποδηλώση σε πόση απόστασι προς βορράν κατεδίωξε ο Αβραάμ τους τέσσερες βασιλείς, που απήγαγαν τον Λωτ, τον ανεψιόν του. Στις ημέρες του Βασιλέως Δαβίδ, εκυριεύθη κι εφρουρείτο από τον Δαβίδ, αλλά στη βασιλεία του υιού του Δαβίδ, του Σολομώντος, απεσπάσθη κι έγινε ανεξάρτητη.
Λόγω της μάλλον απομακρυσμένης τοποθεσίας της, ήταν, κατά το μάλλον ή ήττον, στο έλεος στρατευμάτων από επιδρομείς, ειδικώς εκείνων που ήρχοντο από τ’ ανατολικά κατά την πορεία τους προς την Παλαιστίνη. Κατελήφθη από τους Ασσυρίους, τους Βαβυλώνιους, τους Πέρσας, τους Έλληνας και τους Ρωμαίους. Στη διάρκεια της μακράς της ιστορίας, ελεηλατήθη κατ’ επανάληψιν από στρατιώτας-επιδρομείς, και δύο φορές τουλάχιστον οι εξέχοντες πολίται της απήχθησαν σ’ αιχμαλωσία.
Η πόλις κείται επάνω σ’ ένα οροπέδιο που είναι 2.200 πόδια υπεράνω της επιφανείας της θαλάσσης. Ευρισκομένη αρκετά υψηλά από το θερμό επίπεδο της ερήμου, απολαύει μια ευχάριστη θερμοκρασία που κυμαίνεται από 80ο έως 87ο Φαρενάιτ στη διάρκεια του θέρους. Τον χειμώνα η θερμοκρασία σπανίως πίπτει κάτω των 45ο Φαρενάιτ. Δύο ποταμοί, που πηγάζουν από βουνά, ποτίζουν την περιοχή πέριξ της Δαμασκού, στολίζοντας την με θαλερή βλάστησι. Σ’ έναν ταξιδιώτη, που έρχεται από μακριά, από τη θερμή, την άνυδρη έρημο, εφαίνετο σαν να ήταν η πιο όμορφη πόλις του κόσμου. Οι ποιηταί της την ωνόμασαν «Το Μαργαριτάρι της Ανατολής», «Το Μάτι της Ερήμου».
Στους Βιβλικούς καιρούς οι δύο ποταμοί που ήσαν εκεί ωνομάζοντο Αβανά και Φαρφάρ. Αυτοί ήσαν οι ποταμοί, που μνημονεύονται από τον λεπρό Νεεμάν που ήλθε από τη Δαμασκό στον Ελισσαιέ για να θεραπευθή. Όταν του ελέχθη να λουσθή επτά φορές στον λασπώδη Ιορδάνη, εξωργίσθη. «Ο Αδανά και ο Φαρφάρ, ποταμοί της Δαμασκού, δεν είναι καλήτεροι υπέρ πάντα τα ύδατα του Ισραήλ;» (2 Βασ. 5:12) Εκείνοι οι ποταμοί ωφελούσαν περισσότερο τη χώρα πέριξ της Δαμασκού παρά ο Ιορδάνης την Παλαιστίνη, διότι αυτός ρέει μέσα σε βαθιές, βραχώδεις κοίτες. Ήταν, λοιπόν, φυσικό να είναι κάπως υπερήφανος ο Νεεμάν για τους ποταμούς που προσέδιδαν φυσική ομορφιά στη Δαμασκό.
ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΟΔΟΣ
Η διεθνής εμπορική οδός, που ξεκινούσε από τη Βαβυλώνα, ακολουθούσε προς βορράν τον Ευφράτη Ποταμό μέχρις ενός σημείου ευρισκομένου βορειοανατολικώς της Δαμασκού. Έπειτα, δια μέσου της ερήμου, κατηυθύνετο προς τη Δαμασκό, τριακόσια περίπου μίλια μακριά. Όταν οι έμποροι έφθαναν σ’ αυτό το πράσινο στολίδι που ήταν μέσα σε μια άνυδρη και άγονη γη, μπορούσαν ν’ αναπαυθούν και ν’ ανεφοδιασθούν με αποθέματα νερού. Καθώς ανεμένετο, τα καραβάνια δημιουργούσαν μεγάλη εμπορική κίνησι στην πόλι αυτή καθώς σταματούσαν στην πορεία τους για πιο μακρινά μέρη. Αυτό το εμπόριο των διερχομένων υπήρξε πιθανώς γι’ αυτή σπουδαιότερο από το άλλο εμπόριο της.
Από τη Δαμασκό κατηυθύνετο προς τα δυτικά μια εμπορική οδός που συνέδεε την πόλι με τον Μεσογειακό λιμένα της Τύρου. Το εμπόριο μεταξύ Τύρου και Ασσυρίας διήρχετο δια της Δαμασκού. Για τα βιοτεχνικά αγαθά που προήρχοντο από την Τύρο, η Δαμασκός μπορούσε να διαπραγματευθή πράγματα όπως το μαλλί και το κρασί. Ο προφήτης Ιεζεκιήλ μιλεί γι’ αυτό, απευθύνοντας τους λόγους του προς την Τύρον: «Η Δαμασκός εμπορεύετο μετά σου εις το πλήθος των εργασιών σου, εις το πλήθος παντός πλούτου· εις οίνον της Χελβών, και εις λευκά έρια.»—Ιεζ. 27:18.
Τρεις εμπορικές οδοί άρχιζαν στη Δαμασκό και κατηυθύνοντο προς τα νότια, συνδέοντας την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο με την εμπορικώς ακμάζουσα οδό μεταξύ της Δαμασκού και των πόλεων που υπήρχαν πλησίον του Ευφράτου Ποταμού προς ανατολάς. Η κυρία οδός περνούσε το βορειοδυτικό άκρον της Θαλάσσης της Γαλιλαίας και προχωρούσε προς την πόλι του θαλασσίου λιμένος της Ιόππης, όπου συναντούσε την μεγάλη παραλιακή οδό. Απ’ εκεί, κατήρχετο προς νότον παράλληλα προς την ακτή, διήρχετο από την πόλι Γάζα των Φιλισταίων και κατόπιν εισήρχετο στην Αίγυπτο μέσω της Γεσέν.
Η δεύτερη εμπορική οδός που διεκλαδίζετο από τη νοτία οδό της Δαμασκού περνούσε από το νοτιοανατολικό χείλος της Θαλάσσης της Γαλιλαίας. Κατόπιν προχωρούσε προς νότον δια του κέντρου της Παλαιστίνης, περνούσε από την Ιερουσαλήμ, τη Χεβρών, τη Βηρ-Σαβεέ και τελικά κατέληγε στη Μέμφιν της Αιγύπτου.
Η τρίτη εμπορική οδός, που άρχιζε από τη Δαμασκό, ήταν γνωστή ως η «Βασιλική Οδός». Συνεχίζετο προς την ανατολική πλευρά του Ιορδάνου και περίπου δεκαοκτώ μίλια από τον ποταμό προς το εσωτερικό της χώρας. Ήταν η κυρία υπεραστική οδός δια μέσου του Μωάβ και Εδώμ, εκείνη την οποίαν οι Εδωμίται δεν επέτρεψαν στους Ισραηλίτες να χρησιμοποιήσουν για να περάσουν από την περιοχή τους στις μέρες του Μωυσέως, όταν είπαν: «Θέλομεν περάσει δια της βασιλικής οδού.» (Αριθμ. 20:17) Θεωρείται ότι υπήρξε η οδός που εχρησιμοποιήθη από τους Ελαμίτας-Βαβυλωνίους βασιλείς στις μέρες του Αβραάμ, οι οποίοι επετέθησαν εναντίον των βασιλέων των Σοδόμων, Γομόρρων, Σηγώρ, Αδαμά και Σεβωείμ, που διέμεναν στα γειτονικά μέρη της Νεκράς Θαλάσσης. Πιθανώτατα, ακολούθησαν την ίδια γραμμή δια μέσου της ερήμου προς τη Δαμασκό κι έπειτα προχώρησαν προς νότον επί της Βασιλικής Οδού.
Η Βασιλική Οδός συνέδεε τη Δαμασκό με το σπουδαίο εμπορικό λιμάνι της Ερυθράς Θαλάσσης, την Εσιών-γάβερ. Απ’ εκεί η οδός εστρέφετο κατ’ ευθείαν προς δυσμάς, διέσχιζε τη Χερσόνησο του Σινά, και εισήρχετο στην Αίγυπτο νοτίως των άλλων οδών που εισχωρούσαν σ’ αυτή τη χώρα. Έτσι η Δαμασκός είχε τρεις κύριες οδούς, που τη συνέδεαν με την Αίγυπτο ως επίσης και με το περισσότερο μέρος της Παλαιστίνης. Ήταν ο κόμβος, δια του οποίου περνούσε το εμπόριο των πόλεων της εκτεταμένης αυτής περιοχής για να φθάση στις μεγάλες ανατολικές αυτοκρατορίες που αγκάλιαζαν τον Ευφράτη Ποταμό. Αυτός αναμφιβόλως ήταν ο λόγος που είχε συμπεριληφθή στις δέκα πόλεις της Ελληνικής Δεκαπόλεως, αν και ευρίσκετο σε αρκετά μακρινή απόστασι προς βορράν των άλλων πόλεων. Ως θέσις μεγάλης αξίας από οικονομικής απόψεως για τους λαούς της Εγγύς Ανατολής και ως αναψυκτική πράσινη όασις μέσα στην έρημο, απέκτησε τη φήμη της ως ένα στολίδι της ερήμου.
Εκεί ήταν το μέρος όπου, όταν ο εκ Ταρσού Σαούλ επλησίαζε προς την Δαμασκό με την αποστολή να καταδιώξη τους Χριστιανούς, ένα λαμπρό φως από τον ουρανό τον ετύφλωσε, ο δε δοξασμένος Ιησούς Χριστός τον επέπληξε για την πορεία του. Ελάχιστες ημέρες κατόπιν ο Ανανίας, ένας από τους Χριστιανούς, που ο Σαούλ είχε έλθει για να τον θέση υπό δεσμά, εστάλη από τον Ιησούν για ν’ αποκαταστήση την όρασι του Σαούλ και για να τον διδάξη περί Της Οδού Εκείνης. Τον βρήκε σ’ ένα σπίτι επί της οδού της ονομαζόμενης Ευθείας, που ήταν μια επιβλητική οδική αρτηρία την εποχή εκείνη. Αλλά έπειτα από αρκετές ημέρες, όταν ο Σαούλ είχε αποδείξει δημοσία τον ζήλο του για τη νέα του πίστι με ένθερμο κήρυγμα, οι Ιουδαίοι μέσα στην πόλι συνεσκέφθησαν να τον θανατώσουν και υπεχρεώθη να διαφύγη τη νύχτα μέσα σ’ έναν κάλαθο, που κατεβιβάσθη δια μέσου οπής στο τείχος της πόλεως.—Πράξ. 9:1-25.
Ενώ η Δαμασκός έχει παρακμάσει ως εμπορικό κέντρο, όμως και σήμερα ακόμη δεν έχει χάσει τη φήμη της σαν μια καρποφόρος όασις, ούτε έπαυσε να είναι ένας τόπος όπου πιστοί Χριστιανοί κηρύττουν τις ίδιες αλήθειες που διεδόθησαν εκεί από τον Ανανία, τον Σαούλ και άλλους πιστούς Χριστιανούς.
]Χάρτης στη σελίδα 156]
(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)
Δαμασκός
Θάλασσα Γαλιλαίας
Μεσ. Θάλασσα