Βιογραφία

Ασύγκριτες Χαρές!

ΑΦΗΓΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΡΕΤΖΙΝΑΛΝΤ ΓΟΥΑΛΓΟΡΚ

«Δεν υπάρχει τίποτα σε αυτόν τον κόσμο που να μπορεί να συγκριθεί με τις χαρές τις οποίες απολαύσαμε στην ολοχρόνια ιεραποστολική υπηρεσία προς τον Ιεχωβά!» Αυτό το πρόχειρο σημείωμα το βρήκα ανάμεσα σε προσωπικά χαρτιά της συζύγου μου λίγο μετά το θάνατό της το Μάιο του 1994.

ΚΑΘΩΣ συλλογιζόμουν τα λόγια της Αϊρίν, ήρθαν στη μνήμη μου τα 37 ευτυχισμένα, γεμάτα ικανοποίηση χρόνια που περάσαμε ως ιεραπόστολοι στο Περού. Απολαύσαμε πολύτιμη Χριστιανική συνεργασία από τότε που παντρευτήκαμε το Δεκέμβριο του 1942​—και αυτό είναι ένα καλό σημείο για να αρχίσω την ιστορία μου.

Η Αϊρίν είχε ανατραφεί ως Μάρτυρας του Ιεχωβά στο Λίβερπουλ της Αγγλίας. Είχε δύο αδελφές, και στη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου Πόλεμου έχασε τον πατέρα της. Αργότερα, η μητέρα της παντρεύτηκε τον Γουίντον Φρέιζερ και απέκτησαν έναν γιο, τον Σίντνεϊ. Λίγο πριν από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η οικογένεια μετακόμισε στο Μπάνγκορ της Βόρειας Ουαλίας, όπου η Αϊρίν βαφτίστηκε το 1939. Ο Σίντνεϊ είχε βαφτιστεί τον προηγούμενο χρόνο, και έτσι αυτός και η Αϊρίν υπηρέτησαν μαζί ως σκαπανείς​—ολοχρόνιοι ευαγγελιστές—​κατά μήκος της βόρειας ακτής της Ουαλίας, από το Μπάνγκορ μέχρι το Κερνάρβον, περιλαμβανομένου και του νησιού Άνγκλσι.

Εκείνον τον καιρό, εγώ ανήκα στην Εκκλησία Ράνκορν, περίπου 20 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Λίβερπουλ, υπηρετώντας ως προεδρεύων επίσκοπος, όπως θα λέγαμε σήμερα. Η Αϊρίν με πλησίασε σε μια συνέλευση περιοχής για να ρωτήσει αν θα μπορούσε να πάρει κάποιον τομέα για κήρυγμα, καθώς επρόκειτο να μείνει με τη Βέρα, την παντρεμένη αδελφή της που ζούσε στο Ράνκορν. Η Αϊρίν και εγώ ταιριάξαμε στη διάρκεια των δύο εβδομάδων που έμεινε κοντά μας, και αργότερα την επισκέφτηκα αρκετές φορές στο Μπάνγκορ. Πόσο ευτυχής ήμουν όταν ένα σαββατοκύριακο η Αϊρίν δέχτηκε την πρότασή μου για γάμο!

Όταν γύρισα σπίτι την Κυριακή, άρχισα να κάνω σχέδια για το γάμο μας, αλλά την Τρίτη ήρθε ένα τηλεγράφημα. «Λυπάμαι που αυτό το τηλεγράφημα θα σε πληγώσει», έλεγε. «Ο γάμος μας ματαιώνεται. Θα λάβεις γράμμα μου». Έμεινα εμβρόντητος. Τι είχε πάει στραβά;

Το γράμμα της Αϊρίν έφτασε την επομένη. Μου έλεγε πως θα πήγαινε στο Χόρσφορθ του Γιόρκσερ για να κάνει σκαπανικό με τη Χίλντα Πάτζετ.a Εξηγούσε ότι, πριν από 12 μήνες, είχε συμφωνήσει να υπηρετήσει εκεί όπου η ανάγκη ήταν μεγαλύτερη, αν της ζητούσαν κάτι τέτοιο. Στο γράμμα της ανέφερε: «Για εμένα, αυτό ισοδυναμούσε με ευχή στον Ιεχωβά και νιώθω ότι, επειδή του το είχα υποσχεθεί πριν σε γνωρίσω, πρέπει να την εκπληρώσω». Αν και λυπήθηκα, αισθάνθηκα μεγάλο θαυμασμό για την ακεραιότητά της και της τηλεγράφησα την απάντησή μου: «Πήγαινε. Εγώ θα σε περιμένω».

Ενώ ήταν στο Γιόρκσερ, η Αϊρίν καταδικάστηκε σε τρίμηνη φυλάκιση επειδή για λόγους συνείδησης αρνήθηκε να υποστηρίξει τις πολεμικές προσπάθειες. Ωστόσο, 18 μήνες αργότερα, το Δεκέμβριο του 1942, παντρευτήκαμε.

Τα Πρώτα μου Χρόνια

Το 1919, η μητέρα μου είχε αγοράσει τη σειρά βιβλίων Γραφικαί Μελέται.b Αν και εκείνη, όπως σωστά σχολίασε τότε ο πατέρας μου, ουδέποτε είχε διαβάσει βιβλίο, ήταν αποφασισμένη να μελετήσει προσεκτικά αυτούς τους τόμους μαζί με τη Γραφή της. Έτσι έκανε, και βαφτίστηκε το 1920.

Ο πατέρας μου ήταν διαλλακτικός άνθρωπος και δεν εμπόδιζε τη μητέρα μου να κάνει εκείνο που επιθυμούσε, κάτι που περιλάμβανε το να αναθρέψει τα τέσσερα παιδιά τους—τις δύο αδελφές μου, Γκουέν και Άιβι, τον αδελφό μου Άλεκ και εμένα—στην οδό της αλήθειας. Ο Στάνλεϊ Ρότζερς και άλλοι πιστοί Μάρτυρες στο Λίβερπουλ ταξίδευαν για να εκφωνήσουν Βιβλικές διαλέξεις στο Ράνκορν, όπου σύντομα σχηματίστηκε μια νέα εκκλησία. Η οικογένειά μας ευημερούσε πνευματικά μαζί με την εκκλησία.

Η Γκουέν έκανε μαθήματα για να λάβει το χρίσμα της Εκκλησίας της Αγγλίας, αλλά σταμάτησε μόλις άρχισε να μελετάει τη Γραφή μαζί με τη μητέρα μας. Όταν ο εφημέριος μας επισκέφτηκε προκειμένου να μάθει γιατί δεν παρακολουθούσε πλέον τα μαθήματά του, ήρθε αντιμέτωπος με έναν καταιγισμό ερωτήσεων για τις οποίες ήταν απροετοίμαστος. Η Γκουέν τον ρώτησε σχετικά με το νόημα της Κυριακής Προσευχής και τελικά του το ανέλυσε η ίδια! Ολοκλήρωσε παραθέτοντας από το εδάφιο 1 Κορινθίους 10:21, διασαφηνίζοντας ότι δεν μπορούσε πλέον να “τρώει από δύο τραπέζια”. Φεύγοντας από το σπίτι μας, ο εφημέριος είπε πως θα προσευχόταν για την Γκουέν και πως θα επέστρεφε για να απαντήσει στις ερωτήσεις της, αλλά ουδέποτε το έκανε αυτό. Λίγο μετά το βάφτισμά της, η Γκουέν έγινε ολοχρόνια κήρυκας των καλών νέων.

Υποδειγματικό ήταν το ενδιαφέρον για τα νεαρά άτομα της εκκλησίας μας. Θυμάμαι ότι παρακολούθησα μια διάλεξη την οποία εκφώνησε ένας επισκέπτης πρεσβύτερος όταν ήμουν εφτά ετών. Ύστερα ήρθε και μου μίλησε. Του είπα ότι διάβαζα για τον Αβραάμ και το πώς αυτός αποπειράθηκε να θυσιάσει το γιο του, τον Ισαάκ. «Πήγαινε στην άκρη του βήματος και πες μου όλα όσα ξέρεις για αυτό», είπε. Πόσο ενθουσιασμένος ήμουν που στεκόμουν εκεί και εκφωνούσα την πρώτη μου «δημόσια ομιλία»!

Βαφτίστηκα όταν ήμουν 15 ετών, το 1931, τη χρονιά που πέθανε η μητέρα μου, και σταμάτησα το σχολείο για να γίνω μαθητευόμενος ηλεκτρολόγος. Το 1936, οι αδελφοί παρουσίαζαν ηχογραφημένες Βιβλικές ομιλίες δημόσια, και μια ηλικιωμένη αδελφή πρότρεψε τον αδελφό μου και εμένα να ασχοληθούμε με αυτό το έργο. Έτσι λοιπόν, ο Άλεκ και εγώ πήγαμε στο Λίβερπουλ προκειμένου να αγοράσουμε ένα ποδήλατο, στο πλάι του οποίου ζητήσαμε να μας στερεώσουν ένα καλάθι με ρόδες με το οποίο θα μεταφέραμε τον ηχητικό εξοπλισμό. Στο πίσω μέρος του καλαθιού τοποθετήθηκε ένα μεγάφωνο, στην κορυφή ενός δίμετρου πτυσσόμενου σωλήνα. Ο μηχανικός μάς είπε ότι ποτέ δεν είχε ξαναφτιάξει κάτι τέτοιο, αλλά λειτουργούσε καλά! Γεμάτοι ενθουσιασμό καλύψαμε τον τομέα μας, ευγνώμονες για την υποκίνηση της αδελφής και για τα προνόμια που μας είχαν ανατεθεί.

Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος—Καιρός Δοκιμασίας

Καθώς τα σύννεφα του πολέμου πύκνωναν, ο Στάνλεϊ Ρότζερς και εγώ ήμασταν απασχολημένοι με τη διαφήμιση της δημόσιας διάλεξης «Αντιμετωπίστε τα Γεγονότα», που επρόκειτο να εκφωνηθεί στο Ρόγιαλ Άλμπερτ Χολ του Λονδίνου στις 11 Σεπτεμβρίου 1938. Αργότερα, συμμετείχα στη διανομή της εν λόγω ομιλίας σε μορφή βιβλιαρίου, μαζί με το βιβλιάριο Φασισμός ή Ελευθερία, που κυκλοφόρησε την επόμενη χρονιά. Και τα δύο βιβλιάρια εξέθεταν με σαφήνεια τις φιλοδοξίες που είχε η Γερμανία του Χίτλερ για άσκηση ολοκληρωτικής εξουσίας. Μέχρι τότε, είχα γίνει πασίγνωστος στο Ράνκορν για τη δημόσια διακονία μου και με σέβονταν για αυτήν. Πράγματι, το γεγονός ότι πάντοτε ήμουν στην πρώτη γραμμή της θεοκρατικής δράσης μού επέτρεψε να φανώ χρήσιμος μετέπειτα.

Η εταιρία στην οποία εργαζόμουν ανέλαβε να συνδέσει ένα νέο εργοστάσιο στα περίχωρα της πόλης με το δίκτυο ηλεκτροδότησης. Όταν έμαθα ότι επρόκειτο για εργοστάσιο κατασκευής όπλων, κατέστησα σαφές πως δεν θα μπορούσα να εργαστώ εκεί. Παρ’ όλο που δυσαρεστήθηκαν οι εργοδότες μου, ο προϊστάμενός μου με υπερασπίστηκε, και μου ανατέθηκε άλλη εργασία. Αργότερα έμαθα ότι είχε κάποια θεία που επίσης ήταν Μάρτυρας του Ιεχωβά.

Ένας συνάδελφος με ενθάρρυνε πολύ όταν είπε: «Δεν περιμέναμε κάτι διαφορετικό από εσένα, Ρετζ, εφόσον συμμετέχεις σε αυτό το Βιβλικό έργο επί τόσα χρόνια». Παρ’ όλα αυτά, έπρεπε να είμαι προσεκτικός, διότι πολλοί από τους συνεργάτες μου ήθελαν να μου δημιουργήσουν προβλήματα.

Τον Ιούνιο του 1940, έγινε δεκτή από το δικαστήριο του Λίβερπουλ η καταχώρισή μου ως αντιρρησία συνείδησης, υπό τον όρο ότι θα παρέμενα στην εργασία που είχα. Αυτό, βεβαίως, μου έδωσε τη δυνατότητα να συνεχίσω τη Χριστιανική διακονία μου.

Στην Ολοχρόνια Υπηρεσία

Καθώς ο πόλεμος έφτανε στο τέλος του, αποφάσισα να αφήσω την εργασία μου και να ενωθώ με την Αϊρίν στην ολοχρόνια διακονία. Το 1946 κατασκεύασα ένα τροχόσπιτο 5 μέτρων το οποίο έγινε σπίτι μας, και την επόμενη χρονιά μάς ζητήθηκε να μετακομίσουμε στο Άλβεστον, ένα χωριό στο Γκλόστερσερ. Στη συνέχεια, κάναμε σκαπανικό στην αρχαία πόλη του Σίρενσεστερ και στην πόλη Μπαθ. Το 1951 έλαβα την πρόσκληση να επισκέπτομαι εκκλησίες στη νότια Ουαλία ως περιοδεύων επίσκοπος, αλλά λιγότερο από δύο χρόνια αργότερα πήγαμε στη Βιβλική Σχολή Γαλαάδ της Σκοπιάς για να λάβουμε ιεραποστολική εκπαίδευση.

Τα μαθήματα της 21ης τάξης της σχολής διεξάχθηκαν στο Σάουθ Λάνσιγκ, στα βόρεια της πολιτείας της Νέας Υόρκης, και αποφοιτήσαμε το 1953, στη Συνέλευση της Κοινωνίας του Νέου Κόσμου που διεξάχθηκε στην Πόλη της Νέας Υόρκης. Η Αϊρίν και εγώ δεν γνωρίζαμε ποιος θα ήταν ο διορισμός μας μέχρι την ημέρα της αποφοίτησής μας. Πόσο ενθουσιαστήκαμε όταν μάθαμε ότι ο προορισμός μας ήταν το Περού. Γιατί; Επειδή ο Σίντνεϊ Φρέιζερ, ο ετεροθαλής αδελφός της Αϊρίν, και η σύζυγός του η Μάργκαρετ υπηρετούσαν ήδη πάνω από έναν χρόνο στο γραφείο τμήματος της Λίμα μετά την αποφοίτησή τους από τη 19η τάξη της Γαλαάδ!

Ενώ περιμέναμε να εκδοθούν οι βίζες μας, δαπανήσαμε λίγο χρόνο εργαζόμενοι στο Μπέθελ του Μπρούκλιν, αλλά σύντομα φύγαμε για τη Λίμα. Ο πρώτος από τους δέκα ιεραποστολικούς διορισμούς μας ήταν η πόλη Καγιάο, το κύριο λιμάνι του Περού, λίγο πιο δυτικά από τη Λίμα. Αν και είχαμε μάθει μερικά από τα στοιχειώδη της ισπανικής γλώσσας, ούτε η Αϊρίν ούτε εγώ μπορούσαμε τότε να διεξαγάγουμε κάποια συζήτηση σε αυτή τη γλώσσα. Πώς θα τα καταφέρναμε;

Προβλήματα και Προνόμια στο Κήρυγμα

Στη Γαλαάδ μάς ειπώθηκε ότι η μητέρα δεν διδάσκει τη γλώσσα στο βρέφος της. Απεναντίας, το βρέφος μαθαίνει καθώς η μητέρα του τού μιλάει. Έτσι λοιπόν, η συμβουλή που μας δόθηκε ήταν: «Βγείτε αμέσως στο έργο κηρύγματος και μάθετε τη γλώσσα από τον κόσμο. Αυτοί θα σας βοηθήσουν». Καθώς πάσχιζα να εξοικειωθώ με αυτή την καινούρια γλώσσα, φανταστείτε πώς ένιωσα όταν, δύο εβδομάδες μετά την άφιξή μας, διορίστηκα προεδρεύων επίσκοπος της Εκκλησίας Καγιάο! Πήγα να δω τον Σίντνεϊ Φρέιζερ, αλλά η συμβουλή του ήταν η ίδια με εκείνη που μας είχε δοθεί στη Γαλαάδ​—να συναναστρέφεστε με την εκκλησία και με τους ανθρώπους της περιοχής σας. Αποφάσισα να ακολουθήσω αυτή τη συμβουλή.

Ένα Σάββατο πρωί, συνάντησα κάποιον ξυλουργό στο μαγαζί του. «Πρέπει να συνεχίσω την εργασία μου», είπε, «αλλά, παρακαλώ, κάθησε και μίλησέ μου». Του είπα ότι θα το έκανα αυτό αλλά υπό έναν όρο: «Όταν κάνω λάθος, σε παρακαλώ να με διορθώνεις. Δεν θα προσβληθώ». Αυτός γέλασε και συμφώνησε με το αίτημά μου. Τον επισκεπτόμουν δύο φορές την εβδομάδα και διαπίστωσα πως αυτό αποτελούσε ιδανικό τρόπο για να εξοικειωθώ με την καινούρια μου γλώσσα, ακριβώς όπως μου είχαν πει.

Συμπτωματικά, στην πόλη Ίκα, το δεύτερο ιεραποστολικό διορισμό μας, συνάντησα άλλον έναν ξυλουργό και του εξήγησα για τη συμφωνία που είχα κάνει στο Καγιάο. Και αυτός δέχτηκε να με βοηθήσει παρόμοια, με αποτέλεσμα να βελτιωθούν αρκετά τα ισπανικά μου, αν και πέρασαν τρία χρόνια προτού καταφέρω να τα μιλάω με ευχέρεια. Αυτός ο άνθρωπος ήταν πάντοτε πολυάσχολος, αλλά κατάφερα να διεξάγω Γραφική μελέτη μαζί του διαβάζοντας τα Γραφικά εδάφια και κατόπιν εξηγώντας του το νόημά τους. Κάποια εβδομάδα που πήγα να τον δω, ο εργοδότης του μου είπε πως είχε φύγει για να εργαστεί σε μια νέα δουλειά στη Λίμα. Όταν αργότερα η Αϊρίν και εγώ πήγαμε στη Λίμα για μια συνέλευση περιφερείας, τον ξανασυνάντησα. Πόσο συγκινήθηκα όταν έμαθα ότι είχε έρθει σε επαφή με τους ντόπιους Μάρτυρες ώστε να συνεχίσει τη μελέτη του και ότι ο ίδιος και η οικογένειά του είχαν γίνει όλοι τους αφιερωμένοι υπηρέτες του Ιεχωβά!

Σε μια εκκλησία ανακαλύψαμε ότι ένα νεαρό ζευγάρι, αν και δεν ήταν παντρεμένοι, είχαν βαφτιστεί. Αφού συζητήσαμε μαζί τους τις Γραφικές αρχές που περιλαμβάνονται, αποφάσισαν να νομιμοποιήσουν τη σχέση τους, πράγμα που θα τους παρείχε τα προσόντα να γίνουν βαφτισμένοι Μάρτυρες. Έτσι λοιπόν, κανόνισα να τους πάω στο δημαρχείο για να καταχωριστεί ο γάμος τους. Τότε όμως ανέκυψε ένα πρόβλημα, καθώς εκείνοι είχαν τέσσερα παιδιά που επίσης δεν ήταν καταχωρισμένα, όπως απαιτούσε ο νόμος. Ήταν φυσικό να αναρωτιόμαστε πώς θα ενεργούσε ο δήμαρχος. «Επειδή αυτοί οι καλοί άνθρωποι, οι φίλοι σας οι Μάρτυρες του Ιεχωβά, μερίμνησαν για τη νομιμοποίηση του γάμου σας», είπε ο δήμαρχος, «εγώ θα εγγράψω τα παιδιά σας στα μητρώα χωρίς επιβάρυνση, αν και θα έπρεπε να πάρετε κλήση για κάθε παιδί». Πόσο ευγνώμονες ήμασταν, καθώς επρόκειτο για μια φτωχή οικογένεια και οποιοδήποτε πρόστιμο θα ήταν μεγάλο φορτίο για αυτούς!

Ο Άλμπερτ Ντ. Σρόντερ, από τα κεντρικά γραφεία των Μαρτύρων του Ιεχωβά στο Μπρούκλιν, μας επισκέφτηκε αργότερα και πρότεινε τη δημιουργία ενός νέου ιεραποστολικού οίκου σε μια άλλη τοποθεσία της Λίμα. Έτσι λοιπόν, η Αϊρίν και εγώ μαζί με δυο αδελφές, τη Φράνσις και την Ελίζαμπεθ Γκουντ από τις Ηνωμένες Πολιτείες, και ένα αντρόγυνο Καναδών μετακομίσαμε στην περιοχή Σαν Μπόρχα. Μέσα σε δυο τρία χρόνια, ευλογηθήκαμε με το σχηματισμό μιας ακόμα ευημερούσας εκκλησίας.

Ενόσω υπηρετούσαμε στο Ουανκάγιο, σε υψόμετρο μεγαλύτερο των 3.000 μέτρων στις κεντρικές ορεινές περιοχές, ήμασταν συνταυτισμένοι με την τοπική εκκλησία που αποτελούνταν από 80 Μάρτυρες. Εκεί έλαβα μέρος στην οικοδόμηση της δεύτερης Αίθουσας Βασιλείας που θα χτιζόταν στη χώρα. Διορίστηκα νομικός εκπρόσωπος των Μαρτύρων του Ιεχωβά, εφόσον χρειάστηκε να πάμε στο δικαστήριο τρεις φορές για να κατοχυρώσουμε τα νομικά μας δικαιώματα σχετικά με το οικόπεδο που είχαμε αγοράσει. Τέτοιες ενέργειες, σε συνδυασμό με την εκτενή μαθήτευση στην οποία συμμετείχαν πολλοί πιστοί ιεραπόστολοι εκείνα τα πρώτα χρόνια, έθεσαν γερό θεμέλιο για τη θαυμάσια αύξηση που βλέπουμε τώρα στο Περού—από 283 Μάρτυρες το 1953 σε πάνω από 83.000 σήμερα.

Θλιβερή Αναχώρηση

Απολαύσαμε πολύτιμη συναναστροφή με τους άλλους ιεραποστόλους σε όλους τους ιεραποστολικούς οίκους μας, όπου είχα συχνά το προνόμιο να υπηρετώ ως επίσκοπος του οίκου. Κάθε Δευτέρα πρωί, συγκεντρωνόμασταν προκειμένου να μιλήσουμε σχετικά με τις δραστηριότητές μας για την υπόλοιπη εβδομάδα και να αναθέσουμε καθήκοντα για τη φροντίδα του οίκου μας. Αντιλαμβανόμασταν ότι το πρώτιστο ήταν το κήρυγμα, και με αυτό υπόψη όλοι συνεργαζόμασταν αρμονικά. Ουδέποτε θυμάμαι να είχαμε κάποια ιδιαίτερη αντιπαράθεση σε οποιονδήποτε από τους οίκους μας, και χαίρομαι για αυτό.

Ο τελευταίος μας διορισμός ήταν στην Μπρένια, ένα άλλο προάστιο της Λίμα. Η στοργική εκκλησία των 70 Μαρτύρων γρήγορα μεγάλωσε και ξεπέρασε τους 100, οπότε μια άλλη εκκλησία σχηματίστηκε στην Παλομίνια. Τότε ήταν που αρρώστησε η Αϊρίν. Αρχικά παρατήρησα ότι κάπου κάπου δεν μπορούσε να θυμηθεί τι είχε πει και μερικές φορές δυσκολευόταν να θυμηθεί πώς να έρθει στον οίκο. Αν και της παρασχέθηκε εξαίρετη ιατρική περίθαλψη, η κατάστασή της σιγά σιγά επιδεινωνόταν.

Δυστυχώς, το 1990, έπρεπε να φροντίσω για το ταξίδι της επιστροφής μας στην Αγγλία, όπου η αδελφή μου η Άιβι μας δέχτηκε με καλοσύνη στο σπίτι της. Τέσσερα χρόνια αργότερα, η Αϊρίν πέθανε σε ηλικία 81 ετών. Εγώ συνεχίζω την ολοχρόνια διακονία, υπηρετώντας ως πρεσβύτερος σε μια από τις τρεις εκκλησίες της γενέτειράς μου. Μερικές φορές, ταξιδεύω επίσης στο Μάντσεστερ για να ενθαρρύνω τον τοπικό ισπανικό όμιλο.

Πρόσφατα, απόλαυσα μια συγκινητική εμπειρία που άρχισε πριν από δεκαετίες, όταν έβαζα στους οικοδεσπότες να ακούσουν πεντάλεπτες ομιλίες από το φωνογράφο μου. Θυμάμαι ολοζώντανα μια νεαρή μαθήτρια που στεκόταν πίσω από τη μητέρα της στην πόρτα, ακούγοντας το άγγελμα.

Αυτό το κορίτσι τελικά μετανάστευσε στον Καναδά, και μια φίλη της η οποία ζει στο Ράνκορν και είναι σήμερα Μάρτυρας συνέχισε να επικοινωνεί μαζί της. Έγραψε πρόσφατα ότι δύο αδελφές την επισκέφτηκαν και χρησιμοποίησαν εκφράσεις που απροσδόκητα έφεραν στη μνήμη της τα όσα είχε ακούσει σε εκείνη την πεντάλεπτη ηχογράφηση. Έχοντας διακρίνει την αλήθεια, είναι πλέον μια αφιερωμένη δούλη του Ιεχωβά και ζήτησε να διαβιβαστούν οι ευχαριστίες της στο νεαρό που επισκέφτηκε το σπίτι της μητέρας της πριν από 60 και πλέον χρόνια! Αληθινά, ποτέ δεν ξέρουμε πώς θα ριζώσουν και θα αναπτυχθούν οι σπόροι της αλήθειας.—Εκκλησιαστής 11:6.

Ναι, αναπολώ το παρελθόν με βαθιά ευγνωμοσύνη, καθώς σκέφτομαι τη ζωή που δαπάνησα στην πολύτιμη υπηρεσία του Ιεχωβά. Από την αφιέρωσή μου το 1931, ποτέ δεν έχασα κάποια συνέλευση του λαού του Ιεχωβά. Μολονότι η Αϊρίν και εγώ δεν αποκτήσαμε δικά μας παιδιά, είμαι ευτυχισμένος που, από πνευματική άποψη, έχω πάνω από 150 γιους και κόρες, και όλοι τους υπηρετούν τον ουράνιο Πατέρα μας, τον Ιεχωβά. Όπως το εξέφρασε η αγαπημένη μου σύζυγος, τα προνόμιά μας έχουν αποδειχτεί ασύγκριτη χαρά.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 24]

Η μητέρα μου, αρχές της δεκαετίας του 1900

[Εικόνα στη σελίδα 24, 25]

Αριστερά: Η Χίλντα Πάτζετ, εγώ, η Αϊρίν και η Τζόις Ρόουλι στο Λιντς, Αγγλία, 1940

[Εικόνα στη σελίδα 25]

Πάνω: Η Αϊρίν και εγώ μπροστά στο τροχόσπιτό μας

[Εικόνα στη σελίδα 27]

Διαφημίζοντας μια δημόσια ομιλία στο Κάρντιφ, Ουαλία, 1952