• Τα Αθώα Θύματα που Κακοποιήθηκαν στην Παιδική Ηλικία
    Ξύπνα!—1991 | Οκτώβριος 8

    • Τα Αθώα Θύματα που Κακοποιήθηκαν στην Παιδική Ηλικία

      «ΕΙΜΑΙ κοντά στα 40 τώρα», λέει η Αϊλίν.a «Και μολονότι το πρόβλημά μου ανέκυψε πριν από 30 και πλέον χρόνια, εξακολουθεί να με βασανίζει. Ο θυμός, η ενοχή, τα προβλήματα στο γάμο μου! Οι άλλοι προσπαθούν να με καταλάβουν, αλλά δεν μπορούν». Ποιο είναι το πρόβλημα της Αϊλίν; Έπεσε θύμα σεξουαλικής κακοποίησης στην παιδική της ηλικία, και οι συνέπειες αποδείχτηκαν γι’ αυτήν μακροχρόνιες.

      Σίγουρα η Αϊλίν δεν είναι η μόνη. Διάφορες έρευνες δείχνουν ότι ένας ανησυχητικά μεγάλος αριθμός γυναικών—και αντρών—έχουν υποστεί τέτοιου είδους κακομεταχείριση.b Η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών δεν είναι απλώς σπάνια εκδήλωση έκτροπης συμπεριφοράς, αλλά αποτελεί μια ευρέως διαδεδομένη συμφορά, η οποία έχει διεισδύσει σε κάθε κοινωνική, οικονομική, θρησκευτική και φυλετική ομάδα.

      Ευτυχώς, η τεράστια πλειονότητα των αντρών και των γυναικών ούτε καν θα σκέφτονταν ποτέ να κακομεταχειριστούν ένα παιδί μ’ αυτόν τον τρόπο. Όμως υπάρχει μια επικίνδυνη μειονότητα που έχει αυτή τη νοσηρή τάση. Και σε αντίθεση με την εικόνα την οποία έχει στο μυαλό του ο κόσμος γενικά, ελάχιστοι απ’ αυτούς που κακοποιούν παιδιά είναι ανισόρροποι μανιακοί οι οποίοι διακατέχονται από δολοφονικές τάσεις και έχουν τη συνήθεια να καραδοκούν σε παιδικές χαρές. Οι περισσότεροι απ’ αυτούς είναι άτομα που έχουν καλλιεργήσει ένα πειστικό επίχρισμα φυσιολογικής προσωπικότητας. Ικανοποιούν τους διεστραμμένους πόθους τους βάζοντας στόχο τα αφελή, απροστάτευτα παιδιά που τους δείχνουν εμπιστοσύνη—συνήθως τις ίδιες τους τις κόρες.c Μπροστά στον κόσμο, αυτοί μπορεί να συμπεριφέρονται στα παιδιά με ευγένεια και τρυφερότητα. Όταν είναι μόνοι μαζί τους, τα απειλούν, τους φέρονται βίαια και τα υποβάλλουν σε εξευτελιστικές και εξαχρειωτικές μορφές σεξουαλικής επίθεσης.

      Ομολογουμένως, είναι δύσκολο να κατανοήσει κανείς ότι αυτές οι φρικιαστικές πράξεις είναι δυνατό να λαβαίνουν χώρα σε τόσο πολλά σπιτικά που, φαινομενικά, είναι αξιοσέβαστα. Εντούτοις, ακόμα και στους Βιβλικούς χρόνους, τα παιδιά χρησιμοποιούνταν «για τη στιγμιαία ικανοποίηση . . . σεξουαλικού πάθους». (Το Διεθνές Κριτικό Σχολιολόγιο [The International Critical Commentary]· παράβαλε Ιωήλ 3:3.) Η Αγία Γραφή πρόβλεψε: ‘Αλλά να ξέρεις τούτο, ότι στις έσχατες μέρες θα υπάρχουν εδώ κρίσιμοι καιροί, δύσκολοι στην αντιμετώπισή τους. Επειδή οι άνθρωποι θα αγαπούν τον εαυτό τους . . . δεν θα έχουν φυσική αγάπη . . . [θα είναι] χωρίς αυτοέλεγχο, άγριοι, χωρίς αγάπη για την καλοσύνη’. Συνεπώς, δεν πρέπει να μας εκπλήσσει το γεγονός ότι σήμερα κακοποιούνται παιδιά σε μεγάλη κλίμακα.—2 Τιμόθεον 3:1, 3, 13, ΜΝΚ.

      Η κακοποίηση στην παιδική ηλικία ίσως να μην αφήσει σημάδια στο σώμα. Και ούτε όλες οι ενήλικες γυναίκες που υπήρξαν τέτοιου είδους θύματα στην παιδική τους ηλικία είναι εμφανώς καταβεβλημμένες. Αλλά όπως παρατήρησε μια αρχαία παροιμία: «Έτι και εις τον γέλωτα πονεί η καρδία». (Παροιμίαι 14:13) Ναι, πολλά θύματα έχουν βαθιά συναισθηματικά σημάδια—κρυφά τραύματα που υποβόσκουν μέσα τους. Γιατί, όμως, προξενεί τόσο μεγάλη βλάβη σε μερικά άτομα η κακοποίηση που υπέστησαν στην παιδική ηλικία; Γιατί το πέρασμα του χρόνου δεν αρκεί πάντοτε για να γιατρευτούν τα τραύματα που προκαλούνται; Η έκταση αυτού του θλιβερού προβλήματος απαιτεί την προσοχή μας. Είναι αλήθεια πως ίσως σας είναι δυσάρεστο να διαβάσετε ορισμένα από τα ακόλουθα—ιδιαίτερα αν έχετε πέσει θύμα κακοποίησης στην παιδική σας ηλικία. Αλλά να είστε σίγουρες ότι υπάρχει ελπίδα, ότι μπορείτε να αναρρώσετε.

  • Τα Κρυφά Τραύματα των Θυμάτων της Κακοποίησης
    Ξύπνα!—1991 | Οκτώβριος 8

    • Τα Κρυφά Τραύματα των Θυμάτων της Κακοποίησης

      «Μισώ τον εαυτό μου. Σκέφτομαι συνέχεια ότι θα έπρεπε να είχα κάνει κάτι, να είχα πει κάτι για να το σταματήσω. Νιώθω τόσο βρόμικη».—Αν.

      «Νιώθω αποξενωμένη από τους ανθρώπους. Συχνά αντιμετωπίζω αισθήματα απόγνωσης και απελπισίας. Μερικές φορές θέλω να πεθάνω».—Τζιλ.

      «Η ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗ κακοποίηση στην παιδική ηλικία είναι . . . μια ολέθρια, επιβλαβής και εξευτελιστική επίθεση στο νου, στην ψυχή και στο σώμα του παιδιού . . . Η κακοποίηση παραβιάζει κάθε πλευρά της ύπαρξης του ατόμου». Αυτά λέει το βιβλίο Το Δικαίωμα για Αθωότητα (The Right to Innocence), της Μπέβερλι Ίνγκελ.

      Δεν αντιδρούν όλα τα παιδιά με τον ίδιο τρόπο στην κακοποίηση.a Τα παιδιά έχουν διαφορές στην προσωπικότητα, στην ικανότητα να αντιμετωπίζουν προβλήματα και στα συναισθηματικά αποθέματα. Επίσης, πολλά εξαρτιούνται από τη σχέση του παιδιού μ’ αυτόν που το κακοποίησε, από το πόσο σοβαρή ήταν η κακοποίηση, από το πόσο διήρκεσε η κακοποίηση, από την ηλικία του παιδιού και από άλλους παράγοντες. Επιπρόσθετα, αν η κακοποίηση έρθει στην επιφάνεια και το παιδί λάβει στοργική συμπαράσταση από κάποιον ενήλικο, η βλάβη μπορεί συχνά να μειωθεί. Ωστόσο, πολλά θύματα υποφέρουν από βαθιά συναισθηματικά τραύματα.

      Γιατί Προξενεί Συντριβή

      Η Αγία Γραφή προσφέρει ενόραση ως προς το γιατί προκαλείται τέτοιου είδους βλάβη. Το εδάφιο Εκκλησιαστής 7:7 παρατηρεί: «Η καταδυναστεία [καταπίεση, ΜΝΚ] παραλογίζει τον σοφόν». Αν αυτό αληθεύει για έναν ενήλικο, φανταστείτε το αποτέλεσμα που θα έχει η κτηνώδης καταπίεση σ’ ένα μικρό κορίτσι—ιδιαίτερα αν αυτός που το κακοποιεί είναι ο γονέας του, που τον εμπιστεύεται. Εξάλλου, τα πρώτα λίγα χρόνια της ζωής είναι κρίσιμα για τη συναισθηματική και πνευματική ανάπτυξη του παιδιού. (2 Τιμόθεον 3:15) Σ’ αυτά τα τρυφερά χρόνια, το κοριτσάκι αρχίζει να αποκτά ηθικά όρια και αίσθημα προσωπικής αξίας. Αναπτύσσοντας τους δεσμούς με τους γονείς του, το κοριτσάκι μαθαίνει επίσης τι σημαίνει αγάπη και εμπιστοσύνη.—Ψαλμός 22:9, ΜΝΚ.

      «Με τα κακοποιημένα παιδιά», εξηγεί ο Δρ Τζ. Πάτρικ Γκάνον, «αυτή η διαδικασία ανάπτυξης της εμπιστοσύνης ξεφεύγει από την κανονική τροχιά». Εκείνος που κακοποιεί το κοριτσάκι προδίδει την εμπιστοσύνη που του έχει· του στερεί κάθε ίχνος ασφάλειας, προσωπικής ζωής ή αυτοσεβασμού και το χρησιμοποιεί απλώς ως αντικείμενο για τη δική του ικανοποίηση.b Τα μικρά παιδιά δεν καταλαβαίνουν τη σημασία των ανήθικων πράξεων τις οποίες εξαναγκάζονται να δεχτούν, αλλά σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις βρίσκουν την εμπειρία ενοχλητική, τρομακτική, εξευτελιστική.

      Γι’ αυτό η κακοποίηση παιδιών έχει χαρακτηριστεί ως «προδοσία του χειρίστου είδους». Αυτό μας θυμίζει το ερώτημα του Ιησού: «Ποιος από σας, όταν το παιδί του ζητήση ψωμί, θα του δώση πέτρα;» (Ματθαίος 7:9, ΚΔΤΚ) Κι όμως, εκείνος που κακοποιεί το παιδί τού δίνει, όχι αγάπη και στοργή, αλλά την πιο σκληρή «πέτρα» που υπάρχει—τη σεξουαλική κακοποίηση.

      Γιατί Παραμένουν τα Τραύματα

      Το εδάφιο Παροιμίαι 22:6 λέει: «Δίδαξον το παιδίον εν αρχή της οδού αυτού· και δεν θέλει απομακρυνθή απ’ αυτής ουδέ όταν γηράση». Σαφώς, η επιρροή του γονέα μπορεί να διαρκέσει μια ολόκληρη ζωή. Τι γίνεται, όμως, αν ένα κορίτσι διδάσκεται να πιστεύει ότι είναι ανίσχυρο να εμποδίσει τη σεξουαλική επίθεση; Αν διδάσκεται να συμμετέχει σε διαστροφές για να παίρνει ως αντάλλαγμα «αγάπη»; Αν διδάσκεται να βλέπει τον εαυτό της άχρηστο και βρόμικο; Δεν θα μπορούσε αυτό να την οδηγήσει σε καταστροφική συμπεριφορά για όλη της τη ζωή; Αυτό δεν σημαίνει ότι η κακοποίηση στην παιδική ηλικία δικαιολογεί τη μετέπειτα ανάρμοστη συμπεριφορά της ως ενήλικης, αλλά μας βοηθάει να εξηγήσουμε γιατί τα θύματα κακοποίησης μπορεί να έχουν την τάση να ενεργούν ή να αισθάνονται μ’ ένα συγκεκριμένο τρόπο.

      Πολλά θύματα κακοποίησης υποφέρουν από ένα σωρό συμπτώματα, στα οποία περιλαμβάνεται και η κατάθλιψη. Μερικές γυναίκες μάλιστα ταράζονται από επίμονα και μερικές φορές εξουθενωτικά αισθήματα ενοχής, ντροπής και οργής. Σε άλλα θύματα ίσως παρατηρείται καταστολή των συναισθημάτων, ανικανότητα να εκφράσουν ή ακόμα και να νιώσουν κάποιο συναίσθημα. Επίσης, πολλές γυναίκες βασανίζονται επειδή έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και αισθάνονται ανίσχυρες. Η Σάλι, που την κακοποιούσε ο θείος της, θυμάται: «Κάθε φορά που μου επιτιθόταν, ένιωθα ανίσχυρη και παγωμένη, μουδιασμένη, κοκαλωμένη, σαστισμένη. Αναρωτιόμουν γιατί γινόταν αυτό;» Η ψυχολόγος Σίνθια Τάουερ αναφέρει: «Απ’ ό,τι δείχνουν ορισμένες μελέτες, συχνά γυναίκες που κακοποιήθηκαν όταν ήταν παιδιά έχουν σε όλη τους τη ζωή την ιδέα ότι είναι θύματα». Μπορεί να παντρευτούν έναν άντρα που τις κακοποιεί, να δίνουν την εντύπωση τρωτού ατόμου ή να νιώθουν ανίσχυρες να υπερασπιστούν τον εαυτό τους όταν απειλούνται.

      Φυσιολογικά, τα παιδιά έχουν ένα χρονικό περιθώριο 12 περίπου χρόνων για να προετοιμαστούν να αντιμετωπίσουν τα συναισθήματα που εγείρονται μέσα τους στην περίοδο της εφηβείας. Αλλά όταν ένα μικρό κορίτσι εξαναγκάζεται να δεχτεί αισχρές πράξεις, μπορεί να συντρίβεται από το βάρος των αισθημάτων που εγείρονται μέσα του. Όπως έδειξε μια μελέτη, κάτι τέτοιο μπορεί αργότερα να εμποδίσει την ικανότητά της να απολαμβάνει τις ιδιαίτερες συζυγικές σχέσεις. Ένα θύμα ονόματι Λίντα παραδέχεται: «Θεωρώ τη σεξουαλική πλευρά του γάμου ως το δυσκολότερο πράγμα στη ζωή μου. Μου δημιουργείται η τρομακτικότατη αίσθηση ότι αυτός είναι ο πατέρας μου, και με πιάνει πανικός». Άλλα θύματα μπορεί να αντιδρούν με ακριβώς αντίθετο τρόπο και να αναπτύσσουν ακαταμάχητες ανήθικες επιθυμίες. «Ζούσα αχαλίνωτη ζωή και έφτανα στο σημείο να έχω σεξουαλικές σχέσεις με άντρες που ούτε καν γνώριζα», παραδέχεται η Τζιλ.

      Τα θύματα κακοποίησης μπορεί επίσης να δυσκολεύονται να διατηρούν υγιείς σχέσεις. Για μερικές γυναίκες είναι αδύνατο να τα πάνε καλά με άντρες ή με άτομα που αντιπροσωπεύουν κάποια μορφή εξουσίας. Μερικές υποσκάπτουν τις φιλίες ή το γάμο τους με το να κακομεταχειρίζονται οι ίδιες το άλλο άτομο ή να το εξουσιάζουν. Άλλες πάλι έχουν την τάση να αποφεύγουν εντελώς τις στενές σχέσεις.

      Μάλιστα υπάρχουν θύματα που στρέφουν τα καταστροφικά τους αισθήματα στον εαυτό τους. «Μισούσα το σώμα μου επειδή είχε ανταποκριθεί στη διέγερση της κακοποίησης», παραδέχεται η Ρίμπα. Είναι τραγική η διαπίστωση ότι οι διαταραχές της διατροφής,c η ψύχωση με τη δουλειά, ο αλκοολισμός και η χρήση ναρκωτικών είναι συνηθισμένα φαινόμενα στα θύματα κακοποίησης—απελπισμένες προσπάθειες να καταπνίξουν τα αισθήματά τους. Μερικές γυναίκες μπορεί επίσης να εκδηλώνουν ανοιχτά το μίσος τους για τον εαυτό τους με πιο άμεσους τρόπους. «Έχω χαράξει το κορμί μου, έχω μπήξει τα νύχια μου στα μπράτσα μου, έχω κάψει το δέρμα μου», προσθέτει η Ρίμπα. «Ένιωθα ότι μου άξιζε να υφίσταμαι κακομεταχείριση».

      Ωστόσο δεν πρέπει να καταλήγετε βιαστικά στο συμπέρασμα ότι οποιοδήποτε άτομο νιώθει ή ενεργεί με τέτοιον τρόπο έχει κατ’ ανάγκη υποστεί σεξουαλική κακοποίηση. Μπορεί να περιλαμβάνονται άλλοι σωματικοί ή συναισθηματικοί παράγοντες. Για παράδειγμα, οι ειδικοί λένε ότι παρόμοια συμπτώματα είναι συνηθισμένα και σε ενηλίκους οι οποίοι έχουν μεγαλώσει σε οικογένειες που δεν λειτουργούσαν σωστά—στις οποίες οι γονείς τους τούς έδερναν, τους υποβίβαζαν και τους εξευτέλιζαν, αγνοούσαν τις σωματικές τους ανάγκες ή στις οποίες οι γονείς ήταν ναρκομανείς ή αλκοολικοί.

      Πνευματική Βλάβη

      Η πιο ύπουλη συνέπεια απ’ όλες όσες μπορεί να επιφέρει η κακοποίηση στην παιδική ηλικία είναι η ενδεχόμενη πνευματική βλάβη. Η σεξουαλική κακοποίηση αποτελεί ‘μολυσμό της σάρκας και του πνεύματος’. (2 Κορινθίους 7:1) Υποβάλλοντας ένα κοριτσάκι σε διεστραμμένες πράξεις, παραβιάζοντας τα σωματικά και τα ηθικά όρια της μικρής και προδίδοντας την εμπιστοσύνη της, εκείνος που την κακοποιεί μολύνει το πνεύμα της, δηλαδή τη διανοητική τάση που τη διακατέχει. Αυτό μπορεί αργότερα να εμποδίσει την ηθική και πνευματική ανάπτυξη του θύματος.

      Επιπρόσθετα, το βιβλίο Αντιμετώπιση της Αλληλεξάρτησης (Facing Codependence), της Πίας Μέλοντι, σημειώνει: «Οποιαδήποτε σοβαρή κακοποίηση . . . είναι επίσης και πνευματική κακοποίηση, επειδή καταστρέφει την εμπιστοσύνη του παιδιού σε μια Ανώτερη Δύναμη». Για παράδειγμα, μια Χριστιανή γυναίκα ονόματι Έλεν ρωτάει: «Πώς μπορώ να σκέφτομαι τον Ιεχωβά ως Πατέρα, όταν η εντύπωση που έχω για ένα γήινο πατέρα είναι η εικόνα ενός άντρα σκληρού και βίαιου;» Άλλο ένα θύμα ονόματι Τέρι λέει: «Ποτέ δεν αναφερόμουν στον Ιεχωβά αποκαλώντας τον Πατέρα. Θεό, Κύριο, Κυρίαρχο, Δημιουργό, ναι! Πατέρα, όμως, όχι!»

      Τέτοιου είδους γυναίκες δεν είναι κατ’ ανάγκη πνευματικά αδύναμες ούτε ελλιπείς σε πίστη. Αντίθετα, οι επίμονες προσπάθειες που κάνουν για να ακολουθούν τις αρχές της Αγίας Γραφής αποτελούν ένδειξη πνευματικής δύναμης! Αλλά φανταστείτε πώς μπορεί να νιώθουν μερικές απ’ αυτές όταν διαβάζουν κάποια Γραφική σκέψη όπως το εδάφιο Ψαλμός 103:13, το οποίο λέει: ‘Καθώς σπλαγχνίζεται ο πατήρ τα τέκνα, ούτως ο Ιεχωβά σπλαγχνίζεται τους φοβουμένους αυτόν’. Μερικές μπορεί να κατανοούν αυτό το εδάφιο εγκεφαλικά. Αλλά χωρίς να έχουν υγιή άποψη για το τι είναι πατέρας, ίσως είναι δύσκολο να νιώσουν αυτό το εδάφιο να τις αγγίζει συναισθηματικά!

      Άλλες, επίσης, ίσως δυσκολεύονται να είναι ‘σαν παιδιά’ ενώπιον του Θεού—τρωτές, ταπεινές, έτοιμες να δείξουν εμπιστοσύνη. Ίσως συγκρατούν και δεν φανερώνουν τα αληθινά τους αισθήματα στον Θεό όταν προσεύχονται. (Μάρκος 10:15) Ίσως διστάζουν να εφαρμόσουν στον εαυτό τους τα λόγια που έγραψε ο Δαβίδ στα εδάφια Ψαλμός 62:7, 8: «Εν τω Θεώ είναι η σωτηρία μου και η δόξα μου· η πέτρα της δυνάμεώς μου, το καταφύγιόν μου, είναι εν τω Θεώ. Ελπίζετε επ’ αυτόν εν παντί καιρώ· ανοίγετε, λαοί, ενώπιον αυτού τας καρδίας σας· ο Θεός είναι καταφύγιον εις ημάς». Ίσως ακόμα να υπονομεύεται η πίστη τους από αισθήματα ενοχής και αναξιότητας. Ένα θύμα είπε: «Πιστεύω στη Βασιλεία του Ιεχωβά πάρα πολύ. Όμως, ουσιαστικά δεν νιώθω ότι είμαι τόσο καλή ώστε να βρίσκομαι κι εγώ εκεί».

      Φυσικά, δεν επηρεάζονται με τον ίδιο τρόπο όλες οι γυναίκες που υπήρξαν θύματα. Μερικές ελκύονται από τον Ιεχωβά βλέποντάς τον ως στοργικό Πατέρα και δεν νιώθουν να υπάρχει κανένα εμπόδιο στη σχέση τους μαζί του. Όπως κι αν έχουν τα πράγματα, αν πέσατε θύμα σεξουαλικής κακοποίησης στην παιδική σας ηλικία, ίσως διαπιστώσετε ότι είναι πολύ σημαντικό να διακρίνετε πώς έχει επηρεάσει το γεγονός αυτό τη ζωή σας. Μερικές γυναίκες ίσως είναι ευχαριστημένες με το να αφήνουν τα πράγματα όπως έχουν. Αλλά, αν σας φαίνεται ότι η βλάβη που έχετε υποστεί είναι μεγάλη, πάρτε θάρρος. Τα τραύματά σας μπορούν να γιατρευτούν.

      a Η εξέτασή μας έχει ως επίκεντρο εκείνο που η Αγία Γραφή ονομάζει πορνεία. (1 Κορινθίους 6:9· παράβαλε Λευιτικόν 18:6-22.) Αυτή περιλαμβάνει όλες τις μορφές ανήθικης σεξουαλικής επαφής. Άλλες πράξεις κακοποίησης, όπως η επιδειξιμανία, η ηδονοβλεψία και η έκθεση στην πορνογραφία, μολονότι δεν αποτελούν πορνεία, μπορούν επίσης να βλάψουν συναισθηματικά ένα παιδί.

      b Επειδή τα παιδιά έχουν φυσιολογικά την τάση να εμπιστεύονται τους ενηλίκους, η κακοποίηση από ένα έμπιστο μέλος της οικογένειας, μεγαλύτερο αδελφό, οικογενειακό φίλο ή ακόμα κι από έναν ξένο αποτελεί εξίσου ολέθρια προδοσία της εμπιστοσύνης.

      c Βλέπε Ξύπνα! 22 Δεκεμβρίου 1990.

  • ‘Καιρός για Γιατρειά’
    Ξύπνα!—1991 | Οκτώβριος 8

    • ‘Καιρός για Γιατρειά’

      Η Αν ήταν το καταφύγιο όλων· ο σωτήρας για οποιονδήποτε είχε κάποιο πρόβλημα. Αξιοπρεπής και άψογη σε εμφάνιση, δεν έδινε την παραμικρή εντύπωση ότι είχε κρυφά συναισθηματικά τραύματα, ώσπου μια μέρα άρχισε να θυμάται. «Ήμουν στη δουλειά», αναλογίζεται η Αν, «και άρχισα να νιώθω πόνους και έντονη ντροπή. Μόλις και μετά βίας στεκόμουν στα πόδια μου! Υπέφερα μέρες ολόκληρες. Κι έπειτα ήρθε στο μυαλό μου η εικόνα του πατριού μου που μου επιτέθηκε—στην ουσία, με βίασε. Και δεν ήταν η μοναδική φορά».

      ΥΠΑΡΧΕΙ κατάλληλος ‘καιρός για γιατρειά’. (Εκκλησιαστής 3:3) Και για πολλά άτομα που έγιναν θύματα κακοποίησης στην παιδική ηλικία—όπως η Αν—η εμφάνιση αναμνήσεων που ήταν επί πολύ καιρό κρυμμένες αποτελεί σημαντικό μέρος της διαδικασίας για τη γιατρειά.

      Πώς, όμως, είναι δυνατόν να ξεχάσει κανείς κάτι τόσο τραυματικό όσο η σεξουαλική επίθεση; Σκεφτείτε πόσο αβοήθητο είναι ένα κοριτσάκι στις ερωτικές επιθέσεις ενός πατέρα ή ενός άλλου ισχυρού ενηλίκου. Δεν μπορεί να τρέξει. Δεν τολμάει να φωνάξει. Και δεν τολμάει να το πει—σε κανέναν! Κι όμως, μπορεί να είναι αναγκασμένη να βλέπει καθημερινά αυτόν που την κακοποίησε και να φέρεται σαν να μη συνέβη τίποτα. Για μια ενήλικη θα ήταν δύσκολο να εξακολουθεί να υποκρίνεται μ’ αυτόν τον τρόπο· για ένα κοριτσάκι είναι σχεδόν αδύνατο. Έτσι, χρησιμοποιεί την εκπληκτική φαντασία με την οποία είναι προικισμένα τα παιδιά και ξεφεύγει διανοητικά! Προσποιείται ότι δεν συνέβη κακοποίηση, σβήνοντάς την τελείως από το μυαλό της ή νεκρώνοντας τις αισθήσεις της ως προς αυτήν.

      Στην πραγματικότητα, όλοι μας κατά καιρούς αποκλείουμε από το μυαλό μας πράγματα που δεν θέλουμε να βλέπουμε ή να ακούμε. (Παράβαλε Ιερεμίας 5:21.) Αλλά τα θύματα κακοποίησης χρησιμοποιούν αυτή την ικανότητα ως μέσο επιβίωσης. Μερικά θύματα αναφέρουν: «Προσποιούμουν ότι αυτό συνέβαινε σε κάποιαν άλλη και ότι εγώ ήμουν απλώς θεατής». «Προσποιούμουν ότι κοιμόμουν». «Στο μυαλό μου έλυνα τις ασκήσεις των μαθηματικών μου».—Ισχυροί στα Εξασθενημένα Σημεία (Strong at the Broken Places), της Λίντας Τ. Σάνφορντ.

      Δεν προξενεί έκπληξη, λοιπόν, ότι το βιβλίο Πώς να Ξεπεράσετε την Κακοποίηση που Συνέβη στην Παιδική σας Ηλικία (Surviving Child Sexual Abuse) υποστηρίζει: «Υπολογίζεται ότι μέχρι και 50 τοις εκατό των ατόμων που κακοποιήθηκαν σεξουαλικά στην παιδική τους ηλικία και το ξεπέρασαν δεν έχουν συνείδηση αυτών των εμπειριών τους». Άλλα άτομα, όμως, ίσως θυμούνται την κακοποίηση αυτή καθαυτή, αλλά δεν αφήνουν τον εαυτό τους να θυμάται τα αισθήματα τα οποία συνδέονταν μ’ αυτήν—τον πόνο, την οργή, την ντροπή.

      Απώθηση—Η Μάχη που Γίνεται στο Μυαλό

      Δεν είναι, λοιπόν, καλύτερα να μείνουν θαμμένα αυτά τα πράγματα—απλώς να ξεχαστούν από τα θύματα; Μερικές γυναίκες ίσως διαλέξουν να κάνουν ακριβώς αυτό. Άλλες όμως δεν μπορούν. Συμβαίνει αυτό που λένε τα εδάφια Ιώβ 9:27, 28: «Αν χαμογελάσω και προσπαθήσω να ξεχάσω τον πόνο μου, όλα μου τα βάσανα έρχονται ξανά πίσω και με κατατρέχουν». (Σημερινή Αγγλική Μετάφραση [Today’s English Version]) Η απώθηση τρομακτικών αναμνήσεων είναι μια εξουθενωτική διανοητική προσπάθεια, μια σκληρή μάχη που μπορεί να έχει ακόμα και σοβαρές συνέπειες στην υγεία.

      Καθώς το θύμα μεγαλώνει σε ηλικία, οι πιέσεις της ζωής συχνά το κάνουν να μην μπορεί πια να παραμερίζει τόσο εύκολα το παρελθόν. Η μυρωδιά μιας κολόνιας, ένα γνώριμο πρόσωπο, ένας ξαφνικός ήχος ή ακόμα και η σωματική εξέταση από τον παθολόγο ή τον οδοντίατρο μπορεί να πυροδοτήσουν έναν τρομακτικό χείμαρρο αναμνήσεων και αισθημάτων.a Δεν είναι καλύτερα γι’ αυτή τη γυναίκα να καταβάλει απλώς μεγαλύτερη προσπάθεια να ξεχάσει; Σ’ αυτό το σημείο πολλά θύματα βρίσκουν ανακούφιση καταβάλλοντας προσπάθεια να θυμηθούν! Μια γυναίκα ονόματι Τζιλ λέει: ‘Από τη στιγμή που οι αναμνήσεις έρχονται στην επιφάνεια, χάνουν τη δύναμή τους. Είναι πιο οδυνηρό και επικίνδυνο να τις κρατήσεις μέσα σου παρά να απαλλαχτείς απ’ αυτές’.

      Αξίζει να Αναγνωρίσετε Ότι Συνέβη

      Γιατί; Καταρχήν, αν το θύμα θυμηθεί, θα του δοθεί η δυνατότητα να νιώσει θλίψη. Η θλίψη είναι φυσιολογική αντίδραση για κάποιο συναισθηματικό τραύμα· μας βοηθάει να αφήνουμε τα οδυνηρά γεγονότα πίσω μας. (Εκκλησιαστής 3:4· 7:1-3) Όμως, η γυναίκα που πέφτει θύμα κακοποίησης στερείται την ευκαιρία να νιώσει θλίψη, αναγκάζεται να αρνηθεί την πραγματικότητα της φρικιαστικής της εμπειρίας, να καταπνίξει τον πόνο της. Αυτή η απώθηση μπορεί να καταλήξει σ’ εκείνο που οι γιατροί αποκαλούν μετατραυματικές διαταραχές ψυχολογικής πίεσης—μια κατάσταση ψυχικής νέκρωσης, κατά την οποία το άτομο είναι κυριολεκτικά άδειο από συναισθήματα.—Παράβαλε Ψαλμός 143:3, 4, ΜΝΚ.

      Καθώς επανέρχονται οι αναμνήσεις, το θύμα μπορεί στην κυριολεξία να ξαναζεί την κακοποίηση. Μερικά θύματα επιστρέφουν, έστω και προσωρινά, στην παιδική κατάσταση. «Όταν γυρνάνε στο μυαλό μου εικόνες από το παρελθόν», αναλογίζεται η Τζιλ, «συχνά έχω και σωματικά συμπτώματα. Μερικές φορές οι αναμνήσεις είναι τόσο καταπιεστικές, που νιώθω ότι με οδηγούν στην τρέλα». Η επί πολύ καιρό καταπιεσμένη παιδική οργή μπορεί τώρα να έρθει αιφνίδια στην επιφάνεια. «Όταν θυμάμαι, βυθίζομαι στην κατάθλιψη και γεμίζω θυμό», λέει η Σίλα. Αλλά κάτω απ’ αυτές τις μοναδικές συνθήκες, ο θυμός είναι κατάλληλος. Νιώθετε θλίψη, εκφράζετε την καταπιεσμένη, δικαιολογημένη οργή! Έχετε το δικαίωμα να μισείτε τις πονηρές πράξεις που διαπράχθηκαν εναντίον σας.—Ρωμαίους 12:9.

      Ένα θύμα κακοποίησης λέει: «Όταν μπόρεσα στ’ αλήθεια να θυμηθώ, ένιωσα μεγάλη ανακούφιση . . . Τουλάχιστον τώρα ήξερα με τι είχα να κάνω. Όσο δύσκολο κι αν μου ήταν να θυμάμαι, αυτό μου έδωσε πίσω ένα μέρος της ζωής μου που ανέκαθεν μου προξενούσε τρόμο, επειδή ήταν τόσο άγνωστο και μυστηριώδες».—Το Δικαίωμα για Αθωότητα (The Right to Innocence).

      Η επαναφορά των γεγονότων στη μνήμη μπορεί επίσης να βοηθήσει ένα θύμα να φτάσει στη ρίζα μερικών προβλημάτων του. «Πάντα ήξερα ότι ένιωθα βαθύ μίσος για τον εαυτό μου και θυμό, αλλά δεν ήξερα γιατί», λέει μια γυναίκα που υπήρξε θύμα αιμομιξίας. Η επαναφορά των γεγονότων στη μνήμη βοηθάει πολλές γυναίκες να συνειδητοποιήσουν ότι δεν έφταιγαν εκείνες γι’ αυτό που συνέβη, αλλά ότι έπεσαν θύματα.

      Φυσικά, δεν θυμούνται όλες την κακοποίησή τους με τόσο έντονο ή τόσο ζωντανό τρόπο όσο άλλες. Και οι περισσότεροι σύμβουλοι συμφωνούν ότι δεν είναι απαραίτητο να θυμηθούν τα θύματα όλες τις λεπτομέρειες της κακοποίησής τους για να γιατρευτούν από τις συνέπειές της. Και μόνο η αναγνώριση ότι συνέβη η κακοποίηση μπορεί να είναι ένα μεγάλο βήμα προς την ανάρρωση.—Βλέπε πλαίσιο.

      Δεχτείτε Συμπαράσταση

      Αν πέσατε θύμα σεξουαλικής κακοποίησης στην παιδική σας ηλικία, μην προσπαθήσετε να περάσετε μόνη σας τη θύελλα των συναισθημάτων που ξεπηδούν όταν επανέρχονται οι αναμνήσεις. Αυτό που θα σας βοηθήσει είναι το να συζητήσετε εκτενώς πώς αισθάνεστε. (Παράβαλε Ιώβ 10:1· 32:20.) Μερικές γυναίκες που είναι εξαιρετικά καταπονημένες ίσως αποφασίσουν να ζητήσουν τη βοήθεια ενός έμπειρου γιατρού, συμβούλου ή ειδικού σε θέματα ψυχικής υγείας. Όποια κι αν είναι η περίπτωση, ένας έμπιστος φίλος, ο γαμήλιος σύντροφος, μέλη της οικογένειας ή οι Χριστιανοί επίσκοποι οι οποίοι είναι διατεθειμένοι να ακούσουν με συμπόνια και σεβασμό μπορούν επίσης να αποδειχτούν πολύτιμοι σύμμαχοι.b «Η μεγαλύτερη βοήθεια για μένα ήταν η καλύτερή μου φίλη, η Τζούλι», λέει η Τζάνετ. «Με αφήνει να μιλάω ξανά και ξανά για κάποια ανάμνησή μου. Με αφήνει να νιώθω τα συναισθήματα που προκύπτουν. Ακούει και ανταποκρίνεται με κατανόηση».

      Όταν δείχνετε εμπιστοσύνη διακινδυνεύετε πολλά, και ίσως νιώθετε ανάξιες να λάβετε τη βοήθεια κάποιου—ή ίσως ντρέπεστε τόσο, ώστε δεν μπορείτε να μιλήσετε για την κακοποίησή σας. Αλλά ο αληθινός φίλος ή φίλη ‘γεννιέται για καιρό θλίψης’ και μπορεί κάλλιστα να σταθεί στο ύψος της περίστασης αν του δώσετε ή της δώσετε την ευκαιρία. (Παροιμίαι 17:17, ΜΝΚ) Ωστόσο, να είστε εκλεκτικές όσον αφορά το άτομο στο οποίο ανοίγετε την καρδιά σας. Μάθετε να αποκαλύπτετε τις ανησυχίες σας σιγά-σιγά. Αν το φιλικό σας πρόσωπο αποδειχτεί συμπονετικό και διακριτικό, τότε ίσως μπορείτε να του εκμυστηρευτείτε περισσότερα πράγματα.

      Επίσης είναι υποβοηθητικό να φροντίζετε καλά το σώμα σας. Να ξεκουράζεστε όσο πρέπει. Να ασκήστε με μέτρο. Συνηθίστε να τρώτε υγιεινά. Αν είναι δυνατόν, απλοποιήστε τη ζωή σας. Μη διστάζετε να κλάψετε. Ίσως ο πόνος φαίνεται ατελείωτος, αλλά με τον καιρό θα υποχωρήσει. Να θυμάστε: Ζήσατε την περίοδο της κακοποίησης όταν ήσασταν αβοήθητο παιδί—και επιβιώσατε! Τώρα που είστε ενήλικη, έχετε αποθέματα και δυνάμεις που δεν είχατε τότε. (Παράβαλε 1 Κορινθίους 13:11.) Αντιμετωπίστε λοιπόν τις οδυνηρές αναμνήσεις σας και κάντε τες να πάψουν να σας επηρεάζουν. Στηριχτείτε στον Θεό για δύναμη. Ο ψαλμωδός είπε: «Όσο μεγάλη κι αν είναι η ανησυχία της καρδιάς μου, η παρηγοριά σου με καταπραΰνει».—Ψαλμός 94:19, Η Βίβλος της Νέας Ιερουσαλήμ (The New Jerusalem Bible).

      Απελευθερωθείτε από την Ενοχή και την Ντροπή

      Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας για την ανάρρωσή σας είναι το να πάψετε να κατηγορείτε τον εαυτό σας. «Ακόμα και τώρα μου είναι δύσκολο να πιστέψω ότι ήμουν αθώα», λέει ένα θύμα ονόματι Ρίμπα. «Αναρωτιέμαι, γιατί δεν τον σταμάτησα;»

      Να σκέφτεστε, όμως, ότι αυτοί που κακοποιούν μεταχειρίζονται τους πιο διαβολικούς τρόπους καταναγκασμού: εξουσία (‘Είμαι πατέρας σου!’), απειλές (‘Θα σε σκοτώσω αν το πεις πουθενά!’), κτηνώδη σωματική βία, ακόμα και ενοχή (‘Αν το πεις πουθενά, ο μπαμπάς θα πάει φυλακή’.). Εξάλλου, μερικοί χρησιμοποιούν ήπια πειθώ ή κάνουν δώρα και διάφορα χατίρια. Άλλοι παρουσιάζουν τις σεξουαλικές δραστηριότητες δήθεν σαν παιχνίδι ή σαν εκδήλωση πατρικής στοργής. «Έλεγε ότι έτσι κάνουν οι άνθρωποι όταν αγαπούν ο ένας τον άλλον», θυμάται ένα θύμα. Πώς μπορεί ένα μικρό κορίτσι να αντισταθεί σε τέτοιο συναισθηματικό εκβιασμό και σε τέτοια τεχνάσματα; (Παράβαλε Εφεσίους 4:14.) Ναι, αυτός που κακοποιεί εκμεταλλεύεται ψυχρά το γεγονός ότι τα παιδιά είναι αβοήθητα, τρωτά, «νήπια . . . εις την κακίαν».—1 Κορινθίους 14:20.

      Ίσως, λοιπόν, χρειαστεί να υπενθυμίσετε στον εαυτό σας πόσο τρωτή και αβοήθητη ήσασταν ως παιδί. Μπορείτε ίσως να δοκιμάσετε να περάσετε κάποιο χρονικό διάστημα με μικρά παιδιά ή να δείτε τις δικές σας παιδικές φωτογραφίες. Οι φίλοι που σας συμπαραστέκονται μπορούν επίσης να βοηθήσουν με το να σας υπενθυμίζουν διαρκώς ότι δεν φταίγατε εσείς για την κακοποίηση.

      Εντούτοις, μια γυναίκα λέει: «Αηδιάζω όταν θυμάμαι τα αισθήματα που διέγειρε μέσα μου ο πατέρας μου». Μερικά θύματα (58 τοις εκατό όπως έδειξε μια μελέτη) θυμούνται ότι ένιωσαν σεξουαλική διέγερση στη διάρκεια της κακοποίησης. Είναι λογικό αυτό να τους προξενεί μεγάλη ντροπή. Όμως, το βιβλίο Πώς να Ξεπεράσετε την Κακοποίηση που Συνέβη στην Παιδική σας Ηλικία μάς υπενθυμίζει ότι «η σωματική διέγερση [είναι] απλούστατα η αυτόματη [αντίδραση] του σώματος στα αγγίγματα ή στη διέγερση που λαβαίνει χώρα με ορισμένους τρόπους» και ότι το παιδί «δεν [ασκεί] έλεγχο σ’ αυτή τη διέγερση». Αυτός που κακοποιεί και μόνο αυτός φέρει όλη την ευθύνη για οτιδήποτε συνέβη. ΔΕΝ ΦΤΑΙΓΑΤΕ ΕΣΕΙΣ!

      Επίσης, μπορείτε να λάβετε παρηγοριά γνωρίζοντας ότι ο Θεός σάς βλέπει ‘άμεμπτες και αθώες’ ως προς αυτό το ζήτημα. (Φιλιππησίους 2:15, ΜΝΚ) Με τον καιρό, η τάση που τυχόν έχετε να ενεργείτε με αυτοκαταστροφικό τρόπο μπορεί να μειωθεί, και μπορείτε να μάθετε να αγαπάτε την ίδια σας τη σάρκα.—Παράβαλε Εφεσίους 5:29.

      Συμφιλιωθείτε με τους Γονείς σας

      Αυτό μπορεί να αποδειχτεί το δυσκολότερο απ’ όλα τα βήματα που πρέπει να κάνετε για να αναρρώσετε. Μερικές γυναίκες εξακολουθούν να είναι γεμάτες θυμό και φαντασιώσεις εκδίκησης—ή ενοχές. Ένα θύμα κακοποίησης είπε: «Νιώθω καταθλιμμένη επειδή νομίζω ότι ο Ιεχωβά περιμένει από μένα να συγχωρέσω αυτόν που με κακοποίησε, κι εγώ δεν μπορώ». Από την άλλη μεριά, ίσως ζείτε μ’ ένα νοσηρό φόβο γι’ αυτόν που σας κακοποίησε. Ή ίσως τρέφετε εχθρικά αισθήματα για τη μητέρα σας, αν έκλεισε τα μάτια της στην κακοποίηση ή αντέδρασε αρνούμενη το γεγονός ή εκδηλώνοντας θυμό όταν αποκαλύφτηκε η κακοποίηση. «Η μητέρα μου μού είπε ότι έπρεπε να κρίνω με επιείκεια [τον πατέρα μου]», θυμάται με πίκρα μια γυναίκα.

      Είναι απόλυτα φυσιολογικό να νιώθει μια γυναίκα θυμό όταν την έχουν κακοποιήσει. Ωστόσο, οι δεσμοί που ενώνουν τις οικογένειες μπορεί να είναι ισχυροί, κι εσείς ίσως να μη θέλετε να κόψετε κάθε επαφή με τους γονείς σας. Ίσως μάλιστα είστε πρόθυμες να σκεφτείτε το ενδεχόμενο της συμφιλίωσης. Όμως, πολλά εξαρτώνται από τις περιστάσεις. Τα θύματα έχουν μερικές φορές την τάση να συγχωρούν τους γονείς τους αμέσως—όχι να δικαιολογούν την κακοποίηση, αλλά να μην αφήνουν να τους κατατρώει η μνησικακία ή να τους εξουσιάζει ο φόβος. Προτιμώντας να αποφύγουν μια συναισθηματική αντιπαράθεση, μερικές γυναίκες είναι ικανοποιημένες με το να ‘μιλήσουν στην καρδιά τους’ και να ξεχάσουν το όλο ζήτημα.—Ψαλμός 4:4.

      Εντούτοις, ίσως αισθάνεστε ότι το ζήτημα αυτό μπορεί να διευθετηθεί μόνο με το να έρθετε αντιμέτωπες με τους γονείς σας συζητώντας για την κακοποίηση—προσωπικά, από το τηλέφωνο ή μέσω κάποιας επιστολής. (Παράβαλε Ματθαίος 18:15.) Αν ναι, βεβαιωθείτε ότι έχετε αναρρώσει επαρκώς—ή τουλάχιστον ότι έχετε αρκετή συμπαράσταση—για να αντέξετε με επιτυχία τη συναισθηματική θύελλα που μπορεί να ξεσπάσει. Επειδή δεν θα επιτευχθούν πολλά πράγματα αν βάλετε τις φωνές ο ένας στον άλλον, προσπαθήστε να είστε σταθερές, αλλά ήρεμες. (Παροιμίαι 29:11, ΜΝΚ) Μπορείτε να αρχίσετε εκθέτοντας (1) αυτό που συνέβη, (2) πώς αυτό σας έχει επηρεάσει και (3) τι αναμένετε τώρα απ’ αυτούς (λόγου χάρη, συγνώμη, χρήματα για έξοδα γιατρού ή αλλαγές στη συμπεριφορά). Το να εκθέσετε ανοιχτά το ζήτημα μπορεί, τουλάχιστον, να συντελέσει στο να διαλυθούν οποιαδήποτε επίμονα αισθήματα, τα οποία σας κάνουν να νομίζετε ότι είστε ανίσχυρες. Και μπορεί κάλλιστα να ανοίξει το δρόμο για μια καινούρια σχέση με τους γονείς σας.

      Για παράδειγμα, μπορεί ο πατέρας σας να παραδεχτεί ότι σας κακοποίησε και πιθανόν να εκφράσει βαθιά μεταμέλεια γι’ αυτό. Μπορεί ακόμα να έχει κάνει ειλικρινείς προσπάθειες να αλλάξει, ακολουθώντας ίσως κάποια θεραπευτική αγωγή για τον αλκοολισμό ή επιδιώκοντας να μελετήσει την Αγία Γραφή. Παρόμοια, ίσως και η μητέρα σας σάς παρακαλέσει να τη συγχωρέσετε που δεν κατάφερε να σας προστατέψει. Μερικές φορές μπορεί να προκύψει μια πλήρης συμφιλίωση. Αλλά μην εκπλαγείτε αν εσείς εξακολουθείτε να τρέφετε αλληλοσυγκρουόμενα συναισθήματα για τους γονείς σας και προτιμάτε να μην αναπτύξετε βιαστικά μια στενή σχέση μαζί τους. Ωστόσο, θα μπορέσετε τουλάχιστον να επανακτήσετε κάποια λογική οικογενειακή επαφή.

      Από την άλλη μεριά, αυτή η αντιπαράθεση μπορεί να προκαλέσει ένα χείμαρρο αρνήσεων και άσχημων λόγων από εκείνον που σας κακοποίησε και από άλλα μέλη της οικογένειας. Ακόμα χειρότερα, ίσως ανακαλύψετε ότι αυτός εξακολουθεί να αποτελεί απειλή για εσάς. Σ’ αυτή την περίπτωση η συγχώρεση θα είναι ανάρμοστη, η στενή σχέση αδύνατη.—Παράβαλε Ψαλμός 139:21.

      Ό,τι κι αν γίνει, ίσως χρειαστεί να περάσει ένα λογικό χρονικό διάστημα ώσπου να υποχωρήσουν τα πληγωμένα αισθήματά σας. Ίσως χρειαστεί να υπενθυμίζετε επανειλημμένα στον εαυτό σας ότι η τελική απόδοση δικαιοσύνης ανήκει στον Θεό. (Ρωμαίους 12:19) Το να συζητήσετε το ζήτημα με κάποιον που θέλει να σας ακούσει και να σας συμπαρασταθεί ή ακόμα και το να εκφράσετε τα αισθήματά σας γραπτώς μπορεί παρόμοια να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε το θυμό σας. Με τη βοήθεια του Θεού μπορείτε να ξεπεράσετε το θυμό σας. Και με το πέρασμα του χρόνου, τα επιβλαβή αισθήματα θα πάψουν πια να καθοδηγούν τον τρόπο σκέψης σας.—Παράβαλε Ψαλμός 119:133, ΜΝΚ.

      Πνευματική Ανάρρωση

      Ο διαθέσιμος χώρος του περιοδικού δεν μας επιτρέπει να εξετάσουμε όλα τα ζητήματα που περιλαμβάνονται και τα οποία αφορούν τα συναισθήματα, τη συμπεριφορά και την πνευματική κατάσταση. Αρκεί να πούμε ότι μπορείτε να κάνετε πολλά πράγματα για να διευκολύνετε την ανάρρωσή σας ‘ανακαινίζοντας το νου σας’ με τη βοήθεια του Λόγου του Θεού. (Ρωμαίους 12:2) ‘Επεκταθείτε εις τα έμπροσθεν’, γεμίζοντας τη ζωή σας με πνευματικές σκέψεις και δραστηριότητες.—Φιλιππησίους 3:13· 4:8, 9.

      Για παράδειγμα, πολλά θύματα κακοποίησης βρίσκουν μεγάλη παρηγοριά απλώς με το να διαβάζουν τους Ψαλμούς. Ωστόσο, ακόμα μεγαλύτερα οφέλη προέρχονται από την επιμελή εφαρμογή Βιβλικών αρχών. Με τον καιρό, η συζυγική ένταση μπορεί να καταλαγιάσει. (Εφεσίους 5:21-33) Η καταστροφική συμπεριφορά μπορεί να πάψει. (1 Κορινθίους 6:9-11) Τα μη υγιή σεξουαλικά αισθήματα μπορούν να γιατρευτούν. (Παροιμίαι 5:15-20· 1 Κορινθίους 7:1-5) Μπορείτε επίσης να μάθετε να έχετε ισορροπία στις προσωπικές σας σχέσεις και να οικοδομήσετε ισχυρά ηθικά όρια.—Φιλιππησίους 2:4· 1 Θεσσαλονικείς 4:11, ΚΔΤΚ.

      Ένα πράγμα είναι σίγουρο: Η ανάρρωση απαιτεί πραγματική αποφασιστικότητα και τις μέγιστες δυνατές προσπάθειες! Το εδάφιο Ψαλμός 126:5, όμως, μας διαβεβαιώνει: «Οι σπείροντες μετά δακρύων εν αγαλλιάσει θέλουσι θερίσει». Να θυμάστε, επίσης, ότι ο αληθινός Θεός, ο Ιεχωβά, ενδιαφέρεται για την ευημερία σας. Αυτός είναι ‘κοντά σ’ εκείνους που είναι εξαντλημένοι στην καρδιά και σώζει εκείνους που είναι συντετριμμένοι στο πνεύμα’. (Ψαλμός 34:18, ΜΝΚ) Ένα θύμα κακοποίησης λέει: «Όταν τελικά συνειδητοποίησα ότι ο Ιεχωβά γνώριζε όλα τα αισθήματά μου και ότι νοιαζόταν—πραγματικά νοιαζόταν—τότε τελικά ένιωσα ειρήνη μέσα μου».

      Ο στοργικός μας Θεός, ο Ιεχωβά, προσφέρει περισσότερα από το να έχουμε απλώς ειρήνη πνεύματος. Υπόσχεται ένα νέο κόσμο δικαιοσύνης, όπου θα εξαλείψει κάθε ανάμνηση πόνου από την παιδική ηλικία. (Αποκάλυψις 21:3, 4· βλέπε επίσης Ησαΐας 65:17.) Η ελπίδα αυτή μπορεί να σας στηρίξει και να σας ενισχύσει καθώς θα προχωράτε στο δρόμο που οδηγεί στην πλήρη ανάρρωση.