Προκατάληψη​—Παγκόσμιο Πρόβλημα

Ο ΤΖΟΝΑΘΑΝ, Αμερικανός κορεατικής καταγωγής, υπήρξε στόχος φυλετικής προκατάληψης στα παιδικά του χρόνια. Καθώς μεγάλωνε, έψαχνε ένα μέρος όπου δεν θα τον έκριναν εκ των προτέρων με βάση την εμφάνιση ή τη φυλή του. Έγινε γιατρός και έπιασε δουλειά σε μια κωμόπολη της βόρειας Αλάσκας, στις ΗΠΑ, όπου έμοιαζε στην όψη με πολλούς ασθενείς του. Έλπιζε ότι εκεί, στην παγωνιά του Αρκτικού Κύκλου, θα γλίτωνε επιτέλους από την ακόμη μεγαλύτερη παγωνιά της προκατάληψης.

Κάθε ελπίδα του, όμως, εξανεμίστηκε όταν πρόσφερε ιατρική βοήθεια σε μια 25χρονη που βρισκόταν σε κώμα. Μόλις η ασθενής συνήλθε, κοίταξε προσεκτικά τον Τζόναθαν και ξεστόμισε μια χυδαία έκφραση, φανερώνοντας τη βαθιά της απέχθεια για τους Κορεάτες. Έτσι λοιπόν, ο Τζόναθαν κατάλαβε με οδυνηρό τρόπο ότι όλες οι προσπάθειές του να γλιτώσει από την προκατάληψη, μετακομίζοντας κάπου όπου δεν ξεχώριζε, είχαν πέσει στο κενό.

Η εμπειρία του Τζόναθαν τονίζει μια θλιβερή πραγματικότητα. Η προκατάληψη είναι πανταχού παρούσα. Φαίνεται ότι, όπου υπάρχουν άνθρωποι, υπάρχει και προκατάληψη.

Παρότι, όμως, η προκατάληψη είναι τόσο διαδεδομένη, οι περισσότεροι την καταδικάζουν χωρίς δεύτερη σκέψη. Αυτό είναι στ’ αλήθεια παράδοξο. Πώς γίνεται κάτι τόσο απεχθές να είναι ταυτόχρονα τόσο εκτεταμένο; Προφανώς, πολλοί που αποδοκιμάζουν την προκατάληψη δεν την αναγνωρίζουν στον εαυτό τους. Θα λέγατε ότι αυτό μπορεί να ισχύει και για εσάς;

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

Είτε το καταλαβαίνουμε είτε όχι, δύσκολα ανιχνεύουμε ορισμένες προκαταλήψεις στην καρδιά μας. Η Αγία Γραφή εξηγεί το γιατί όταν λέει: «Η καρδιά είναι απατηλή περισσότερο από όλα». (Ιερεμίας 17:9, Η Αγία Γραφή σε Νεοελληνική Μεταφορά, Σπύρου Φίλου) Έτσι λοιπόν, ίσως αυταπατόμαστε πιστεύοντας ότι αποδεχόμαστε κάθε είδους ανθρώπους. Ή μπορεί να εκλογικεύουμε τη στάση μας θεωρώντας ότι δικαιολογημένα αντιπαθούμε τα μέλη ορισμένων ομάδων.

Για να καταλάβουμε πόσο δύσκολο είναι να διακρίνουμε αν έχουμε κάποια κρυμμένη προκατάληψη, ας φανταστούμε το παρακάτω σενάριο: Καθώς περπατάτε μόνοι τη νύχτα, σας πλησιάζουν δύο άγνωστοι νεαροί. Είναι σωματώδεις, και ο ένας φαίνεται να κρατάει κάτι.

Μήπως συμπεραίνετε ότι απειλείστε; Ομολογουμένως, ίσως κάποιες παλαιότερες εμπειρίες σας σάς καθιστούν προσεκτικούς, αλλά δικαιολογούν όντως το συμπέρασμά σας ότι οι δύο συγκεκριμένοι νεαροί είναι επικίνδυνοι; Μια πιο διερευνητική ερώτηση θα ήταν: Σε ποια φυλή ή εθνικότητα φαντάζεστε ότι ανήκουν; Η απάντησή σας μπορεί να αποκαλύψει πολλά. Ίσως δείξει ότι, μέχρις ενός σημείου, υπάρχουν ήδη μέσα σας σπόροι προκατάληψης.

Για να είμαστε ειλικρινείς, οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι ενδόμυχα όλοι έχουμε σε κάποιον βαθμό προκατάληψη της μιας ή της άλλης μορφής. Ακόμη και η Γραφή αναγνωρίζει μια πολύ κοινή μορφή προκατάληψης όταν αναφέρει: «Οι άνθρωποι κρίνουν τους άλλους με βάση την εμφάνισή τους». (1 Σαμουήλ 16:7, Σύγχρονη Αγγλική Μετάφραση [Contemporary English Version]) Εφόσον όλοι υποκύπτουμε σε αυτή την ανθρώπινη τάση​—πολλές φορές με ολέθριες συνέπειες—​υπάρχει άραγε ελπίδα να ξεπεράσουμε την προκατάληψη ή να την εξαλείψουμε από τη ζωή μας; Επίσης, θα ελευθερωθεί ποτέ ολόκληρος ο κόσμος από αυτήν;