Καθήκοντα ή Απολαύσεις—Ποιο Βάζετε Πρώτο;
Ο ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ, ο Ιεχωβά Θεός, μας έφτιαξε ελεύθερους ηθικούς παράγοντες. Δηλαδή, μας έδωσε την ικανότητα και την ελευθερία να εκλέγουμε αυτό που θα κάνουμε. Μερικές φορές, αυτό σημαίνει να εκλέξουμε μεταξύ καθηκόντων και απολαύσεων.
Σύμφωνα μ’ ένα γνωστό ρητό, «Όταν το καθήκον συγκρούεται με την απόλαυση, η απόλαυση θα πρέπει να συντριβεί.» Μολονότι συχνά συγκρούεται το καθήκον με την απόλαυση, δεν είναι απαραίτητο να γίνει αυτό. Αλλά όταν συγκρουστούν, ποιο βάζετε πρώτα; Το καθήκον ορίζεται σαν ‘κάτι που ένα άτομο έχει ηθική υποχρέωση να το κάνει ή να μην το κάνει.’ Απόλαυση σημαίνει ‘ικανοποίηση· ευχαρίστηση· χαρά.’
Τα Καθήκοντα Μας
Όπως έδειξε ο Ιησούς Χριστός, τα κύρια καθήκοντα και οι υποχρεώσεις μας είναι εκείνα που έχουν σχέση με τον Πλάστη μας, τον Ιεχωβά Θεό. (Μάρκος 12:29, 30) Ο κυριότερος από τους σκοπούς του Θεού για τους δούλους του σήμερα είναι η επίδοση μαρτυρίας για το όνομά του και τη Βασιλεία του και η μαθήτευση. (Ησαΐας 43:10-12· Ματθαίος 10:7· 24:14· 28:19, 20) Για να μπορέσουν οι Χριστιανοί να εκπληρώσουν αυτά τα καθήκοντα κατάλληλα, πρέπει να παίρνουν συνεχώς Βιβλική γνώση, να συναναστρέφονται τακτικά ομολάτρεις τους και να εμμένουν στην προσευχή. Έτσι, τα κύρια καθήκοντα ενός Χριστιανού περιλαμβάνουν κι αυτά τα άλλα καθήκοντα.—1 Τιμόθεον 4:16· Εβραίους 10:23-25· Ρωμαίους 12:12· Εκκλησιαστής 12:13.
Επίσης έχουμε υποχρεώσεις απέναντι στο συνάνθρωπό μας. Κατά μέγα μέρος, οι υποχρεώσεις αυτές είναι κοσμικού είδους. ‘Πρέπει να εργαζόμαστε αν θέλουμε να φάμε’, γιατί δεν πρέπει να ζούμε εις βάρος των άλλων. Είναι σωστό να προμηθεύουμε τα αναγκαία πράγματα για την οικογένειά μας. Πρέπει να υπακούμε στους νόμους της χώρας, όπως είναι οι κανόνες οδικής κυκλοφορίας, και πρέπει να πληρώνουμε τους φόρους μας.—Ρωμαίους 12:17· 13:1-7· 2 Θεσσαλονικείς 3:10· 1 Τιμόθεον 5:8.
Έχουμε καθήκοντα απέναντι στον Θεό, καθήκοντα απέναντι στην οικογένειά μας, καθήκοντα απέναντι στον πλησίον μας και καθήκοντα απέναντι στον εαυτό μας. Καθήκοντα, καθήκοντα, καθήκοντα! Μήπως αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει καθόλου χρόνος ή καμιά ευκαιρία για τις δικές μας προσωπικές απολαύσεις; Όχι, απλώς σημαίνει ότι πρέπει να κρατάμε τις απολαύσεις στη θέση τους. Δεν πρέπει να μοιάσουμε με πολλούς σ’ αυτές τις «έσχατες ημέρες,» οι οποίοι είναι «φιλήδονοι μάλλον παρά φιλόθεοι.»—2 Τιμόθεον 3:1, 4.
Απαγορευμένες «Απολαύσεις»
Αν θέλουμε να έχουμε τις απολαύσεις στη θέση τους, πρέπει να καταλάβουμε ότι ορισμένα είδη δεν μπορούν να συμβιβαστούν με τα καθήκοντά μας, γιατί δεν έχουν κανένα μέρος στη Χριστιανική μας ζωή. Σήμερα υπάρχουν άνθρωποι που περιφρονούν τους νόμους οδικής κυκλοφορίας, κάνουν συνήθειά τους το να κλέβουν τα καταστήματα ή αναμιγνύονται σε άλλες μορφές παρανομίας για «απλή απόλαυση,» για «συγκίνηση,» όπως λένε. Είναι φανερό ότι, όλες αυτές οι πράξεις είναι απαγορευμένες «απολαύσεις.»
Άλλα άτομα επιδιώκουν απολαύσεις μέσω ναρκωτικών και γίνονται δούλοι σ’ αυτά. Άλλα επίσης αντλούν την απόλαυσή τους χρησιμοποιώντας καπνό με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Οι συνήθειες αυτές συγκρούονται με τα καθήκοντά μας απέναντι στον Θεό και στον πλησίον μας. Οι Χριστιανοί πρέπει να είναι ένας ελεύθερος λαός, πρέπει να αγαπούν τον πλησίον τους και συμβουλεύονται να ‘καθαρίσουν τους εαυτούς τους από κάθε μολυσμό σάρκας και πνεύματος.’—2 Κορινθίους 7:1· Ματθαίος 22:39· Ρωμαίους 6:6, 16· 13:10.
Χωρίς αμφιβολία η πιο κοινή μορφή απαγορευμένης απόλαυσης σήμερα είναι το αθέμιτο σεξ. Όλες αυτές οι ‘σφοδρές επιθυμίες για αισθησιακή απόλαυση’ συγκρούονται με τα καθήκοντά μας απέναντι στον Θεό και στον πλησίον. (Ιακώβου 4:3· Παροιμίαι 6:20-35) Πρέπει να αποφεύγουμε όχι μόνο να μπλεκόμαστε σε σεξουαλική ανηθικότητα αλλά και να παίζουμε επίσης μ’ αυτή. Το γεγονός ότι αυτές οι ανήθικες απολαύσεις είναι απαγορευμένες φαίνεται να τις κάνει πιο επιθυμητές και απολαυστικές, σαν την πόρνη που λέει: «Τα κλοπιμαία ύδατα είναι γλυκέα, και ο κρύφιος άρτος είναι ηδύς.»—Παροιμίαι 9:17.
Γιατί οι απολαύσεις αυτές είναι πειρασμός για την ξεπεσμένη σάρκα; Επειδή ‘η τάση της καρδιάς του ανθρώπου είναι κακή από τη νεότητά του κι έπειτα’. Έτσι ο Χριστιανός πρέπει να ‘δαμάζει το σώμα του και να το οδηγεί σαν δούλο,’ όπως ακριβώς έκανε ο απόστολος Παύλος. (Γένεσις 8:21· 1 Κορινθίους 9:27) Δεν πρέπει να υποκύπτουμε σ’ αυτές τις αθέμιτες απολαύσεις αν θέλουμε τη θεία επιδοκιμασία.—1 Κορινθίους 6:9-11.
Αρχές που Διέπουν την Ευχαρίστηση των Απολαύσεων
Υπάρχουν πολλές απολαύσεις που μπορούν να χαροποιήσουν τους Χριστιανούς. Αλλά για να κρατηθούν στην κατάλληλη θέση τους, θα πρέπει η από μέρους μας απόλαυσή τους να καθοδηγείται από τις αρχές της ποιότητας, της ποσότητας, του προγραμματισμού και της δαπάνης. Για παράδειγμα: Χωρίς αμφιβολία το φαγητό είναι μια από τις πιο συχνές και διαδεδομένες απολαύσεις. Το ότι είναι μια απόλαυση το φαγητό δείχνει ασφαλώς την τρυφερή φροντίδα του Θεού. Αυτή η απόλαυση θα μπορούσε να περιληφθεί στην αρχή που λέει ‘τρώμε για να ζούμε, δεν ζούμε για να τρώμε.’
Επειδή το φαγητό μας πρέπει να διέπεται από αρχές, πρέπει να διαλέγουμε τρόφιμα που δεν ευχαριστούν μόνο τον ουρανίσκο μας αλλά και που θα μας κάνουν καλό. Πρέπει να είμαστε προσεχτικοί ώστε να μην παρατρώμε, να μην τρώμε πιο πάνω απ’ αυτό που θα μας κάνει καλό. Επίσης, πρέπει να προσέχουμε πότε τρώμε. Είναι γνωστό ότι τα βαριά γεύματα εμποδίζουν τη συγκέντρωσή μας και την εκτέλεση εξαιρετικά ειδικευμένων εργασιών. Όπως ένας επαγγελματίας τραγουδιστής δεν θα έτρωγε μια χορταστική μπριζόλα ή μια γαλοπούλα πριν δώσει ένα κονσέρτο, το ίδιο θα πρέπει να κάνουμε κι εμείς όταν πρόκειται να χειριστούμε έναν δύσκολο διορισμό ή να δώσουμε μια Γραφική ομιλία. Στην πραγματικότητα, ένα χορταστικό γεύμα μπορεί να μας κάνει να μην απολαύσουμε τη Γραφική ομιλία κάποιου άλλου. Φυσικά, οι άνθρωποι που πάσχουν από αλλεργία ή διαβήτη, ή είναι υπερβολικά παχείς, έχουν ακόμη περισσότερους λόγους να προσέχουν την ποιότητα, την ποσότητα και την ώρα που απολαμβάνουν κάποιο απολαυστικό φαγητό. Και τότε, όμως, δεν πρέπει να είμαστε απρόσεχτοι ως προς τη δαπάνη, δεν πρέπει να είμαστε σπάταλοι για μια τέτοια απόλαυση.
Μια άλλη απόλαυση που φέρνει χαρά σε πολλούς είναι η παρακολούθηση τηλεοπτικών προγραμμάτων. Σαν Χριστιανοί πρέπει να είμαστε βέβαιοι ότι τα προγράμματα που παρακολουθούμε είναι και απολαυστικά και ωφέλιμα, αν όχι εκπαιδευτικά. Και πάλι, όμως, πρέπει να είμαστε προσεχτικοί ως προς την ποσότητα, να μη δαπανάμε πάρα πολλές ώρες παρακολουθώντας τηλεόραση, ενώ παραμελούμε τον ύπνο μας ή δεν ανταποκρινόμαστε στα καθήκοντά μας. Επίσης πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη μας το πώς κανονίζουμε το χρόνο μας, γιατί ποτέ δεν πρέπει να αφήνουμε τα τηλεοπτικά προγράμματα να μπαίνουν στη μέση και να μη μας αφήνουν να αναπαυθούμε όσο χρειάζεται ή να ανταποκριθούμε στις Χριστιανικές υποχρεώσεις μας όπως είναι η παρακολούθηση των εκκλησιαστικών συναθροίσεων.
Αυτά που ισχύουν για την απόλαυση της παρακολούθησης τηλεόρασης εφαρμόζονται με τον ίδιο τρόπο και στην παρακολούθηση κινηματογραφικών ταινιών ή αθλημάτων. Δεν είναι καλό να βρισκόμαστε σε κάποιο γήπεδο και να βλέπουμε ποδόσφαιρο την ώρα που θα έπρεπε να είμαστε με τους συγχριστιανούς μας και να παρακολουθούμε μια ομιλία. Ούτε πρέπει η αγάπη μας για τη μουσική να μας κάνει να κάνουμε το ίδιο λάθος.
Ίσως αποκομίζουμε μεγάλη απόλαυση από την επιδίωξη κάποιου χόμπυ. Αλλά κι εδώ, επίσης, πρέπει ν’ ασκούμε εγκράτεια και να βάζουμε τα πρώτα πράγματα πρώτα. Τι θα πούμε αν το χόμπυ μας μάς αναγκάζει να κάνουμε συντροφιά με ανθρώπους οι οποίοι καπνίζουν και χρησιμοποιούν ακάθαρτη γλώσσα; Ή τι θα πούμε αν το χόμπυ μας είναι πολύ δαπανηρό, βλαβερό για την υγεία μας ή δημιουργεί δυσκολία στην οικογένειά μας; Αν συμβαίνει αυτό, δεν θα ήταν πιο κατάλληλο να αλλάξουμε αυτό το χόμπυ;
Αλλά ακόμη κι αν το χόμπυ μας δεν έχει αμφισβητήσιμες πλευρές, πρέπει να είμαστε προσεχτικοί να το κρατάμε στη θέση του. Ένας παντρεμένος μπορεί να αγαπάει το μπόουλινγκ. Αλλά αν δεν αρέσει στην οικογένεια του να πηγαίνει μαζί του να παίζει μπόουλινγκ, θα ήταν σοφό και θα έδειχνε αγάπη αν περιόριζε αυτή τη δραστηριότητα. Ούτε θα έπρεπε να πάει σε αγώνες μπόουλινγκ αν αυτό σήμαινε ότι θα έχανε μια Χριστιανική συνέλευση. Ό,τι αληθεύει για το μπόουλινγκ, φυσικά, αληθεύει και για όλες τις άλλες δραστηριότητες που μπορεί να γίνουν στις ελεύθερες ώρες όπως είναι η πεζοπορία, το κολύμπι ή η κωπηλασία.
Οι διακοπές θεωρούνται σαν καιροί απόλαυσης. Αλλά, σαν Χριστιανοί, και εδώ επίσης δεν πρέπει να γίνουμε απρόσεχτοι σχετικά με τη διαγωγή μας επειδή βρισκόμαστε ανάμεσα σε ξένους ή επειδή έχουμε αρκετό χρόνο στη διάθεσή μας. Ούτε θα έπρεπε να επισκεφθούμε μερικά κέντρα αναψυχής χάνοντας συνελεύσεις των Μαρτύρων του Ιεχωβά.
Απόλαυση στην Εκτέλεση Καθηκόντων
Μεγάλη απόλαυση μπορεί να προκύψει από την εκτέλεση καθηκόντων. Ενώ πολλοί άνθρωποι νομίζουν ότι τα καθήκοντα και οι απολαύσεις συγκρούονται μεταξύ τους, δεν συμβαίνει αυτό κατ’ ανάγκη. Το γεγονός είναι ότι μπορούμε να αποκομίσουμε μεγάλη απόλαυση από την εκτέλεση των καθηκόντων μας—αν έχουμε τη σωστή διανοητική άποψη. Χωρίς αμφιβολία ο πρώτος άνθρωπος, ο Αδάμ, ένιωθε μεγάλη απόλαυση όταν φρόντιζε το σπίτι του, τον θαυμάσιο όμοιο με πάρκο κήπο της Εδέμ. Πρέπει επίσης να απολάμβανε μεγάλη χαρά γνωρίζοντας όλα τα ζώα που υπήρχαν σ’ εκείνο τον κήπο και δίνοντάς τους όνομα. Και όταν ο Ιεχωβά Θεός παρουσίασε στον Αδάμ τη γυναίκα Εύα, η ευχαρίστησή του και η ευτυχία του ήταν πολύ μεγάλη, όπως δείχνει το Γένεσις 2:15, 18-23.
Ένας σύζυγος μπορεί να χαίρεται όταν κάνει κάποια δουλειά, άσχετα με τη φύση της, αν αναγνωρίζει πως αυτή η εργασία είναι το μέσον για κάποιο σκοπό—η έντιμη συντήρηση του εαυτού του και της οικογένειας του. Το ίδιο συμβαίνει και με μια σύζυγο που έχει τη σωστή διανοητική άποψη. Μπορεί να νιώσει μεγάλη απόλαυση όταν κρατάει το σπίτι της πεντακάθαρο, όταν προετοιμάζει νόστιμα, θρεπτικά φαγητά για την οικογένειά της, και τα λοιπά.
Ένα έξοχο παράδειγμα ανθρώπων που βρίσκουν ευχαρίστηση στην εκτέλεση καθηκόντων είναι οι Μάρτυρες του Ιεχωβά. Αυτοί απολαμβάνουν μεγάλη χαρά μελετώντας τη Βίβλο και μαθαίνοντας νέες αλήθειες. Κάνοντάς το αυτό, αισθάνονται σαν τον ψαλμωδό ο οποίος είπε: «Αγάλλομαι εις τον λόγον σου, ως ο ευρίσκων λάφυρα πολλά.»—Ψαλμός 119:162.
Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά χαίρονται επίσης πολύ όταν συγκεντρώνονται μαζί στις εκκλησιαστικές τους συναθροίσεις και κάνουν τακτικά συνελεύσεις. Επίσης, οι Χριστιανοί αυτοί βρίσκουν πόσο αληθινά είναι τα λόγια του Ιησού: «Μακάριον είναι να δίδη τις μάλλον παρά να λαμβάνη.» (Πράξεις 20:35) Όταν πηγαίνουν από σπίτι σε σπίτι κηρύττοντας τα καλά νέα της Βασιλείας του Θεού, πρωταρχικά εκτελούν ένα καθήκον απέναντι στον Θεό και στον άνθρωπο. Όταν βρίσκουν κάποιον που είναι πρόθυμος ν’ ακούσει και να συζητήσει τη Βίβλο μαζί τους, και ιδιαίτερα όταν αυτό το άτομο αποδεικνύει ότι έχει ‘συναίσθηση της πνευματικής του ανάγκης,’ αισθάνονται χαρωπή ικανοποίηση για το έργο τους.—Ματθαίος 5:3.
Κάνοντας πιο Έντονη την Αίσθηση που Έχουμε για το Καθήκον
Τι θα μας βοηθήσει να κάνουμε πιο έντονη την αίσθηση του καθήκοντος και να κρατήσουμε τις απολαύσεις στην κατάλληλη θέση τους; Η κρίση και η λογική. Για παράδειγμα, πρέπει να δείξουμε στους εαυτούς μας ότι πρέπει να είναι δίκαιοι για να είναι πραγματικά γενναιόδωροι. Βέβαια, θα ήταν άδικο να βοηθάμε άλλους στο σημείο που να στερούμε την οικογένειά μας από τα αναγκαία. Και η λογική μάς κάνει να καταλαβαίνουμε ότι στο βαθμό που παραμελούμε να εκπληρώνουμε τα καθήκοντά μας, στον ίδιο βαθμό σφάλλουμε και βλάπτουμε τον εαυτό μας και τους άλλους. Επειδή δεν θα θέλαμε οι άλλοι να μας βλάψουν, πρέπει να αποφεύγουμε να τους βλάψουμε.—Λουκάς 6:31.
Ιδιαίτερα η αγάπη θα μας βοηθήσει να βάλουμε το καθήκον μπροστά από την απόλαυση. Αγάπη για τον Θεό σημαίνει να τηρούμε τις εντολές του, να εκπληρώνουμε τα καθήκοντά μας απέναντι στον Θεό.(1 Ιωάννου 5:3) Η αγάπη για τον πλησίον μας θα μας κάνει να ενδιαφερόμαστε για την ευημερία του, όχι μόνο για τη δική μας.—1 Κορινθίους 10:24.
Χωρίς αμφιβολία, λοιπόν, υπάρχει χώρος για απόλαυση στη ζωή μας. Μπορούμε να νιώσουμε μεγάλη ευχαρίστηση όταν εκτελούμε τα καθήκοντά μας. Και μπορούμε να χαρούμε κι άλλες απολαύσεις, επίσης, αν τις κρατάμε στη θέση τους και αν αποφεύγουμε αυτές που συγκρούονται με τα καθήκοντά μας. Έτσι ας προσέχουμε την ποιότητα, την ποσότητα και τη δαπάνη των απολαύσεών μας, καθώς επίσης και το χρόνο που αφιερώνουμε γι’ αυτές. Αυτό, φυσικά, σημαίνει να βάλουμε το καθήκον μπροστά από την απόλαυση.
[Εικόνα στη σελίδα 26]
Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά βρίσκουν γνήσια απόλαυση όταν εκτελούν το καθήκον τους να κηρύττουν τα καλά νέα