Χριστουγεννιάτικα Έθιμα​—Είναι Χριστιανικά;

ΤΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ έφτασαν. Τι σημαίνει αυτό για εσάς, την οικογένειά σας και τους φίλους σας; Πρόκειται για μια πνευματική περίσταση ή απλώς για μια περίοδο γιορτών και διασκέδασης; Είναι ένας καιρός για να συλλογίζεται κανείς τη γέννηση του Ιησού Χριστού ή για να παραμένει αδιάφορος όσον αφορά τις Χριστιανικές αρχές;

Καθώς σκέφτεστε αυτές τις ερωτήσεις, να θυμάστε ότι οι χριστουγεννιάτικες παραδόσεις μπορεί να διαφέρουν ανάλογα με το πού ζείτε. Για παράδειγμα, ακόμη και το όνομα της γιορτής μπορεί να είναι διαφορετικό. Όπως αναφέρει μια εγκυκλοπαίδεια, η αγγλική ονομασία Κρίστμας (Christmas) «προέρχεται από τη μεσαιωνική έκφραση Κρίστες Μάσε (Christes Masse), η Γιορτή του Χριστού». Ωστόσο, στο Μεξικό και σε άλλες λατινοαμερικανικές χώρες, χρησιμοποιείται η έκφραση Λα Ναβιδάδ, η Γέννηση, η οποία αναφέρεται στη γέννηση του Χριστού, δηλαδή στα Χριστούγεννα. Εξετάστε για λίγο μερικές λεπτομέρειες που αφορούν το Μεξικό. Αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να αποκρυσταλλώσετε τη δική σας άποψη σχετικά με αυτή τη γιορταστική περίοδο.

Οι Ποσάδας, «οι Τρεις Σοφοί» και η Νασιμιέντο

Οι εορτασμοί αρχίζουν στις 16 Δεκεμβρίου με τις ποσάδας. Το βιβλίο Οι Γιορτές του Μεξικού για τη Ζωή (Mexico’s Feasts of Life) σχολιάζει: «Η περίοδος των ποσάδας, των εννιά μαγευτικών ημερών που προηγούνται της παραμονής των Χριστουγέννων, τηρείται προς ανάμνηση της μοναχικής περιπλάνησης του Ιωσήφ και της Μαρίας στην πόλη της Βηθλεέμ και της στιγμής που τελικά βρήκαν συμπάθεια και στέγη. Οικογένειες και φίλοι συγκεντρώνονται κάθε νύχτα για να αναβιώσουν τις ημέρες πριν από τη γέννηση του Χριστού».

Τηρώντας την παράδοση, οι άνθρωποι πηγαίνουν κατά ομάδες σε σπίτια μεταφέροντας ομοιώματα της Μαρίας και του Ιωσήφ και ζητούν στέγη, ή αλλιώς ποσάδα, τραγουδώντας. Οι ένοικοι απαντούν με τραγούδια μέχρις ότου επιτραπεί τελικά η είσοδος στους επισκέπτες. Κατόπιν αρχίζει το πάρτι, όπου μερικοί​—έχοντας τα μάτια δεμένα και κρατώντας ένα ραβδί στο χέρι—​προσπαθούν με τη σειρά να σπάσουν την πινάτα, κάποιο μεγάλο διακοσμημένο πήλινο αγγείο που κρέμεται από ένα σχοινί. Μόλις σπάσει το αγγείο, οι εορταστές μαζεύουν τα περιεχόμενά του (καραμέλες, φρούτα, και παρόμοια είδη). Κατόπιν ακολουθεί φαγοπότι, μουσική και χορός. Από τις 16 ως τις 23 Δεκεμβρίου γίνονται οχτώ πάρτι για τις ποσάδας. Την 24η Δεκεμβρίου γιορτάζεται η Νοτσεμπουένα (η Παραμονή των Χριστουγέννων), και οι οικογένειες προσπαθούν να βρεθούν μαζί για να απολαύσουν ένα ειδικό γεύμα.

Σε λίγο φτάνει η Πρωτοχρονιά, η οποία γιορτάζεται με πολύ θορυβώδη πάρτι. Το βράδυ της 5ης Ιανουαρίου, οι Τρες Ρέιες Μάγκος («τρεις σοφοί») υποτίθεται πως φέρνουν παιχνίδια στα παιδιά. Το αποκορύφωμα είναι το πάρτι της 6ης Ιανουαρίου, όταν προσφέρεται το ρόσκα ντε Ρέιες (κέικ σε σχήμα δαχτυλιδιού). Καθώς οι παρόντες τρώνε αυτό το γλυκό, κάποιος θα βρει στο κομμάτι του μια μικρή κούκλα που παριστάνει το βρέφος Ιησού. Αυτός είναι υποχρεωμένος να διοργανώσει στο σπίτι του ένα τελευταίο πάρτι στις 2 Φεβρουαρίου. (Σε μερικά μέρη υπάρχουν τρεις μικρές κούκλες που παριστάνουν τους «τρεις σοφούς».) Όπως βλέπετε, τα πάρτι των Χριστουγέννων δεν έχουν τέλος.

Εκείνη την περίοδο, ξεχωρίζει παντού η νασιμιέντο (σκηνή της Γέννησης). Τι περιλαμβάνεται σε αυτήν; Σε δημόσιους χώρους, καθώς και σε εκκλησίες και σε σπίτια, απεικονίζονται παραστάσεις με κεραμικά, ξύλινα ή πήλινα ομοιώματα (μεγάλα ή μικρά). Αυτά παριστάνουν τον Ιωσήφ και τη Μαρία να γονατίζουν μπροστά σε μια φάτνη όπου βρίσκεται ένα νεογέννητο βρέφος. Συχνά βλέπει κανείς ποιμένες και τους Λος Ρέιες Μάγκος («τους σοφούς»). Το σκηνικό παρουσιάζει κάποιον στάβλο όπου μπορεί να υπάρχουν και μερικά ζώα. Η μορφή, όμως, που ξεχωρίζει είναι του νεογέννητου βρέφους, το οποίο στην ισπανική ονομάζεται ελ Νίνιο Ντιός (το Παιδί-Θεός). Αυτή η βασική μορφή μπορεί να τοποθετηθεί εκεί την παραμονή των Χριστουγέννων.

Μια Προσεκτικότερη Εξέταση των Χριστουγεννιάτικων Παραδόσεων

Αναφορικά με τον εορτασμό των Χριστουγέννων όπως είναι γενικά γνωστός σε όλο τον κόσμο, Η Αμερικανική Εγκυκλοπαίδεια (The Encyclopedia Americana) λέει: «Τα περισσότερα από τα έθιμα που τώρα συνδέονται με τα Χριστούγεννα δεν ήταν από την αρχή χριστουγεννιάτικα έθιμα αλλά, αντίθετα, ήταν προχριστιανικά και μη Χριστιανικά έθιμα τα οποία υιοθέτησε η Χριστιανική εκκλησία. Τα Σατουρνάλια, μια ρωμαϊκή γιορτή που γιορταζόταν στα μέσα του Δεκεμβρίου, προμήθευσαν το πρότυπο για πολλά από τα εύθυμα έθιμα των Χριστουγέννων. Από αυτή τη γιορτή, για παράδειγμα, προήλθαν τα πλούσια γλέντια, η ανταλλαγή δώρων και το άναμμα των κεριών».

Στη Λατινική Αμερική, μπορεί να συναντήσει κανείς αυτά τα βασικά έθιμα της Γέννησης του Χριστού, καθώς και άλλα ακόμη. “Ποια είναι η προέλευσή τους”, μπορεί να αναρωτιέστε. Για να είμαστε ειλικρινείς, πολλοί οι οποίοι θέλουν να προσκολλώνται στην Αγία Γραφή αναγνωρίζουν ότι μερικά έθιμα δεν είναι τίποτα περισσότερο από τελετές των Αζτέκων. Μια εφημερίδα της Πόλης του Μεξικού, η Ελ Ουνιβερσάλ (El Universal), σχολίασε: «Μοναχοί διαφόρων θρησκευτικών ταγμάτων επωφελήθηκαν από το γεγονός ότι κάποιες γιορτές του τελετουργικού ημερολογίου των Ινδιάνων συνέπιπταν με το εορτολόγιο των Καθολικών, και το χρησιμοποίησαν αυτό για να υποστηρίξουν το ευαγγελιστικό και ιεραποστολικό έργο τους. Αντικατέστησαν τις γιορτές οι οποίες τελούνταν προς τιμήν θεοτήτων που λατρεύονταν προ της ισπανικής κατάκτησης με γιορτές αφιερωμένες σε Χριστιανικές θεότητες, εισήγαγαν ευρωπαϊκές γιορτές και συνήθειες και επίσης επωφελήθηκαν από τις γιορτές των Ινδιάνων, πράγμα το οποίο οδήγησε σε έναν πολιτιστικό συγκρητισμό από τον οποίο αναδύθηκαν αυθεντικοί μεξικανικοί τρόποι έκφρασης».

Η Αμερικανική Εγκυκλοπαίδεια εξηγεί: «Τα θρησκευτικά δράματα με θέμα τη Γέννηση του Χριστού αποτέλεσαν από νωρίς μέρος του εορτασμού των Χριστουγέννων . . . Η αναπαράσταση της φάτνης στην εκκλησία λέγεται ότι οφείλεται στον Άγιο Φραγκίσκο». Αυτά τα δράματα που παρουσίαζαν τη γέννηση του Χριστού αναπαριστάνονταν στις εκκλησίες τα πρώτα χρόνια του αποικισμού του Μεξικού. Οργανώνονταν από Φραγκισκανούς μοναχούς με σκοπό να διδάξουν στους Ινδιάνους τη Γέννηση του Χριστού. Αργότερα, οι ποσάδας έγιναν πιο δημοφιλείς. Οποιοιδήποτε και αν ήταν οι λόγοι για τους οποίους τηρούνταν αρχικά, ο τρόπος με τον οποίο διεξάγονται σήμερα οι ποσάδας δείχνει πολλά. Αν βρεθείτε στο Μεξικό εκείνη την περίοδο, μπορείτε να δείτε ή να νιώσετε αυτό που τόνισε σε ένα σχόλιό του κάποιος αρθρογράφος της Ελ Ουνιβερσάλ: «Οι ποσάδας, οι οποίες τηρούνταν για να μας υπενθυμίσουν το ταξίδι που έκαναν οι γονείς του Ιησού αναζητώντας στέγη προκειμένου να γεννηθεί το Παιδί-Θεός, σήμερα είναι απλώς ημέρες μέθης, υπερβολών, λαιμαργίας, ματαιότητας και αυξανόμενης εγκληματικότητας».

Η ιδέα της νασιμιέντο γεννήθηκε στα χρόνια της αποικιοκρατίας από τις αρχικές εκείνες ζωντανές αναπαραστάσεις που γίνονταν στις εκκλησίες. Μολονότι μερικοί τη βρίσκουν ελκυστική, αντικατοπτρίζει με ακρίβεια τα όσα λέει η Γραφή; Αυτό είναι ένα λογικό ερώτημα. Όταν οι λεγόμενοι τρεις σοφοί​—οι οποίοι στην πραγματικότητα ήταν αστρολόγοι—επισκέφτηκαν τον Ιησού και την οικογένειά του, εκείνοι δεν έμεναν πια σε στάβλο. Είχε περάσει καιρός, και η οικογένεια ζούσε σε σπίτι. Θα βρείτε ενδιαφέρουσα αυτή τη λεπτομέρεια που περιέχεται στο θεόπνευστο υπόμνημα στα εδάφια Ματθαίος 2:1, 11. Επίσης, μπορείτε να δείτε ότι η Αγία Γραφή δεν αναφέρει πόσοι ήταν οι αστρολόγοι.a

Στη Λατινική Αμερική, οι τρεις σοφοί υποκαθιστούν την ιδέα του Άγιου Βασίλη. Ωστόσο, όπως γίνεται και σε άλλες χώρες, πολλοί γονείς κρύβουν παιχνίδια στο σπίτι. Έπειτα, το πρωί της 6ης Ιανουαρίου, τα παιδιά ψάχνουν να τα βρουν, σαν να τα είχαν φέρει οι τρεις σοφοί. Όσοι πουλούν παιχνίδια κάνουν εκείνον τον καιρό «χρυσές δουλειές», και μερικοί έχουν αποκτήσει ολόκληρες περιουσίες από κάτι που πολλοί ειλικρινείς άνθρωποι αντιλαμβάνονται ότι δεν είναι παρά ένα παραμύθι. Αρκετά άτομα, ακόμα και μικρά παιδιά, έχουν πάψει να πιστεύουν το μύθο των τριών σοφών. Μολονότι μερικοί στενοχωριούνται για αυτό το γεγονός, τι θα μπορούσε να περιμένει κανείς από ένα παραμύθι που συντηρείται μόνο και μόνο χάρη της παράδοσης και του εμπορικού κέρδους;

Τα Χριστούγεννα, ή αλλιώς η Γέννηση του Χριστού, δεν γιορτάζονταν από τους πρώτους Χριστιανούς. Μια εγκυκλοπαίδεια λέει σε σχέση με αυτό: «Ο εορτασμός δεν τηρούνταν τους πρώτους αιώνες της Χριστιανικής εκκλησίας, εφόσον οι Χριστιανοί γενικά συνήθιζαν να γιορτάζουν το θάνατο σημαντικών προσώπων και όχι τη γέννησή τους». Η Γραφή συνδέει τον εορτασμό γενεθλίων με τους ειδωλολάτρες, όχι με τους αληθινούς λάτρεις του Θεού.​—Ματθαίος 14:6-10.

Αυτό, ασφαλώς, δεν σημαίνει ότι είναι ανώφελο να μάθουμε και να θυμόμαστε τα πραγματικά γεγονότα που έλαβαν χώρα όσον αφορά τη γέννηση του Γιου του Θεού. Η αντίστοιχη Γραφική αφήγηση παρέχει σημαντική ενόραση καθώς και μαθήματα για όλους εκείνους που επιθυμούν να κάνουν το θέλημα του Θεού.

Η Γέννηση του Ιησού Σύμφωνα με την Αγία Γραφή

Θα βρείτε αξιόπιστες πληροφορίες σχετικά με τη γέννηση του Ιησού στα Ευαγγέλια του Ματθαίου και του Λουκά. Αυτά δείχνουν ότι ο άγγελος Γαβριήλ επισκέφτηκε μια νεαρή ανύπαντρη γυναίκα ονόματι Μαρία στην πόλη Ναζαρέτ της Γαλιλαίας. Τι άγγελμα της μετέφερε; «Δες! θα συλλάβεις στην κοιλιά σου και θα γεννήσεις γιο και θα καλέσεις το όνομά του Ιησού. Αυτός θα είναι μεγάλος και θα αποκληθεί Γιος του Υψίστου· και ο Ιεχωβά Θεός θα του δώσει το θρόνο του Δαβίδ του πατέρα του, και αυτός θα βασιλεύει στον οίκο του Ιακώβ για πάντα, και δεν θα υπάρξει τέλος στη βασιλεία του».​—Λουκάς 1:31-33.

Η Μαρία ξαφνιάστηκε πολύ από αυτό το άγγελμα. Εφόσον δεν ήταν παντρεμένη, είπε: «Πώς θα γίνει αυτό, αφού δεν έχω σχέσεις με άντρα;» Ο άγγελος απάντησε: «Άγιο πνεύμα θα έρθει πάνω σου, και δύναμη του Υψίστου θα σε επισκιάσει. Γι’ αυτόν το λόγο, επίσης, αυτό που γεννιέται θα αποκληθεί άγιο, Γιος του Θεού». Η Μαρία, αναγνωρίζοντας ότι αυτό ήταν το θέλημα του Θεού, είπε: «Ορίστε η δούλη του Ιεχωβά! Ας γίνει σε εμένα σύμφωνα με τη διακήρυξή σου».​—Λουκάς 1:34-38.

Ένας άγγελος μίλησε στον Ιωσήφ για τη θαυματουργική γέννηση ώστε να μη διαζευχθεί τη Μαρία, όπως σκόπευε να κάνει όταν έμαθε για την εγκυμοσύνη της. Τότε εκείνος ανέλαβε πρόθυμα την ευθύνη της φροντίδας του Γιου του Θεού.​—Ματθαίος 1:18-25.

Κατόπιν, ένα διάταγμα από τον Καίσαρα Αύγουστο ανάγκασε τον Ιωσήφ και τη Μαρία να ταξιδέψουν από τη Ναζαρέτ της Γαλιλαίας στη Βηθλεέμ της Ιουδαίας, την πόλη των προπατόρων τους, για να απογραφούν. «Ενώ βρίσκονταν εκεί, συμπληρώθηκαν οι ημέρες της να γεννήσει. Και γέννησε το γιο της τον πρωτότοκο και τον τύλιξε με σπάργανα και τον έβαλε σε μια φάτνη, επειδή δεν υπήρχε τόπος για αυτούς στο κατάλυμα».​—Λουκάς 2:1-7.

Τα εδάφια Λουκάς 2:8-14 περιγράφουν τη συνέχεια: «Στην ίδια εκείνη περιοχή υπήρχαν επίσης ποιμένες που έμεναν στο ύπαιθρο και φύλαγαν με βάρδιες τα ποίμνιά τους τη νύχτα. Και ξαφνικά άγγελος του Ιεχωβά στάθηκε δίπλα τους, και η δόξα του Ιεχωβά έλαμψε γύρω τους, και αυτοί φοβήθηκαν πολύ. Αλλά ο άγγελος τους είπε: “Μη φοβάστε, γιατί σας διακηρύττω καλά νέα για μια μεγάλη χαρά την οποία θα έχει όλος ο λαός, επειδή Σωτήρας γεννήθηκε σήμερα σε εσάς, ο οποίος είναι Χριστός ο Κύριος, στην πόλη του Δαβίδ. Και αυτό θα είναι το σημείο για εσάς: Θα βρείτε ένα βρέφος τυλιγμένο με σπάργανα και ξαπλωμένο σε μια φάτνη”. Και ξαφνικά εμφανίστηκε μαζί με τον άγγελο πλήθος ουράνιου στρατεύματος που αινούσαν τον Θεό και έλεγαν: “Δόξα στον Θεό εκεί πάνω στα ύψη, και πάνω στη γη ειρήνη ανάμεσα σε ανθρώπους καλής θέλησης”».

Οι Αστρολόγοι

Η αφήγηση του Ματθαίου αναφέρει ότι κάποιοι αστρολόγοι από την Ανατολή ήρθαν στην Ιερουσαλήμ αναζητώντας τον τόπο όπου είχε γεννηθεί ο Βασιλιάς των Ιουδαίων. Ο Βασιλιάς Ηρώδης ενδιαφερόταν πολύ για αυτό​—όχι όμως γιατί είχε καλές προθέσεις. «Όταν τους έστειλε στη Βηθλεέμ, είπε: “Πηγαίνετε και κάντε προσεκτική έρευνα για το παιδάκι και, όταν το βρείτε, ελάτε να μου πείτε και εμένα, για να πάω και εγώ να το προσκυνήσω”». Οι αστρολόγοι βρήκαν το παιδάκι και «άνοιξαν . . . τους θησαυρούς τους και του πρόσφεραν δώρα: χρυσάφι και λιβάνι και σμύρνα». Αλλά δεν γύρισαν στον Ηρώδη. «Τους δόθηκε θεϊκή προειδοποίηση σε όνειρο να μην επιστρέψουν στον Ηρώδη». Ο Θεός χρησιμοποίησε έναν άγγελο για να προειδοποιήσει τον Ιωσήφ σχετικά με τις προθέσεις του Ηρώδη. Στη συνέχεια ο Ιωσήφ και η Μαρία κατέφυγαν στην Αίγυπτο μαζί με το γιο τους. Κατόπιν, σε μια προσπάθεια να εξοντώσει τον νέο Βασιλιά, ο σκληρός Βασιλιάς Ηρώδης διέταξε τη θανάτωση των αγοριών στην περιοχή της Βηθλεέμ. Ποιων αγοριών; Εκείνων που ήταν από δύο ετών και κάτω.​—Ματθαίος 2:1-16.

Τι Μπορούμε να Μάθουμε από την Αφήγηση;

Οι επισκέπτες αστρολόγοι​—ανεξάρτητα από το πόσοι ήταν—​δεν λάτρευαν τον αληθινό Θεό. Η μετάφραση της Γραφής Λα Νουέβα Μπίμπλια Λατινοαμέρικα (La Nueva Biblia Latinoamérica, Έκδοση 1989) αναφέρει σε μια υποσημείωση: «Οι μάγοι δεν ήταν βασιλιάδες. Ήταν μάντεις και ιερείς κάποιας ειδωλολατρικής θρησκείας». Κατέφθασαν ενεργώντας σε αρμονία με τη γνώση που είχαν για τα άστρα, στα οποία ήταν αφοσιωμένοι. Αν ο Θεός ήθελε να τους κατευθύνει στο παιδάκι, θα είχαν οδηγηθεί στο σωστό τόπο χωρίς να χρειαστεί να πάνε πρώτα στην Ιερουσαλήμ και στο παλάτι του Ηρώδη. Αργότερα, ο Θεός πράγματι παρενέβη για να αλλάξει την πορεία τους προκειμένου να προστατέψει το παιδί.

Την περίοδο των Χριστουγέννων, αυτή η αφήγηση πολλές φορές πλαισιώνεται από μια ατμόσφαιρα μυθοποίησης και ρομαντισμού η οποία συσκοτίζει το πιο σπουδαίο σημείο: ότι αυτό το βρέφος γεννήθηκε για να γίνει ένας μεγαλειώδης Βασιλιάς, όπως ανακοινώθηκε στη Μαρία και στους ποιμένες. Όχι, ο Ιησούς Χριστός δεν είναι πια βρέφος, ούτε καν παιδί. Είναι ο ανάσσων Βασιλιάς της Βασιλείας του Θεού, η οποία πολύ σύντομα θα εξαλείψει όλες τις κυβερνήσεις που εναντιώνονται στο θέλημα του Θεού, και ο Βασιλιάς που θα λύσει όλα τα προβλήματα των ανθρώπων. Αυτή είναι η Βασιλεία για την οποία προσευχόμαστε στην Κυριακή Προσευχή.​—Δανιήλ 2:44· Ματθαίος 6:9, 10.

Από τη διακήρυξη των αγγέλων στους ποιμένες μαθαίνουμε ότι η ευκαιρία για σωτηρία είναι ανοιχτή σε όλους όσους είναι πρόθυμοι να ακούσουν το άγγελμα των καλών νέων. Εκείνοι που αποκτούν την εύνοια του Θεού γίνονται “άνθρωποι καλής θέλησης”. Υπάρχουν θαυμάσιες προοπτικές για ειρήνη σε όλο τον κόσμο υπό τη Βασιλεία του Ιησού Χριστού, αλλά οι άνθρωποι πρέπει να είναι πρόθυμοι να κάνουν το θέλημα του Θεού. Προωθεί αυτό το πνεύμα η περίοδος των Χριστουγέννων, και αντανακλά αυτή την επιθυμία; Πολλοί ειλικρινείς άνθρωποι που επιθυμούν να ακολουθούν τη Γραφή πιστεύουν πως η απάντηση είναι προφανής.​—Λουκάς 2:10, 11, 14.

[Υποσημείωση]

[Πλαίσιο στη σελίδα 4]

ΜΕΡΙΚΟΙ ΘΑ ΕΚΠΛΗΣΣΟΝΤΑΝ

Στο βιβλίο του Το Πρόβλημα των Χριστουγέννων (The Trouble With Christmas), ο συγγραφέας Τομ Φλιν εξέθεσε τα συμπεράσματα στα οποία οδηγήθηκε έπειτα από χρόνια έρευνας γύρω από τα Χριστούγεννα:

«Ένας τεράστιος αριθμός παραδόσεων τις οποίες συνδέουμε τώρα με τα Χριστούγεννα έχουν τις ρίζες τους σε προχριστιανικές ειδωλολατρικές θρησκευτικές παραδόσεις. Μερικές από αυτές έχουν κοινωνικές, σεξουαλικές ή κοσμολογικές προεκτάσεις οι οποίες θα μπορούσαν να κάνουν τους μορφωμένους και πολιτιστικά ευαίσθητους σύγχρονους ανθρώπους να απορρίψουν αυτές τις παραδόσεις από τη στιγμή που θα κατανοούσαν καλύτερα τις ρίζες τους».​—Σελίδα 19.

Αφού παρουσιάζει έναν τεράστιο όγκο αποδεικτικών στοιχείων, ο Φλιν επιστρέφει στο βασικό σημείο: «Μια από τις μεγαλύτερες ειρωνείες σε σχέση με τα Χριστούγεννα είναι το πόσο μικρό μέρος τους είναι πραγματικά Χριστιανικό. Αν αφαιρέσουμε τα προχριστιανικά στοιχεία τους, τα υπόλοιπα προέρχονται κυρίως από τη μεταχριστιανική εποχή παρά από την αυθεντική Χριστιανοσύνη».​—Σελίδα 155.

[Εικόνα στη σελίδα 7]

Η αναγγελία της γέννησης του Ιησού έθεσε τη βάση για το μελλοντικό του ρόλο ως εκλεγμένου Βασιλιά του Θεού