Υποσημείωση

a Στους Βιβλικούς χρόνους, ήταν συνηθισμένο να χρησιμοποιούνται σπασμένα πήλινα κομμάτια, δηλαδή όστρακα, ως φτηνές επιφάνειες για γράψιμο. Η The International Standard Bible Encyclopedia (Διεθνής Στερεότυπη Εγκυκλοπαίδεια της Βίβλου) (1986) λέει: «Τα όστρακα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ακόμη και από τις πιο φτωχές τάξεις, οι οποίες δεν είχαν τη δυνατότητα να αγοράσουν οτιδήποτε άλλο για να γράφουν πάνω σ’ αυτό». Δεν ξέρουμε πόσο χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Ισραηλίτες όστρακα για να γράφουν Βιβλικά εδάφια. Είναι όμως ενδιαφέρον ότι τον έβδομο μ.Χ. αιώνα βρέθηκαν στην Αίγυπτο όστρακα στα οποία ήταν γραμμένα Βιβλικά εδάφια, πράγμα που δείχνει ότι από τέτοια όστρακα διάβαζε ο κοινός λαός μέρη της Αγίας Γραφής.