ΕΣΔΡΑΣ (ΒΙΒΛΙΟ)

Αφήγηση η οποία δείχνει πώς εκπλήρωσε ο Ιεχωβά τις υποσχέσεις που είχε δώσει να αποκαταστήσει τον Ισραήλ από τη βαβυλωνιακή εξορία και να εδραιώσει εκ νέου την αληθινή λατρεία στην Ιερουσαλήμ. Περιλαμβάνει τις αυτοκρατορικές διαταγές για την αποκατάσταση της λατρείας του Ιεχωβά μεταξύ των Ιουδαίων μετά την 70χρονη ερήμωση της Ιερουσαλήμ, καθώς και την περιγραφή των ενεργειών που έγιναν για να επιτευχθεί αυτό παρά τα εμπόδια. Ο Έσδρας παρέμεινε πιστά προσκολλημένος στο παραπάνω θέμα σε ολόκληρο το βιβλίο. Αυτός φαίνεται να είναι ο λόγος για την παράλειψη των όσων συνέβησαν σε ορισμένα χρονικά διάκενα, όπως αυτό που μεσολαβεί μεταξύ των κεφαλαίων 6 και 7 του βιβλίου, διότι ο συγγραφέας δεν προσπαθούσε να παρουσιάσει ολοκληρωμένη ιστορική περιγραφή της εποχής.

Συγγραφέας. Ο Έσδρας, ως ιερέας, λόγιος, επιδέξιος αντιγραφέας και άτομο που είχε «ετοιμάσει την καρδιά του ώστε . . . να διδάσκει στον Ισραήλ διάταξη και δικαιοσύνη» και να διορθώσει τις ελλείψεις σχετικά με τη λατρεία του Ιεχωβά την οποία ασκούσαν οι επαναπατρισμένοι Ισραηλίτες, ήταν το ιδανικό άτομο για να γράψει το ομώνυμο βιβλίο. Η βασιλική δύναμη που του παραχώρησε ο βασιλιάς της Περσίας θα του είχε δώσει πρόσθετο λόγο και εξουσία για να πραγματοποιήσει την αναγκαία έρευνα, και θα αναμέναμε λογικά ότι ένας άνθρωπος με τέτοια εφόδια θα έγραφε μια αφήγηση για αυτό το σημαντικό τμήμα της ιστορίας του έθνους του. (Εσδ 7:6, 10, 25, 26) Επομένως, δεν είναι ανέντιμη η χρήση του πρώτου προσώπου για το συγγραφέα μέσα στο βιβλίο, από το εδάφιο 27 του 7ου κεφαλαίου μέχρι και το 9ο κεφάλαιο. Οι περισσότεροι μελετητές συμφωνούν ότι το βιβλίο του Έσδρα συνεχίζει την ιστορική αφήγηση από το σημείο όπου σταματούν τα βιβλία των Χρονικών, όπως αποκαλύπτει η σύγκριση των εδαφίων 2 Χρονικών 36:22, 23 και Έσδρας 1:1-3. Και αυτό επίσης υποδεικνύει τον Έσδρα ως το συγγραφέα. Η Ιουδαϊκή παράδοση αποδίδει παρόμοια τη συγγραφή στον Έσδρα.

Αυθεντικότητα. Το βιβλίο του Έσδρα περιλαμβάνεται στον Εβραϊκό κανόνα. Αρχικά ήταν συγχωνευμένο με το βιβλίο του Νεεμία απαρτίζοντας έναν ρόλο. Το Βαβυλωνιακό Ταλμούδ (Μπαβά Μπατρά 14β) ακολουθεί την παράδοση αυτή, αλλά από το 16ο αιώνα και έπειτα όσες Γραφές έχουν τυπωθεί στην εβραϊκή γλώσσα περιέχουν κάποιο διαχωριστικό σημάδι, παρότι υπολογίζουν τα δύο βιβλία ως ένα στο συνολικό αριθμό των βιβλίων των Εβραϊκών Γραφών. Υπάρχει ένα απόκρυφο βιβλίο στη Μετάφραση των Εβδομήκοντα που αποκαλείται Έσδρας Α΄. Αυτό αποτελείται από περικοπές των βιβλίων Δεύτερο Χρονικών, Έσδρας και Νεεμίας, καθώς επίσης από ορισμένους δημοφιλείς μύθους. Υπάρχει επίσης το ψευδεπίγραφο βιβλίο Αποκάλυψη Έσδρα ή Έσδρας Δ΄.

Το μεγαλύτερο τμήμα του βιβλίου του Έσδρα γράφτηκε στην εβραϊκή, αλλά ένα σημαντικό τμήμα είναι γραμμένο στην αραμαϊκή, εφόσον ο Έσδρας αντέγραψε από τα δημόσια αρχεία και τα επίσημα έγγραφα. Αυτές οι περικοπές περιλαμβάνουν τα αντίγραφα επιστολών τις οποίες έστειλαν στους Πέρσες βασιλιάδες αξιωματούχοι της περιοχής «πέρα από τον [Ευφράτη] Ποταμό», καθώς και τις βασιλικές απαντήσεις και τα διατάγματα που διαβίβαζαν εντολές στους αξιωματούχους αυτούς. Επίσης, ο Έσδρας περιέλαβε μια σύντομη εξιστόρηση για να συνδέσει αυτά τα έγγραφα. Η αραμαϊκή ήταν η γλώσσα που χρησιμοποιούνταν στη διπλωματία και στο διεθνές εμπόριο την εποχή του Έσδρα. Τα τμήματα που είναι γραμμένα στην αραμαϊκή βρίσκονται στα κεφάλαια 4 ως 7. Κάποιες από τις πληροφορίες που παρέχει ο Έσδρας αντιγράφηκαν από Ιουδαϊκά αρχεία, οπότε αυτό το τμήμα είναι γραμμένο φυσικά στην εβραϊκή. Και αυτά επίσης τα στοιχεία ενισχύουν την επιχειρηματολογία για την αυθεντικότητα της αφήγησης του Έσδρα.

Τα εδάφια Έσδρας 7:23-26 αναφέρουν ότι η περσική κυβέρνηση ενέκρινε την εφαρμογή του Μωσαϊκού Νόμου από τους Ιουδαίους και ότι, κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι Πέρσες είχαν κάποια συμβολή στην αποκατάσταση της αληθινής λατρείας. Η σειρά με την οποία αναφέρει ο Έσδρας τους Πέρσες βασιλιάδες είναι ακριβής. Σήμερα η πλειονότητα των λογίων αποδέχεται την ακρίβεια του βιβλίου, ενώ Το Νέο Λεξικό της Αγίας Γραφής, του Γουεστμίνστερ (The New Westminster Dictionary of the Bible), δηλώνει με ειλικρίνεια ότι «δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία για τη φερεγγυότητα των ιστορικών περιεχομένων». (Επιμέλεια Χ. Γκέιμαν, 1970, σ. 291) Άρα λοιπόν, το υπόμνημα είναι αξιόπιστο και ο Έσδρας ήταν ιστορικό πρόσωπο.

Χρόνος και Σκηνικό. Το βιβλίο του Έσδρα γράφτηκε περίπου το 460 Π.Κ.Χ., μαζί με τα βιβλία των Χρονικών. Ο Έσδρας αρχίζει αναφέροντας το διάταγμα του Κύρου για την αποκατάσταση των Ιουδαίων από τη Βαβυλώνα. Τη διακήρυξη αποκατάστασης την εξέδωσε αυτός ο Πέρσης βασιλιάς στο πρώτο έτος της βασιλείας του. (Εσδ 1:1) Ο Ιούδας και η Ιερουσαλήμ είχαν ερημωθεί και είχαν μείνει χωρίς κατοίκους το φθινόπωρο του 607 Π.Κ.Χ., όταν εκείνοι τους οποίους είχε αφήσει ο Ναβουχοδονόσορ πήγαν στην Αίγυπτο. Το 70ό έτος της ερήμωσης της Ιερουσαλήμ, το τελευταίο σάββατο που επιβλήθηκε στη χώρα, τελείωνε το φθινόπωρο του 537 Π.Κ.Χ. Το διάταγμα του Κύρου πρέπει να εκδόθηκε προς το τέλος του 538 Π.Κ.Χ. ή στις αρχές του 537 για δύο λόγους. Η ερήμωση έπρεπε να διαρκέσει μέχρι να τελειώσει το 70ό έτος, και οι απελευθερωμένοι Ισραηλίτες δεν θα ταξίδευαν λογικά μέσα στο βροχερό χειμώνα, όπως θα συνέβαινε αν το διάταγμα είχε εκδοθεί μερικούς μήνες νωρίτερα. Πιθανώς εκδόθηκε στις αρχές της άνοιξης του 537 Π.Κ.Χ., ώστε να έχουν οι Ιουδαίοι τη δυνατότητα να ταξιδέψουν κατά τη διάρκεια της εποχής της ξηρασίας, να φτάσουν στην Ιερουσαλήμ και να στήσουν το θυσιαστήριο την πρώτη ημέρα του έβδομου μήνα (Τισρί) του έτους 537 Π.Κ.Χ., στις 29 Σεπτεμβρίου σύμφωνα με το Γρηγοριανό ημερολόγιο.—Εσδ 3:2-6.

Αφού περιγράφει το Πάσχα και τη Γιορτή των Άζυμων Άρτων που τελέστηκαν μετά την αποπεράτωση του ναού το 515 Π.Κ.Χ., ο Έσδρας παραλείπει τη μετέπειτα χρονική περίοδο μέχρι το έβδομο έτος της βασιλείας του Αρταξέρξη, του βασιλιά της Περσίας, το 468 Π.Κ.Χ., τον καιρό που εμφανίζεται στο προσκήνιο ο ίδιος ο Έσδρας. Χρησιμοποιεί το πρώτο πρόσωπο από το εδάφιο 27 του 7ου κεφαλαίου μέχρι το 9ο κεφάλαιο, αλλά στο 10ο κεφάλαιο μεταπηδά σε τρίτο πρόσωπο, βάζοντας τον εαυτό του στο περιθώριο για να επικεντρωθεί στις δραστηριότητες των αρχόντων, των ιερέων, των Λευιτών και των υπόλοιπων επαναπατρισμένων, ιδιαίτερα όσον αφορά τη διόρθωση της κατάστασης εκείνων που είχαν παντρευτεί αλλοεθνείς συζύγους.

[Πλαίσιο στη σελίδα 1006]

ΚΥΡΙΑ ΣΗΜΕΙΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΕΣΔΡΑΣ

Η ανοικοδόμηση του ναού στην Ιερουσαλήμ και η αποκατάσταση της αληθινής λατρείας εκεί μετά τη βαβυλωνιακή εξορία

Καλύπτει περίοδο περίπου 70 ετών μετά την επιστροφή των Ιουδαίων από την εξορία στη Βαβυλώνα

Ο Κύρος εκδίδει το διάταγμα της απελευθέρωσης, και ένα υπόλοιπο Ιουδαίων εξορίστων επιστρέφει στην Ιερουσαλήμ (το 537 Π.Κ.Χ.) για να ανοικοδομήσει το ναό (1:1–3:6)

Ανοικοδόμηση του ναού (3:7–6:22)

Τα θεμέλια τίθενται το δεύτερο έτος μετά την επιστροφή από την εξορία

Εχθροί παρεμποδίζουν επανειλημμένα την ανοικοδόμηση του ναού και τελικά πετυχαίνουν να σταματήσουν το έργο μέχρις ότου, το δεύτερο έτος του Δαρείου Α΄ (520 Π.Κ.Χ.), οι προφήτες Ζαχαρίας και Αγγαίος υποκινούν το λαό να αρχίσει και πάλι την οικοδόμηση

Μια επίσημη έρευνα στα περσικά αρχεία, τόσο στη Βαβυλώνα όσο και στα Εκβάτανα, αποκαλύπτει ότι η ανοικοδόμηση του ναού είχε εξουσιοδοτηθεί από τον Κύρο, και έτσι ο Δαρείος Α΄ εκδίδει διάταγμα για να συνεχιστεί το έργο χωρίς παρεμπόδιση, εξαγγέλλοντας θανατική ποινή για τους παραβάτες

Το έκτο έτος του Δαρείου Α΄ (515 Π.Κ.Χ.), η οικοδόμηση του ναού ολοκληρώνεται, και ακολουθεί η εγκαινίαση του οικοδομήματος και η τέλεση του Πάσχα

Ο Έσδρας πηγαίνει στην Ιερουσαλήμ (το 468 Π.Κ.Χ.) με δώρα για το ναό και για να διορίσει κριτές (7:1–8:36)

Χορηγείται από τον Πέρση μονάρχη Αρταξέρξη (Μακρόχειρα) άδεια για το ταξίδι

Με περίπου 1.500 άντρες, και επιπλέον 258 Λευίτες και Νεθινίμ από τον τόπο Κασιφία, ο Έσδρας αναχωρεί από ένα σημείο συγκέντρωσης στον ποταμό Ααβά με χρυσάφι, ασήμι και σκεύη για το ναό, φτάνει δε στην Ιερουσαλήμ τρεισήμισι και πλέον μήνες αργότερα

Καθαρισμός του Ισραήλ, περιλαμβανομένου και του ιερατείου (9:1–10:44)

Μαθαίνοντας ότι ο λαός είχε μολυνθεί εξαιτίας επιγαμίας με αλλοεθνείς γυναίκες, ο Έσδρας κάνει δημόσια ομολογία προσευχόμενος στον Ιεχωβά

Ο Σεχανίας αναγνωρίζει την αμαρτία και προτείνει τη σύναψη μιας διαθήκης για την αποβολή των αλλοεθνών συζύγων και των παιδιών τους

Δίνεται εντολή σε όλους τους πρώην εξορίστους να συναχθούν στην Ιερουσαλήμ. Έπειτα αποφασίζεται να διερευνήσουν σταδιακά οι άρχοντες την καθεμιά από τις μολυσματικές περιπτώσεις

Οι ιερείς, οι Λευίτες και οι υπόλοιποι άντρες συμμορφώνονται αποπέμποντας τις αλλοεθνείς συζύγους και τους γιους τους