ΥΠΟΚΡΙΤΗΣ

Άτομο που προσποιείται κάτι που δεν είναι· κάποιος του οποίου οι πράξεις δεν εναρμονίζονται με τα λόγια του.

Αν και οι λέξεις που προέρχονται από την εβραϊκή ρίζα χανέφ αποδίδονται «υποκριτής» ή «υποκρισία» σε κάποιες μεταφράσεις, λόγου χάρη στη Μετάφραση Βασιλέως Ιακώβου, στην Ντουαί και στη Μετάφραση του Βάμβα, άλλοι μεταφραστές έχουν αποδώσει αυτές τις λέξεις με διάφορους τρόπους, όπως «βέβηλος» (Yg), «ασεβής» (Ro· ΜΠΚ· ΛΧ), «άθεος» (RS) και «αποστάτης» (ΜΝΚ). Σύμφωνα με το Εβραϊκό και Αγγλικό Λεξικό της Παλαιάς Διαθήκης ([A Hebrew and English Lexicon of the Old Testament] 1980, σ. 337, 338), των Μπράουν, Ντράιβερ και Μπριγκς, η λέξη χανέφ, όταν χρησιμοποιείται ως επίθετο, μπορεί να αποδοθεί «βέβηλος, άθρησκος . . . , άθεος» ή, όταν χρησιμοποιείται ως ρήμα, «είμαι μιαρός, βέβηλος . . . , αποκλίνω από το σωστό». Στις Γραφές η λέξη χανέφ χρησιμοποιείται σε παραλληλισμό με όσους ξεχνούν τον Θεό (Ιωβ 8:13), τους πονηρούς (Ιωβ 20:5) και αυτούς που πράττουν το κακό (Ησ 9:17), και σε αντιδιαστολή με τους ευθείς και τους αθώους.—Ιωβ 17:8· βλέπε ΑΠΟΣΤΑΣΙΑ.

Η λέξη ὑποκριτής του πρωτότυπου ελληνικού κειμένου σημαίνει «αποκρινόμενος», καθώς και «ηθοποιός». Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι ηθοποιοί χρησιμοποιούσαν μεγάλα προσωπεία με μηχανισμούς που ενίσχυαν τη φωνή τους. Ως εκ τούτου, η λέξη ὑποκριτής κατέληξε να εφαρμόζεται με μεταφορική έννοια σε κάποιον που ψεύδεται ή προσποιείται. Η ίδια λέξη εμφανίζεται στη Μετάφραση των Εβδομήκοντα στα εδάφια Ιώβ 34:30· 36:13. Οι υποκριτές είναι “άπιστοι” (παράβαλε Λου 12:46 με Ματ 24:51), και η λέξη «υποκρισία» (ὑπόκρισις, Κείμενο), όπως χρησιμοποιείται στις Γραφές, μπορεί να υποδηλώνει επίσης την «πονηρία» και την «πανουργία».—Παράβαλε Ματ 22:18· Μαρ 12:15· Λου 20:23· βλέπε επίσης Γα 2:13, όπου η λέξη ὑπόκρισις αποδίδεται «προσποίηση».

Ο Ιησούς Χριστός χαρακτήρισε υποκριτές αυτούς που κάνουν δώρα ελέους με αλαζονική επίδειξη, που προσεύχονται και νηστεύουν για να τους βλέπουν οι άνθρωποι και που επικρίνουν τους αδελφούς τους για σφάλματα όμοια με άχυρο αλλά δεν κάνουν τίποτα για να απαλλαχτούν από τα δικά τους σφάλματα που είναι όμοια με δοκάρια. Ο Χριστός κατέταξε στην ίδια κατηγορία όσους ισχυρίζονταν ότι ήταν υπηρέτες του Θεού αλλά δεν διέκριναν τη σημασία της χρονικής περιόδου στην οποία ζούσαν και των γεγονότων που συνέβαιναν, ενώ αντίθετα συμπέραιναν αμέσως από την όψη της γης και του ουρανού τι καιρό θα έκανε.—Ματ 6:2, 5, 16· 7:1-5· Λου 6:42· 12:54-56.

Ο Γιος του Θεού, όταν ήταν στη γη, δεν κατήγγειλε απλώς τους θρησκευτικούς ηγέτες του Ισραήλ ως υποκριτές, αλλά ανέφερε και τους λόγους για τους οποίους το έκανε αυτό. Αυτοί οι ηγέτες απέδιδαν υπηρεσία στον Δημιουργό μόνο με τα χείλη, καθιστώντας το λόγο του Θεού άκυρο εξαιτίας των παραδόσεών τους. (Ματ 15:1, 6-9· Μαρ 7:6, 7) Οι πράξεις τους δεν εναρμονίζονταν με τα λόγια τους. (Ματ 23:1-3) Οι γραμματείς και οι Φαρισαίοι, όχι μόνο αρνούνταν εσκεμμένα να επωφεληθούν από την ευκαιρία να μπουν στη Βασιλεία των ουρανών, αλλά έκαναν την αμαρτία τους σοβαρότερη προσπαθώντας να αποτρέψουν και άλλους από το να μπουν στη Βασιλεία. Κατέβαλλαν κάθε προσπάθεια να προσηλυτίσουν κάποιον, μόνο και μόνο για να τον κάνουν υποψήφιο για τη Γέεννα δύο φορές περισσότερο από ό,τι ήταν οι ίδιοι. Ήταν σχολαστικοί στα μικρά πράγματα του Νόμου αλλά αδιαφορούσαν για τα πιο βαρυσήμαντα ζητήματά του—τη δικαιοσύνη, το έλεος και την πιστότητα. Ως υποκριτές, είχαν μόνο φαινομενικά καθαρή εξωτερική εμφάνιση, εσωτερικά όμως έβριθαν από έλλειψη μετριοπάθειας. Σαν ασβεστωμένοι τάφοι που είναι όμορφοι εξωτερικά, οι γραμματείς και οι Φαρισαίοι φαίνονταν δίκαιοι στους ανθρώπους, αλλά μέσα ήταν «γεμάτοι υποκρισία και ανομία». Έχτιζαν τους τάφους των προφητών και διακοσμούσαν τα μνημεία των δικαίων, ισχυριζόμενοι ότι αυτοί δεν θα έχυναν το αίμα τέτοιων ανθρώπων. Παρ’ όλα αυτά, η πορεία ενέργειας που ακολούθησαν απέδειξε ότι ήταν ακριβώς ίδιοι με τους δολοφόνους προπάτορές τους. (Ματ 23:13-36) Η διδασκαλία των Φαρισαίων και των Σαδδουκαίων ήταν στην πραγματικότητα υποκρισία.—Ματ 16:6, 12· Λου 12:1· βλέπε επίσης Λου 13:11-17.

Ένα τρανταχτό παράδειγμα υποκριτικής πορείας ήταν αυτό που έκαναν οι μαθητές των Φαρισαίων και οι οπαδοί της παράταξης του Ηρώδη όταν πλησίασαν τον Ιησού σχετικά με το ζήτημα της φορολογίας. Πρώτα κατέφυγαν στην κολακεία, λέγοντας: «Δάσκαλε, ξέρουμε ότι είσαι φιλαλήθης και διδάσκεις την οδό του Θεού». Μετά του έκαναν την παραπλανητική ερώτηση: «Είναι νόμιμο να πληρώνει κανείς κεφαλικό φόρο στον Καίσαρα ή όχι;» Ορθά ο Ιησούς τούς αποκάλεσε υποκριτές, διότι δεν επιθυμούσαν πραγματικά να πάρουν απάντηση στο ερώτημά τους αλλά το έθεσαν απλώς με σκοπό να παγιδέψουν τον Ιησού με τα λόγια του.—Ματ 22:15-22· Λου 20:19-26· ΕΙΚΟΝΑ, Τόμ. 2, σ. 544.

Η υποκριτική πορεία δεν μπορεί να αποκρύπτεται επ’ άπειρον. (Λου 12:1-3) Οι υποκριτές καταδικάζονται από τον Θεό ως ανάξιοι για αιώνια ζωή. (Ματ 24:48-51) Ως εκ τούτου, η αγάπη και η πίστη ενός Χριστιανού πρέπει να είναι ανυπόκριτες. (Ρω 12:9· 2Κο 6:4, 6· 1Τι 1:5) Η σοφία που κατεβαίνει από πάνω δεν είναι υποκριτική.—Ιακ 3:17.